PREMATÜRİTE

1. PREMATÜRİTE Dr. Esra Önal

2. Prematüre • 37 gebelik haftasını tamamlamadan doğan bebeklere prematüre denir. • Tüm bebeklerin % 12 ye yakını prematüre doğar. Prematüre doğum sıklığı giderek artmaktadır. (çoğul gebelikler nedeniyle) • 1 yaş altında önemli bir mortalite nedenidir. • Yaşama sınırı: 23 hafta • Riskli grup: <32 hafta • En riskli grup: <30 hafta

4. Prematüre bebeklerin çoğunluğu aynı zamanda düşük doğum ağırlıklıdır. • < 2500 gr.

5. Risk Faktörleri • Sosyoekonomik faktörler • Düşük ekonomik durum • Adölesan gebelik • Tek ebeveyn • Sigara ve diğer madde bağımlılıkları • Enfeksiyon • Bakteriyel vajinosis (2. Trimesterda % 40) • Üriner enfeksiyon • Pyelonefrit • Çoğul gebelik (X6) • Uterus anomalileri

6. Prematürite etyolojisi • Bazı sebepler direkt prematüriteye neden olurken, bazı durumlarda da anne ya da bebek açısından prematüre doğum yaptırılmak zorunda kalınır. • Demografik nedenler: • Anne yaşı <18 ya da > 35 yaş • Irk • Düşük sosyoekonomik seviye • Evli olmamak • Düşük eğitim seviyesi

7. Prematürite etyolojisi Maternal Faktörler: • Preeklampsi • Kronik hastalıklar: kalp hast, böbrek yetmezliği • Enfeksiyonlar: korioamnionit, bakteriyel vajinosis (2. Trimesterda % 40), üriner enfeksiyon, pyelonefrit • Sigara ve diğer madde bağımlılıkları • Uterus anomalileri • Servikal yetmezlik • Preterm doğum öyküsü

8. Prematürite etyolojisi Şimdiki öykü: • Multiple gebelik • İyi kilo almamak • Gebelik aralığının kısa olması • Hipotansiyon, hipertansiyon • İntrauterin enfeksiyon • 1., 2. Trimester kanamaları • Plasenta problemleri (yetmezlik, plasenta previa) • Hiperemesis • Oligohidramnioz- polihidramnioz • Anemi, Kan uyuşmazlığı • Servikal yetmezlik • Konjenital fetal anomali, diğer fetal sorunlar • PROM

9. Prematüre özellikleri • Verniks kazeosa yok- azalmış • Deri altı yağ dokusu azalmış • Cilt buruşuk ve şeffaf görünümde, damarlar belirgin • Lanugo kılları bol • Ayak tabanı çizgileri yok • Tırnaklar yumuşak ve parmak uçlarını geçmez • Kulak kıkırdakları oluşmamış, yumuşak

10. Prematüre özellikleri • Baş vücuda oranla büyük ‘prematüre megasefalisi’ • Diyafragmatik solunum, dispneye meyil • İnterkostal kaslar iyi gelişmemiş • Göğüs kafesi küçük • Alveoller iyi gelişmemiş • Negatif intratorasik basınç oluşturulamaz

11. Prematüre özellikleri • Yenidoğandaki fizyolojik hipertoni yerine hipotoni • Yenidoğanın normal reflekslerinin yokluğu • Ekstremitelerde kaba tremorlar • Yenidoğandaki hormonal işaretlerin olmayışı • Az gelişmiş genitalia (İnmemiş testis, labia major az gelişmiş)

12. Prematüre özellikleri • Femur distal epifizinin gelişmemesi • Fizyolojik sarılık daha uzun: karaciğerdeki bilirubin konjugasyon enzimlerinin eksikliği nedeniyle • Kern ikterus riski daha fazla • Hipoglisemi, hipoproteinemi, hipoprotrombinemiye eğilim: karaciğer immatüritesi nedeniyle • Faktör II, V, VII, X düşük seviyede • Kanamaya artmış eğilim

13. Prematüre özellikleri • Böbrekler immmatürdür.Glomerül ve nefronlar terme kadar gelişmeye devam eder. • 37.haftadan önce glomerüler filtrasyon hızı ve tübüler fonksiyonlar azalmıştır. • İdrarı konsantre edebilir ama osmotik diürez sınırlıdır. • Üre klerensi, Cl, K, P düşüktür. • Enfeksiyon, kusma, diarede hızla asidoz veya alkaloz gelişir.

14. Prematüre özellikleri • Periyodik solunum %30-40 gözlenir. • Isı değişikliklerine uyumları yetersizdir. • Nöromüsküler sistem iyi gelişmemiştir. Yutma fonksiyonu 34 haftanın altında tam değildir. Aspirasyon sık görülür. • Doğum travmalarına hassasiyetleri daha fazladır.

15. Prematüre özellikleri • İmmünolojik defektleri vardır. Enfeksiyonlara yatkınlık fazladır. • Bakteriostatik ve bakterisidal aktivite az • Lökositlerin fagositozu yetersiz • Son trimesterda plasentadan geçecek olan immünglobulin G yok ya da az • Antikor sentez kapasiteleri az.

16. Gebelik yaşının belirlenmesi • SAT ne göre • Ultrasonografik olarak • Fizik muayene ile (Dubowitz- Ballard skorlaması) • Fiziksel ve nöromüsküler özellikler puanlanır. • Aldığı puana göre tablodan gebelik haftası bulunur.

18. Fiziksel özellikler • Cilt • Lanugo • Plantar çizgilenme • Meme • Göz- kulak • Genitalia

19. T. Puan Gestasyonel yaş, hafta -10 20 -5 22 0 24 5 26 10 28 15 30 20 32 25 34 30 36 35 38 40 40 45 42 50 44 Physical Maturity

20. Vücut ağırlığı ve gebelik yaşına göre; • SGA ( small for gestational age) • AGA (appropiate for gestational age) • LGA ( large for gestational age) • En iyi prognoz AGA olanlardadır.

21. Tedavi • En önemlisi preterm doğumların önlenmesidir. • Antenatal kortikosteroid tedavisi • Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlem ve tedavi şarttır.

22. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Prematüre Bebeğin Bakımı Nötral termal ortam • Oksijen tüketiminin minimum olduğu ve bebeğin en iyi ağırlık kazandığı ısıdır. • Abdominal ciltte 36.2 C • Rektal 37 C • 1800 gr. altında inkübatör ya da radiant ısıtıcıda tutulmalıdır. • Hipotermi, apne, asidoz ve hipoglisemiye neden olur. • Hipertermi, taşipne, taşikardi ve irritabiliteye neden olur.

23. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Prematüre Bebeğin Bakımı • Monitörizasyon (ısı, nabız, KB, Solunum, oksijenasyon) • Vücut ağırlığı, Boy, BÇ izlemi yapılır. • Oksijenasyonu sağlanır. • Hava yolları açık olmalı • Vital bulguları gözlenmeli • Gerekirse solunum desteği sağlanmalı • PaO2<50 mmHg ise oksijen verilir. • O2 saturasyonu izlemi yapılır. (Siyanoz hipokseminin işaretidir ama siyanoz olmadan da hipoksemi olabilir )

24. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Prematüre Bebeğin Bakımı • İntravenöz sıvı tedavisi (oral beslenemediği durumlarda) • İlaç tedavileri (dopamin, antibiyotik, surfaktan, aminofilin) • Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek için K vitamini 1mg. im yapılır.

25. Beslenme • 1500 gr. Üzerinde, >34 hafta olan bebekler, apne, siyanoz, taşikardi, takipne, abdominal distansiyon yoksa beslenebilir. • Oral veya NG sonda ile beslenebilir. • İlk haftada kalori gereksinimi 50-60 kcal/kg/gün, sonra 110-160 kcal/kg/gün • İlk haftada sıvı gereksinimi 60-80 cc/kg/gün, sonra 120-150 cc/kg/gün

26. Prematürenin akut sorunları • İntrakranial kanama ( ilk 3 gün) • Enfeksiyon: (yetersiz immün sistem ve invazif girişimler nedeniyle) • Anemi • Sarılık • Respiratuar hastalıklar • RDS • Pulmoner hemoraji • Pnömotoraks • Pulmoner interstisyel amfizem

27. Prematürenin akut sorunları • Kardiyovasküler sistem • Şok, hipotansiyon • Patent duktus arteriosus • Termoregülasyon bozukluğu (hipotermi) • Metabolik bozukluklar • Hipoglisemi-hiperglisemi • Hipokalsemi • Hipernatremi • Hiperkalemi • Aşırı insensible sıvı kaybı • Ca, P yetersizliği nedeniyle metabolik kemik hastalığı

28. Prematürenin akut sorunları Beslenme • Beslenme intoleransı • Nekrotizan enterokolit • Total parenteral nutrisyon komplikasyonları (hepatik yetmezlik, kolestaz)

29. Prematürite Komplikasyonları • Nazokomial enfeksiyonlar • Stafilokok • Gram (-) bakteriler • Kandida • SSS e ait komplikasyonlar • Posthemorajik hidrosefali • Periventriküler lökomalazi • Serebral palsi • Konvülzyon • Mental retardasyon, öğrenme bozuklukları

30. Prematürite Komplikasyonları • Bronkopulmoner displazi • Apne • Görme sorunları • Prematürite retinopatisi (ROP) • Myopati (% 30) • Şaşılık • Sensorinöral işitme kaybı

31. Eve gidiş • Ciddi medikal sorunlar düzelmiş olmalı • Açık yatakta vücut ısısını sağlayabilmeli • Tam beslenmeyi başarabilmeli • Apne ve bradikardi olmamalı • Gerekli bakım ile tedaviler için aile eğitimi verilmiş olmalı

32. Prognoz • Gebelik haftası >34 hafta İYİ • Doğum ağırlığı> 1500 gr. 1-3 yılda akranlarını yakalarlar.

33. Prognoz sekelsiz sağkalım • 23 haftada % 30-50 • 24-26 haftada % 60-70