BİLİŞSEL YAKLAŞIM

1. DÖRT DÖRTLÜK GRUBU BİLİŞSEL YAKLAŞIM ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I Öğr. Gör: Hasan TINMAZ Figen ARIKAN Özden SERTÇELİK Sinem UZEL Koray Adil YILMAZ

2. Bilişsel Yaklaşım ISINMA • Hep beraber halka şeklini alalım. Oyunu yönetecek olan kişi halkanın ortasına geçsin ve elindeki topu herhangi bir isim söyleyerek karşısındaki kişiye atsın. • Topu yakalayan kişi söylenen ismin son harfiyle başlayan başka bir isim söyleyerek topu farklı birine atsın. • Oyun içerisinde söylenen ismi tekrarlayan kişi oyundan çıksın. 2 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

3. Bilişsel Yaklaşım Bu Dersin Sonunda Aşağıdaki Hedeflere Ulaşacaksınız. • Yeni bilginin dışardan nasıl alındığını söyleme. • Alınan yeni bilginin nasıl işlendiğini söyleme. • Bilginin uzun süreli nasıl depolandığını söyleme. • Depolanan bilginin nasıl geriye getirilip hatırlandığını söyleme. 3 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

4. Bilişsel Yaklaşım BİLİŞSEL GELİŞİM 4 4 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

5. Bilişsel Yaklaşım BİLGİYİ İŞLEME KURAMI • İnsan zihni bilgiyi alır, işler, biçim ve içeriğini değiştirir, depolar, gerektiği zaman geri getirir ve tepkiler üretir. • Bir başka söylemle, süreç bilgiyi bir araya getirir, kodlar, bilgiyi korur ya da depolar ve gerektiği zaman geri getirir. 4 5 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

6. Bilişsel Yaklaşım BEKLENTİLER YÜRÜTÜCÜ KONTROL ÇIKTI Tepki Süreci V E R İ C İ L E R ZİHİNSEL TEKRAR A L I C I L A R (Duyu Organları) Zihinsel tekrar Kodlama Dikkat ve Seçici Algı Hatırlama BİLGİ İŞLEME KURAMI MODELİ Ç E V R E D U Y U S A L KAYIT Kısa Süreli Bellek (İşleyen Bellek) Uzun Süreli Bellek Uyarıcılar Uyarıcılar, (Fiziksel Girdiler) 4 6 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

7. Bilişsel Yaklaşım BİLGİYİ İŞLEME KURAMI • Bellek Türleri • Bilişsel Süreçler • Bilişsel Gelişim Kuramcıları 7 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

8. Bilişsel Yaklaşım 1. BELLEK TÜRLERİ Bilgiyi işleme kuramına göre üç tür bellek vardır. a. Duyusal kayıt b. Kısa süreli bellek / İşleyen Bellek c. Uzun süreli bellek 8 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

9. Bilişsel Yaklaşım a. Duyusal Kayıt • Çevreden gelen uyarıcılar duyu organları yolu ile duyusal kayıta gelirler. • Duyusal kayıtın kapasitesi çok geniş olmasına karşın bilginin kalış süresi çok kısadır. • Ancak dikkat ve algı süreçleri ile bu bilginin bir kısmı alınır ve kısa süreli belleğe gönderilir. 7 9 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

10. Bilişsel Yaklaşım b. Kısa Süreli Bellek / İşleyen Bellek • Duyusal kayıttan dikkat ve algı süreçleri sonunda ayrılan bilgi, sistemin ikinci öğesi olan kısa süreli belleğe geçer. • Kısa süreli belleğin hem bilgi tutma süresi, hem de kapasitesi sınırlıdır. 8 10 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

11. Bilişsel Yaklaşım c. Uzun Süreli Bellek • Bilgiyi işleme modelinde bilgiyi, özellikle iyi öğrenilmiş bilgiyi, uzun süre saklayan kısımdır. • Uzun süreli bellekte bilgiyi, istediğimiz uzunlukta ve miktarda depolar ve asla unutmayız. • Uzun süreli bellekte bilgiler kaybolmaz, ancak bilgi, uygun biçimde kodlanmamış ve uygun yere yerleştirilmemişse, geri getirmede zorluklarla karşılaşılır. 9 11 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

12. Bilişsel Yaklaşım UZUN SÜRELİ BELLEK • ANISAL BELLEK • Yaşamımız süresince başımızdan geçen olaylar, şakalar, dedikodular, kısaca kişisel yaşantılar burada depolanır. • İŞLEMSEL BELLEK • Herhangi bir şeyin nasıl yapılacağı ile ilgili bilgiler ve işlemler depolanır. • ANLAMSAL BELLEK • Konu alanlarının kavramları, olguları, genellemeleri, kuralları depolanır. 12 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

13. Bilişsel Yaklaşım 2. BİLİŞSEL SÜREÇLER • Dikkat • Algı • Açık Ve Örtük Tekrar • Kodlama • Etkinlik • Örgütleme • Eklemleme • Bellek destekleyici ipuçları • Geri Getirme Ve Unutma • Yürütücü Biliş 13 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

14. Bilişsel Yaklaşım DİKKAT • Öğrenme, dikkat etme süreciyle başlar. • Uyarıcı ya da uyarıcılara tepkiye yönelmedir. • Hangi bilginin kısa süreli belleğe geçip geçmeyeceğini belirler. Bilgiyi işleme süreci dikkat ile başlar. 12 14 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

15. Bilişsel Yaklaşım ALGI • Duyusal bilginin yorumlanması ya da anlamlandırılması işlemidir. • Büyük ölçüde geçmiş yaşantılara dayalıdır. • Algıyı etkileyen bir başka etken de beklentilerdir. 13 15 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

16. Bilişsel Yaklaşım AÇIK VE ÖRTÜK TEKRAR • Bilgi yeterli sıklıkta tekrarlanırsa uzun süreli belleğe geçer. • Tekrar iki biçimde; sesli ve zihinde yapılır. Tekrar sürecinde bireyin rolü önemlidir. • Aralıklı tekrar sürekli tekrardan daha etkilidir. 14 16 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

17. Bilişsel Yaklaşım KODLAMA • Uzun süreli bellekte var olan bilgi ile kısa süreli bellekteki bilginin ilişkilendirilerek transfer edilmesidir. 15 17 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

18. Bilişsel Yaklaşım KODLAMA ETKİNLİK • Öğrenen kişinin etkin olmasıdır. ÖRGÜTLEME • Düzenleme ya da bilgiyi gruplama, tutarlı yapılar oluşturma, kodlamaya yardım eden önemli bir süreçtir. 18 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

19. Bilişsel Yaklaşım KODLAMA EKLEMLEME • Bilginin uzun süreli belleğe yerleştirilmesinde en etkili strateji olan eklemleme, bilgi birimleri arasında ilişkiyi ve anlamlandırmayı artırma sürecidir. BELLEK DESTEKLEYİCİ İPUÇLARI • Doğal bağlantının var olmadığı durumlarda, çağrışımlar oluşturarak bağlantı yaratırlar. 19 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

20. Bilişsel Yaklaşım GERİ GETİRME VE UNUTMA • Öğrenme sürecinde ön bilginin geri getirilmesi öğrenme düzeyini etkiler. • Çünkü yeni bilgiler ön bilgi ile ilişkilendirilirse anlamlı hale gelir. • Öğrenme hem sunulana hem de buna uyum sağlayan mevcut bilgiye bağlıdır. 18 20 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

21. Bilişsel Yaklaşım YÜRÜTÜCÜ BİLİŞ • Yürütücü kontrol bireyin tüm biliş süreçlerini denetleyen sisteme verilen addır. • Yürütücü biliş, bilişe ilişkin bilgidir. • Öğrenme gerçekleşmezse yürütücü biliş, duruma uygun doğru süreçleri işe koşar. Özetleme, eklemleme, şematize etme, düzenleme gibi. 19 21 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

22. Bilişsel Yaklaşım 3. BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMCILARI • Piaget • Bruner • Vygotsky 22 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

23. Bilişsel Yaklaşım PİAGET ‘İN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI • Piaget, bilişsel gelişimi, biyolojik ilkelerle açıklamıştır. • Bunlar gelişim, kalıtım ve çevrenin etkileşiminin bir sonucudur. 23 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

24. Bilişsel Yaklaşım PİAGET‘İN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI • Bilişsel gelişimi etkileyen ilkeleri de belirtirsek; • Olgunlaşma • Yaşantı • Uyum • Örgütleme • Dengeleme 24 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

25. Bilişsel Yaklaşım PİAGET’YE GÖRE BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ • Duyusal-motor dönemi • İşlem Öncesi Dönem • Somut İşlemler Dönemi • Soyut İşlemler Dönemi 25 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

26. Bilişsel Yaklaşım BRUNER’IN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI • Bilişsel gelişim, bireyin kendisine ve başkalarına ne yaptığını ve ne yapacağını artan bir kapasiteyle açıklamasıdır. • Bilişsel gelişim için sistemli bir öğretici-öğrenici etkileşimi gereklidir. Bruner’e göre, baba, anne, öğretmen ve toplumun diğer üyeleri çocuğa öğretmelidir. 26 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

27. Bilişsel Yaklaşım BRUNER’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ • Eylemsel Dönem • İmgesel Dönem • Sembolik Dönem 27 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

28. Bilişsel Yaklaşım VYGOTSKY’NİN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI • Çocukların kazandıkları kavramların, fikirlerin, olguların, becerilerin, tutumların kaynağı sosyal çevreleridir. • Bilişsel gelişimin kaynağı, kişisel psikolojik süreçlerden önce, insanlar ve kültür arasındaki etkileşimdir. 28 DÖRT DÖRTLÜK GRUBU

29. Bilişsel Yaklaşım KAYNAKÇA • http://www.psikolojisayfam.com/yaklasimlar/bilissel-ogrenme-yaklasimi.html • Prof. Dr. N, Senemoğlu, Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Gazi Yayın Evi, Ağustos 2005 • http://www.images.com/ 29