Występowanie i warunki życia ptaków w dzielnicy Bielany

1. RAPORT Występowanie i warunki życia ptaków w dzielnicy Bielany

2. Niewiele osób zastanawia się nad faktem, że większość ptaków zamieszkujących miasta przeniosło się doń z wysokich gór, dzikich kniei, łąk czy pól znajdując ich substytut w sterczących zębiskach betonowych bloków ale także w parkach, śródmiejskich lasach, skwerach, ogródkach działkowych, których na Bielanach nie brakuje. Ale właściwie dlaczego??? w mieście jest cieplej, jest dużo pokarmu, który można zdobyć tu bez problemu, jest dużo kryjówek i mniej naturalnych wrogów!! Ptaki niestety nie nadążają tak szybko za zmianami jakie człowiek wprowadza w to sztuczne środowisko i czasami przez zwykłą nieświadomość może im bardzo zaszkodzić 

3. Nasze działania w ramach projektu „PSUBRATY” skoncentrowaliśmy na inwentaryzacji tych właśnie obszarów ponieważ w parkach i lasach miejskich występuje najwięcej gatunków ptaków. Naszym celem było sprawdzenie w jaki sposób ludzie mogą pośrednio lub bezpośrednio szkodzić ptakom występującym na terenie Bielan. Zadanie było dosyć trudne ponieważ o tej porze roku większość gatunków ptaków odlatuje. Jednak nie zraziliśmy się tym i postanowiliśmy podjąć wyzwanie... TA NAJZIELEŃSZA Z DZIELNIC WARSZAWY POWINNA STANOWIĆ OAZĘ DLA WIELU GATUNKÓW PTAKÓW – ISTNY RAJ W BETONOWEJ NIEPRZYJAZNEJ DŻUNGLI ALE CZY TAK JEST RZECZYWIŚCIE?? SPRAWDŹMY!!!!

4. ZIELONE BIELANY Dzielnica Bielany zajmuje powierzchnię ponad 3200 ha i położona jest na lewobrzeżnych tarasach Wisły, które oddzielone są od wysoczyzny polodowcowej malowniczą, dochodząca do kilkunastu metrów wysokości, Skarpą Warszawską. Znaczną część obszaru dzielnicy stanowią tereny zieleni, które obejmują obszar 1.825 ha: - Las Bielański obejmuje powierzchnię 130,07 ha. - 2,23 ha obejmuje malowniczy Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Olszyna” - Las Lindego i przepływający przez niego Potok Bielański, Park Kępa Potocka, Park Stawy Kellera.

5. Rezerwat LAS BIELAŃSKI Las Bielański jest jedynym pozostałym fragmentem Puszczy Mazowieckiej którą 400 lat temu zamieszkiwały ostatnie tury. Mamy tu w znacznym stopniu ciągłość trwania biocenozy. Wszystkie inne lasy na Mazowszu, z Puszczą Kampinoską włącznie, były karczowane i  eksploatowane. Las Bielański, tylko w niewielkim stopniu. Las Bielański charakteryzuje się dużym bogactwem awifauny. Występuje tu ok. 85 gatunków ptaków z czego 65 odbywa tutaj lęgi. A wśród nich rzadkie w Warszawie: myszołów, dzięcioły czarny i średni, muchołówka mała i sikora uboga. .

6. Srokafot. Joanna Sinicyn kl. II a Nasze obserwacje z dnia 17.11.07 w Lesie Bielańskim: Sikora bogatka fot. Michał Walewski kl. II f

7. Co zagraża ptakom w Lesie Bielańskim???

8. odpady turystyczne, które nie tylko wpływają negatywnie na szatę roślinną, glebę i hydrosferę, ale także na życie kręgowców w tym wielu gatunków ptaków fot. Joanna Sinicyn kl. II a Te pozostawione na drzewach plastikowe „karmniki” mają już za sobą chyba kilka dobrych sezonów... to wiszące na drzewach śmieci fot. Kamil Opach kl. II f

9. uszkadzanie kory drzew ostrymi narzędziami oraz łamanie gałęzi i mniejszych drzew, nielegalna wycinka drzew powoduje zmniejszanie ilości potencjalnych i istniejących miejsc lęgowych ptaków fot. Kamil Opach kl. II f

10. wprowadzanie psów na teren rezerwatu. Zwierzęta te są często spuszczane ze smyczy i biegają bez kagańca. Podczas jednego wyjścia na teren Lasku Bielańskiego zaobserwowaliśmy około 10 takich przypadków. Skutkiem tego jest zanieczyszczenie szaty roślinnej psimi odchodami, płoszenie i atakowanie ptactwa leśnego fot. Kamil Opach kl. IIf

11. obserwacje z dnia 17.11.2007 LASEK LINDEGO Las Lindego podobnie jak Las Bielański jest pozostałością Puszczy Mazowieckiej. Można powiedzieć, że las Lindego jest jakby przedłużeniem Lasu Bielańskiego. Powierzchnia Lasu Lindego wynosi 20, 49 ha. Sikora bogatka fot. Michał Walewski kl. II f Sójka w locie fot. Kamil Opach kl. II f Las Lindego podobnie jak Las Bielański jest pozostałością puszczy Kampinoskiej.. Można powiedzieć, że las Lindego jest jakby przedłużeniem Lasu Bielańskiego. Powierzchnia LasuLindego wynosi 20, 49 ha

12. Zagrożenia zlokalizowane na terenie Lasku Lindego...

13. odpady i śmieci porzucane nieustannie przez turystów. Do pozostawionych butelek szklanych, po piwie, winie, napojach owocowych i do puszek wchodzą bezkręgowce, które są pożywieniem dla wielu gatunków ptaków. W ciągu każdego roku ginie w ten sposób kilkaset tysięcy a może nawet kilka milionów bezkręgowców. Niedobór pokarmu wpływa oczywiście na zmniejszenie liczebności ptaków. fot. Agnieszka Majcher

14. zbyt niskie zawieszenie budek lęgowych co wzbudza ciekawość bardzo poważnych drapieżników - człowieka. I chociaż może nie mamy złych intencji to często ze zwyczajnej ciekawości chcemy zobaczyć czy w skrzynce nie ma jakiegoś ptaka. budka na wyciągnięcie ręki fot. Michał Walewski kl. II f

15. przykład dewastacji budki lęgowej. Skrzynka została otwarta, a deska z otworem zrzucona pod drzewo... fot. Kamil Opach kl. II f

16. Skrzynki zostały źle wykonane - nie są mocno i szczelnie zbite, nie zabezpieczają wnętrza przed wodą opadową . Dodatkowo, pnie drzew na których zostały zwieszone budki nie zostały owinięte kołnierzem z blachy, który zabezpiecza przed atakiem czworonożnych drapieżników. fot. Kamil Opach kl. II f otwory wlotowe nie zostały zabezpieczone metalową blaszką chroniącą przed rozkuwaniem przez dzięcioły. Takie budki to pułapka !!!

17. STAWY KELLERA Park ten mieści się w obrębie skarpy warszawskiej. Charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem terenu. Znaleźliśmy tu malowniczo położone zbiorniki wodne oraz drzewa pomnikowe (olchy). Występuje tu kilka gatunków ptaków. Obserwacje z dnia 17.11.2007 Mewa śmieszka w szacie spoczynkowej fot. Kamil Opach kl. II f

18. Kto szkodzi ptakom w parku Stawy Kellera??

19. W parku Kellera spotkaliśmy pana, który karmił ptactwo wodne namoczonym starym chlebem i bułkami drożdżowymi. Wrzucił do wody całą reklamówkę mokrego pieczywa. Niestety początkowo nie pomogły nasze prośby by tego nie robił. Wyjaśniliśmy, że ptaki te można dokarmiać tylko w okresie ogromnych mrozów, i że nie wolno wrzucać pokarmu do wody( a już na pewno nie mokrych drodżówek). Po dosyć długiej wymianie zdań obiecał, że nie będzie już tego robił. fot. Kamil Opach kl. II f

20. PARK KĘPA POTOCKA Usytuowany wzdłuż starorzecza Wisły. Mamy tu aż 5 miejsc o szczególnym znaczeniu siedliskowym dla awifauny: staw -starorzecze, potocznie zwany „kanałkiem”, skupisko gęstych krzewów, grupa starych wierzb, naturalne zarośla wysokiej roślinności zielnej z krzewami, źródła. fot. źródło: arbiter.pl

21. Różnorodna awifauna związana jest z kilkoma typami środowisk. Występuje tu stale kilka gatunków ptaków wodnych np. kaczka krzyżówka, mewa śmieszka, łyska. Stare ogrody działkowe z bogatą roślinnością są siedliskiem lęgowym i zimowym licznego i różnorodnego (ok. 20 gatunków) zespołu ptaków. Podobnie bogaty w ptaki jest teren parkowy. W naturalnych zaroślach części łąkowej gnieździły się jeszcze do niedawna m.in. ptaki unikające parków miejskich – pliszka żółta, łozówka, bażant, pokląskwa. Łyska i kaczka krzyżówka fot. J. Sinicyn kl. II a Mazurek fot. J. Sinicyn kl. II a

22. Ale i tu czyha na ptaki sporo niebezpieczeństw... W ramach modernizacji parku wycięto tu w 2007 roku ok. 150 starych drzew. Rzecznik urzędu żoliborskiego twierdził, że wycinane są wyłącznie drzewa chore i grożące zawaleniem. Niestety wycinka drzew odbyła się w okresie lęgowym ptaków (marzec-sierpień)... fot. Marcin Jackowski

23. A nad kanałkiem...... reklamówki foliowe Ptaki wodne często biorą śmieci za pokarm. Odpadki znajdujące się w wodzie rozpadają się na mniejsze kawałki i ptaki połykają je w dużych ilościach. Śmieci zajmują w żołądku miejsce prawdziwego pożywienia co powoduje osłabienie i powolną śmierć głodową ptaków. fot. Kamil Opach kl. II f W niektóre śmieci wyrzucone bezmyślnie przez ludzi do wody ptak może się po prostu zaplątać. Ale czy zdoła się wyswobodzić z takiej pułapki? puszka aluminiowa

24. Ta budka została powieszona przy dosyć ruchliwej ścieżce i nieopodal wiaduktu w Parku Kępa Potocka. Tak ulokowanej budki ptaki prawdopodobnie nie zasiedlą, a jeżeli nawet to zrobią to niepokojone mogą opuścić lęgi. Nasze wątpliwości wzbudziła też konstrukcja skrzynki – w jaki sposób można ją oczyścić ze starych gniazd??? (brak gwoździa skobelka) fot. Joanna Sinicyn kl. II a

25. Co wiemy na temat ptaków występujących na Bielanach?? Czy interesuje nas ich los?? Zapytaliśmy o to naszych rówieśników, a oto wyniki naszych badań ankietowych.. (ankietę wypełniło 97 uczniów naszego Gimnazjum)

32. Nie taki człowiek straszny... Nie możemy jednak myśleć że działalność człowieka może mieć dla ptaków tylko negatywne konsekwencje.... Między innymi o tym jak można ptakom pomóc by im nie szkodzić rozmawiały z Panem dr Andrzejem Kruszewiczem -kierownikiem Ptasiego Azylu -Ania Zielińska, Ewa Czarnecka oraz Marta Moszczyńska z klasy II e - uczestniczki Koła KRASKA

33. Koło Kraska: Skąd wzięła się inicjatywa założenia Azylu? p. Andrzej Kruszewicz: Na początku lat 90-tych powstała namiastka azylu dla ptaków. W małym mieszkanku przy Czerniakowskiej rannymi ptakami zajmował się Jerzy Desylberger oraz Krystyna Rogalczewska. Ptaków przybywało( nawet kilkaset rocznie) i nie było warunków do ich pełnej rehabilitacji. Poza tym w mieszkaniu nie da się nauczyć ptaka życia na wolności. Powstała idea by stworzyć ośrodek z prawdziwego zdarzenia – pytanie tylko gdzie? - Często przynoszone są do nas zupełnie zdrowe ptaki np. pisklęta(...) Ludzie nie znają ich biologii i nie wiedzą, że ptaki wychodzą z gniazd zanim jeszcze zaczną latać – mówi p. Andrzej Kruszewicz fot. Anna Zielińska kl. II e

34. C.D. p. Andrzej Kruszewicz: No i zwróciliśmy się z prośbą, do dyrektora ogrodu zoologicznego, no i tak to się zaczeło.. Koło Kraska: A jakie ptaki dziko żyjące tu trafiają najczęściej? p. Andrzej Kruszewicz: Około 165 gatunków ptaków krajowych. Ogółem trafia tu rocznie 2000 ptaków i ok. 19000 od początku istnienia Azylu. Natomiast pytacie jakie ptaki najczęściej? Wg. statystyk najliczniejsze są jerzyki ale także kawki, bociany, kosy, kwiczoły. Koło Kraska: Kto się nimi zajmuje? p. Andrzej Kruszewicz: Trzech etatowych pracowników i około 30 wolontariuszy, którzy zmieniają się w ciągu roku. Koło Kraska: Jakie obrażenia mają przeważnie te ptaki? p. Andrzej Kruszewicz: obrażenia mechaniczne, wynikające z upadków, potrąceń, rozbicia się o szyby, o napowietrzne linie elektryczne, rozbicia o ekrany wyciszające. Są to także zatrucia lub poparzenia prądem. Koło Kraska: A ile ptaków udało się do tej pory uratować? p. Andrzej Kruszewicz: średnia wychodzi nam ok 54 %. Rocznie wypuszczamy na wolność 100 ptaków. Koło Kraska: Czy ma Pan jakieś uwagi odnośnie ptaków jakie tu trafiają? Czy zawsze są w bardzo złym stanie? ->

35. C.D. p. Andrzej Kruszewicz: Hmm.. no właśnie wiele ptaków trafiało do nas niepotrzebnie. Zdrowe kawki, zdrowe sroki, zdrowe wrony... Apelujemy poprzez telewizję i prasę, aby nie interweniować pochopnie. No i sposób w jaki tu trafiają... ludzie dzwonią, pytają jak przywieźć ptaka, niektórzy nawet wiozą go na rękach w tramwaju, czy w samochodzie. Dla tego ptaka to jest ogromny stres. Czuje się on jakby go drapieżnik trzymał w szponach i niósł do swojego gniazda. Niektórzy niosą w klatce dzikiego ptaka, a on się tam szamocze.. To nie są dobre sposoby na transportowanie ptaka. Zachęcamy do tego by wkładać go w pudełko kartonowe z kilkoma dziurkami i napisać na nim swoje nazwisko. Nie piszemy żadnych numerów telefonów, bo nie możliwe jest by oddzwonić gdy przyjmuje się 30 ptaków dziennie, my byśmy zwariowali, a ptakom jest to kompletnie obojętne. Koło Kraska: A jaka jest najczęstsza przyczyna pomyłek, że jednak trafiają tu ptaki chociaż nie powinny? p. Andrzej Kruszewicz: Najczęściej ludzie przynoszą zupełnie zdrowe pisklęta. Ludzie nie znają biologii ptaków i nie rozumieją, że niektóre ptaki wychodzą z gniazd, zanim jeszcze zaczną latać. Są też takie XIX – wieczne przesądy, które mówią że jak się dotknie ptaka to rodzice go powąchają i porzucą. A to nie prawda. Koło Kraska: A czym ptaki są tutaj karmione? p. Andrzej Kruszewicz: To zależy od potrzeb. W tej chwili mamy kłopot ze słonkami, bo one jedzą dżdżownice, z ostatnio zrobiło się bardzo zimno->

36. C.D. p. Andrzej Kruszewicz: i trzeba je kopać bo się pochowały. Dziennie wykopujemy ok. 2 kg dżdżownic zajmuje sporo czasu. Ale staramy się dawać pokarmy naturalne. Koło Kraska: Jak długo przebywa przeciętnie ptak w Azylu? p. Andrzej Kruszewicz: Są przypadki, że ptak się rozbije o szybę, dostaje tylko leki przeciwwstrząsowe i może być wypuszczony następnego dnia na wolność, natomiast mamy takie ptaki które u nas są kilka lat. Także od 1 dnia do dobrych kilku lat. Koło Kraska: A co się dzieje po wykurowaniu ptaków? p. Andrzej Kruszewicz: Naszym celem jest wypuszczanie ptaków na wolność. Jeżeli są młode przystosowujemy je do naturalnego pokarmu i wpuszczamy do zewnętrznej woliery. Koło Kraska: Ale są takie przypadki, że ptaki jednak zostają w zoo? p. Andrzej Kruszewicz: Tak. Mamy specjalne ekspozycje, one tam sobie mieszkają i nawet się rozmnażają, a ich dzieci wypuszczamy na wolność.

37. Koło Kraska: Czy Azyl zajmuje się również obrączkowaniem ptaków? p. Andrzej Kruszewicz: Tak. Obrączkujemy zrehabilitowane ptaki wypuszczamy na wolność i dostajemy dużo wiadomości zwrotnych. Ostatnio trafił do nas z Wrocławia łabędź z hakiem wbitym w dziób, zaobrączkowany ...Także takich wiadomości zwrotnych dostajemy kilkadziesiąt rocznie. Koło Kraska: Czy są prowadzone aktualnie przez Azyl jakieś akcje związane z ochroną ptaków? p. Andrzej Kruszewicz: Tak. Z inicjatywy wolontariuszy powstała strona internetowa, zapraszam na nią: www.stop.mos.org.pl. A w tą sobotę będzie zebranie walne, w sali seminaryjnej zoo, także w sobotę o 12 zapraszam miłośników ptaków. Koło Kraska: - Bardzo dziękujemy za udzielenie wywiadu. Do widzenia. Wywiad z Panem Andrzejem Kruszewiczem przeprowadzony został w dniu 26.11.2007 w Ptasim Azylu w warszawskim ZOO przez Annę Zielińską, Ewę Czarnecką i Martę Moszczyńską kl. II e.

38. PTAKI W NIEWOLI Ptaki dziko żyjące na terenie Warszawy nie mają jak widać łatwego życia. Warszawa naszpikowana jest różnymi pułapkami zastawianymi przez samego człowieka, który często zamiast dbać o przyrodę niszczy ją bezmyślnie a przecież jej nieodłącznym elementem są właśnie nasi skrzydlaci sąsiedzi. Bez nich nasz świat byłby szarobury, pusty nijaki... Pomimo tych wszystkich trudności i zagrożeń, dzikie ptaki i tak są w komfortowej sytuacji... Bo żyją na wolności. Ale są też na terenie Bielan, takie ptaki, których całym światem musi pozostać metalowa klatka. Może nie są narażone na tyle niebezpieczeństw co ich krewni żyjący na wolności, ale za to czasem skazane są od razu na pewną śmierć... Marta Klimczak z kl. II a oraz Marta Zielińska z kl. II f odwiedziły kilka bielańskich sklepów zoologicznych. Okazało się, że niektóre z tych placówek dopuściły się rażących zaniedbań związanych z handlem ptakami i nie stosują wobec nich zasad humanitaryzmu. Dziewczyny przedstawiają wstrząsającą relację z wizyty w jednym z takich sklepów...->

39. „Artykuły dla zwierząt” Sklep Zoologiczno-wędkarski połączony z usługami szewskimi (!!!) oraz totolotkiem przy ul. Broniewskiego 85 Poniedziałek 26.11.2007 W sklepie tym można zakupić różne gatunki rybek, ptaków, małych ssaków. Zwierzęta żyją w bardzo złych warunkach. Klatki z ptakami są umieszczone w głębi sklepu, w miejscu dla klienta stojącego przy kasie niewidocznym. Nie byłyśmy w stanie dokładnie obejrzeć klatek ponieważ spotkałyśmy się z bardzo nieprzyjemną obsługą sklepu. Zauważyłyśmy jednak, że klatki są bardzo małe, nie posprzątane, a ptaki są „osowiałe”. Na podłodze było mnóstwo ptasich piór. W sklepie było bardzo cicho co wydaje się dziwne skoro było tam kilkanaście osobników tylko kilka z nich wydawało jakieś dźwięki. Naprawy i działania związane z usługami szewskimi były prowadzone w tym samym miejscu, w którym stoją klatki z ptakami!!! Używano przy nich klejów oraz innych związków chemicznych niewątpliwie zagrażających zdrowiu zwierząt. W całym sklepie unosił się nieprzyjemny zapach kleju. Właściciel powiedział, że kupuje zwierzęta w hurtowni i nie posiada w sklepie ptaków zagrożonych wyginięciem. Jednak gdy zapytałyśmy czy posiada dokumentację dotyczącą posiadanych zwierząt i odpowiednią wiedzę na temat ich potrzeb nagle stał się nerwowy i stwierdził, że nie będzie odpowiadał na żadne pytania. Nie pozwolono nam również zrobić zdjęć. Właściciel zaczął się na koniec tłumaczyć, że to właściwie nie jest typowy sklep zoologiczny. Tylko w takim razie dlaczego znajduje się przed nim ogromny czerwony szyld „Sklep zoologiczno- wędkarski”????.....

40. CHROŃMY PTASIE KLEJNOTY BIELAN! Lubimy je z różnych powodów: bo są kolorowe, są ładne, kojarzą nam się z latem, pięknie śpiewają, zachwycają nas ich zwyczaje, a i zdumiewa zdolność przystosowania się do takich warunków jakie oferuje im miasto, zastanawia fenomen ich corocznych wędrówek... Jesteśmy młodymi badaczami dzikiej przyrody i chcemy mieć możliwość odkrywania jej najpiękniejszych skarbów. Są nimi ptaki. Musimy o nie dbać bo jeśli będziemy niszczyć ich siedliska to znikną na zawsze!!!

41. CHCEMY POMAGAĆ PTAKOM NA BIELANACH!!! Nasze działania:-podczas cotygodniowych spotkań omawiamy poszczególne gatunki ptaków i przedstawiamy zgromadzone informacje na ich temat, głównie ptaków synantropijnych-uczestniczymy w projekcie edukacyjnym OTOP Przyroda wokół nas Ptaki-robimy częste wypady terenowe w celu obserwacji i rozpoznawania gatunków ptaków i ich siedlisk-uczestniczmy w Europejskich Dniach Ptaków, Zimowym Liczeniu Ptaków w Parkach i Ogrodach oraz Akcji Spring Alive-prowadzimy indywidualne obserwacje ornitologiczne-propagujemy wiedzę na temat ptaków i ich ochrony na terenie naszej szkoły poprzez tworzenie ciekawych i kolorowych gazetek ściennych -włączamy się w akcję dokarmiania ptaków zimą - mamy własną stronę internetową http://www.kolokraska.republika.pl/ W tym roku szkolnym zamierzamy: -konstruować i rozwieszać budki lęgowe dla ptaków -prowadzić warsztaty dla naszych młodszych kolegów z bielańskich szkół podstawowych na temat ptaków, ich siedlisk oraz ochrony zagrożonych gatunków

42. Źródła: • www.bielanski.republika.pl/zagrozenia/ • www.naszebielany.waw.pl/ • fragment wywiadu z prof. Maciejem Luniakiem na temat Lasu Bielańskiego ze stronywww.rower.zm.org.pl • Bielański Informator 2005, E. Rozwadowska, A. Słabowski • http://www.biolog.pl/

43. dziękujemy za uwagę! RAPORT OPRACOWALI UCZESTNICY KOŁA ORNITOLOGICZNEGO KRASKA: Anna Zielińska II e Ewa Czarnecka II e oraz dziękujemy za pomoc: Marta Moszczyńska IIb Marcie Zielińskiej IIf Kamil Opach II f Marcie Klimczak II a Michał Walewski IIf Marcie Budziszewskiej II a Sylwia Taras II a Weronika Przychodzień II b Sandra Młynarska II a Maciej Suwiński II c Bartosz Młynarski (Gimnazjum nr 73) Joanna Sinicyn II a Maja Rzeczycka II b realizację projektu nadzorowała Pani Agnieszka Majcher – nauczyciel biologii