พญ . บุษบัน เชื้ออินทร์ สถาบันบำราศนราดูร

1. การประเมินการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ของเชื้อวัณโรคในการช่วยวินิจฉัยการติดเชื้อวัณโรคและระยะของโรค พญ. บุษบัน เชื้ออินทร์ สถาบันบำราศนราดูร

2. คณะผู้ดำเนินการวิจัย • แพทย์หญิงบุษบัน เชื้ออินทร์ สถาบันบำราศนราดูร • นายแพทย์เจริญ ชูโชติถาวร สถาบันโรคทรวงอก • ดร. ปนัดดา เทพอักษร สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ สาธารณสุข • แพทย์หญิงศิริรัตน์ สุวรรณฤทธิ์ สถาบันราชประชาสมาสัย • นางสำรวย แก้วสะอาด สถาบันบำราศนราดูร • นางพัชรา ตันธีรพัฒน์ สถาบันบำราศนราดูร • นางวราภรณ์ เทียนทอง สถาบันบำราศนราดูร

3. ความสำคัญและที่มาของปัญหาความสำคัญและที่มาของปัญหา • การวินิจฉัยวัณโรคให้ได้รวดเร็ว และแม่นยำ • การวินิจฉัยแยกโรควัณโรคจากการติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่น • การวินิจฉัยแยกวัณโรคระยะกำเริบจากวัณโรคระยะสงบ

4. โปรตีน ESAT-6 และ โปรตีน CFP-10 • มีความจำเพาะต่อเชื้อวัณโรค • โปรตีนที่หลั่งออกมาจากเชื้อขณะที่มีชีวิต และกำลังเติบโต (Secreted proteins) • ยีนของโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ขาดหายไปใน BCG และเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่น (Non tuberculous mycobacteria) • สามารถกระตุ้นการหลั่ง IFN-g จาก lymphocyteในผู้ป่วยวัณโรคได้ดีกว่าโปรตีนชนิดอื่น • ในประเทศที่มีความชุกวัณโรคต่ำ ไม่พบการตอบสนองในคนปกติที่ไม่สัมผัสโรค • พบ homologues ของโปรตีนทั้งสองใน M. leprae

5. วัตถุประสงค์ • เพื่อค้นหาเป็บไทด์ของโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ที่กระตุ้นภูมิคุ้มกันที่ดี และมีความจำเพาะต่อเชื้อวัณโรค • เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของการผลิต IFN-gและ Antibody ต่อ เป็บไทด์ และโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 เพื่อวินิจฉัยแยกวัณโรคระยะกำเริบกับระยะสงบ และวินิจฉัยแยกวัณโรคกับการติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่น

6. ระเบียบวิธีวิจัย • คัดเลือกอาสาสมัคร (ผู้ป่วยมีทั้ง HIV + และ HIV -) • ผู้ป่วยวัณโรคปอดใหม่ระยะกำเริบ AFB +, AFB - • ผู้ติดเชื้อวัณโรคปอดระยะสงบ, AFB – • ผู้ป่วยวัณโรคนอกปอดใหม่ • ผู้ป่วยวัณโรครักษาครบ • ผู้ติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่น (NTM) เช่น M.avium, leprosy • ผู้สัมผัสโรค

7. ระเบียบวิธีวิจัย 2. เจาะเลือดจากอาสาสมัครแยก mononuclear cells และ Serum • วัดการผลิต IFN-gต่อเป็บไทด์ และโปรตีน ESAT-6 และ โปรตีน CFP-10 โดยเทคนิค Lymphocyte proliferation assay + ELISA • วัดการผลิต Antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และ โปรตีน CFP-10 โดยเทคนิค ELISA

8. ระเบียบวิธีวิจัย • นำน้ำจากช่องเยื่อหุ้มปอด มาทดสอบหาระดับแอนติบอดี (antibody) ต่อโปรตีน ESAT-6 และ CFP-10 โดยวิธี ELISA

9. ระเบียบวิธีวิจัย • วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของการตอบสนอง IFN-g และ Antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และ โปรตีน CFP-10 กับ • ระยะของโรค (activity of disease) • TB และ NTM

10. ผลการวิจัย 1. เป็บไทด์ที่กระตุ้นการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่ดี คือ • 5 เป็บไทด์จากโปรตีน ESAT-6 (p1-16, p9-24, p17-32, p57-72, p81-96) • 3 เป็บไทด์จากโปรตีน CFP-10 (p13-28, p55-72, p75-92)

11. การตอบสนอง IFN-gต่อเป็บไทด์ของโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ

12. ผลการวิจัย 2. มีการตอบสนองของ IFN-g ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ ใน cell culture ที่ 24 ชั่วโมง และ 6 วัน แต่ไม่พบการตอบสนองที่ 24 ชั่วโมง ในผู้ติดเชื้อวัณโรคระยะสงบ แต่ยังพบการตอบสนองที่ 6 วัน • ประโยชน์ ช่วยในการวินิจฉัยแยกวัณโรคระยะกำเริบ จากวัณโรคระยะสงบ

13. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ

14. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ • Stimulation Index (SI) of IFN-g responses = IFN-g responses in media with antigen --------------------------------------------------- IFN-g responses in media alone

15. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ Stimulation Index (SI) ESAT-6 CFP-10

16. ผลการวิจัย 3. มีการตอบสนองของ antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ใน pleural fluid ในผู้ป่วยวัณโรค • มี Sensitivity 63.6% และ 54.5% ตามลำดับ • มี Specificity70.4% และ 81.5% ตามลำดับ

17. การตอบสนองของ antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ใน pleural fluid เปอร์เซ็นต์

18. ผลการวิจัย 4. มีการตอบสนองของ antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยติดเชื้อHIV ที่เป็นวัณโรคประเภทต่างๆในสัดส่วนที่ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ระหว่างประเภทต่างๆของวัณโรค ชุดทดสอบตรวจวัด Serum antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 มี Sensitivity และ Specificity ต่ำ ทำให้ไม่สามารถแยก TB จาก NTM ได้ ความถี่ของผู้ตอบสนองใน TB contacts ใกล้เคียงกับผู้ป่วย TB ทั้ง AFB+,- ทำให้ไม่สามารถนำมาใช้แยกวัณโรคระยะกำเริบจากวัณโรคระยะสงบได้

19. ขอบคุณ

20. การตอบสนองของ antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในซีรั่มของผู้ป่วยติดเชื้อ HIV ที่เป็นวัณโรคประเภทต่างๆ เปอร์เซ็นต์

21. การตอบสนองของ Serum antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยติดเชื้อ HIV-TB และ HIV-NTM เปอร์เซ็นต์

22. การตอบสนองของ Serum antibody ต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยNonHIV-TB และ TB contacts เปอร์เซ็นต์

23. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ

24. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ

25. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ

26. การตอบสนอง IFN-gต่อโปรตีน ESAT-6 และโปรตีน CFP-10 ในผู้ป่วยวัณโรคระยะกำเริบ และระยะสงบ