THIẾU MÁU DO BỆNH MẠN TÍNH

1. THIẾU MÁU DO BỆNH MẠN TÍNH Nguyễn Công Khanh

2. Các bệnh mạn tính gây thiếu máu • Nhiễm khuẩn kéo dài • Bệnh collagen - mạch • Suy thận mạn • Ung thư, lymphoma • Thương tổn mô nặng

3. Bệnh sinh Ít nhất do 3 yếu tố ảnh hưởng • Đời sống hồng cầu bị rút ngắn • Kém đáp ứng ở tủy với thiếu máu • Giảm chuyển sắt từ tế bào võng - nội mô tới tủy xương

4. Bệnh sinh • Đời sống hồng cầu bị rút ngắn • Một số bệnh mạn tính, HC của bệnh nhân vỡ sớm • Nhưng không thấy các bất thường ngoài HC • HC từ người cho truyền vào vẫn có đời sống bình thường • Tủy xương đáp ứng kém với thiếu máu: • Giảm erythropoietin • Viêm mạn tính

5. Bệnh sinh • Kém giải phóng sắt từ hệ võng - nội mô • Thiếu sắt để sinh hồng cầu • Giảm Fe huyết thanh • Giảm sideroblast tủy xương • Tăng protoporphyrin hồng cầu • Fe TB võng - nội mô bình thường hay tăng • Hấp thu sắt bình thường hay giảm • Ảnh hưởng duy trì, dự trữ Fe hệ võng - nội mô • Giảm transferin huyết tương • Do giảm sinh • Do tăng gắn với Fe ở TB võng - nội mô

6. Nhiễm sắt tế bào võng - nội mô

7. Nguyên hồng cầu không có hạt sắt

8. Nguyên hồng cầu sắt

9. Chẩn đoán • Đặc điểm thiếu máu • Xảy ra từ từ, nhiều tháng • Mức độ thay đổi theo tình trạng viêm • Ít khi Hct < 20%, thường nhẹ hoặc vừa • Thường đẳng sắc, hồng cầu bình thường Ít khi nhược sắc, hồng cầu nhỏ • Xét nghiệm chuyển hóa Fe

10. Chẩn đoán

11. Điều trị • Không có biện pháp đặc hiệu cho thiếu máu • Điều trị bệnh chính là chủ yếu • Điều trị Fe không hiệu quả (Fe dễ ứ ở hệ võng - nội mô thêm) • Chỉ điều trị Fe khi có kèm thiếu sắt (như khi có chảy máu tiêu hóa) • Truyền hồng cầu khi thiếu máu nặng

12. THIẾU MÁU DO BỆNH THẬN Cơ chế bệnh sinh • Giảm erythropoietin, yếu tố tăng trưởng HC, 90% tổng hợp từ thận • Đời sống HC ngắn do độc tố ure hay H/ch tan máu - ure huyết • Giảm sản tủy do ure ức chế sinh HC • Mất máu vì XH ure máu và thiếu sắt do lọc máu • Thiếu acid folic do thẩm phân

13. Đặc điểm thiếu máu do bệnh thận • Có thể TM nặng, có thể < 40-50g/l • Đẳng sắc, hồng cầu bình thường • HC lưới giảm • Giảm nguyên HC tủy • Giảm tiểu cầu • Rối loạn đông máu

14. Thiếu máu trong suy thận

15. Acanthocytes

16. Burr Cells

17. Điều trị thiếu máu do bệnh thận • Erythropoietin người tái tổ hợp (rHuEPO) • Trước khi bắt đầu cần xác định EPO và Ferritin huyết thanh Nếu Ferritin < 100ng/ml  cho Fe Sulfat 6mg/ kg/ ngày • Liều khởi đầu 150đv/ kg/ ngày, Dd, 3 lần/ tuần • Theo dõi HA (30% cao HA do tăng độ nhớt CTM hàng tuần) • Điều chỉnh liều • Nếu không đáp ứng, tăng 300 đv/ kg/ ngày • Nếu Hct 40%, dừng rHuEPO, khi Hct 36% cho lại 25% liều • Nếu Hct tăng quá nhanh (> 4% trong 2 tuần), giảm còn 25% liều

18. Acid folic 1mg/ ngày • Chế phẩm sắt 6mg yếu tố Fe/ kg/ ngày • Truyền khối HC nếu cần

19. Lợi ích điều trị rHuEPO ở trẻ bệnh thận • Giảm nhu cầu truyền máu • Tăng năng lượng và hoạt động cho trẻ • Tăng thèm ăn, dinh dưỡng tốt (hạn chế K, Photphat) • Cải thiện tăng trưởng, phát triển tâm thần • Cải thiện chức năng tim.

20. Trân trọng cảm ơn