Gimnazjum w Zarszynie

1. Gimnazjum w Zarszynie Dwadzieścia lat w Gminie Zarszyn Gmina Zarszyn

2. Gmina Zarszyn obecnie Gmina Zarszyn znajduje się w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim. Położona jest w dorzeczu Wisłoka, który przepływa zachodnim jej skrajem. W skład gminy wchodzą następujące miejscowości: Zarszyn, Posada Zarszyńska, Jaćmierz, Posada Jaćmierska, Długie, Bażanówka, Nowosielce, Pielnia, Odrzechowa. Gminę Zarszyn aktualnie zamieszkuje 9254 osoby. Powierzchnia gminy to 10 596 ha. Gmina Zarszyn z lotu ptaka. Poniższa prezentacja powstała dzięki przeprowadzonym wywiadom z mieszkańcami Zarszyna (Panią Zygmunt Genowefą i Panem Gajewskim Franciszkiem) oraz z urzędnikami Gminy Zarszyn (Paniami: Bętkowską Bogumiłą, Brodzicką Michaliną, Stasiczak Krystyną). Za wszelkie uzyskane informacje bardzo dziękujemy naszym rozmówcom, bez których niniejsza praca by nie powstała. W slajdach dotyczących poszczególnych działów przytoczyliśmy wypowiedzi wymienionych osób. Praca została podzielona na działy, przez które chcieliśmy ukazać zmiany, które nastąpiły w ostatnich dwudziestu latach w naszej gminie.

3. Szkolnictwo w gminie Zarszyn W gminie znajduje się 7 szkół podstawowych, 2 gimnazja, Zespół Szkół w Nowosielcach, biblioteka gminna oraz 4 filie (Jaćmierz, Nowosielce, Odrzechowa, Długie ). W ciągu ostatnich 20 lat baza dydaktyczna szkół uległa znaczącemu polepszeniu. Najistotniejszym elementem było przeprowadzenie remontu budynku gimnazjum w Zarszynie, dzięki któremu powstała hala sportowa oraz kilka dodatkowych sal dydaktycznych. Kolejną ważną inwestycją była rozbudowa szkoły podstawowej w Odrzechowej. Trzecią inwestycją był generalny remont sali gimnastycznej w szkole podstawowej w Jaćmierzu. Istotnym przedsięwzięciem były również takie działania jak : kapitalny remont budynku szkoły podstawowej w Pielni, Długiem, Bażanówce i Nowosielcach. Wszystkie te działania odbywały się na przestrzeni lat 1999-2008. Obecnie prowadzona jest również współpraca ze szkołami ze Słowacji (Radwań, Nizna Sitnica, Pakostov, Lukacowce) i z Ukrainy (Stary Sambor). Współpraca ta polega głównie na wymianie młodzieży i realizacji wspólnych projektów edukacyjnych. Budynek Gimnazjum w Zarszynie.

4. Ochrona środowiska Jako jedna z pierwszych gmin, gmina Zarszyn wprowadziła segregację odpadów. Wywózki śmieci organizowane są bardzo optymalnie jak dla mieszkańców naszej gminy. Dwa razy do roku jest organizowana wywózka śmieci wielkogabarytowych. W 2005r. Gmina zakupiła 15 gniazd segregacyjnych na butelki plastikowe i na szkło kolorowe. Największą inwestycją, która przyczyniła się do poprawy jakości środowiska była rozbudowa oczyszczalni ścieków w Zarszynie, dzięki której wszyscy mieszkańcy gminy mają zapewnione oczyszczanie ścieków. Obecnie trwają prace nad rozbudową sieci kanalizacyjnej i wodociągowej w miejscowościach: Pielnia, Bażanówka i Odrzechowa. Oczyszczalnia ścieków w Zarszynie.

5. Działalności kulturalna W porównaniu z innymi gminami, nasza gmina nie posiada GOK-u (gminnego ośrodka kultury), ale mimo to, patrząc na działania w sferze kultury, jesteśmy w czołówce nie tylko powiatu, ale także województwa. Gmina posiada na swoim terenie 2 duże (ok. 40 osobowe) orkiestry dęte, tj. w Zarszynie i Jaćmierzu oraz jedną mniejszą na Długim. Mamy również kilka zespołów taneczno-wokalnych. Wśród nich prym wiedzie „Iskra” z Długiego oraz zespół z Posady Zarszyńskiej – „Rekruty”. Nasze dwie większe orkiestry co roku zdobywają czołowe miejsca na przeglądach wojewódzkich a nawet krajowych. Organizowane są cykliczne imprezy począwszy od przeglądu kolęd i pastorałek, na wystawie bożonarodzeniowej skończywszy. Są to m.in. wigilie środowiskowe, wystawa wielkanocna. W okresie wakacyjnym organizowany jest: jarmark na jaćmierskim rynku, wybór baby i chłopa gminy, biesiada Kół Gospodyń Wiejskich, pokaz sikawek konnych i strażackich, dożynki gminne. Orkiestra dęta z Zarszyna.

6. Pomoc mieszkańcom W gminie Zarszyn prowadzi działalność Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, który od 1990 roku zaczął funkcjonować jako samodzielna jednostka. Jego głównym zadaniem jest pomoc rodzinom znajdującym się w ciężkiej sytuacji materialnej. Ośrodek pomocy zajmuje się również sytuacją ograniczenia bezrobocia na terenie gminy. Co roku są przeprowadzane prace interwencyjne dzięki którym gmina staje się bardziej atrakcyjna a mieszkańcy gminy nie tracą kontaktu z pracą. Służba zdrowia Służba zdrowia w naszej gminie niestety jest niedofinansowana. Nie było przekształcenia się ze społecznego ZOZ-u w prywatny. Na terenie gminy nie zlikwidowano do tej pory żadnego ośrodka zdrowia (jest ich 3). W ostatnich latach zwiększyło się zapotrzebowanie na prywatne, specjalistyczne gabinety. W najnowszych planach pojawia się utworzenie takich gabinetów. Mieszkańcy gminy mogą jednak korzystać z usług stomatologów, logopedów i rehabilitantów.

7. Sport Ośrodki sportowe w gminie bazują na LZS-ach (Ludowy Zespół Sportowy). Ostatnio powstał klub w Odrzechowej, który nie działał praktycznie 30 lat. „Dużym mankamentem jest to, że zapatrujemy się głównie na piłkę nożną. Dawniej reprezentanci gminy odnosili duże sukcesy w narciarstwie biegowym, szachach i lekkoatletyce”- mówił sołtys Zarszyna. Gmina Zarszyn należy do najbardziej usportowionych w województwie podkarpackim. Corocznie bierzemy udział w turniejach sportowych, takich jak: „Współzawodnictwo Gmin Wiejskich w Sporcie Młodzieżowym” Turniej Piłki Nożnej „Piłkarska Kadra Czeka” „Sportowy Turniej Miast i Gmin” Od 2000 roku prowadzona jest wymiana sportowa ze Słowacją, w ramach której rozgrywane są mecze piłki nożnej seniorów i oldboyów oraz tenisa stołowego. Na terenie gminy działają LKS-y (Zarszyn, Nowosielce, Bażanówka, Pielnia, Długie). Działają również dwa uczniowskie kluby sportowe. Przy Gimnazjum w Zarszynie i przy Szkole Podstawowej w Pielni. Prężnie działa sekcja tenisa stołowego, która w br. awansowała do III ligi. W 2003r. oddano do użytku nowoczesną salę gimnastyczną w Odrzechowej. W Nowosielcach zmodernizowano stadion sportowy, który zyskał dodatkowo kort tenisowy. W 2007 gmina podjęła się budowy kortów (tenisowy, do siatkówki i do koszykówki) na terenie Zarszyna (widoczne na powyższym zdjęciu).

8. Infrastruktura Rozwój oraz remonty dróg miały miejsce za kadencji obecnego wójta, pana Betleja. Pozyskiwane przez niego środki doprowadziły do tego, że ok. 80% stanowią drogi asfaltowe, zaś drogi rolnicze również są w dobrym stanie. Najgorzej jest z drogami powiatowymi, gdyż po reformie administracyjnej przejął on bardzo dużo dróg i mostów. Jest to najsłabszy punkt tej reformy, gdyż powiat nie posiada środków na remont podległych mu dróg. Mimo wszystko część dróg udało się odremontować wspólnie z powiatem. W ostatnich latach powstaje coraz więcej nowych budynków mieszkalnych, które upiększają naszą gminę. Świadczą również o tym, że ludziom podoba się to miejsce, a gmina jest w stanie zaspokajać ich potrzeby społeczne. Każda miejscowość wchodząca w skład gminy Zarszyn może poszczycić się wieloma sklepami spożywczymi, wielobranżowymi, restauracjami, itp. Znajdują się tu dwie apteki oraz jeden punkt apteczny. W Zarszynie mieści się biblioteka gminna, która posiada 4 filie w: Jaćmierzu, Nowosielcach, Odrzechowej i Długiem. W każdej bibliotece jest darmowy dostęp do komputerów i Internetu. „Budynek urzędu gminy nie został odrestaurowany, aczkolwiek ważniejsza jest działalność urzędników, niż wygląd budynku.” –powiedział sołtys Zarszyna. Na terenie gminy znajduje się oddział Podkarpackiego Banku Spółdzielczego – w Zarszynie, a od niedawna w Nowosielcach. Główna ulica Zarszyna.

9. Atrakcje turystyczne • Park podworski Przed laty dwór i park należały do rodziny Wiktorów. Ogólnie granice ogrodu i parteru wodnego zachowane są zgodnie z planem katastralnym z pierwszej połowy XIX-go wieku. Nie ocalał pałac, stary dwór na wyspie popadł w ruinę, a w latach 70-ch zastał rozebrany. Najcenniejszym elementem, jaki zachował się na terenie parku głównego, są resztki dąbrowy, pośród której zachowało się wiele pomnikowych dębów, jak również wiele ogromnych lip szerokolistnych, jesionów wyniosłych i klonów jaworów. Swoistym elementem całego układu przestrzennego jest parter wodny składający się dziś z kilku pełnowodnych i użytkowanych stawów rybnych. Aby zachować urok i osobliwości przyrodnicze tego miejsca postanowiono stworzyć Ścieżkę Rekreacyjno – Przyrodniczą. Powstała w latach 2001-2002. Na wytyczonym szlaku ustawiano 14 stanowisk służących zarówno podziwianiu zabytków przyrody, jak i usprawnianiu tężyzny fizycznej poprzez ćwiczenia gimnastyczne. Przed parkiem wbudowano tablicę informacyjną z mapką całej trasy, a koniec ścieżki wieńczy betonowy stół pingpongowy. • Szlak bocianich gniazd W gminie Zarszyn znajduje się jedna z większych w Polsce kolonia bociana białego. Ma on swoje gniazda na terenie wszystkich miejscowości. Ogólna liczba stanowisk wynosi kilkadziesiąt gniazd w całej gminie. Od 2000 roku uczniowie Gimnazjum w Zarszynie prowadzą obserwację populacji bociana na tym terenie. „W gminie potrzebna jest infrastruktura typowo turystyczna. W miejscowościach położonych w jej południowej części ludzie sami zauważają walory turystyczne. Bardzo ciężko jest obecnie nabyć działkę na tym terenie, ceny są wygórowane. W lecie w miejscowościach takich jak Pastwiska czy Odrzechowa spotkać można wielu turystów z całej Polski.” – słowa Pana Franciszka Gajewskiego

10. Widok na stawy w Zarszynie Jeden z pomników przyrody znajdujący się w parku podworskim w Zarszynie

11. Bezpieczeństwo W naszej gminie od wielu lat działają odziały ochotniczych straży pożarnych. Obecnie posiadamy 22 samochody strażackie, a co roku dochodzą kolejne. Aby zabezpieczyć gminę przed dużymi pożarami nie potrzebujemy żadnej pomocy z zewnątrz. Niestety koszty utrzymania OSP są bardzo wysokie. W zeszłym roku straciliśmy na rzecz gminy Besko posterunek policji, lecz mimo to gmina Zarszyn jest jedną ze spokojniejszych gmin. Największym zagrożeniem dla życia jej mieszkańców jest wzmożony ruch samochodowy na drodze krajowej. Aby zapobiec wypadkom śmiertelnym wybudowany został chodnik od Zarszyna do Nowosielec. Chodnik ten na całej długości jest oświetlony. Ochotnicza Straż Pożarna w Posadzie Zarszyńskiej.

12. Organizacje społeczne • Lokalna Grupa Działania „Dorzecze Wisłoka” Lokalna Grupa Działania „Dorzecze Wisłoka” jest organizacją partnerską reprezentującą 3 sektory: publiczny, społeczny i prywatny z obszaru 4 gmin: Besko, Bukowsko, Rymanów, Zarszyn. LGD tworzą mieszkańcy, którzy poprzez oddolne podejście, zaangażowanie i innowacyjne projekty będą wpływać na rozwój obszaru LGD. • Koło Gospodyń Wiejskich Działają w każdej miejscowości naszej gminy. Panie wchodzące w skład tej organizacji utrzymują staropolską tradycję, występują na imprezach kulturalnych w strojach ludowych, pomagają przy organizacji imprez środowiskowych. • Orkiestry dęte Każda z orkiestr działających w gminie Zarszyn ma bogatą, wieloletnią tradycję i może poszczycić się wieloma osiągnięciami na różnych szczeblach. Przy ważnych okazjach możemy usłyszeć wspaniałą muzykę graną przez te orkiestry, m.in. w kościele i innych miejscach publicznych, są wizytówką naszej gminy. • Ochotnicza Straż Pożarna W gminie Zarszyn jest bardzo wielu strażaków, którzy dobrowolnie zgłaszają się do tej niebezpiecznej publicznej służby, niosąc pomoc mieszkańcom nie tylko w czasie pożarów. Często prezentują nam też swoje umiejętności na pokazach strażackich. • Ludowy Klub Sportowy Naszą gminę reprezentuje kilka klubów sportowych. Nie odnoszą one szczególnych sukcesów, ale dają szansę na rozwijanie swoich talentów młodym piłkarzom. Pełnią ważną rolę społeczną i wychowawczą w środowisku. • Chór działający przy kościele parafialnym W czasie ważnych świąt i uroczystości chórzyści swoim śpiewem stwarzają podniosłą i refleksyjną atmosferę. Chór daje możliwość rozwoju i spełnienia wielu muzycznych talentów wśród mieszkańców gminy.

13. Opinie mieszkańców o życiu współczesnym w gminie Zarszyn Przechodząc ulicami Zarszyna zadawaliśmy pytania : • Czy łatwo uzyskać jest pomoc w urzędzie gminy dziś niż 20 lat temu? „Na pewno dzisiaj jest łatwiej, dlatego że mamy w miarę kompetentnych ludzi, którzy pomagają mieszkańcom. Niektóre kompetencje gminy przejęło starostwo (np. prawo jazdy). Wg mnie takie rzeczy powinny się znajdować w urzędach gminy.” • Czy czuje się pan/i bezpiecznie w naszej gminie ? „Tak, zdecydowanie tak. Ostatnimi laty bezpieczeństwo znacznie wzrosło, zauważa się coraz mniejszy wandalizm. Nasza miejscowość jest czystsza, bardziej kolorowa i spokojniejsza. Ludzie są bardziej życzliwsi dla siebie.” • Czy jakość życia jest obecnie wyższa niż 20 lat temu? „Dla znacznej części mieszkańców tak, ale dla tych którzy nie odnaleźli się w nowym systemie zdecydowanie nie. W dzisiejszym świecie pracę należy szanować. Kiedyś w gminie było o wiele więcej miejsc pracy niż obecnie. Nikt się o nią nie martwił. Obserwując mieszkańców gminy zamożność na pewno wzrosła. Świadczą o tym odremontowane budynki, samochody, standard życia znacznie się podniósł.”

15. W skład Zespołu Projektowego wchodzą: Czaja Iwona 1994, 3b Grzebień Adrianna 1994, 3b Jasiński Piotr 1994, 3a Małek Katarzyna 1994, 3b Pomykała Karolina 1994, 3a Silarska Alina 1994, 3a Szałankiewicz Arkadiusz 1994, 3c Gimnazjum w Zarszynie Zarszyn 187, 38-530 Zarszyn gimzarszyn@onet.eu Opiekun Zespołu: Pan Jacek Leszczyński