Τί είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;

1. Τί είναι αυτό που το λέμε επιστήμη; Κώστας Ταμπάκης, ASEL, ΠΤΔΕ, ΕΚΠΑ «"New ideas pass through three periods:• It can't be done.• It probably can be done, but it's not worth doing.• I knew it was a good idea all along !" Arthur Clarke «In Science the credit goes to the man who convinces the world, not to the man to whom the idea first occurred.» Sir William Osler

2. Τα μαρμαρένια αλώνια του 20ου αιώνα • Γερμανικό πανεπιστήμιο • Τέλος της αποικιοκρατίας • Η επανάσταση στην Φυσική • Freud • Dada και υπερρεαλισμός • Ο Τελευταίος Πόλεμος • Η επανάσταση των Μπολσεβίκων

3. Think positive! (and logically) Waismann Schlick Neurath Carnap Reichenbach

4. Ο κύκλος της Βιένης: Ποίος, που, πότε, τί, πώς; • Αντίθετα σε κάθε Μεταφυσική. Εγκαθίδρυση μιας επιστημονικής φιλοσοφίας • Εμπειρισμός (Locke, Hume, Mill) + Θετικισμός(διερεύνηση μόνο νόμων, όχι αιτιών) • Λογικός : Συμβολική λογική. • Principia Mathematica (Russel, Whitehead): Τεχνητή, πλήρης, λογική γλώσσα • Tractatus logico-philosophicus (Wittgenstein): Τα όρια του νοητού είναι τα όρια της γλώσσας. Μόνες προτάσεις με γνωστικό περιεχόμενο οι εμπειρικές.

5. «I have taken all knowledge to be my province» • Η λογική ανάλυση κάθε έγκυρης γνώσης. (Άρα η ανάλυση της λογικής της επιστήμης, κάθε επιστήμης) • Η εμπειρική θεμελίωση της επιστήμης. (Άρα οριοθέτηση της επιστήμης)

6. Σε γνωρίζω από την κόψη... • Η γλώσσα της Φυσικής η πιο κοντινή στην πληρότητα του Principia. • Η επιστήμη είναι στατική και ολοκληρωμένη. • Κάθε θεωρία στο τελικό της στάδιο μπορεί να πάρει την μορφή αξιωματικού συστήματος • Πλαίσιο ανακάλυψης και πλαίσιο δικαιολόγησης • Το κριτήριο της επαλήθευσης («Το νόημα μιας πρότασης είναι η μέθοδος επαλήθευσής της»)

7. ...που με βιά μετράει τη Γη • Η επιστήμη είναι αρθρωμένο σύνολο επιστημονικών θεωριών. • Οι επιστημονικές θεωρίες έχουν τρία λεξιλόγια (λογικό, παρατηρησιακό, θεωρητικό) • Κανόνες αντιστοίχισης • Η μέθοδος της επιστήμης είναι επαγωγική • Η επιστήμη προχωράει αναγωγικά και σωρευτικά

8. Οι μάγισσες του Μάκβεθ • Η θέση Duhem-Quine • Η κριτική της επαγωγής και της επαλήθευσης απότον Popper • Η διάκριση της θεωρίας και της παρατήρησης (Toulmin, Hanson) • Η νέα Φιλοσοφία της Γλώσσας • Η ανάπτυξη της Ιστορίας των Επιστημών

9. «Το δάσος κινείται!» • Koyré, Fleck • T. S. Kuhn, “Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων», 1962 • Γεννήθηκε στο Ohio. Απόφοιτος το 1949 από το Harvard. Berkeley 1961, Princeton 1964. Πεθαίνει το 1996 • «Μα τί λέει;»

10. Από εδώ, παρακαλώ... • Πώς κινείται η επιστήμη; • Επιστημονική κοινότητα (ίδιες αντιλήψεις, ίδια γλώσσα, σε σχετική απομόνωση, κοινό πεδίο έρευνας και μεθοδολογία) • Παράδειγμα (το σύνολο των πεποιθήσεων, αξιών και τεχνικών που ασπάζονται τα μέλη μιας ομάδας)

11. Προ-επιστήμη • Παράδειγμα –Επιστημονική κοινότητα • Φυσιολογική επιστήμη ανωμαλίες • Κρίση-ιδιόρρυθμη επιστήμη • Επιστημονική επανάσταση • Νέο Παράδειγμα – Επιστημονική κοινότητα • Ασυμμετρία (incommensurability) • Εκμάθηση νέας γλώσσας

12. Ο ασκός του Αιόλου • Ο Kuhn δεν γράφει ως φιλόσοφος, αλλά ως ιστορικός • Το αυγό ή η κότα; • Ασυμμετρία ή αναρχία; • Πώς γίνεται η αλλαγή; • Υπάρχει κάτι έξω από την κοινωνία; • «Μα δεν είμαι Κουνιανός!»

13. When the smoke is going down • Η Ιστορία των Επιστημών είναι το πεδίο έρευνας και το οπλοστάσιο της επιστημολογίας • Μελετάμε την επιστημονική αλλαγή • Η επιστήμη είναι μια ασυνεχής διαδικασία • Η επιστήμη είναι κοινωνικό κατασκεύασμα • Μελετάμε κοσμοθεωρίες • Οι θεωρίες είναι ασύμμετρες • Δεν είναι λειτουργική η έννοια της αντικειμενικής αλήθειας • Επιστημολογία και γλώσσα • Δεν χρησιμοποιούμε κακές λέξεις (αλήθεια, αντικειμενικότητα, πρόοδος, ορθολογισμός)

14. Karl Popper- O εχθρός του εχθρού μου δεν είναι φίλος μου • Το πρόβλημα είναι ο διαχωρισμός • Η επαγωγή και η επικύρωση δεν λειτουργούν • Διαψευσιμότητα • Προοδεύουμε μέσω προβλημάτων • Κριτικός ορθολογισμός. Ρεαλισμός. • Αντίλογος: Συμβατισμός, κρίσιμα τεστ, δεν αρκεί μια διάψευση

15. Imre Lacatos-Ρε παιδιά, να τα βρούμε • Ερευνητικό πρόγραμμα, όχι Παράδειγμα • Σκληρός πυρήνας • Βοηθητικές υποθέσεις • Θετική ερμηνευτική- αρνητική ερμηνευτική • Προοδευτικά και εκφυλιζόμενα προγράμματα • Αντίλογος: Μας λες πώς πρέπει να γίνει ή πώς έγινε;

16. Paul Feyerabend–Η αναρχία στην εξουσία • Δεν υπάρχει επιστημονική μέθοδος, ούτε πρέπει να υπάρχει. Anything goes • Δεν υπάρχει ένα ενοποιημένο πράγμα που λέγεται επιστήμη • Από όπου θέλω θα επιτεθώ όπου θέλω. • Τι λέει αυτός;

17. Ω καλέ μου επιμορφωτή, είναι τόσο ωραίο το μάθημα που θέλω να διαβάσω κάτι παραπάνω! • A. Chalmers, Τί είναι αυτό που το λένε επιστήμη, ΠΕΚ, μετ. Γ. Φουρτούνης • T. S. Kuhn, Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων, Σύγχρονα θέματα, μετ. και εισ. Β. Κάλφας • Β. Κάλφας, Επιστήμη και ορθολογικότητα, Νήσος