Obrada rezanjem 3

1. Obrada rezanjem 3 predmetni nastavnik: Miroslava Stevanović

2. Naslage na sečivu alata Posle sabijanja, pucanja i odvajanja strugotina se odvodi iz zone rezanja preko površine na oštrici alata koja se zove grudna površina. Zbog trenja i visoke temperature koja se usled njega razvija, na toj grudnoj površini se zadržavaju čestice materijala. Taj sloj metala se zavaruje sa materijalom alata na vrhu oštrice alata, postaje veoma tvrd i smanjuje postojanost alata i kvalitet obrađene površine. Pod naslagom sepodrazumeva klinasta, manje ili više nepokretna oblast materijala uz reznu ivicu alata.

3. strugotina rezni alat obradak naslaga

4. Toplota pri stvaranju strugotine Pojava toplote u zoni rezanja posledica je pretvaranja mehaničke energije u toplotnu. Toplota utiče na: proces obrazovanja strugotine, plastično deformisanje strugotine, otpore rezanja, pojavu naslage, intenzitet razvoja procesahabanja reznih elemenata alata i dr. Više od 99,5 % energije (mehaničkog rada) utrošene na deformisanje materijala predmeta obrade i savlađivanje sila trenja na kontaktnim površinama reznog klina alata(grudnoj i leđnoj) pretvara se u toplotu.

5. Ukupna količina toplote koja se razvija u zoni rezanja može se definisati kao količina toplote u 3 zone: - količina toplote Q1 u zoni smicanja -količina toplote Q2 u zoni kontakta strugotine i grudne površine alata i -količina toplote Q3 u zoni kontakta leđne površine alata sa obrađenom površinom obratka. strugotina rezni alat obradak

6. Toplota se manifestuje kao temperatura zagrevanja strugotine, alata, obratka, rashladnog sredstva i okoline. U zoni smicanja je najveća toplota (tu je prisutno oko 70% ukupne količine toplote), pa je strugotina zagrejana do temperature T1. Na grudnoj površini oštrice alata javlja se temperatura T2, i na nju otpada oko 20% toplote. Obradak se zagreva do temperature T3 i na njega odlazi oko 5% toplote. Preostala toplota odlazi na zagrevanje sredstava za hlađenje i podmazivanje (T4) i u atmosferu.

7. Habanje i postojanost reznog alata • Habanje reznih elemenata alata predstavljagubitak rezne sposobnosti alata. Nastaje kao posledica kontakta alata i materijala, odnosno trenja koje se pri tome javlja. • Manifestuje se u vidu: • habanja reznog klina alata, • krzanja, odlamanja ili razaranja reznog klina alata i • plastičnog deformisanja reznog vrha alata. • Intenzitet habanja zavisi od brzine rezanja, koeficijenta trenja, stanja alata i sredstva za hlađenje i podmazivanje

8. Plastično deformisanjereznog klina nastaje pri visokim toplotnim i mehaničkimopterećenjima i manifestuje se izmenom oblika kontaktnih površina alata (povijanjegrudne i pojava ispupčenja na leđnoj površini reznog klina alata). Krzanje, odlamanje i razaranjereznog klina je nepovoljan oblik trošenja alata, jerdovodi do brzog otkaza alata. Krzanje je odvajanje čestica dimenzija do 0,3 mm,odlamanje i odvajanje čestica dimenzija 0,3 - 1 mm i razaranje i odvajanje čestica dimenzija iznad 1 mm. Habanje reznog klina alata je odlazak čestica alatnog materijala sa strugotinom, obrađenom površinom i sredstvom za hlađenje i podmazivanje, koji dovodi do promene oblika reznog klina alata. Ta promena se manifestuje preko pojave: kratera na grudnoj i pojasa habanja na leđnoj površini reznog klina alata.

9. K Zatupljenost vrha oštrice alata (h) javlja se kao posledica pohabanosti leđne površine (B) i grudne površine (E). Obradom pohabanim vrhom oštrice alata dolazi do promene dimenzije obratka i hrapavosti obrađene površine.

10. Postojanost alata određena je oblikom krive habanja i kriterijumom zatupljenja alata, odn. vremenom između dva oštrenja ili vremenom zamene vrha oštrice alata. kriva habanja za slučaj obimnog glodanja kritična pohabanost: h=0,5mm za t=120min Određeno povećanje širine pojasa habanja u datom periodu rezanja naziva se kritičnom pohabanošću alata, i zahteva zamenu alata radi održavanja željenog kvaliteta obrade.