Προηγμένα Συστήματα Πληροφορικής για Διαπροσωπική Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία (ΕΕΕ) *

1. ÌåëÝôåò áíáãêþí ôùí ÷ñçóôþí ¸ñåõíåò áãïñÜò Γ. Κουρουπέτρογλου, Α. Πίνο, Κ. Βίγλας και Γ. Καρμπέρης Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών koupe@di.uoa.gr www.di.uoa.gr/speech Ðïéêéëßá éäåþí ãéá äéÜöïñá ðñïúüíôá Ïé ó÷åäéáóôÝò êáé êáôáóêåõáóôÝò ÷ñçóéìïðïéïýí ôá åñãáëåßá êáé ôéò ïäçãßåò ôïõ ÏÄÕÓÓÅÁ ÁíôáëëáãÞ ðëçñïöïñéþí ÄéÜöïñïé áíåîÜñôçôïé êáôáóêåõáóôÝò óå äéáöïñåôéêÜ ìÝñç ÄéáöïñåôéêÜ ðñïúüíôá áðü äéáöïñåôéêïýò êáôáóêåõáóôÝò óõìâáôÜ ìåôáîý ôïõò ÊÝíôñï óõãêÝíôñùóçò Óõóôáôéêþí êáé ðëçñïöïñéþí ôïõ ÏÄÕÓÓÅÁ óôï Äéáäßêôõï Ïé ðùëçôÝò Ý÷ïõí ìåãÜëç ãêÜìá óõóôáôéêþí ãéá íá óõíèÝôïõí ÂïçèÞìáôá ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôá åñãáëåßá ôïõ ÏÄÕÓÓÅÁ ΑΙΝΕΙΑΣ [1]: Νέα γενιά εξατομικευμένων (customized) βοηθημάτων EEE. • Βασίζεται στην προσέγγιση ανάπτυξης ΟΔΥΣΣΕΑΣ που επιτρέπει χρήση συστατικών (components) από ανεξάρτητους κατασκευαστές λογισμικού  Πίνακες επιλογής εννοιών χρήστη πλήρως παραμετροποιήσιμοι (ως προς το πλήθος, τη διάταξη, το μέγεθος, κλπ)  Χρήση προηγμένων γλωσσικών τεχνολογιών και γλωσσολογικών πόρων στην επεξεργασία του μηνύματος του χρήστη  Ανοικτό στην επιλογή συμβολικής γλώσσας χρήστη (όπως BLISS, PCS, MAKATON, OACKLAND, REBUS, LEXIGRAMS, PIC, PICSYM κ.λ.π.)  Ανοικτό στην επιλογή προφορικής ή γραπτής φυσικής γλώσσας εξόδου  Δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης διαπροσωπικής επικοινωνίας μέσω του Διαδικτύου με υποστήριξη μηχανικής μετάφρασης  Ανοικτό στην επιλογή ειδικών συσκευών εισόδου σε Η/Υ (οθόνες αφής, ειδικά πληκτρολόγια & ποντίκια, ιχνόσφαιρες, μοχλοί χειρισμού, διακόπτες πίεσης, ανιχνευτές κίνησης, ανιχνευτές ήχων, συσκευές παρακολούθησης βλέμματος, διακόπτες κλεισίματος ματιών, διακόπτες εκπνοής/εισπνοής, συσκευές ανίχνευσης εγκεφαλικών σημάτων κλπ.) [8].  Προσαρμόζεται εύκολα στις μεταβαλλόμενες με το χρόνο ανάγκες του χρήστη. ÄéáöïñåôéêÜ, ñõèìéæüìåíá êáé ôñïðïðïéÞóéìá ÂïçèÞìáôá Åðéêïéíùíßáò åîåéäéêåõìÝíá ãéá êÜèå ÷ñÞóôç äçìéïõñãïýíôáé ðïëý ãñÞãïñá ìå ìéêñü êüóôïò Νέος Κύκλος Ζωής βοηθημάτων ΑΙΝΕΙΑΣ Χρήστης βοηθήματος ΑΙΝΕΙΑΣ με νοητική υστέρηση και κινητικές αναπηρίες Βοήθημα Επικοινωνίας ΑΙΝΕΙΑΣ βασισμένο σε σύμβολα BLISS για άτομα με ελαφρά νοητική υστέρηση Βοήθημα Επικοινωνίας ΑΙΝΕΙΑΣ χρήστη φυσικής γλώσσας με αυτόματη σάρωση και διακόπτη στόματος για άτομα με κινητικά προβλήματα. Βοήθημα ΑΙΝΕΙΑΣ βασισμένο σε σύμβολα ΜΑΚΑΤΟΝ για άτομο μέση νοητική υστέρηση Προηγμένα Συστήματα Πληροφορικής για Διαπροσωπική Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία (ΕΕΕ) * Το πρόβλημα : Ποσοστά πληθυσμού με αναπηρίες λόγου:  0,7% γλωσσική, 0,3% ομιλίας, 3,8% νοητική υστέρηση. Πολλοί από αυτούς είναι χρήστες συμβολικών «γλωσσών» που βασίζονται σε εικονίδια-έννοιες (όπως BLISS, PCS, PIC, MAKATON). Άλλοι παρουσιάζουν επιπρόσθετα κινητικές αναπηρίες στα άνω άκρα. Κύριες αδυναμίες στις υπάρχουσες λύσεις βοηθημάτων ΕΕΕ: • Μονολιθικές εφαρμογές για περιορισμένο εύρος αναγκών χρηστών. • Μικρές δυνατότητες παραμετροποίησης και ρύθμισης (customization). • Ανυπαρξία συνεργασίας των κατασκευαστών. • Έλλειψη επαναχρησιμοποίησης κώδικα και συστατικών. • Μη επαρκής αξιοποίηση γλωσσικής τεχνολογίας. • Πολύ μεγάλο κόστος βοηθημάτων και κατακερματισμός αγοράς. • Μη υποστήριξη Ελληνικής γλώσσας. Οι προταθείσες τρεις λύσεις: ΟΔΥΣΣΕΑΣ [5]: Καινοτόμο , ανοικτό περιβάλλον λογισμικού για τη σχεδίαση και υλοποίηση αρθρωτών (component based), λειτουργικά ευέλικτων, βοηθημάτων διαπροσωπικής επικοινωνίας.  Νέα αρχιτεκτονική βασισμένη σε ανάπτυξη συστατικών (Component Based Development)  Επαναχρησιμοποίηση συστατικών που οδηγεί σε μείωση του κόστους  COM+: προηγμένη διαχείριση και συγχρονισμός συστατικών – περιβάλλον και εργαλεία ολοκλήρωσης  Αντιμετώπιση προβλήματος διαχείρισης πολλαπλών Γραφικών Διεπαφών Χρήσης ανεξάρτητων συστατικών λογισμικού [6]  Συναρμολόγηση εφαρμογών από συστατικά (components) ανεξάρτητων κατασκευαστών  Εισαγωγή ενός Νέου Κύκλου Ζωής προϊόντων ΕΕΕ  Εγγενής υποστήριξη του Διαδικτύου και των τεχνολογιών του. e-AAC: Υποστήριξη σύγχρονης και ασύγχρονης διαπροσωπικής ΕΕΕ μέσω του διαδικτύου και πρόσβαση των χρηστών ΕΕΕ στο περιεχόμενο του παγκόσμιου ιστού. Στηρίζεται στη σχεδίαση και ανάπτυξη: Α)μιας νέας υποδομής πολυμεσικής αναπαράστασης εννοιών [2] Β)νέων μεθοδολογιών μηχανικής μετάφρασης από συμβολικές γλώσσες ΕΕΕ ή τηλεγραφικό λόγο σε γραμματικά και συντακτικά ορθό γραπτό και προφορικό λόγο φυσικής γλώσσας [7] [3] [4]. Αναφορές [1] G.Kouroupetroglou and A.Pino "A New Generation of Communication Aids under the ULYSSES Component-Based Framework" Proc. of the 5th International ACM SIGCAPH Conference on Assistive Technologies, Edinburgh, 2002, pp. 218-225, ACM Press. [2] C. Viglas and G.Kouroupetroglou "e-AAC: Making Internet-based Interpersonal Communication and WWW Content Accessible for AAC Symbol Users“, Proc. 10th Int. Conf. Human-Computer Interaction, Crete, 2003, Vol. 4, pp. 276-280, Lawrence Erlbaum Ass. [3] G.Karberis and G.Kouroupetroglou "Transforming Spontaneous Telegraphic Language to Well-Formed Greek Sentences for Alternative and Augmentative Communication" Lecture Notes in Artificial Intelligence (LNAI), 2002, Vol. 2308, pp 155-166, Springer. [4] C.Viglas and G.Kouroupetroglou "An Open Machine Translation System for Augmentative and Alternative Communication" Lecture Notes in Computer Science (LNCS), Vol. 2398, 2002, pp 698-706, Springer. [5] G.Kouroupetroglou and A.Pino "ULYSSES: A Framework for Incorporating Multi-Vendor Components in Interpersonal Communication Applications“ Proc. 6th European Conf. for the Advancement of Assistive Technology, Lubliana, 2001, pp. 55-59, IOS Press. [6] G.Kouroupetroglou, A.Pino & C.Viglas "Managing Accessible User Interfaces of Multi-Vendor Components under the ULYSSES Framework for Interpersonal Communication Applications" Proc. 9th Int. Conf. Human-Computer Interaction, New Orleans, 2001, Vol. 3, pp. 185-189, Lawrence Erlbaum Associates. [7] M.Andona, C.Stefanidis & G.Kouroupetroglou "Access to Lexical Knowledge in Interpersonal Communication Aids“, Journal of Augmentative and Alternative Communication, 1999, Vol. 15, pp269-279. [8] A.Pino, E.Kalogeros, I.Salemis, & G.Kouroupetroglou "Brain Computer Interface Cursor Measures for Motion-impaired and Able-bodied Users" Proc. 2nd Int. Conf. on Universal Access in Human Computer Interaction, 2003, pp. 1462-1466, Lawrence Erlbaum Αss. *Χρηματοδοτήθηκε μερικώς από τα έργα:ACCESS(ΤΙDE)της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςκαιΑΙΝΕΙΑΣ(ΕΠΕΤ ΙΙ), «Προηγμένα Αλληλεπιδραστικά Συστήματα Ομιλίας»(ΠΡΑΞΕ)καιBLISS (ΠΑΕΤ) της ΓΓΕΤ.