1 / 60

KÖMÜRLERE UYGULANAN ANALİZLER

KÖMÜR JEOLOJİSİ. Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN. KÖMÜRLERE UYGULANAN ANALİZLER. Kavuşan JEM408 1/59. KÖMÜR JEOLOJİSİ. Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN. KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI. Kavuşan JEM408 2/59. KÖMÜR JEOLOJİSİ. ANALİZ GRUPLARI. Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN. KİMYASAL ANALİZLER TEKNOLOJİK ANALİZLER

kevina
Download Presentation

KÖMÜRLERE UYGULANAN ANALİZLER

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERE UYGULANAN ANALİZLER Kavuşan JEM408 1/59

  2. KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI Kavuşan JEM408 2/59

  3. KÖMÜR JEOLOJİSİ ANALİZ GRUPLARI Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KİMYASAL ANALİZLER • TEKNOLOJİK ANALİZLER • PALİNOLOJİK ANALİZLER • PETROGRAFİK ANALİZLER Kavuşan JEM408 3/59

  4. KÖMÜR JEOLOJİSİ KİMYASAL ANALİZLER Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • PROKSİMATE ANALİZLER • ULTIMATE ANALİZLER • DİĞER ÖZEL ANALİZLER Kavuşan JEM408 4/59

  5. KÖMÜR JEOLOJİSİ PROKSIMATE ANALİZLER Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • SU (NEM,RUTUBET) • KÜL • UÇUCU MADDE • SABİT (BAĞIL) KARBON Kavuşan JEM408 5/59

  6. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLER Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KARBON ORANI • HİDROJEN ORANI • AZOT ORANI • KÜKÜRT ORANI • OKSİJEN ORANI Kavuşan JEM408 6/59

  7. KÖMÜR JEOLOJİSİ DİĞER KİMYASAL ANALİZLER Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KÜKÜRT TÜRLERİ ANALİZİ • CO2 ANALİZİ • KLOR ANALİZİ • FOSFOR ANALİZİ • KÜL BİLEŞİMİ ANALİZİ • İZ (ESER) ELEMENT ANALİZİ • KÜLDE İZ (ESER) ELEMENT ANALİZİ Kavuşan JEM408 7/59

  8. KÖMÜR JEOLOJİSİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜRLERDE BAZ KAVRAMI Kavuşan JEM408 8/59

  9. KÖMÜR JEOLOJİSİ NEM (RUTUBET) TÜRLERİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KABA NEM • HİGROSKOPİK NEM • AYRIŞMA NEMİ • MİNERAL MADDE NEMİ • TOPLAM NEM Kavuşan JEM408 9/59

  10. KÖMÜR JEOLOJİSİ NEM TAYİNİ METOTLARI Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • GRAVİMETRİK NEM TAYİNİ METODU • VOLUMETRİK NEM TAYİNİ METODU Kavuşan JEM408 10/59

  11. KÖMÜR JEOLOJİSİ Gravimetrik metotKABA (YÜZEY) NEM TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • GELEN ÖRNEK TORBASI TARTILIR. (M1) • KÖMÜR HAVADA KURU BAZA GETİRİLİR KÜTLESİ TARTILIR (M2) • TORBA, KUTU VS HEPSİ TARTILIR (M3) • KAYBEDİLEN NEM BURADAN KABA NEM OLARAK % ORANI ŞEKLİNDE HESAPLANIR. Kavuşan JEM408 11/59

  12. KÖMÜR JEOLOJİSİ Gravimetrik metot HİGROSKOPİK NEM TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • N ORTAMINDA 105±3°C SICAKLIKTAKİ ORTAMDA KÖMÜRÜN KAYBETTİĞİ NEM MİKTARIDIR. • Kaba(m) örnek konur ve tartılır(m1). N-dolaşımlı etüvünde ısıtılır. Desikatörde soğutulur. Tartılır (m2). • Nem oranı (%)=((m2-m1)/(m1-m))*100 Kavuşan JEM408 12/59

  13. KÖMÜR JEOLOJİSİ VOLUMETRİK NEM TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Ksilol (! yanıcı) ile numune balona konur ve 110 °C sıcaklıkta kaynatılır, buhar geri soğutucuda soğutulur. • Godede toplanan su ölçülür. • Balondaki kütleyle orantılanarak % nem hesaplanır. Kavuşan JEM408 13/59

  14. KÖMÜR JEOLOJİSİ TOPLAM NEM TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • TAYİN EDİLEN NEMLERİN TOPLAMIDIR • Topl.Nem%=Kaba nem%+Higroskopik N.% • DOĞRUDAN ORİJİNAL KÖMÜRDEN YAPILAN NEM TAYİNİ ŞEKLİNDE DE UYGULANABİLİR. Kavuşan JEM408 14/59

  15. KÖMÜR JEOLOJİSİ KÜL TAYİNİ-ORGANİK MADDE TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • 1 g kömür 750±10°C sıcaklıkta kül haline getirilir. Kül kütlesi bulunur ve % Kül buradan hesaplanır. • Organik madde%= 100-Kül% olarak bazı kayaçların organik madde içerikleri yakma metodu olarak aynı yöntemle bulunabilir. Kömürlerde bu hesaplama yapılmaz. Kavuşan JEM408 15/59

  16. KÖMÜR JEOLOJİSİ UÇUCU MADDE TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Bir miktar kömür kuvars krozeye konur. Kütleler belirlenir ve 850±10°C sıcaklıkta ısıtılır. Uçucu maddeler uzaklaşır. Soğutulur kütle kaybı hesaplanır. Bu kayıp yüzdesi % Uçucu Madde oranıdır. • Kalan kütlenin oranı ise KOK % olarak hesaplanır. Kavuşan JEM408 16/59

  17. KÖMÜR JEOLOJİSİ SABİT (FIX-BAĞIL) KARBON ORANI TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KURU KÖMÜR BAZINDA HESAPLANIR. • SABİT C%=100-(Uçucu madde %+Kül %) • Uçucu madde hesaplanırken kömür bazı kuru kömür bazına indirgenir. Nem oranından gelen uçucular ile anorganik bileşenlerden kaynaklanan nem içerikleri sıfır kabul edilir. Kavuşan JEM408 17/59

  18. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLER Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • ULTIMATE ANALİZLER, ELEMENTER ANALİZ OLARAK ADLANDIRILABİLEN ANALİZLERDİR. Kavuşan JEM408 18/59

  19. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERC, H TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN BS 1016-LIEBIG METODUYLA YAKMA KOLONU Kavuşan JEM408 19/59

  20. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERC, H TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 20/59

  21. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERN- TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KJEHLDAHL CİHAZIYLA TAYİN EDİLİR. Kavuşan JEM408 21/59

  22. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERS-TÜRLERİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • PİRİTİK KÜKÜRT • ORGANİK KÜKÜRT • SÜLFAT KÜKÜRTÜ • TOPLAM KÜKÜRT • YANAR KÜKÜRT • YANMAZ (KÜLDE) KÜKÜRT • TOPLAM KÜKÜRT Kavuşan JEM408 22/59

  23. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERS TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • 800 ± 10°C SICAKLIKTA YAKMA METODU • 1350 ± 20°C SICAKLIKTA YAKMA METODU • ESCHKA KARIŞIMI İLE İNDİRGEME METODU • OTOMATİK ANALİZ CİHAZIYLA TAYİN Kavuşan JEM408 23/59

  24. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERS TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 24/59

  25. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERS-TÜRLERİ TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 25/59

  26. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERC, H,N,S TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN VARIO III-E OTOMATİK ANALİZATÖRÜ PRENSİP ŞEMASI BU TİP CİHAZLAR İLE ANALİZLER OTOMATİK OLARAK YAPILABİLMEKTEDİR Kavuşan JEM408 26/59

  27. KÖMÜR JEOLOJİSİ ULTIMATE ANALİZLERO- TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • DOĞRUDAN TAYİN SADECE ÖZEL AMAÇLAR İÇİN YAPILIR. • HESAPLAMA İLE BULUNUR. • O %=100 – (C+H+N+S) Kavuşan JEM408 26/59

  28. KÖMÜR JEOLOJİSİ DİĞER KİMYASAL ANALİZLERCO2-ANALİZİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • CO3 İÇERİĞİ TAYİNİDİR. KARBONATLI MİNERALLERDEN KAYNAKLANIR. Kavuşan JEM408 27/59

  29. KÖMÜR JEOLOJİSİ DİĞER KİMYASAL ANALİZLERCl - ANALİZİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • NaCl, KCl vb MİNERALLERDEN KAYNAKLANIR. • ESCHKA KARIŞIMI+KÖMÜR İÇERİĞİ 675 ± 5°C SICAKLIKTA YAKMA METODU İLE İNDİRGENEREK TİTRİMETRİK OLARAK HESAPLANIR. • Termik santral kazanlarında korozyona neden olur. Kavuşan JEM408 28/59

  30. KÖMÜR JEOLOJİSİ DİĞER KİMYASAL ANALİZLERP - ANALİZİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • APATİT, ORGANİK BAĞLI FOSFOR vb BİLEŞİKLERDEN KAYNAKLANIR. • SPEKTROFOTOMETİK VEYA XRF İLE BELİRLENEBİLİR. Kavuşan JEM408 29/59

  31. KÖMÜR JEOLOJİSİ DİĞER KİMYASAL ANALİZLERESER ELEMENT ANALİZLERİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • DOĞRUDAN KÖMÜRDEN VEYA KÜLDEN BELİRLENEBİLİR. • KÖMÜRDEN BELİRLENMEDE KAYAÇLARIN ANALİZLERİNDE OLDUĞU ŞEKİLDE YAPILIR. • KÜLDE İSE ÖNCE KÖMÜR KÜLLEŞTİRİLİR VE AYNI YÖNTEMLE ANALİZ EDİLİR. Kavuşan JEM408 30/59

  32. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLERYOĞUNLUK TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • GÖRÜNÜR YOĞUNLUK Kırılmış ve tane boyutlaması yapılmış kömürün yoğunluğudur. • GERÇEK YOĞUNLUK Kömür kütlesinin yoğunluğudur. Kavuşan JEM408 31/59

  33. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLERTANE BOYU DAĞILIMI TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • ELEK ANALİZİDİR. • ISLAK VE KURU OLARAK YAPILIR. Kavuşan JEM408 32/59

  34. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLERYÜZME-BATMA DENEYİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • BELİRLİ BOYUTLARDAKİ KÖMÜR TANELERİ DEĞİŞİK SIVILARDA ÇÖKTÜRTME DENEYLERİNE TABİ TUTULUR. • ÇÖKME ORANLARI VE SIVI BİLEŞİMLERİNE GÖRE SONUÇLANDIRILARAK, KURULACAK YIKAMA (LAVVAR) TESİSİNİN ÇALIŞMA ARALIKLARI BELİRLENİR. Kavuşan JEM408 33/59

  35. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLERKİL KIRILMA (Shale breakdown) Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • KÖMÜRLERİN TABAN TAVAN VE ARA KESMELERİNDEKİ KİLLERİN SU EMME SONUCUNDA DEĞİŞİMLERİNİN TAYİNİDİR. • GENELLİKLE MONTMORİLLONİT GRUBU KİLLERİN ETKİLERİ SONUCU BU SORUN KÖMÜR YIKAMA (LAVVAR) GİBİ TEKNOLOJİK TESİSLERDE ÜRETİMİ AKSATIR. Kavuşan JEM408 34/59

  36. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEĞER TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • YUKARI (ÜST) ISIL DEĞER • AŞAĞI (ALT) ISIL DEĞER Kavuşan JEM408 35/59

  37. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEĞER TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Nem içeriği yüksek kömürlerde kondensazyon ısısı nedeniyle analiz ısıl değeri yüksektir. (ÜST ISI DEĞERİ) • H oranı ve nem içeriğinden gerekli düzeltme yapılarak, serbest haldeki (1 at) yanma ısısı belirlenir. (ALT ISI DEĞERİ) Kavuşan JEM408 36/59

  38. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Yakma sistemleri-ISIL DEĞER TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • ISIL DEĞERLER MEGAJOULE/Kg CİNSİNDEN VERİLMEKTEDİR. • 1 MJ/Kg = 429.923 BTU/lb = 238.846 Kcal/Kg Kavuşan JEM408 37/59

  39. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Yakma sistemleri-KÜL ERGİME DERECESİ TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Santralin çalışmasındaki üst kritik sıcaklık sınırının belirlenmesi iiçin yapılır. • Kömür külünün ergime derecesi PİROMETRİK KONİ DENEYİ (PCI) ile belirlenir. Kavuşan JEM408 38/59

  40. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Yakma sistemleri-HARDGROVE İNDEKSİ TAYİNİ Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Kömürün öğütülebilirlik deneyidir. Termik santrallerde kömürün kazana sürülmesinden önce yapılan öğütmeyi belirleyene temel bir testtir. • Hardgrove değirmeninde kömür öğütüldükten sonra tane boyu dağılımından hesaplanır. • İndeks değeri yükseldikçe kömür kolay öğütülür. Aksi ise (<50 HGI) pulverize edilmesinin zor olduğu anlamına gelir. Kavuşan JEM408 39/59

  41. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER Koklaştırma Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kok fırını Hücresi ve koklaşmanın gelişimi Kavuşan JEM408 40/59

  42. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-Potada Şişme İndeksi Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN 800 ± 10°C kömürün özel potada pişirilmesidir. Kavuşan JEM408 41/59

  43. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-King-Gray Deneyi Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 42/59

  44. TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-King-Gray Deneyi Kavuşan JEM408 43/59

  45. Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma- Arnu-Audibert Dilatometresi Kavuşan JEM408 44/59

  46. Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma- • Gieseler Plastometresi Kavuşan JEM408 45/59

  47. Avrupada yaygın uygulanan bir yöntemdir. 1 g kömürün 5 g özel bir antrasit ile karışımının potada 850 ± 10°C’de 15 dakika pişirilmesidir. Elde edilen kok parçası tamburda çevrilerek kütle kaybı hesaplanır. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-Roga İndisi Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 46/59

  48. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-Roga İndisi Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN • Kömür tanelerinin özel bir aşındırma tamburunda 1500 d/d 12000 tur döndürülmesiyle ortaya çıkan ufalanma oranıdır. Kavuşan JEM408 47/59

  49. Kömür veya kokun nakliye esnasındaki ufalanmasının belirlenmesi için uygulanır. Bazı ülkelerde, buna benzer dayanıklılık deneyi uygulamalarına değişik isimler verilebilir. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-Düşürme Testi (Drop-Shatter) Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Kavuşan JEM408 48/59

  50. KÖMÜR JEOLOJİSİ TEKNOLOJİK ANALİZLER-Koklaştırma-MicumTesti Doç. Dr. Gültekin KAVUŞAN Micum indeksi kokların dayanımlarında yaygın olarak kullanılan bir diğer düşürme/aşındırma deneyidir. Kömür ve kok tanelerinin kırılmaya karşı dayanımını ölçmek için uygulanır. Kavuşan JEM408 49/59

More Related