นโยบายสาธารณะกับปัญหาเศรษฐกิจ

1. รายวิชา 962 421 เศรษฐศาสตร์ว่าด้วยนโยบายสาธารณะ นโยบายสาธารณะกับปัญหาเศรษฐกิจ บทที่ 7 โดย อ.มานิตย์ ผิวขาว สาขาเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น วิทยาเขตหนองคาย

2. หัวข้อ • 1)ดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจ • 2)ประเภทของวิกฤติเศรษฐกิจ • 3)สาเหตุของวิกฤติเศรษฐกิจ • 4)ผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจ • 5)มาตรการทางการเงินการคลังเพื่อแก้ปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจของรัฐบาล

3. จุดประสงค์การเรียนรู้จุดประสงค์การเรียนรู้ • เพื่อให้ทราบดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจ • เพื่อเข้าใจเกี่ยวกับประเภท สาเหตุ และผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจของไทย • เพื่อวิเคราะห์การใช้มาตรการทางการเงินการคลังเพื่อแก้ปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจของรัฐบาล

4. ดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจ

5. ดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจดัชนีพ้องและดัชนีชี้นำเศรษฐกิจ • ดัชนีพ้องเศรษฐกิจ (Coincident Economic Index - CEI) และดัชนีชี้นําเศรษฐกิจ (Leading Economic Index - LEI) เป็นเครื่องชี้ภาวะหรือสัญญาณ (Signaling Tool) บอกภาวะเศรษฐกิจและจุดวกกลับทางเศรษฐกิจ นอกจากนี้ยังได้นําเสนอแนวคิดทางวิชาการในการนําดัชนีชี้เศรษฐกิจมาใช้เป็นเครื่องมือในการพยากรณ์ (Forecasting Tool) ผลิตภัณฑ์ในประเทศ (GDP)รายไตรมาส และรายเดือน • CEI เป็นดัชนีที่มีลักษณะของคลื่น และระยะเวลาการเกิดจุดวกกลับ (Turning point) ทั้งขาขึ้น(Expansion) และขาลง (Contraction) สอดคล้องกับคลื่นของภาวะเศรษฐกิจโดยรวม • LEI เป็นดัชนีที่มีลักษณะของคลื่นและระยะเวลาการเกิดจุดวกกลับของคลื่นนํ าจุดวกกลับของคลื่นภาวะเศรษฐกิจโดยรวมหรืออีกนัยหนึ่ง จุดวกกลับทั้งขาขึ้นและขาลงของLEIเกิดขึ้นก่อนจุดวกกลับของ CEI

6. องค์ประกอบที่นํ ามาสร้างเป็น Composite Coincident Economic Index : CEI คือ • ยอดขายห้างสรรพสินค้า • ปริมาณการนํ าเข้า • การเบิกจ่ายจากบัญชีกระแสรายวัน (Debits to Demand Deposit) • ยอดจํ าหน่ายรถยนต์ (รวมรถกระบะ) • ดัชนีผลผลิตสินค้าอุตสาหกรรม • รายรับภาษีการค้า และภาษีมูลค่าเพิ่ม (ปรับเป็นฐานเดียวกับที่อัตราภาษีร้อยละ 7)

7. องค์ประกอบที่นํามาสร้างเป็น Composite Leading Economic Index : LEI คือ • พื้นที่ก่อสร้างได้รับอนุญาต • มูลค่าทุนจดทะเบียนธุรกิจรายใหม่ • ปริมาณเงินตามความหมายกว้าง รวมบริษัทเงินทุนและบริษัทเงินทุนหลักทรัพย์ (M2A) • จํานวนนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศ • ดัชนีราคาหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ฯ • ปริมาณการส่งออก • ดัชนีราคานํ้ามันดิบตลาดโอมาน (ส่วนกลับ)

8. เครื่องชี้เศรษฐกิจ • กลุ่มดุลบัญชีเดินสะพัด • การส่งออกในรูปดอลลาร์สรอ. • การนำเข้าในรูปดอลลาร์สรอ. • Real Effective Exchange: REER • REER เทียบกับแนวโน้ม • กลุ่มดุลบัญชีเงินทุนเคลื่อนย้าย • ทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ • ทุนสำรองเงินตราต่างประเทศเทียบกับแนวโน้ม • ทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ/การนำเข้า • ส่วนต่างInterbank rate กับ Fed Fund Rate • ปริมาณเงิน (M2)/ ทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ

9. เครื่องชี้เศรษฐกิจ (ต่อ) • กลุ่มเครื่องชี้ภาคการเงิน • สินเชื่อในประเทศ • ส่วนต่างอัตราดอกเบี้ยเงินกู้-เงินฝาก • Money multiplier • กลุ่มเศรษฐกิจจริง • ดัชนีผลผลิตอุตสาหกรรม • ดัชนีการลงทุนภาคเอกชน • รายได้รัฐบาล • ดุลเงินสดรัฐบาล • ดัชนีราคาผู้บริโภค • ดัชนีตลาดหลักทรัพย์

11. จุดสูงสุด และตํ่าสุดของดัชนีพ้อง และดัชนีชี้นําเศรษฐกิจที่คํานวณโดยโปรแกรม Bry-Boschanเป็น ดังนี้

13. ประเภทของวิกฤติเศรษฐกิจประเภทของวิกฤติเศรษฐกิจ

14. ประเภทของวิกฤติเศรษฐกิจประเภทของวิกฤติเศรษฐกิจ • 1. วิกฤตการณ์ค่าเงิน (Currency crisis) • 2. วิกฤตการณ์ธนาคาร (Banking crisis) • 3. วิกฤตหนี้ระหว่างประเทศ (Debt crisis)

15. วิกฤตการณ์ทางการเงิน ระยะฟื้นตัว และความสูญเสียของผลผลิต

33. สาเหตุของวิกฤติเศรษฐกิจสาเหตุของวิกฤติเศรษฐกิจ

34. ปัจจัยที่จำเป็นและพอเพียงต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจยั่งยืนปัจจัยที่จำเป็นและพอเพียงต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจยั่งยืน • 1. สาเหตุจากปัจจัยทางเศรษฐศาสตร์ • การหดตัวของการส่งออกและดุลบัญชีเดินสะพัดขาดดุลในระดับสูง • การลงทุนเกินควร (Over Investment) เนื่องจากมีการเคลื่อนย้ายเงินทุนเข้าโดยเสรีมาก และราคาอสังหาริมทรัพย์/ราคาหุ้นสูงขึ้น • ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ตกต่ำ จากที่เกิดการเก็งกไรในตลาดอสังหาริมทรัพย์มาก • การดำเนินนโยบายเศรษฐกิจมหภาคที่ไม่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม โดย ธปท. ใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ ปล่อยเงินทุนเคลื่อนย้ายโดยเสรีขาดการกำกับดูแลที่มีประสิทธิภาพ

35. 2. สาเหตุจากปัจจัยที่ไม่ใช่เศรษฐศาสตร์ • พฤติกรรมของธนาคารพาณิชย์ และบริษัทเงินทุน ที่จัดหาแหล่งเงินทุนและบริหารสินเชื่อที่ไม่มีประสิทธิภาพ ปัญหา Moral Hazard ที่ปล่อยสินเชื่อเอื้อแก่ญาติพี่น้องหรือนักการเมือง • พฤติกรรมการระดมทุนของธุรกิจ ที่มีการกู้หนี้มาก กู้จากต่างประเทศ และเป็นหนี้ระยะสั้น ซึ่งมีความเสี่ยงสูง • การกำกับตรวจสอบสถาบันการเงินของ ธปท. บกพร่อง เกี่ยวกับการนำเข้าเงินเสรีและการปล่อยสินเชื่อที่ไม่มีประสิทธิภาพ • ข้อบกพร่องการบริหารภายในของ ธปท. เกี่ยวกับการปกป้องค่าเงินที่มีการประเมินสถานการณ์ผิดพลาด

36. ดัชนีแรงกดดันตลาดอัตราแลกเปลี่ยนดัชนีแรงกดดันตลาดอัตราแลกเปลี่ยน Empt = %D et - se* %D rt sr et = อัตราแลกเปลี่ยนบาทต่อดอลลาร์สรอ. ในช่วงเวลา t rt = ทุนสำรองเงินตราต่างประเทศในช่วงเวลา t se= ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ของอัตราแลกเปลี่ยน sr= ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานของทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ

37. Exchange Market Pressure Index

38. นิยามวิกฤตการณ์ค่าเงินในการศึกษานี้นิยามวิกฤตการณ์ค่าเงินในการศึกษานี้ Empt > semp + memp เกิดวิกฤตการณ์ Empt < semp + memp ไม่เกิดวิกฤตการณ์

39. ผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจ

40. ผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจ • เศรษฐกิจ • สังคม

41. มาตรการทางการเงินการคลังเพื่อแก้ปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจของรัฐบาลมาตรการทางการเงินการคลังเพื่อแก้ปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจของรัฐบาล

42. LOI 1-3 (2540-2541) • นโยบายการคลัง • นโยบายการคลังแบบเกินดุล 1 % ของ GDP เพื่อลดแรงกดดันการขาดดุลบัญชีเดินสะพัด • มาตรการด้านภาษี เพิ่มภาษีมูลค่าเพิ่มจาก 7% เป็น 10% (16 ส.ค. 40) • มาตรการด้านรายจ่าย ลดรายจ่ายที่ไม่กระทบการศึกษาและสาธารณสุข • ปรับปรุงฐานะการเงินของรัฐวิสาหกิจ เน้นปรับปรุงการบริการ และให้เอกชนร่วมลงทุน

43. นโยบายการเงินและอัตราแลกเปลี่ยนนโยบายการเงินและอัตราแลกเปลี่ยน • ดำเนินนโยบายการเงินแบบเข้มงวด เพื่อป้องกันการไหลออกของเงินทุนระยะสั้น โดยกำหนดอัตราดอกเบี้ย RP 14 วัน เป็น 15-20% • รักษาระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวเอาไว้ โดยการแทรกแซงเท่าที่จำเป็น • นโยบายด้านอื่นๆ • แก้ปัญหาสถาบันการเงิน โดยการเพิ่มทุนสถาบันการเงิน • นโยบายค่าจ้างแรงงาน เข้มงวดการปรับค่าจ้างเงินเดือนรัฐและไม่ให้กระทบเงินเฟ้อ • การบรรเทาปัญหาทางสังคม

44. LOI 4-8 • นโยบายการคลัง • นโยบายการคลังแบบผ่อนคลาย ขาดดุล 3% ของ GDP เพื่อเพิ่มอุปสงค์มวลรวม • ลดอัตราภาษีศุลกากรหลายรายการ • เร่งคืนภาษีผู้ส่งออก เลื่อนกำหนดการชำระภาษีเงินได้นิติบุคคล • ขยายการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานในชนบท สนับสนุนภาคเกษตร • ปรับโครงการการกู้ยืมของกองทุนเพื่อการฟื้นฟูและพัฒนาสถาบันการเงิน

45. นโยบายการเงินและอัตราแลกเปลี่ยนนโยบายการเงินและอัตราแลกเปลี่ยน • ดำเนินนโยบายการเงินแบบขยายตัว • เข้มงวดการปล่อยสินเชื่อสถาบันการเงินที่ก่อให้เกิดหนี้เสีย (NPL) • นโยบายปรับโครงสร้างสถาบันการเงิน • เร่งฟื้นฟูสถาบันการเงิน ให้สามารถปล่อยสินเชื่อเพื่อการลงทุนและบริโภคได้ • มาตรการปรับโครงสร้างหนี้ภาคเอกชน • บรรเทาผลกระทบของวิกฤติเศรษฐกิจ • ปรับโครงสร้าง ธปท. เพื่อลดความผิดพลาด

46. ตารางประกอบ