NJOHURITE ELEMENTARE P Ë R KUPTIMIN E EKONOMIS Ë

1. NJOHURITE ELEMENTARE PËR KUPTIMIN E EKONOMISË www.ShkollaEkonomike.com

2. Ekonomia ka objekt për objekt studimi,proceset dhe lidhjet objektive që kushtezojnë dhe rregullojnë marrdhëniet midis njerzve prodhimeve të mirava materiale • Studijon marrdhëniet prodhuese në shoqëri nëper formacione pekatëse ekonomike shoqërore • Ekonomia është disiplinë shkencore,e cila studjon në vete ngërthen:sistemin ekonomik dhe politikiën ekonomike • Varësisht nga lënda e studimit,ekonomia ndahet në dy pjese kryesore:mikroekonomi dhe makroekonomi dhe kushtëzohen me njera me tjetren kanë lidhshmeri funksionale • Ne teorinë moderne ekonomike ekzistojnë studime dhe analiza të ndyshme që spjegojnë ndërlidhjen ndërmjet ekonomisë dhe zhvillimit ose vënies së kombeve gjatë periudhave të ndyshme historike

3. Ekonomia ështe shkencë që merret me studimin se si shoqeria duhet ti shfrytezoj resurset e rrallate kufizuara per te prodhuare mallra te vlefshme te cilat do t’ua shperndaj individeve te ndyshem

4. LËNDA DHE OBJEKTI I EKONOMISË Mendimet e para në lidhje me studimin e ekonomisë i hasim ne Greqine Antike.Filozofi i njohur grek,Ksenofoni (430-335 para eres sone) me ekonomi nenkuptonte aftesite udhëheqese të ekonomisë shtëpiake,ndërsa Aristoteli (384-332 para eres sone) me ekonomi nënkuptonte aftësite për te siguruar të mirat e domosdoshme për jetë përkatësisht per shtet Termi Ekonomi politike për here te parëështë perdorur ne vitin 1615 nga ana e Antoan Monkrejten (1575-1621). Ai në veprën e tij te njohur “Trakatati mbi ekonomine politike” qe ia kishte kushtuare mbretit Lui XIII per herë te parë shpjegoj marrdheniet ndërmjet politikes së shtetit dhe të ekonomise.Ai angazhohej për ndikimin e shtetit në ndërtimin e industrisë ne France.

5. Si disiplinë shkencore ekonomia paraqet në kuptimin e plotë,të fjales para dy shekujve e gjysme,me saktësisht me vepren e Adam Snithit 1723-1790 “Hulumtimi I natyres dhe shkaqeve të pasurisë së kombeve”,qe shpeshherë haset edhe me emertimin”Pasuri e kombeve” veper e botuar ne vitin 1776 në Angli,në te njejtin vit kurë dhe në SHBA është shpallur Deklarata mbi pavarsinë

6. DEFINICIONET E NDYSHME TË EKONOMISË • Ne literaturen bashkohore ekonomike,ekziistojne perkufizime të ndyshme te lëndes së ekonomisë. Keto perkufizime shpeshhere janë objekt I polemnikave të ashpra ne mes të perfaqesuesve te drejtimeve (rrymave) te ndyshme të te menduarit ekonomik • Ekonomia studijon levizjet që behen në kuader të tere ekonomise kombetare,siq jane trendet apo lëvizjet e çmimeve,te innflacionit, apo te stagflacionit,te prodhimit te shperndarjes,të kembimit te konsumit,te papunesie etje.

7. Ekonomia studjon tregëtine ndërmjet shteteve te ndyshme si dhe perpiqet te spjegoj se pse disa shtete I eskportojne disa produkte ose sherbime,ndersa importojne produkte ose shërbime tjera • Ekonomia ështe shkencë e zgjedhjes,sepse ajo shpjegon se si individet zgjedhin përdorimin e resurseve te rralla ose te limituara,siq janë:puna,paijsjet,lëndet e para dituria teknike,informatat etje.me qëllim,që te prodhohen te mira materiale dhe sherbime te ndyshëm (misri,veshmbathja,automobilat.paijsjet ushtarake,etje) dhe te njejtat të shpërndahen për konsum (shpenzim) • Ekonomia është studim I parasë,bankave,bursave të kapitalit dhe të parasë,punësimit,papunesisë etje,

8. Ekonomia është shkencë qe merret me përzgjedhjen dhe përdorimin e resurseve të limituara-te rralla(punes,tokes,diturive etje.) • Si definicion me I pranuar,më kuptimplotë dhe me gjitheperfshires,në literaturën bashkohore ekonomike konsiderohet definicioni I dhenë na ana e Paul Anthony Samuleson. • Ekonomia shpjegon se Çka duhet prodhuar,se Si duhet prodhuare dhe për ke duhet prodhuare ato te mira materiale Paul Anthony Samuleson.

9. METODAT NË SHKENCAT EKONOMIKE • Ekzistojnë metoda të veçanta të studimit që i zbaton çdo shkencë si diciplinë e veçant shkencore . • Makroekonomia aplikative në hulumtimin dhe në studimin e ligjeve dhe të kategorive ekonomike shërben me metoda e përgjithshme dhe me metoda specifike . Në kuadër të metodave të përgjithshme përfshihen : • a.) Metoda e deudksionit (apstraksionit) • b.) Metoda e induksionit .

10. a.) Metoda e deudksionit • Kjo metodë niset nga e përgjithshmja që zbatohet nga ekonomistet bashkëkohor . • Kjo metode ndërtohet mbi bazën e disa supozimeve në të cilat mbështet përcaktimi i variablave ekonomike, që sugjerojnë realizimin e qëllimeve parashkruara që i përgjigjet realitetit . • Përmes deduksionit logjik, në modelet ekonomike nxirren hipoteza të verifikueshme në praktikë .

11. b.) Metoda e induksionit • Është e kundërt me metodën e deduksionit dhe niset nga konkretja në të përgjithshmen . • Metoda e induksionit mbështete në analizat emperike dhe në të dhëna statistikore nga të cilat nxirren konkludime shkencore për të arriturat, ecuritë dhe rrjedhat ekonomike . Ndërkaq në metodat specifike të makroekonomisë Aplikative bëjnë pjesë : a.) metoda e vrojtimit, b.) metoda e analizes • Ekonomike, c.) metoda statistikore, ç.) metoda e verifikimit, d.) metoda komparative dhe e.) metoda grafike .

12. a.) Metoda e vrojtimit • Pos inflacionit, në vrojtim mund të merren edhe kategori të tjera Ekonomike, siç është rasti i papunësisë . • Nëpërmjet kësaj metode reshtohen dukuritë ekonomike dhe bëhet konstatimi i veprimit të tyre në rrjedhat ekonomike .

13. b.) Metoda e analizës ekonomike • Analiza ekonomike paraqet një qasje e cila mbështet në disa presupozimeve, në bazë për sjelljet ekonomike të njerzve, të subjekteve (ndërrmarrjeve) ose të ekonomisë në tërësi . • c.) Metoda statistikore • Metoda statistikore mundëson të vihet deri te analizat sasiore dhe cilësore zhvillimore .

14. ç.) Metoda e verifikimit • Për të konstatuar reagimet e dukurive të ndryshme ekonomike, duhet bëhet përcjellja, përkatësisht analiza dhe efektet e tyre në momentin aktual apo në periudhë afatgjate . • d.) Metoda komparative • e.) Metoda grafike