Download
1 / 18
180 likes | 1.67k Views
TÜRKÇENİN SESLERİ VE ÖZELLİKLERİ www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net. 1. Metnin ilk cümlesindeki ünlüleri bularak gruplandırınız. Türkçede ünlü harfler yandaki tabloda olduğu gibi sınıflandırılır. Buna göre “Hasta “metninin ilk cümlesindeki ünlüler şunlardır: A: düz, geniş, kalın
E N D
TÜRKÇENİN SESLERİ VE ÖZELLİKLERİwww.videodershane.comwww.edebiyatogretmeni.net
1. Metnin ilk cümlesindeki ünlüleri bularak gruplandırınız. Türkçede ünlü harfler yandaki tabloda olduğu gibi sınıflandırılır. Buna göre “Hasta “metninin ilk cümlesindeki ünlüler şunlardır: A: düz, geniş, kalın İ: düz, dar, ince E: düz,geniş, ince Ö: yuvarlak, geniş, ince Ü: yuvarlak, dar, ince I:düz, dar, kalın U: yuvarlak, dar, kalın O: yuvarlak, geniş, kalın şeklinde gruplandırılır.
2. Hikayede geçen ünsüzleri bularak gruplandırınız. m: yumuşak - sürekli ünsüz l: yumuşak - sürekli ünsüz y: yumuşak - sürekli ünsüz v: yumuşak - sürekli ünsüz z: yumuşak - sürekli ünsüz n: yumuşak - sürekli ünsüz s: sert – sürekli ünsüz d: yumuşak – süreksiz ünsüz r: yumuşak – sürekli ünsüz k: sert – süreksiz ünsüz b: yumuşak – süreksiz ünsüz ğ: yumuşak - sürekli ünsüz t: sert- süreksiz ünsüz ş: sert – sürekli ünsüz h: sert – sürekli ünsüz
3. Hikayede büyük ünlü ve küçük ünlü uyumuna uymayan ekleri ve sözcükleri bularak uyumsuzluğun sebeplerini söyleyiniz.BÜYÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYMAYAN SÖZCÜKLER :MALİYEGELİYORLARGÖRÜYORSANKİPİŞİYORSABAHLEYİNDİYORLAR KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYMAYAN SÖZCÜKLER: YATIYOR IHLAMUR DİYORLAR GELİYORLAR KAYNATILIYOR GÖRÜYOR KOYUYORLAR TAVUK SARIYORLAR PİŞİYOR UĞRUYORLAR www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
4. Ünlü uyumlarının söyleyişe ne gibi etkilerinin olduğunu açıklayınız.Ünlü uyumlarına uymak dili doğru ve güzel kullanmamızı sağlar.www.videodershane.com www.edebiyatogretmen.net
5. “ Hasta” metninde yardımcı ses alan ve hece düşmesi olan sözcükleri gösteriniz. Yardımcı ses alan sözcükler: vezneSiNden ayağıNı önüNde üstüNe arabaSıNdan muşambaSı bileğiNi içiNde sormaYa işleriNe yaşaYış karıSı hepsiNde suYuNa www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
Hece düşmesi olan sözcük:ne+asıl= nasıl (e sesi düşmüştür)www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
2. ETKİNLİK: Tablodaki sözcükleri Türkçenin ses özelliklerine göre değerlendiriniz.
3. ETKİNLİK: “Sınıfça”, “ilerle-”, “hakkı”, “azıcık”, “kaşığı”, “anlıyor” “yüksel-” sözcüklerinde gerçekleşen ses olaylarına göre bu sözcükleri kavram haritasındaki uygun yerlere yazınız. ÜNLÜ DÜŞMESİ İLERLE- (iler-i-le-) ÜNSÜZ BENZEŞMESİ SINIFÇA (sınıf-c-a) ÜNLÜ TÜREMESİ AZICIK (Az-I-cık) SES OLAYLARI ÜNSÜZ DÜŞMESİ YÜKSEL- (yükse-k-l) ÜNSÜZ YUMUŞAMASI KAŞIĞI (kaşı-k-ı) ÜNSÜZ TÜREMESİ HAK-K-I ÜNLÜ DARALMASI ANLIYOR (anl-a-yor)
Anlama Yorumlama • “Çok , hanımeli, Çanakkale, Atatürk” sözcüklerinde ünlü uyumları niçin aranmaz? Çok Tek heceli sözcüktür. Hanımeli Birleşik sözcüktür. Çanakkale Birleşik sözcüktür. Atatürk Birleşik sözcüktür. 2. “Elma, anne, çamur, tavuk” sözcükleri Türkçe oldukları halde ünlü uyumlarına niçin uymazlar? Bu sözcükler eskiden “alma, ana, çamır, tabık” şeklinde kullanılmış ve sonradan ses değişikliğine uğramıştır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
3. Tablodaki ekleri aldığında ünlü uyumuna uyan ve uymayansözcükler yazınız.
4. “f,h,j” sesleri Türkçe sözcüklerde bulunmaz. Bu seslerin bulunduğu sözcükleri bugün Türkçe olarak algılamamızı neye bağlıyorsunuz? • Bu seslerin bulunduğu sözcükler günlük hayatta kullunıldığı için bu sözcükler Türkçe olarak algılanmaktadır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
5. Türkçede sözcük başında birkaç istisna dışında “c, ğ, l, m, n, r, ş,v, z”sesleri bulunmaz. “Limon, rıza, ramazan, lazım” sözcüklerinin Anadolunun bazı yörelerinde “ilimon, ırıza, ıramazan, ilazım” şeklinde söylenmesinin bu kuralla ilgisini açıklayınız. • Bu sözcükler Türkçenin ses yapısına uymadığı için halk dilinde değişikliğe uğramıştır. www.videodershane.com www.edebiyatogretmeni.net
4. “Ayşe”ve “Veda” şiirlerinde ses olaylarının bulunduğu sözcükleri ve bu sözcüklerdeki ses olaylarını yazınız.
