Испитување на кранијалните нерви кај кучиња

1. Испитување на кранијалните нерви кај кучиња 12 мозочни нерви и нивните рефлекси

2. 12 мозочни нерви • На главата има 12 мозочни нерви, сензорни и моторни, кои својствено регулираат одредена функција на органите и мускулите на главата. • Нивното правилно работење овозможува нормална функција на сетилните органи кои ги инервираат, а со тоа и нормален живот на единката. • Испитувањето на овие нерви се изведува врз основа на соодветните рефлекси кои се поврзани со нив, односно согледување на реакцијата на животните на одредени, намерни дразби од надворешната околина. • Секој поединечен рефлекс ја покажува функционалноста или дисфункцијата на еден или повеќе кранијални нерви, зависно од нивниот меѓусебен сооднос и преплетеност на патиштата. • Рефлексите се лесни и брзи за испитување, значително корисни дури и при рутински прегледи.

3. Nervusolfactorius (I) • Првиот мозочен нерв излегува од bulbusolfactoriusод мозокот, поминува низ lamina cribrosaи завршува во олфакторната мукоза на етмоидалниот лавиринт. • Учествува во перцепцијата на мирис и уникатен е по неговата функционалност. • Сензорната функција на овој нерв се испитува преку одговорот на кучињата на ароматични супстанци (лижење на носот и душкање), додека нивните очи се прекриени. Не треба да се користат иритантни супстанци кои би го стимулирале n. trigeminusи би предизвикале ист или сличен ефект.

4. Nervusopticus (II) • Вториот мозочен нерв е одговорен за чувството за вид. • Започнува од вентралниот диенцефалон, се движи низ canalisopticusсо конечно дистрибуирање во ганглиските клетки на мрежницата на окото. • Рефлексот на трепнување, поврзан со овој нерв, се испитува со нагло доближување на раката, странично кон окото при што треба да настане актот на трепкање при непроменета функција. • Се испитуваат двете очи одделно, при што едното се држи затворено додека другото се испитува. • Треба да се внимава да не се создава турбулентно воздушно струење и да не се допрат трепките, бидјќи на тој начин се активира n. trigeminusкој предизвикува трепкање со капаците на очите.

5. Nervusoculomotorius (III) • Третиот мозочен нерв излегува од мозокот во пределот на ростралниот мезенцефалон, преку sinus cavernosusоди до fissuraorbitalisод каде го напушта черепот. Се инсертира во мускулите одговорни за движење на очното јаболко, движење на горниот очен капак и акомодација на ирисот. • Со оглед на тоа што има повеќе функции, неколку рефлекси се испитуваат за да се востанови неговата функционалност. • Најважни се вестибуло-окуларниот и пупиларниот рефлекс. • Вестибуло-окуларниот се изведува со движење на главата на кучето и согледување на симетријата во движењето на очните јаболка. • За испитување на пупиларниот рефлекс се вперува светлосен извор во очите на кучето и се следи дилатацијата и констрикцијата на зениците.

6. Nervustrochlearis (IV) • Четвртиот мозочен нерв започнува од дорзалниот мезенцефалон и преку fissuraorbitalisсе инсертира во m. obliquusdorsalis. • Функционално учествува во движењето на очното јаболко. • Се испитува со претходно споменатиот вестибуло-окуларен рефлекс.

7. Nervustrigeminus (V) • Петтиот мозочен нерв е мешовит (сензорни и моторни влакна) и е одговорен за инервација на поголем дел од кожата и слузниците на главата, како и мускулите кои учествуваат во актот на џвакање. • Моторниот дел започнува од ponscerebri, а сензорниот од трансверзалните нервни влакна долж мозочното ткиво. • Низ fissuraorbitalisсе издвојува n. ophthalmicusкој ја инервира носната мукоза, челото и пределот околу него. • Низ foramen rutundumпоминува n.maxillarisкој ја инервира горната вилица. • Низ foramen ovaleпоминува n. mandibularisзадолжен за инервација на долната вилица и брадата. • Џвакачките мускули се инервирани од гранки на мандибуларниот нерв. • Моторната функција на петтиот мозочен нерв се испитува преку држење на устата накучето отворена и согледување на отпорот кој мускулите го даваат. • Сензорните функции се испитуваат преку: - палпебралниот рефлекс (n.opht,n.max.);се палпираат аглите на окото да се предизвика трепкање; - рефлекс на носната лигавица (n. opht.); се иритира носната лигавица со последично повлекување на главата; - рефлекс на кожата (сите нерви зависно од локацијата); се потфатува кожата со хемостат и се согледуваат гестикулациите на лицето.

8. Nervusabducens (VI) • Шестиот мозочен нерв започнува од ростралниот дел на medulla oblongata, а неговите аксони го пратат правецот на III и IV мозочен нерв. • Се прифаќа за m. rectus lateralisи m. retractor bulbi. • Одговорен е за актот на повлекување на очното јаболко. • Се испитува со помош на корнеалниот рефлекс, со кој нежно се допира корнеата на очното јаболко, а ефектот е затворање на капаците и повлекување на очното јаболко.

9. Nervusfacialis (VII) • Седмиот мозочен нерв започнува од фацијалното јадро на ростралната medullaoblongata.Аксоните поминуваат низ внатрешниот акустичен отвор, а черепот го напуштаат низ foramen stylomastoideus. • N. facialisобезбедува моторна функција за мускулите на фацијалната експресија, а сензорната функција е одговорна за чувството на вкус во јазикот и непцето. • Парасимпатикусната компонента на овој нерв ги инервира лакрималните, мандибуларните и сублингуалните жлезди. • Поминува низ средното уво каде парасимпатикусните влакна се одделуваат. • Неговата функционалност се испитува со веќе познатите палпебрален и корнеален рефлекс, рефлекс на кожата и рефлексот на трепнување.

10. Nervusvestibulocochlearis (VIII) • Осмиот мозочен нерв започнува на латералната страна од medulla oblongata и латералниот крај на трапезоидното тело. Поминува низ внатрешниот акустичен отвор и завршува на различни делови од увото. • Одговорен е за чувството за слух, рамнотежата и едначење на движењето на главата со движењето на очите. • Се испитува со помош на звучни сигнали, согледувајќи дали кучето ги слуша или не. • Може да се испита и со движење на главата со сразмерно или несразмерно движење на очите, или пак со движење на предмет.

11. IX и X мозочен нерв N. Glossopharyngeus N. Vagus • Делат заеднички сензорни и моторни нуклеуси. • Ја инервира мускулатурата на фаринксот и непцето, површински е одговорен за една третина од чувството за вкус, а под негова регулација се зигоматичните и паротидните жлезди. • Делат заеднички сензорни и моторни нуклеуси. • Ги контролира моторната и сензорната функција на ларинксот, фаринксот и трахеата. • Гранки има и во торакалната, абдоминалната и пелвисната регија. Функционалноста да двата нерва се испитува со вршење на надворешен или внатрешен притисок во висина на коренот на јазикот и очекување на вообичаен акт на голтање. Непостоењето на голтање е индикатор за дисфункционалност.

12. Nervusaccessorius (XI) • Единаесеттиот мозочен нерв започнува од цервикалниот спинален јазол и медула облонгата. • Низ foramen jugularisпоминува обезбедувајќи моторна инервација на мускулите трапезиус, дел од стерноцефаликус и брахиоцефаликус. • Клиничката проценка е врз основа на изгледот и функционалноста на мускулите кои ги инервира. • Неговите лезии предизвикуваат атрофирање на мускулот трапезиус.

13. Nervushypoglossus (XII) • Дванаесеттиот мозочен нерв започнува во каудалниот дел на medulla oblongata, се движи низ foramen hypoglossusи обезбедува моторна инервација на мускулите на јазикот. • Се испитува со преглед на јазикот за атрофии, асиметрии или еднострани девијации, рачно истегнување на јазикот и согледување на ретракцијата, а може и преку лепење на хранлива паста на носот на кучето и пратење на правилноста на движењето на јазикот.

14. Редослед на рефлексни испитувања • Рефлекс на мирис (I) • Рефлекс на трепнување (II, VII) • Вестибуло-окуларен рефлекс (III, IV, V, VI, VIII) • Пупиларенрефлекс (III) • Палпебрален рефлекс (V, VII) • Рефлекс на носна лигавица (V, VII) • Пинеален рефлекс (V, VII) • Рефлекс на кожа (V, VII) • Корнеаленрефлекс (V, VI, VII) • Рефлекс на подголтнување (IX, X) • Рефлекс на ретракција на јазикот (XII)

15. Видео презентација

16. Изработил: Борис Ѓеровски