ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI YALOVA ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

1. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞIYALOVA ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ ENERJİ VERİMLİLİĞİ YÖNETMELİKLERİISI YALITIM ÜRÜNLERİNİN ÖZELLİKLERİ

2. ISI YALITIMI NEDİR ? Yapılarda ve tesisatlarda ısı kayıp ve kazançlarının sınırlandırılması için yapılan işlemlerdir. Isı bir enerji türüdür ve Termodinamiğin 2. Yasası gereği ısı; yüksek sıcaklıklı bir ortamdan düşük sıcaklıklı ortama doğru kendiliğinden akar. Teknik olarak, ısı yalıtımı, farklı sıcaklıktaki iki ortam arasında bu ısı aktarımını azaltmak için uygulanır.

3. Yapı bileşenleri üzerinden geçen ısıl enerji miktarını sınırlandırmak; bina kabuğunda ısı yalıtımı yapılması, yalıtımlı doğrama ve camların kullanımı ile mümkündür. Konutların ısıtılması veya soğutulması için tüketilen enerji miktarını azaltmanın en etkili yolu ısı yalıtımı yapmaktır. Isı yalıtımı, binanın ısı kaybı ve kazancını azaltır; dolayısıyla ısıtma ve soğutma için harcanan enerji miktarı da böylelikle azaltılmış olur.

4. Binalarda ısı yalıtımı yapılmasına dair zorunluluk 08.05.2000 tarihli “Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği” ile başlamış olup 14.06.2000 tarihine kadar inşaat ruhsatı alınmış özel binalarda ısı yalıtımı yapılmasına dair bir zorunluluk bulunmamakta idi.

5. •Binalarda ısı yalıtımı yapılması ile ilgili yönetmelikler sırası ile 08.05.2000 tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazete’deyayımlanan “Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği”, 09.10.2008 tarih ve 27019 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği” ve son olarak 05.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği”dir.

6. • Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” uygulamaları için bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 05.12.2009 tarihinden sonra yapı ruhsatı alan binalar yeni bina, öncesinde yapı ruhsatı alan binalar mevcut bina olarak değerlendirilir. •“Enerji Kimlik Belgesi” uygulaması için -Yönetmeliğin Geçici 4üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince- 01.01.2011 tarihinden sonra yapı ruhsatı alan binalar yeni bina, bu tarihten önce yapı ruhsatı alan binalar mevcut bina olarak değerlendirilmelidir.

7. ENERJİ VERİMLİLİĞİ Binalarda uygulanacak ısı yalıtımıyla; Aynı enerji miktarı ile 2 kat daha fazla bina ısıtılabilir. Atmosfere salınan sera gazı emisyonları yarı yarıya azalır. Türkiye’nin toplam enerji tüketiminden ~%15’lik tasarruf sağlanır. Sağlanan enerji verimliliği ile yaklaşık olarak 4-5 Milyar $ tasarruf edilebilir.

8. ENERJİ KİMLİK BELGESİ: Asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgedir.

9. ENERJİ KİMLİK BELGESİ VERMEYE YETKİLİ KURULUŞLAR: Yeni tasarlanan binalar için; binanın tasarımında görev alan yetkili mimar ve mühendisleri, mevcut binalar için enerji verimliliği danışmanlık şirketleridir.

10. İlkeler, Görevler, Yetkiler ve Sorumluluklar Yeni bina tasarımında, mevcut binaların proje değişikliği gerektiren önemli tadilat projelerinde, mekanik ve elektrik tesisat değişikliklerinde binanın özelliklerine göre bu Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınır.

11. Binanın mimari, mekanik ve elektrik projeleri, diğer yasal düzenlemeler yanında, enerji ekonomisi bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, ilgili idare tarafından yapı ruhsatı verilmez. Bu Yönetmelik esaslarına uygun projesine göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde, tespit edilen eksiklikler giderilinceye kadar binaya, ilgili idare tarafından yapı kullanım izin belgesi verilmez.

12. ISI YALITIM MALZEMELERİ VE KARŞILAŞTIRILMALARI

13. LİFLİ MALZEMELER Mineral Yünleri (TS EN 13162) Taş yünü Cam yünü Poliüretan Köpük (TS EN 13165) KÖPÜK MALZEMELER PolistirenKöpükler Genleştirilmiş polistiren köpük – EPS (TS EN 13163) Haddeden çekilmiş polistiren köpük – XPS (TS EN 13164) Duvarlarda Kullanılan Yalıtım Malzemelerinin Karşılaştırılması Ülkemizde yüksek pazar payına sahip ısı yalıtım malzemeleri Mineral Yünleri (MW), EPS ve XPS’dir.

14. Mineral Yünleri : Cam veya taşın eritildikten sonra lif haline getirilmesi ve bu liflerin bir arada tutulması için genellikle polimer bağlayıcıların kullanıldığı, açık gözenekli ısı yalıtım malzemesidir. EPS: ExpandedPolistiren Sert Köpük (EPS-Genleştirilmiş Polistiren Sert Köpük), petrolden elde edilen ve taneciklerin şişirilmesi ve füzyonu (yapışması) ile köpük halinde ürünlerden elde edilen, termoplastik, kapalı gözenekli, tipik olarak beyaz renkli ısı yalıtım malzemesidir.

15. XPS:ExtrudedPolistiren Sert Köpük (Haddeden Çekilmiş Polistiren Sert Köpük), petrolden elde edilen ve yumuşatılmış hammaddenin içine ilave edilen şişirici gaz ile köpük haline getirilen, termoplastik, kapalı gözenekli, renkli ısı yalıtım malzemesidir.

16. YALITIM MALZEMELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI EPS, XPS ve MW’nin bazı önemli teknik özellikleri ile ilgili karşılaştırma özeti her ürüne ait EN normları (Avrupa Normları) ve diğer uluslar arası kaynaklar esas alınarak verilmiştir.

17. ISIL İLETKENLİK: EPS’inısı iletkenliği yoğunluğuna bağlıdır. Yoğunluk arttıkça ısı iletkenliği azalır. EPS’in ısı iletkenliği, yoğunluğun 15-40 kg/m3 arasında değerler alması halinde, 0.033 W/mK ile 0.040 W/mK arasında değerler alır ve kullanım ömrü boyunca sabit kalır. Üretimde kullanılan şişirici gaz pentan’dır. Pentan, üretimi takip eden saatler içinde havayla yer değiştirir.

18. XPS’inüretiminde farklı şişirici gazlar kullanılabilir ve bu gazların hava ile yer değişimi uzun süreler alır. Dolayısı ile XPS’in ısı iletkenliğini belirleyen faktör, kullanılan şişirici gazın ısıl iletkenliği ve bu gazın hava ile yer değiştirme süresidir. Bu gazların hava ile yer değiştirmesi sonucu, zamanla ürünün ısı iletkenliği artar. Yaşlanma görülür.

19. XPS’inısı iletkenliği için farklı kaynaklarda, şişirici gaza bağlı olarak, 0.028 W/mK ile 0.045 W/mK arasında değerler verilmektedir. Düşük ısı iletkenliği veren şişirci gazlar Ozon’a zarar verdikleri için ve/veya küresel ısınmaya önemli katkıları olduğu için, bu gazların kullanımları Avrupa Birliğinde yasaklanmıştır. CO2kullanılması halinde yaşlanma görülmez fakat ısıl iletkenlik yüksektir..

20. Mineral yünleri (Camyünü ve taşyünü)’nün ısı iletkenlikleri de 0.040 W/mK mertebesindedir. Ancak, mineral yünleri genellikle, daha düşük basınç dayanımı ve özel işlem görmedikleri takdirde açık gözenekleri sebebiyle yüksek su emme gösterirler. Yapıda mineral yünlerinin ıslanması veya yük altında kalınlığında önemli azalmaların olması halinde, kullanım sırasındaki ısıl dirençlerinde büyük azalmalar meydana gelir.

21. BASINÇ DAYANIMI: Mineral yünleri’nin %10 deformasyondaki basınç gerilmesi/ dayanımı EN 13162’de 0.5-500 kPa; EPS’in %10 deformasyondaki basınç gerilmesi/dayanımı EN 13163de 30-500 kPa; XPS’in %10 deformasyondaki basınç gerilmesi/dayanımı EN 13164’de >100-1000 kPaolarak verilmektedir.

22. EĞME DAYANIMI: Mineral yünleri’nin Eğme Dayanımı EN 13162’de 25 - 700 kPa; EPS’in Eğme Dayanımı EN 13163’de 50 - 750 kPa; XPS’in Eğme Dayanımı EN 13164’de 300 - 4000 kPa.

23. SU BUHARI DİFÜZYON DİRENÇ FAKTÖRÜ () : EPS’in su buharı direnci, yoğunluğuna bağlı olarak geniş bir aralıkta değişebilir (=20-100). XPS’in su buharı direnci, genellikle yüksektir (=50-300). Mineral yünleri’nin su buharı direnci cok düşüktür, havaya eşdeğerdir(=1).

24. Dışardan yalıtım uygulamalarında ısı yalıtım malzemesinin su buharı direnci düşük, içerden yalıtım uygulamalarında yüksek olmalıdır.EPS’in buhar direnci yoğunlukla istenilen aralıklarda değişebildiği için, hem dışardan ve hem içerden ısı yalıtım uygulamaları için uygun seçenekleri sunmaktadır. XPS’indirenci genelde yüksek olduğundan dışardan yalıtım uygulamaları için uygun değildir; Mineral Yünlerinin buhar direnci ise genelde çok düşük olduğundan içerden yalıtım uygulamaları için uygun değildir.

25. Mineral Yünleri,açık gözenekleri sebebiyle, özel olarak tedbir alınmaz ise, su emmeleri çok yüksek malzemelerdir. Kapalı gözenekleri sebebiyle EPS ve XPS’in su emmeleri küçüktür.

26. YANICILIK DURUMU: Mineral yünlerinin ana maddesi olan cam ve taş lifleri yanmaz. Ancak bu lifleri bir arada tutmak ve sert levha üretmek için katılan polimer bağlayıcı yanıcıdır. Mineral yünlerinin yangın karşısındaki davranışı, polimer bağlayıcının miktarı ile yakından ilgilidir. EPS ve XPS’inbinalarda B1 sınıfı alev yürütmeyen tiplerinin kullanılması uygundur. .

27. YAŞLANMA Mineral yünlerinde ve EPS’de yaşlanma görülmez. XPS’inHCFC’lerle(Hidrokloroflorokarbon) şişirilmiş olan ürünlerinde ısıl iletkenlikte yaşlanma (zamanla ısıl iletkenlik değerinde artış) görülür. CO2 ile şişirilenlerde yaşlanma görülmez fakat bu ürünlerin ısıl iletkenlikleri diğer HCFC’lerle şişirilmiş XPS’lerden daha yüksektir.

28. ISI YALITIM MALZEMELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI POLİÜRETAN KÖPÜKLER Açık veya kapalı gözenekli üretilebilirler. Levha halinde satıldıkları gibi, şantiyede köpük halinde istenilen formda uygulanabilirler. Metaller ile aderansları yüksektir. Geleneksel sıva ile aderansları zayıftır. Yanıcı malzemelerdir.

29. PENCERELER ve CAMLAR Binalardaki ısı kayıplarının yaklaşık % 30’u pencerelerden kaynaklanmaktadır. Pencerelerde tek cam yerine yalıtım camı kullanılması durumunda ısı kayıpları yarı yarıya azalmaktadır. Yalıtım camı ünitelerinde yalıtımı sağlayan iki cam plaka arasındaki hava boşluğudur. İki cam arasındaki boşluğa hava yerine argon vb.gazların doldurulması ünitenin ısı yalıtım özelliğini iyileştirmektedir.

30. Daha etkin bir enerji tasarrufu sağlamak amacıyla cam teknolojisinde kaplamalı camlar geliştirilmiştir. • Kaplamalı camlar, esas itibariyle cam yüzeyininçokincebir metalveya metal oksit tabakası ile kaplanmasını içermektedir. • Tek camdan üç kat daha iyi ısı yalıtımı sağlayan ve görüntüde standart camdan farkı olmayan Low‐E ısı kontrol kaplamalı yalıtım camı üniteleri ideal çözümü oluşturmaktadır.

33. Low‐E ısı ve Güneş kaplamalı yalıtım camı üniteleri ışıktan ödün vermeden güneş kontrolü sağlar. Yazın pencere önlerindeki “sıcak”, kışın ise “soğuk” bölgeolgusunu ve oda içi nem oranına bağlı olarak kışın çok soğuk günlerde oda içine bakan cam yüzeylerdeki terlemeyi önler.

34. YALITIM UYGULAMA ÖRNEKLERİ

39. SONUÇ Isı yalıtımı, sistem sonucu elde edilen bir olaydır. Isı yalıtım malzemesi bu sistemin en önemli bileşenidir. Ancak, ısı yalıtım malzemesi ne kadar iyi olursa olsun, sistemi meydana getiren diğer malzemeler yeteri kadar iyi değilse veya gereği gibi uygulanmamış ise veya hiç uygulanmamış ise sistemden istenilen sonuç alınamaz.

40. Isı yalıtımının doğrudan yararlarının dısındadolaylı birçok faydası vardır. • Isı yalıtımı yapılan yeni binalarda ısınma için daha az enerji gerekeceğinden, kazan büyüklüğü, radyatör sayısı ve kalorifer tesisatının diğer ekipmanları daha az kullanılır. • Radyatör sayısının ve dilimlerinin azalması, odaların kullanım alanını da artıracaktır. • Isı yalıtımının yaygınlaşması bu alanda yatırımları artıracak ve bu da issizliği azaltıcı bir gelisme olacaktır. • Aynı zamanda tesisatlarda yapılan ısı yalıtımı, tesisatları korozyondan koruyarak ömrünü uzatacaktır.

41. Örnek binaya yapılan ısı yalıtımı uygulamasıyla; sağlıklı ve konforlu yasam koşullarının oluşturulması için gerekli yıllık ısıtma ihtiyacında yaklaşık yüzde 60’lık azalma hesaplanmıştır. Yalıtımsız binanın toplam ısı kaybı 79 kW., buna karşılık yalıtımlı binada toplam ısı kaybı 32 kW olarak hesaplanmıştır. Yalıtım uygulamalarının toplam ısı kaybını azaltıcı etkisi; ekonomik olarak hem işletme, hem de ilk yatırım maliyetlerine tesir edecektir.

42. ISI YALITIMI, bina sakini için daha iyi konfor şartları ve daha düşük yakıt masrafı anlamına gelirken, sağladığı yakıt ve enerji tasarrufu ile ülke genelinde de temiz hava, döviz kazancı ve kalkınma anlamına gelmektedir. ISI YALITIMI=Daha iyi konfor şartları +Temiz Hava +Enerji (Yakıt) Tasarrufu+ Döviz kazancı +Düşük yakıt faturası +Bina sakinlerinin bütçesinde ve ülke ekonomisinde iyileşme + Kalkınma

43. YAPI DENETİM FİRMALARININ, MÜTEAHHİTLERİN ve ŞANTİYE ŞEFLERİNİN SIKLIKLA YAPTIĞI HATALAR

44. Zemin katta 3194 sayılı imar kanununa aykırı olarak yapılmakta olan çıkmalar(balkonlar), Çıkmaların onaylı projede gösterilen ölçülerden büyük yapılması, İmar kanununa aykırı projelerin hazırlatılması ve bu projelerin yapı denetim firmaları tarafından incelenmeden özellikle yeterli teknik elemanı olmayan Belediye Başkanlıklarına onaylatılması,

45. Ustalık belgesi olmayan işçilerin çalıştırıldığı ve konu hakkında yapı müteahhitlerinin ve şantiye şeflerinin duyarsız kaldığı, yapı denetim firmalarının da Çalışma Bakanlığına bildirim yapmadığı, İş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterince tedbir alınmadığı, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanununun 2-f maddesi uyarınca tedbir almayan müteahhitler hakkında Yapı Denetim Firmaları tarafından Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirimde bulunulmadığı,

46. Bina çatılarının projede gösterilen malzeme haricinde farklı malzeme ile kaplandığı(kiremit yerine şıngıl vb.), çatı eğiminin projesine uygun yapılmadığı, Enerji odası, havalandırma, baca vb. imalatların proje dikkate alınmadan yapıldığı, Bir imalattan diğerine geçerken yapı denetim firmalarına bilgi vermeden ve yapı denetim firmaları tarafından 4708 sayılı Yapı Denetim Yönetmeliğinin 6. maddesi doğrultusunda tutanaklar tutulmadan imalatlara devam edildiği (beton, kalıp, topraklama, pencere, kapı, iç-dış duvarlar, tesisat boruları vb. kontrol tutanakları.),

47. Bodrum kat pencerelerinin proje harici açıldığı ve bu hususa proje yapım aşamasında dikkat edilmediği, • Yapı denetim hizmet sözleşmelerinin yapı sahibi veya vekilince imzalanması gerektiği, ancak yapı sahibinin müteahhidi vekil tayin edemeyeceği hükmüne uyulmadığı, • Yalıtım malzemesi olarak projede gösterilen malzeme dışında farklı malzeme kullanmakta ısrar edildiği, • Şantiyelerde yapı denetim kuruluşu tanıtıcı levhasının bulunmadığı,

48. Binanın ısı yalıtım raporunda gösterilen yalıtım malzemesi mimari projesinde gösterilmemekte, Projeler arasında uyumsuzluk çok sık görülmektedir. Isı Yalıtım Projesinde gösterilen yalıtımın kalınlık ve ısı iletim değerlerine uygulamada dikkat edilmemekte, olması gerekenden daha ince ve yalıtım değeri daha düşük malzeme kullanılmaktadır. Pencere ve cam sistemlerine yeterince dikkat edilmemektedir.

49. Bodrum-zemin kat geçişlerindeki tavanlarda, daireler arası geçiş duvarlarında ve çatı bağlantı noktalarındaki yalıtım malzemelerine; projelerde ve uygulamalarda dikkat edilmemektedir. Zemin etüt raporları dikkate alınmadan projelendirme yapıldığı ve bu şekilde onaylandığı (zemin su seviyesi yüksek fakat bina projesinde bohçalama yapılmamış.), Şantiyelerde yapılan denetimlerde yapı denetleme defterlerinin(şantiye defteri) tutulmadığı gibi hususlarla sıklıkla karşılaşılmaktadır.

50. UYGULANACAK CEZAİ YAPTIRIMLAR(3194 VE 4708 SAYILI KANUNLAR)