Колкави се обврските на Македонија во земјата и странство?

1. Колкави се обврските на Македонија во земјата и странство? д-р Ванчо Узунов, вонреден професор Правен факултет „Јустинијан Први“ Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ - Скопје

2. Содржина • Има ли Македонија комплементарни монетарна и фискална политика? • Колкави се обврските (долгот) на државата во земјата? • Колкав е надворешниот долг на државата? • Колкав е трговскиот дефицит? • Заклучоци Забелешка: сите податоци во анализата се од веб страниците на МФ и НБРМ, преземени во април 2010 год.

3. Mонетарната и фискалната политика

4. Внатрешен (јавен) долг на државата

5. Внатрешен (јавен) долг на државата Структура на внатрешниот долг (во %)

6. Внатрешен (јавен) долг на државата

7. Внатрешен долг на државата

8. Внатрешен долг на државата

9. По месец јули 2009 година владата ја менува структурата на ДЗ: целосно преминува на издавање на ДЗ со девизна клаузула и на 6-месечни државни записи Внатрешен долг на државата

10. Надворешен долг на државата Надворешен јавен долг (милиони евра)

11. Надворешен долг на државата

12. Надворешен долг на државата Структура на надворешниот долг (во мил евра)

13. Вкупен долг на државата Структура на вкупниот долг (во %)

14. Вкупен долг на државата Степен на задолженост

15. Трговски дефицит – структура на извоз (мил УСД)

16. Трговски дефицит – структура на увоз (мил УСД)

17. Трговски дефицит (мил УСД)

18. Заклучоци • Во 2007 и 2008 Владата спроведуваше модел на економски пораст преку поттикнување и на агрегатната понуда и на агрегатната побарувачка: • на страната на понудата беа мерките за: • подобрување на деловното окружение • зголемување на инвестициите (предвиден но не и доволно спроведен пораст на јавните инвестиции) • субвенционирање на земјоделското производство • на страната на побарувачката беа мерките: • пораст на платите на јавниот сектор • пораст на пензиите • олеснување на пристапот до кредити • Ефектите од тоа беа: • се постигна повисока (од просекот во претходните години) стапка на економскиот пораст • сосема малку се намали невработеноста • сосема изостана остварувањето на повисок животен стандард на граѓаните

19. Заклучоци • Од почетокот на 2009 година и економијата на Македонија ја зафати светската финансиска и економска криза • Но, гледано од аспект на политиката на јавните финансии, при проектирањето на буџетската политика за 2009 година Владата на Македонија иницијално не направи речиси никаква промена на сопствениот генерален модел на економска политика • Во основа, владата само ја смени реториката за образложување (оправдување) на истиот модел • Оттука, во текот на 2009 и на почетокот на 2010 година Владата се судрува со проблемот на недостаток на буџетски приходи, што се решава на 2 начини: • Преку ребаланси на буџетот (2 пати во 2009 г.) • Задолжување со државни хартии од вредност на домашниот и странските пазари

20. Заклучоци • Генерално, до средината на 2009 г Македонија има комплементарна монетарна и фискална полтика, но во периодот после тоа не • Расте обемот на задолженост на државата со издавање на ДЗ на домашниот пазар – буџетот е „зависен“ од месечни приливи врз основа на ДЗ • „Традиционалните“ проблеми на Македонија со трговскиот дефицит стануваат се поизострени • До денес, генерално, Македонија не е презадолжена држава (економија), туку има проблеми со усогласување на намалените тековни буџетски приходи во споредба со преземените обврски за финансирање (буџетски расходи)

21. Заклучоци • Но, доколку не дојде до промена на моделот на економска политика и, со тоа, до намалување на буџетските расходи, Македонија може лесно и брзо да дојде во ситуација на проблем со презадолженост • Аранжман со ММФ може да биде корисен за Македонија, бидејќи нема причина зошто да не се користи тој (по)евтин извор на средства