Ασφάλεια και Υγεία στην Εκπαίδευση

1. Ασφάλεια και Υγεία στην Εκπαίδευση Στόχος υπό έμφαση Σχολική Χρονιά 2006-2007 Ο. Ιωάννου/06

2. Στόχοι της παρουσίασης • Να θυμηθούμε τις βασικές νομικές ευθύνες μας στους τομείς της ασφάλειας και της υγείας των παιδιών στο σχολείο. • Να αναγνωρίσουμε το ρόλο μας στην εκπαίδευση των παιδιών στα πιο πάνω θέματα. • Να αξιολογούμε τους κινδύνους που υπάρχουν στη διδασκαλία των διαφόρων θεμάτων και να οργανώνουμε το πιο ασφαλές μαθησιακό περιβάλλον σε κάθε περίπτωση. • Να γίνει ενημέρωση για την παρούσα κατάσταση σε θέματα Αγωγής και Προαγωγής Υγείας στο Δημοτικό Σχολείο. Ο. Ιωάννου/06

3. Βασικές νομικές ευθύνες εκπαιδευτικών • Ευθύνες εργοδότη (Κυπριακή Δημοκρατία – Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού – Διευθυντής Σχολείου) Δες σχετική εγκύκλιο ημερομ. 18/8/06. Θα ακολουθήσουν σχετικά σεμινάρια • Ευθύνη εκπαιδευτικών για την ασφάλεια και υγεία των παιδιών (Οι δάσκαλοι στο σχολείο ενεργούν “in loco parentis”) π.χ. Παιδονομία, κατέβασμα από σκάλες, παραμονή στην τάξη, ώρες τοποθέτησης Φυσικής Αγωγής στο ωρολόγιο πρόγραμμα, οργάνωση δραστηριοτήτων – δοκιμών εκδηλώσεων... Ο. Ιωάννου/06

4. Η εκπαίδευση των παιδιών • Αναμένεται από το σχολείο να δώσει στα παιδιά τα εφόδια έτσι που: • Να αναγνωρίζουν τους καθημερινούς κινδύνους, εντός και εκτός σχολείου. • Να προστατεύουν τον εαυτό και τους γύρω τους από τους κινδύνους αυτούς. • Να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες ζωής έτσι που να προάγεται η υγεία τους σε όλες τις πτυχές της: Σωματική (physical), Διανοητική και Πνευματική (mental, spiritual), Συναισθηματική (emotional), Κοινωνική (social), Κοινοτική (societal). Ο. Ιωάννου/06

5. Αξιολόγηση - Οργάνωση • Απαραίτητη η αξιολόγηση των κινδύνων (risk assessment) - πολύ πιθανό, πιθανό, απίθανο... και ανάλογη οργάνωση του μαθησιακού περιβάλλοντος: Δε θα πετάξω τις κουζίνες, τα βελόνια και τα κατσαβίδια. Δε θα ξεριζώσω τα δοκάρια από το γήπεδο, ούτε θα πετάξω τα στρώματα γυμναστικής. Θα διδάξω με ασφάλεια το μάθημά μου. Ο. Ιωάννου/06

6. Τι είναι η Αγωγή Υγείας; • Αγωγή Υγείας «είναι μια διαδικασία που στηρίζεται σε επιστημονικές αρχές και χρησιμοποιεί προγραμματισμένες πορείες - ευκαιρίες μάθησης που δίνουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους, όταν λειτουργούν ως άτομα ή ως σύνολο, να αποφασίζουνκαινα ενεργούν συνειδητά (ενημερωμένα) για θέματα που επηρεάζουν την υγεία τους». • (Draijer J., Williams T. (1991): School Health Education and Promotion in the Member States of the European Community, The Commission of the European Communities.) Ο. Ιωάννου/06

7. Σκοπός της Αγωγής Υγείας • «η προάσπιση και η προαγωγή της ψυχικής και σωματικής υγείας και της κοινωνικής ευεξίας των μαθητών (Περιεχόμενο) με την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων τους και της κριτικής τους σκέψης και με την αναβάθμιση του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός τους (Μεθοδολογία)» Ο. Ιωάννου/06

8. Υγεία ‘Ως η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας’ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, 1948) Ο πρώτος ορισμός που μετακινούσε τον στόχο της Αγωγής Υγείας από το ιατρικό μοντέλο στο μοντέλο ολιστικής Προαγωγής της Υγείας. Ο. Ιωάννου/06

9. Σωματικές συνέπειες συμπεριφορών που σχετίζονται με την υγεία του ατόμου (διατροφή, κάπνισμα, αλκοόλ κτλ) Παράγοντες που προβάλλονται στη προσωπική επιλογή υγιεινών συμπεριφορών Την ενίσχυση της ικανότητας του ατόμου να κατανοεί και να επεξεργάζεται την δυσκολία του να εφαρμόσει στην πράξη αυτό που γνωρίζει θεωρητικά (Λεκάκης, 2005) Αγωγή Υγείας Ο. Ιωάννου/06

10. Γενικοί στόχοι • Ανάπτυξη κριτικής σκέψης σε σχέση με τους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν την υγιεινή συμπεριφορά • Ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης των παραγόντων που επηρεάζουν την υγιεινή επιλογή • Ανάπτυξη δεξιοτήτων αναβάθμισης του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος των παιδιών σε σχέση με την υγιεινή επιλογή Ο. Ιωάννου/06

11. Βασικές Αρχές - Μεθοδολογία • Μαθητή • Φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον • Θετική πτυχή της υγείας Ο. Ιωάννου/06

12. Μεθοδολογία - Βασικές αρχές(Μαθητής) • Να απευθύνονται στις ανάγκες των μαθητών • Να λαμβάνονται υπόψη οι γνώσεις και οι εμπειρίες των μαθητών • Nα εφαρμόζονται μέσα από την ενεργό συμμετοχή των μαθητών • Να δίνονται ευκαιρίες αυτοαξιολόγησης Ο. Ιωάννου/06

13. Βασικές αρχές (Φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον) • Να εμπλέκεται όλο το σχολείο • Να εμπλέκονται οι γονείς/κηδεμόνες • Να εμπλέκεται και η ίδια η κοινότητα με σχετικές δραστηριότητες Ο. Ιωάννου/06

14. Βασικές αρχές - (Θετική πτυχή της υγείας) • Να δίνουμε έμφαση στα ΝΑΙ(και να τα επιδιώκουμε) παρά στα ΟΧΙ • Να δείχνουμε γιατί είναι ωφέλιμη μια συμπεριφορά παρά γιατί είναι βλαβερή • Να μην εκφοβίζουμε • Να προβάλλουμε πώς ο υγιεινός τρόπος ζωής μας βοηθά να απολαμβάνουμε τη ζωή μας • Να μην προβάλλεται η αποφυγή ασθένειας ως το μοναδικό κίνητρο να ακολουθήσεις μια συμπεριφορά • Να προβάλλεται ο υγιεινός τρόπος ζωής ως εφόδιο ζωής παρά ως αυτοσκοπός • Να προβάλλεται ο υγιεινός τρόπος ζωής μέσα από θετικές εικόνες ζωής Ο. Ιωάννου/06

15. Δραστηριότητες • η υγεία είναι ένα πολύτιμο εφόδιο στη ζωή των ανθρώπων. Είναι απαραίτητη για να μπορούμε να ικανοποιούμε τους στόχους, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Οι δραστηριότητες προαγωγής υγείας: • αναπτύσσουν κριτική σκέψη σχετικά με τους παράγοντες που συμβάλλουν θετικά ή αρνητικά στην υγιεινή επιλογή. • στοχεύουν στην ενδυνάμωση των μαθητών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων έτσι ώστε να γίνει για αυτούς η υγιεινή επιλογή η ευκολότερη αλλά και η πιο απολαυστική λύση. Ο. Ιωάννου/06

16. Αγωγή Υγείας στη Δημ. Εκπαίδευση • Αναλυτικό Πρόγραμμα υπάρχει από το 1994. • Στην πράξη όμως περιοριζόταν σε μεμονωμένα θέματα, χωρίς διαθεματική προσέγγιση. (οικιακή οικονομία, φυσική αγωγή) • Ελλιπής επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Ο. Ιωάννου/06

17. Προγράμματα - Διαχείριση • Ευρωπαϊκό Δίκτυο Σχολείων Προαγωγής Υγείας. • Μέντωρ. • Κυκλοφοριακή Αγωγή και Περιβαλλοντική Αγωγή. Όλα τα προγράμματα εφαρμόζονται διαθεματικά και διατμηματικά. Εφαρμόζονται από τις διευθύνσεις σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία, και Κυβερνητικούς Οργανισμούς όπως: ΥΚΑΝ, Οργανισμό Νεολαίας και το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου, το οποίο καθορίζει την Εθνική Πολιτική. Όλες οι δράσεις υποβάλλονται προς έγκριση στη Συντονιστική Επιτροπή Αγωγής Υγεία και Πολιτότητας η οποία έχει αναλάβει να υλοποιήσει την Εθνική Στρατηγική. Από φέτος λειτουργεί στο ΥΠΠ διατμηματική εκτελεστική γραμματεία Α.Υ.-Πολιτότητας. Ο. Ιωάννου/06

18. Ο. Ιωάννου/06

19. Θέλω να επισκεφτώ όλα τα σχολεία! Ο. Ιωάννου/06

20. Ο. Ιωάννου/06

21. Προγράμματα Αγωγής Υγείας Γίνεται προσπάθεια για: • Εξάπλωση • Θεσμοθέτηση του θέματος στα σχολεία • Επιμόρφωση εκπαιδευτικών • Αγωγή Ζωής Ο. Ιωάννου/06

22. Πρακτικές εισηγήσεις • Αναλυτικό Πρόγραμμα του Μαθήματος Αγωγής Ζωής • Βασίζεται στη σύγχρονη αντίληψη του θέματος. Έμφαση στους παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των μαθητών. • Εμπεριέχει πολλές δραστηριότητες • Χρήση • Εισηγήσεις για δραστηριότητες Ο. Ιωάννου/06

23. Μέντωρ • Να γίνει χρήση του υλικού • Να γίνει ευαισθητοποίηση των γονιών σε σχέση με το πρόγραμμα (Χρόνος όπου θα μπορούν να το επισκέπτονται) • Να αφιερωθεί χρόνος σε όλα τα μαθήματα • Να το παρακολουθήσουν οι δάσκαλοι (πρακτικό μέσο επιμόρφωσης) Ο. Ιωάννου/06

24. Ευρωπαϊκό Δίκτυο Σχολείων Προαγωγής Υγείας • Ανάπτυξη σχέσης με ένα σχολείο του δικτύου (επιμόρφωση και αλληλοβοήθεια) • Δημιουργία Σχεδίου Δράσης για όλη τη χρονιά (Συντονιστική επιτροπή, στόχοι, δραστηριότητες, αξιολόγηση). Βασικές οδηγίες – εισηγήσεις για την ανάπτυξη του σχεδίου δράσης υπάρχουν στο διαδίκτυο. • Εισήγηση να μην περιοριστείτε σε ένα θέμα αλλά να περιληφθούν όλοι οι τομείς του Α.Υ. (Ολιστική προσέγγιση) • Αξιολόγηση (Σύγκριση του αρχικού σχεδίου δράσης με το τελικό αποτέλεσμα) Ο. Ιωάννου/06

25. Συντονιστική Επιτροπή Σχολείου • Εκπαιδευτικοί • Σχολιατρική Υπηρεσία • Μαθητές • Γονείς • Άτομα από την κοινότητα (π.χ. κοινοτάρχης) Ο. Ιωάννου/06

26. Στόχοι Κάθε χρονιά επιλέγονται 2-3 στόχοι. Οι στόχοι αφορούν: • Την ενημέρωση των μαθητών • Την ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων • Την ανάπτυξη θετικών στάσεων και συμπεριφορών • Τη δημιουργία υποστηρικτικού σχολικού περιβάλλοντος • Την ενδυνάμωση της κοινωνικής δράσης • Την εμπλοκή των γονιών (π.χ. Κινητική δραστηριοποίηση, υγιεινή διατροφή...) Ο. Ιωάννου/06

27. Δραστηριότητες • Τάξη • Σχολικό περιβάλλον • Προσωπικό του σχολείου • Κοινότητα • Επαρχία Καινοτόμες δράσεις μπορούν να υποβληθούν στη ΣΕΑΥΠ. Αν χρειάζεται οικονομική στήριξη θα εγκριθεί με απαίτηση αξιολόγησης της δράσης. Επικοινωνία: soulaioannou@cytanet.com.cy Άλλες πληροφορίες : Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκού Δικτύου Σχολείων Προαγωγής Υγείας, ΜΕΝΤΩΡ Ο. Ιωάννου/06

28. Βοηθήματα - 1 • Πλωμαρίτου Βασιλική : Πρόγραμμα ανάπτυξης συναισθηματικής Αγωγής. Γρηγόρης, Αθήνα 2004 • Σώκου Κατερίνα : Οδηγός Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999. • Τριλίβα Σοφία, Giovanni Chimienti : Εγώ και Εσύ Γινόμαστε Εμείς, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998. • Χαραλάμπους Νεόφυτος, Παπαγιώργη Χριστίνα: Επιστήμη του Εαυτού, Θέοπρες Λευκωσία 2002. • Χατζηχρίστου Χρύση: Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο, Δαρδανός, Αθήνα 2004 • Hunter Judy, Phillips Sheila: PSHE and Citizenship, UK 2002 • Parsons Richard: Key Stage 4 PSHE, UK 2001 • Pujol I Pons Esteve(μετάφραση Βερίνα Χωρεάνθη) : 20 Αξίες της Ζωής, Άγκυρα, Αθήνα 2004. Ο. Ιωάννου/06

29. Βοηθήματα - 2 • Ridgewell Jenny: Working with Food in Primary School, Ridgewell Press, London 1994 • Weare Gay Gray Katherine: Η Προαγωγή της Ψυχικής και Συναισθηματικής Υγείας στο Σχολείο, Αθήνα 2000 • Wiertsema Huberta (μετάφρ. Μιχάλης Τόμπλερ): 100 Παιχνίδια με Κίνηση, Orpheus, Αθήνα 1991. • Sher Barbara: Self-esteem Games, N.York 1998 http://www.e-yliko.gr/efivia.htm http://www.ypepth.gr http://www.thranio.gr/gr/modules http://www.hebs.nhs.uk http://www.curriculumonline.gov.uk/subjects/PSHE Ο. Ιωάννου/06