สามทศวรรษสาธารณสุขมูลฐานไทย

1. สามทศวรรษสาธารณสุขมูลฐานไทยสามทศวรรษสาธารณสุขมูลฐานไทย บทเรียนกับอนาคตที่ท้าทาย โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ สำนักวิจัยสังคมและสุขภาพ สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข

2. หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า วิวัฒนาการงานสาธารณสุขชุมชนไทย สปสช. สุขภาพปฐมภูมิบริการปฐมภูมิ รับนโยบายสาธารณสุขมูลฐาน ทศวรรษการพัฒนา สอ. โครงการวัดโบสถ์ วิกฤตเศรษฐกิจ การแพทย์แผนไทย พื้นบ้าน พรบ.สุขภาพแห่งชาติ บัตรสุขภาพ อสม. 2507 2545 ปัจจุบัน 2521 2524 2535 2528 2493 2512 2517 2544 2540 2485 2518 2511 2539 2550 2542 สสส. โครงการสารภี แพทย์ชนบท บริการสาธารณสุขชุมชน โครงการปฏิรูประบบบริการ สาธารณสุข สถานีอนามัย การขยายตัวของ โรงพยาบาลชุมชน แผนงานควบคุมโรคติดต่อ การสร้างระบบบริการปฐมภูมิ กระจายอำนาจ โครงการลำปาง สเมิง โนนไทย ประชาคมสุขภาพ

3. สถานการณ์สุขภาพ แบบแผนความเจ็บป่วยและสถานการณ์ระบบบริการ • ภัยคุกคามต่อสุขภาพจากโรคเรื้อรัง: • โรคมะเร็ง ความดันสูง เบาหวาน ยาเสพติด • อุบัติเหตุอุบัติภัยและความรุนแรง • ปัญหาจากโรคอุบัติใหม่/อุบัติซ้ำ • ปัญหาความเป็นธรรม การเข้าถึงยาและบริการ • ความปลอดภัยของอาหารและการคุ้มครองผู้บริโภค • ความทุกข์ในระบบบริการทางการแพทย์

4. สถานการณ์อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านสถานการณ์อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน • อสม. ปัจจุบันมีราว 800,000คน • แนวโน้มเป็นหญิงมากขึ้น จาก1.7:1 (2536)เป็น 2.3:1 (2549) • เป็น อสม. มาน้อยกว่า 5 ปีถึง 37%เป็นได้ 6-10ปีกว่า 20% • อสม. อายุน้อยมีทักษะความรู้ดีกว่า อสม. อายุมาก (90%จบการศึกษาไม่เกินมัธยมปลาย อาชีพเกษตรกร/รับจ้าง) • ร้อยละ 30ไม่เคยอ่าน นสพ. เพื่อน ผสส./อสม. • เครื่องมือใน ศสมช. มีการใช้งานน้อยมาก(สูงสุด 3-4ด./ครั้ง) • งานที่ทำได้ดี: แจ้งข่าวสาร งานรณรงค์และการสำรวจข้อมูล

5. ประเมินสถานการณ์สาธารณสุขมูลฐานประเมินสถานการณ์สาธารณสุขมูลฐาน สสม. กับบริบททางประวัติศาสตร์ที่เปลี่ยนแปลง อสม. เป็นทุนทางสังคมด้านสุขภาพที่สำคัญ กระบวนการอสม. ยังมีชีวิตอยู่และเป็นผู้หญิงมากขึ้น งานที่ทำได้ดีคืองานที่เสร็จเป็นคราวๆ ในระยะเวลาสั้นๆ รูปแบบงาน สสม. เหมาะกับพื้นที่ชนบท สสม. กับระบบสนับสนุนที่กำลังเปลี่ยนแปลง อสม. กับการรักษาความเป็นกลางทางการเมือง การเกิดขึ้นของรูปแบบอาสาสมัครชุมชนที่หลากหลาย

6. สถานการณ์งานสุขภาพภาคประชาชนสถานการณ์งานสุขภาพภาคประชาชน • สถานการณ์โรคและปัญหาที่เปลี่ยนแปลง • ผลกระทบจากโลกาภิวัตร์และทุนนิยมโลก • การกระจายอำนาจกับโอกาสทางนโยบาย • ความขัดแย้งและความรุนแรง • งานสุขภาพภาคประชาชนที่ขยายตัว • การตื่นตัวเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่น • ความหลากหลายของบริบทการทำงาน • ระบบบริการสุขภาพที่เปลี่ยนแปลงไป • ระบบการสนับสนุนที่หลากหลาย

7. ทิศทางและอนาคต • ระบบสุขภาพชุมชนกับสังคมที่ไม่ทอดทิ้งกัน • ภูมิปัญญาชาวบ้านและเศรษฐกิจพอเพียง • พัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังและผู้สูงอายุ • การควบคุมป้องกันโรค-อุบัติภัย • สร้างความเข้มแข็งให้ระบบบริการสุขภาพชุมชน • ส่งเสริมประชาธิปไตยในระดับท้องถิ่น • การเรียนรู้เรื่องสันติวิธีกับการจัดการความขัดแย้ง • สร้างเครือข่ายสุขภาพภาคประชาชนเชื่อมโยงนโยบาย • พัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนให้หลากหลาย