Futures Options on Commodities V

FuturesOptions on Commodities V Twoja droga do finansowej wolności

Część V – FundamentyW tej części między innymi: • Ustalimy miejsce analiz fundamentalnej i technicznej • Poznamy rolę złota • Nauczymy się korzystać z analizy sezonowej • Poznamy inne narzędzia pomocne w określaniu kierunku gry • Otworzymy rachunek rzeczywisty jeśli sobie tego życzysz

Popyt i podaż • O ruchu cen każdego instrumentu finansowego, więc również surowców, decyduje bilans sił popytu i podaży • Popyt to zapotrzebowanie na dany surowiec zgłaszane w określonym momencie przez kupujących • Podaż to ilość danego surowca oferowana w określonym momencie przez sprzedających • Jeśli popyt i podaż w jakimś okresie czasu nie zmieniają się, mówimy o stanie równowagi. W stanie równowagi cena surowca nie zmienia się, a w praktyce waha się w niewielkim zakresie • Jeżeli w stosunku do stanu równowagi popyt, podaż lub oba te parametry ulegną zmianie, następuje nierównowaga i cena zmieni się w poszukiwaniu nowego stanu równowagi

… • (…)

Rola analizy fundamentalnej • Rynki surowcowe rządzą się nieco innymi prawami niż rynki finansowe, np. rynki akcji. Akcje mogą rosnąć lub spadać dosłownie w dowolnym momencie, np. w odpowiedzi na wyniki spółek albo paniczne, czy euforyjne nastawienie inwestorów • W przypadku większości surowców przyczyny np. zwiększonego popytu lub podaży są dość łatwe do zidentyfikowania, a co za tym idzie do umiejscowienia czasowego • Np. jest oczywiste, że w okresie żniw podaż zbóż szybko rośnie, co skutkuje niskimi cenami. Zjawisko to to tak zwany żniwny dołek • Podobnie wiadomo powszechnie, że sprzedaż benzyny zwiększa się znacznie w sezonie urlopowym. Rafinerie, co nie jest już takie oczywiste, przygotowują się do sezonu i zwiększają zapasy surowca już wczesną wiosną, dlatego ceny ropy naftowej najniższe są w zimie… • Z powyższych powodów zadanie przewidzenia wielomiesięcznych trendów na rynkach surowcowych powierzamy analizie fundamentalnej.

… • (…)

Złoto • Niektórzy uważają złoto za zwykły, niewiele różniący się od innych, surowiec • Co więcej, surowiec bardzo spekulacyjny, gdyż jego cena wyrażona w $ podlegała w ostatnich kilkudziesięciu latach bardzo silnym wahaniom • Podejście takie jest jednak całkowicie błędne! Co więcej, prowadzi ono bardzo często do niezrozumienia ruchów cen innych surowców • Tymczasem złoto wśród surowców zajmuje wyjątkową, specyficzną pozycję, której nie da się zrozumieć bez uwzględnienia roli monetarnej złota.

Krótka historia pieniądza • Od zarania dziejów, kiedy tylko narodził się handel, ludzkość poszukiwała uniwersalnego środka, który mógłby ułatwić wymianę dóbr, czyli właśnie pieniądza • Początkowo funkcje pieniądza pełniły: zboże, sól, bydło, płaty sukna itp. • Z czasem zaczęto szukać wygodniejszych środków płatniczych. Doskonale do roli pieniądza nadawały się metale. Metal był trwały, miał niewielką objętość i był łatwy do podzielenia, a im był rzadszy, tym lepiej • Odkrycie ok. roku 2600 p.n.e. znacznych złóż złota w Nubii w Egipcie uczyniło ze złota standard dla międzynarodowego handlu. Kruszec jednak w owym czasie ważono, gdyż nie znano jeszcze monet.

Pierwsze monety • W roku 1091 p.n.e. małe kosteczki złota zwane YingYuanzostały zalegalizowane w Chinach jako forma pieniądza • Pierwsze złote monety wybił w VI w p.n.e. król Lidii (Azja Mniejsza), Krezus, a pomysł szybko podchwycili starożytni Grecy, później Rzymianie i cały świat antyczny • Zarówno w czasach starożytnych jak i nowożytnych podejmowane były z różnym powodzeniem próby zastąpienia złota pieniądzem papierowym, jednak do początków XX w. złoto (i w pewnym stopniu srebro) pozostaje jedynym powszechnie akceptowanym na całym świecie środkiem płatniczym • Pozycja złota utrwala się wraz ze znalezieniem u schyłku XVIII w. i aktywną eksploatacją w XIX w. (gorączka złota) bogatych złóż złota w Stanach Zjednoczonych – kraju będącym w owym czasie symbolem wolnorynkowego kapitalizmu i swego rodzaju Ziemią Obiecaną dla ludzi z całego świata

Chińskie YingYuan, moneta Krezusa:

Dlaczego złoto? • Co zadecydowało o tym, że złoto przyjęło funkcje pieniądza? • Po pierwsze niewątpliwe walory fizyczne: złoto nie utlenia się, więc prawie nie można go zniszczyć, a jednocześnie da się je stosunkowo łatwo podzielić na mniejsze jednostki • Ale nie tylko. Choć zabrzmi to jak paradoks, złota jest jednocześnie i mało i dużo: • Złoto występuje w przyrodzie rzadko, a jego wydobycie jest pracochłonne, dlatego może w sobie nosić stosunkowo dużą wartość • Na dzień dzisiejszy złota wydobytego na powierzchnię i pozostającego w światowych rezerwach jest już na tyle dużo, że ani popyt przemysłowy, ani próby manipulacji nie są w stanie zachwiać zbytnio jego wartością.

Na powierzchnię wydobyto już ponad168 tysięcy ton złota…

Wróćmy do pieniądza • Na początku XX w bankierzy amerykańscy uświadamiają sobie, że pożyczając biznesmenom złote i srebrne monety trochę tracą. Metale szlachetne są miękkie i łatwo się ścierają. Bankierzy pożyczają świeżo wybite, trzymające wagę monety, które zwracane im są co prawda z procentem, ale już nieco lżejsze. Poza tym posługiwanie się kruszcem w dużych transakcjach jest nieco uciążliwe • Dlatego w roku 1900 wprowadzają do obiegu pieniądze papierowe będące w pełni i bezwarunkowo wymienialne na kruszec, a nie posiadające wyżej opisanych wad. Banknot 1$ jest równoważny monecie zawierającej 1 uncję srebra, a banknot 10$ - monecie zawierającej ½ uncji złota. Władze USA sankcjonują sytuację poprzez Gold Standard Act • Zdecentralizowana emisja pieniądza papierowego jest jednak niewygodna, dlatego 7 największych banków amerykańskich zakłada w 1913 r mającą pełnić to zadanie prywatną spółkę o nazwie Rezerwa Federalna (Federal Reserve), zarządzaną przez 7-osobową Radę Gubernatorów. Banki-udziałowcy spółki mają (zresztą do tej pory) zagwarantowaną dywidendę na poziomie 6% rocznie. • Rząd sankcjonuje rolę Rezerwy Federalnej jako banku emisyjnego Ustawą o Rezerwie Federalnej z 1913 r.

Rada Gubernatorów wkrótce rozpoczyna eksperymenty. Zapotrzebowanie na kapitał w szybko rozwijającej się gospodarce jest duże, a przecież „szare masy” tak naprawdę nie wiedzą ile złota i srebra znajduje się w skarbcu Rezerwy Federalnej… • Spółka zaczyna emitować pieniądze papierowe nie mając na nie pełnego pokrycia w kruszcu. Pożycza je bankom (na procent), a te dalej swoim klientom, którzy nie mając pojęcia o kulisach mechanizmu, traktują je jak prawdziwe pieniądze. • Teoretycznie wszystko jest w porządku – dłużnicy w końcu przecież zwracają swoje długi wraz z odsetkami. • Ale do czasu…

Wielki kryzys • Puste pieniądze trafiają do gospodarki w coraz większej ilości. W latach 1915-1929 ilość papierowego pieniądza w obiegu wzrosła kilkakrotnie, o wiele szybciej, niż ilość złota w skarbcu Rezerwy Federalnej • Łatwy pieniądz służy finansowaniu najróżniejszych, często nietrafionych inwestycji, a wkrótce w wieczny dobrobyt bez pracy uwierzyły również szerokie masy Amerykanów, pompując ceny akcji na Wall Street w 1929 r do niebotycznych poziomów! • W końcu, gdy wszyscy już mieli akcje i nie miał kto ich kupować, na giełdzie nastąpił krach. Papierowe fortuny wyparowały w okamgnieniu • Rezerwa Federalna zorientowała się, że jednak nie wszyscy dłużnicy będą w stanie zwrócić pożyczone pieniądze. Rozpoczęła zacieśnianie polityki pieniężnej mające na celu odzyskanie długów, co dodatkowo potęgowało kryzys lat 1929-1933

Parytet złota • Po kryzysie parytet złota został podniesiony z przedkryzysowych 20$ do 35$ za uncję. Rezerwa Federalna nie porzuciła jednak emisji pustego pieniądza na stałe • Najpierw usprawiedliwieniem dla tej polityki były potrzeby gospodarki wojennej. Po zakończeniu wojny znów ściągnięto nadmiar pieniądza z rynku i ustalono parytet złota na poziomie przedwojennym, 35$ za uncję, który jednak już wtedy był nieco naciągnięty • Odbudowa Europy po wojnie kreuje znaczne potrzeby kapitałowe. Rezerwa Federalna wyczuwa okazję i wysyła w świat tony papierowego pieniądza (na procent), nadal jednak utrzymując fikcję jego pełnej wymienialności na złoto (konferencja w BrettonWoods, plan Marshalla). W myśl porozumienia, wymienialne na złoto były też waluty krajów Europy zachodniej i japoński jen. • Gdy w 1971 Francja, po zwróceniu długu, domaga się wymiany wypracowanej nadwyżki pieniężnej na złoto, ówczesny prezydent Richard Nixon odmawia wymiany. Oznacza to oficjalne zerwanie wymienialności waluty amerykańskiej na złoto.

Fort Knox • Cena złota na światowych rynkach idzie w górę • Nixon próbuje zapobiec panice, wprowadzając w 1975 r całkowity zakaz posiadania i handlowania złotem przez obywateli USA (!!!). • Zebrane złoto nakazuje zamknąć w bazie wojskowej Fort Knox – amerykańskiego złota jest tam ponad 8 tys. ton, podczas gdy w skarbcu nowojorskiego oddziału Rezerwy Federalnej spoczywa 5 tys. ton kruszcu teoretycznie będącego własnością innych krajów • Nixon nie może jednak zabronić handlu złotem reszcie świata i wkrótce, w 1980 r cena złota szybuje do 870$ za uncję, obnażając faktyczną kondycję waluty amerykańskiej

Dolar pieniądzem światowym • Reformy przeprowadzone w USA z początkiem lat osiemdziesiątych, polegające głównie na ograniczeniu ilości pustego pieniądza w obiegu i wzmocnieniu dolara okazują się skuteczne, a giełda wchodzi w okres sekularnej hossy. • Stany Zjednoczone, wykorzystując swoją mocarstwową pozycję, poprzez szereg porozumień międzynarodowych zapewniają swojej walucie rolę pieniądza światowego. • Dolar pozostaje medium, w którym rozliczana jest znakomita większość transakcji międzynarodowych oraz walutą, w której wyceniane są na świecie ceny surowców, przede wszystkim ropy naftowej • W 1999 roku cena uncji złota spada do 253$, jednak gospodarka amerykańska na powrót podsycana pustym pieniądzem ponownie się przegrzewa (bańka dotcomów) i wkrótce pogrąża się w sekularnej bessie (od r. 2001)

Bańka na rynku nieruchomości • Amerykanie wykorzystują status dolara jako pieniądza światowego do maksimum. USA z eksportera netto stają się importerem netto. Surowce, których nie są w stanie pozyskać w wystarczającej ilości u siebie, kupują za granicą, nie dbając o równoważenie stale rosnących deficytów w handlu zagranicznym. • Sytuację ułatwia im pojawienie się na światowej mapie gospodarczej nowego mocarstwa – Chin, które za swoje produkty przyjmują dolary tak, jakby były one prawdziwym pieniądzem • USA nie musi już nawet przetwarzać większości zakupionych surowców u siebie, gdyż wysokiej jakości wyroby gotowe dostarczają im w coraz większym zakresie Chińczycy, nie oczekując w zamian nic oprócz dolarów • Złudzenie wzrostu gospodarczego na rynku wewnętrznym i wiecznego dobrobytu dla mas powraca za sprawą wspieranego przez rząd boomu na rynku nieruchomości • Złoto jednak nie daje się zwieść i jego cena z 253$ w 1999 r rośnie do 1000$ w roku 2008

„Luzowanie ilościowe” • W r. 2008 bańka budowlana pęka i ceny akcji na Wall Street doznają największego spadku od czasów wielkiego kryzysu z lat 1929-33! • Na chorobę wywołaną nadmierną emisją pieniądza Rezerwa Federalna serwuje lekarstwo w postaci… emisji pieniądza na skalę niespotykaną dotąd w historii! W ciągu 2 lat, od końca 2009 r do końca 2011 r baza monetarna w USA rośnie ponad trzykrotnie • Na pusty pieniądz oczywiście od razu reaguje złoto. Po początkowym spadku do 680$, kurs szybuje do ponad 1900$ za uncję pod koniec 2011 r. • Jak łatwo było przewidzieć, lekarstwo nie działa, a Rezerwa Federalna, pod wpływem napierającej z różnych stron krytyki, zaprzestaje przeprowadzania kolejnych etapów operacji „luzowania ilościowego” (quantitativeeasing), a cena złota stabilizuje się w przedziale 1500-1750$ • Pytanie tylko na jak długo…

Złoty pieniądz • Powyższe rozważania mają uświadomić nam, że prawdziwym pieniądzem było, jest i pozostanie złoto. • Musimy odwrócić sposób myślenia: to nie dolar jest pieniądzem, w którym wyceniane jest złoto. To złoto jest pieniądzem, a dolar amerykański jest „towarem”, którego cena kształtuje się w zależności od bilansu sił popytu i podaży. • Dolar oczywiście jest walutą amerykańską i póki co międzynarodowym środkiem płatniczym, w którym wyrażane są światowe ceny surowców • Jednak bez zrozumienia roli, jaką w tym całym układzie pełni złoto, nie da się zrozumieć i trafnie przewidzieć ruchu cen tych surowców.

Baza monetarna • Na cenę dolara amerykańskiego (wyrażoną w złocie) wpływa bilans sił podaży i popytu. • Za podaż dolarów odpowiedzialna jest Rezerwa Federalna, która kształtuje ją według uznania Zarządu, przy czym zazwyczaj jest to zwiększanie tej podaży, a bardzo rzadko jej zmniejszanie. Miarą ilości dolarów w obiegu jest tzw. baza monetarna. • Dane odnośnie kształtowania się bazy monetarnej oraz wykres są udostępniane publicznie przez Biuro analiz ekonomicznych Oddziału Rezerwy Federalnej w Saint Luis • Dane aktualizowane są co 2 tygodnie: http://research.stlouisfed.org/fred2/series/BASE

Wykres bazy monetarnej za ostatnich 15 lat:

Popyt na dolara • Czynniki wpływające na popyt na dolary są nieco bardziej skomplikowane • Powszechnie uważa się, że główny wpływ na popyt na walutę ma poziom stóp procentowych. Argument jest taki, że im wyższe stopy procentowe, tym chętniej inwestorzy kupują daną walutę w nadziei na wyższe zyski z lokat. • W przypadku dolara nie jest to jednak tak oczywiste. Np. teraz (połowa roku 2012), od września 2011 r popyt na dolara jest dość duży mimo rekordowo niskich stóp procentowych. Podobnie podczas paniki 2008 r. popyt na pieniądz był ekstremalnie wysoki na skutek delewarowania gospodarki i w ogóle nie reagował na obniżkę stóp procentowych • Jednak nie tylko i nie przede wszystkim kryzysy decydują o popycie na pieniądz. Głównym czynnikiem zwiększającym popyt na dolara jest rozwijająca się gospodarka. Zwiększona aktywność przedsiębiorstw powoduje zwiększone zapotrzebowanie na pieniądz zarówno jako środek cyrkulacji, jak i nośnik kapitału • Chodzi o wzrost rzeczywisty, mający źródło w prorynkowych reformach, czy obniżce podatków, a nie wzrost stymulowany czy pompowany.

… • (…)

Taktyka gry • Złoto idzie w górę → dolar spada → jest bardziej prawdopodobne, że inne surowce też pójdą w górę → zajmujemy pozycje po długiej stronie rynku ignorując sygnały po stronie krótkiej • Złoto idzie w dół → dolar rośnie → jest bardziej prawdopodobne że inne surowce też pójdą w dół → zajmujemy pozycje po krótkiej stronie rynku ignorując sygnały po stronie długiej • Złoto waha się → dolar z grubsza nie zmienia wartości → wykorzystujemy sygnały zarówno po długiej jak i po krótkiej stronie rynku, gdyż surowce będą zachowywać się zgodnie z ich własnym rytmem cenowym, nie zakłóconym przez wahania dolara

… • (…)

Podsumowanie • Światłe umysły cechuje zdolność do oddzielania ziarna od plew • Podejmuj decyzje na bazie tego, co podpowiada Ci logika i (z czasem) doświadczenie • Nie poddawaj się wpływowi komentarzy ekonomicznych, „gadających głów” oraz polityków, choćby byli nie wiem jak przekonujący. Wysłuchaj, ale wnioski wyciągnij samodzielnie!

Zadania: • Wprowadź pozycję otwartą w zadaniu z poprzedniej części do dziennika. Jeśli nie odpowiada Ci wzór dostarczony przez instruktora, możesz stworzyć własny • Określ cenę likwidacji pozycji (odkupu) za połowę wartości i datę do kiedy ona obowiązuje • Wprowadź zlecenie likwidacji na rachunek demonstracyjny korzystając z funkcji Offset

Futures Options on Commodities V