MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KURUM KÜLTÜRÜ OCAK 2002

2. KURUM KÜLTÜRÜ Ekrem TOKLUCU

3. SUNU İÇERİĞİ 1. Örgüt Kavramı 2. Yönetim Kavramı 3. Örgütsel Kültür ve Türleri 4. İnsan Kültürü ve Çeşitli Açılardan İnsan 5. Kültür Kavramı ve Örgüt Kültürü 6-Türk Kültürü ve Özellikleri 7- Örgütler ve Alt Kültürleri 8-Örgüt ile İlgili Çeşitli Boyutlar ve Kültürü 9. Örgüt Kültürünün Güçlü Olmasının Yararları 10. Sağlıklı Örgütün Özellikleri 11. Örg.Kül. Etkileme ve Değiştirme Yolları

4. TOPLUMSAL GELİŞMENİNDE ÇÜRÜMENİNDE TEMELİNDE YÖNETİCİLERİN TAVIRLARI YATAR. M.KEMAL ATATÜRK

5. DEĞERLERİN DEĞİŞMESİ TARIM TOPLUMU SANAYİ TOPLUMU BİLGİ TOPLUMU İtici Güç Temel Fonksiyon Tarım Toplumu: Arazi Emek İşgücü Beyingücü Sanayi Toplumu: Makine Bilgi Toplumu: Bilgi

6. ‘Değişim bir araçtır hedef değil.Sadece değişimi hedeflerseniz evet değişirsiniz ama; batarsınız da.’ İZGÖREN

7. SORULAR: • Bilgi Toplumuna geçişin temelinde ne vardır? • Bilimsel bilgi birikimi 3-5 yıl içerisinde ikiye katlanmaktadır. Başlangıç ?!..... 1910 1970 1985 • Bilgisayarların hız ve kapasite olarak ikiye katlanma süresi 6 aydır.

8. ZİHNİYET DEĞİŞİKLİĞİ Kurum kültürü değişmeden bir kurumda kalitenin geliştirilmesi mümkün değildir.

9. 1-ÖRGÜT KAVRAMI • Bir işi başarmak, bazı amaçları gerçekleştirmek için için oluşturulmuş yapı ve araçlardır. • Yönetim ise, bu yapıyı harekete geçiren bir süreçtir. Kültürel açıdan da örgüt, semboller, anlamlar ve bilgiler sistemidir.

10. 2-YÖNETİM KAVRAMI • Her türlü örgütsel girdilerin sağlanması ve örgüt amaçlarını gerçekleştirme doğrultusunda sevk ve idare edilmesidir. • Kültürel açıdan yönetim ise, örgütsel değerleri belirleyerek, insanları bunun etrafında birleştirmek suretiyle örgütün amaçlarını gerçekleştirmektir.

11. 3-ÖRGÜTSEL KÜLTÜR VE TÜRLERİ • A-Klan Kültürü • B-Adhokrasi Kültürü • C-Pazar Kültürü • D-Hiyerarşi Kültürü

12. A-KLAN KÜLTÜRÜ • Bu kültür çalışma hayatında dost olarak birbirleriyle ilişkilerini ifade etmektedir. • Aile kültürüne benzemektedir. • Lider, anne ve baba gibidir. • Örgütte gelenekler ve bağlılık bir arada bulunmaktadır. • Örgüte bağlılık ve moral önemlidir.

13. B-ADHOKRASİ KÜLTÜRÜ • Bu kültür, girişimci, dinamik ve yaratıcı bir iş ortamını karakterize etmektedir. • Liderler ve yenilikçi olmaya ve risk üstlenmeye önem verirler. • Deneme ve yanılma ayrılmaz iki parçadır. • Değişime hazır olma ve strateji geliştirme önemlidir. • Bireysel gelişim ve özgürlük teşvik edilir.

14. C-PAZAR KÜLTÜRÜ • Bu örgüt kültürü, ürün yönelimli bir örgütü ifade etmektedir. • Liderler üretici ve yarışmacıdır. • Başarıda Pazar payını artırma ölçüdür. • Fiat artışı ve Pazar liderliği önemlidir.

15. D-HİYERARŞİ KÜLTÜRÜ • Bu örgüt kültürü, çalışma hayatı tarafından karakterize edilmiştir. • Liderler, çok iyi koordinatör ve organizatördür. • Mevcut düzeni sürdürmek önemlidir. • Uzun vadede verimlilik ve durağanlık önemlidir. • Formal kurallar ve politikalar örgütte birlikte bulunur

16. 4-İNSAN KÜLTÜRÜ VE ÇEŞİTLİ AÇILARDAN İNSAN • İnsan kültürü, her insana özgü olarak bilişsel yönden sonradan kazanılan özelliklerdir. • İnsan, kültür üreten bir varlık, kültürün ürettiği bir varlık, • Biyolojik bir varlık • Düşünen, inanan, değer oluşturan bir varlık, • Ekonomik bir varlık • Eğitilebilen bir varlık • Sosyal bir varlık • Psikolojik bir varlık

17. 5-KÜLTÜR KAVRAMI VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ • Kültür, bir örgütte çalışanlar arasında paylaşılmış değerler, anlayışlar, inançlar ve düşünce biçimlerinden oluşur. • Bu değerler zaman içinde örgüte girenlere, yapılması ve uyulması gereken kurallar olarak aktarılır. • Kültür fark edilmeksizin örgüt içinde varlığını sürdürür. • Kültür, aykırı programlarda varlığını fark ettirir • Kültür, çalışanlara örgütsel kimlik duygusu verir.

18. ÖRGÜT KÜLTÜRÜ • Kültür, örgütte çalışanların birbirleriyle ilişkilerinin düzenlenmesini sağlar. • Örgütün kültürünü, örgüt içinde söylenenler, semboller, kullanılan dil, törenler ve hikayelerden çıkarmak mümkündür.

19. Törenler • Belli bir olayla ilgili olarak düzenlenen planlanmış aktivitelerdir. • Yöneticiler, bunları örgütün değerlerinin neler olduğunu belirtmek üzere düzenler.

20. Hikayeler • Çalışanlar arasında sıkça meydana gelen olayların yeni gelen elamanlara örgüt hakkında bilgi vermek amacıyla aktarılmasıdır. • Bu olayların bir kısmı çok önceden yaşandığı için efsane gibidir. • Bazı hikayelerde ise gerçek bir olay olmaksızın inançlar aktarılmaya çalışılır.

21. Semboller • Hikayeler, sloganlar aslında birer semboldür. • Bunlar örgütün, derinlerde yatan değerlerini sembolize eden araçlardır. • Fiziksel semboller, belirli bir konu üzerinde dikkati yoğunlaştırdığı için daha güçlüdürler.

22. Normlar • Örgütsel kültür içinde davranışı etkiler. • Örgüt içinde sosyal sistemi kurumsallaştırır. • Sosyal sistemi güçlendirir. • Örgütte geçerlikte olan ve yazılı olmayan kurallardır.

23. Değerler • Örgüt ile ilgili olarak önem verilen kavramlardır. • Ulaşılmak istenen hedeflerdir. • Tanımlanabilen başarı, arkadaşlık ve güvendir.

24. Çeşitli Açılardan Kültür • Kültürün birleştirici ve farklılaştırıcı yönü vardır. • Kültür, maddi ve manevi kültür olmak üzere ikiye ayrılır. • Kültür, bireysel açıdan dar, toplumsal açıdan geniştir. • Kültür, üretilir, paylaşılır, aktarılır, yeniden üretilir ve yorumlanır.

25. 6-TÜRK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ • İnsanlar risk almaktan kaçınır. • Belirsizlikten kaçınma yüksektir. • Çatışmadan kaçınır. • Rekabetten kaçınır. • Kadercidir. • Yardımlaşma ve bağımlılığı tercih eder. • Kanaatkardır. • Değişime ve yeniliğe açıktır.

26. Dıştan denetimi tercih eder. Bilimin yararına inanır. Performansa göre ödülden yanadır. Değerler baskındır. Belirsizlikten kaçınır. Zamanla ilgili plansızdır. Çalışmayı hayatı daha iyi yaşamanın bir koşulu olarak görür. Değerlerin kaynağını, aile, din ve askerlik kurumu belirlemektedir.

27. Bir ülkenin aile yapısı, çocuk yetiştirme biçimi, eğitimi, kısacası kültürü, yönetim kavramının algılanışını ve yönetim uygulamalarını derinden etkiler.

28. Yönetim alt kültürü İşgören alt kültürü Farklı birimlerin alt kültürü Örgütün farklı bölgelerdeki şubelerinin alt kültürleri Örgütteki farklı meslek gruplarının alt kültürleri Farklı cinslerin alt kültürleri Örgüt kültürü bunların hepsini kapsayan şemsiye bir kavramdır 7-ÖRGÜTLER VE ALT KÜLTÜRLERİ

29. İletişim süreci Sosyalleşme süreci Sorun çözme süreci Bütünleşme ve kaynaşma Moral ve motivasyon Örgütsel iklim Örgütsel verimlilik ve etkililik Örgütsel değişme Örgütsel istikrar Örgütsel öğrenme 8-ÖRGÜT İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ BOYUTLAR VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ

30. 9-ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN GÜÇLÜ OLMASININ YARARLARI • Ortak kimlik ve aidiyat duygusu kazandırır. • Belirsizliğin yönetimini sağlar. • Grupların sınırlarını belirler. • Kaynaşmayı ve bütünleşmeyi sağlar. • Örgütün misyonunun gerçekleştirilmesini kolaylaştırır. • Sosyal sisteme istikrar kazandırır. • Sosyal kontrol mekanizması olarak iuş görür.

31. ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN GÜÇLÜ OLMASININ YARARLARI • Örgütsel sorunların çözümünü kolaylaştırır. • Örgütsel verimliliği ve etkiliği sağlar. • Örgütsel yaşama anlam katar. • Örgüt üyelerinin, örgüt gerçeğini algılama ve yorumlama biçimlerini tayin eder. • Örgütsel davranışlarla ilgili normları belirler.

32. 10-SAĞLIKLI ÖRGÜTÜN ÖZELLİKLERİ • Amaçlar üzerinde yoğunlaşır. • Güçlü bir iletişim vardır. • Güç dengeli dağılmıştır. • Kaynaklar etkili kullanılmaktadır. • Örgütte bağlılık ve bütünleşme vardır. • Motivasyon yüksektir. • Yeniliğe açıktırlar.

33. SAĞLIKLI ÖRGÜTÜN ÖZELLİKLERİ • Örgüt çevreye göre özerktir. • Değişimlere uyum yeteneği vardır. • Örgütün problem çözme yeteneği yüksektir.

34. Liderlik Sosyalleşme süreci İletişim süreci Personel seçme süreci Hizmet içi eğitim Örgütsel yapıdaki değişiklik Karar ölçütleri Terfi süreçleri Performans değerlendirme ölçütleri Ödül-teşvik sistemi Fiziksel çevredeki değişiklikler Örgütsel semboller İş rotasyonu Değerlendirme ve kontrol sistemi 11-ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜ ETKİLEME VE DEĞİŞTİRME YOLLARI

35. ÖLÇEMEDİĞİNİZ ŞEYİ • YÖNETEMEZSİNİZ • GELİŞTİREMEZSİNİZ

36. ÖRGÜTLERDE İNSANA YAKLAŞIM TARZI • Canlılık • Süreklilik • Katılım • Özgürlük • Yaratıcılık • Kendini Geliştirme • İnsana Saygı • İnsanın Onuru • İşin Neşesi • Herkesin Kazanması • Yaptığı İşten Gurur Duymak • Yönetime Katılmak  “Kurumu tarafından kullanılan değil sürekli kendini yenileyen bir insan”

37. İnsan kalitesi umulmadık bir şekilde sonsuza dek uzanabilir. Ahmet ÜREY

38. ÇALIŞANLARIN YÖNETİME KATILMASI . Katılmalı Yönetimin Yararları: • Fikir üretimi • Aidiyet duygusu • Çeşitlilik ve zenginlik • Liderlik potansiyeli • Karar verme yeteneği

39. ‘Çalışanlar sizin müşteriniz falan değildir, onlar sizin ortaklarınız ve iş arkadaşlarınızdır.’ İZGÖREN

40. Müşteri : Dün • Mal ve Hizmete Aç • Fazla Beklentisi Olmayan • Bulduğu Ürün veya Hizmetten Memnun Olan • Fazla Eleştirmeyen

41. Müşteri : Bugün • Düşünce ve Davranışları Hızla Değişen • Daha Fazla İstekte Bulunan • Daha Fazla Nazlı Olan

42. YÖNETİMDE LİDERLİK "Kurumun gelişmesinde temel görev üst yönetimin liderliğidir." “HATALARIN %80’DEN FAZLASI YÖNETİMDEN KAYNAKLANIR.”

43. YÖNETİMDE LİDERLİK • YÖNETİCİLERİN LİDERLİK ÖZELLİKLERİ: • Güven yaratır, yardım sağlar fakat yargılamaz. • Personele kendilerini geliştirme fırsatı vererek onlara sınırsız kaynak sağlar. • Personele, içinde çalışmaktan onur duyacakları iş ortamları sağlar. • Çalışanların işlerinin zevkini tatmaları ve performanslarını en üst düzeye çıkarmaları için çaba sarf eder.

44. YÖNETİMDE LİDERLİK • YÖNETİCİLERİN LİDERLİK ROLLERİ: • Paylaşılmış bir görev anlayışı ve vizyon yaratmak, • Karşılıklı etkileşimci bir örgüt tasarlamak ve yönetmek, • İnsanlar arasındaki etkileşimi yönetmek, • Çalışanları yetkilendirmek, • Öğrenen bir örgüt yaratmak, • Sorun çözmede kararlı davranmak, • Örgütsel gelişme için strateji çizmek ve bunu tartışmak.

45. YÖNETİMDE LİDERLİK KARŞILAŞTIRMALI YÖNETİCİLİK VE LİDERLİK ÖZELLİKLERİ YÖNETİCİ LİDER Yönetir. Yönlendiricidir. Mevcut düzeni sürdürür. Yenilik peşindedir. Otoritesistatüsündenkaynaklanır. Otoritesikendisindendir. Yetkileri kendisinde toplar. Astlarını yetkilendirir. İtaati vurgular. Katılımıvurgular. Planlara aşırı bağlıdır. Alternatifyaklaşımlara açıktır. Belirlenmiş amaçlarahizmet eder. Yeni amaçlarortaya atar. İşi doğru yapar. Doğru işi yapar. Kontrolü vurgular. Güveni esas alır.

46. GERÇEK LİDER- SAHTE LİDERKARŞILAŞTIRMASI GERÇEK LİDER SAHTE LİDER Ekibini başarıya götürür. Başarıları kendine mal eder. Bilgiyi yayar. Bilgiyi saklar. Hatasını itiraf eder, hata yapanı affeder. Hatasını kabul etmez, hata yapanı da affetmez. Ekibini korur. Kendinden başkasını düşünmez. Herkesin potansiyelinin ortaya çıkmasına rehberlik eder. Herkesin kendisi gibi davranmasını ister. En basit sorunu bile karmaşık hale getirir. Sorunları basite indirger. Sevincinde neşesinden, kederinde gazabından yanına yaklaşılmaz. Sevincini ve kederini personeliyle paylaşır. Personeliyle beraber olmaktan mutluluk duyar. Personeliyle beraber olmaktan rahatsızlık duyar. DEVAMI Dinlemesini bilir. Konuşmaya bayılır.

47. GERÇEK LİDER SAHTE LİDER Personeline zaman ayırır. Kendisine ulaşmak zordur. İnsanlara güvenir. Hiç kimseye güveni yoktur. Kriz anında soğukkanlı ve rahattır. Kriz anında panik yapar ve kontrolü kaybeder. Onunla çalışmak bir eziyettir. Onunla çalışmak bir zevktir. İnsanlara adil davranır. Adaletsizdir. Sözünün eridir. Sözünü tutmaz. İşe zamanında gelir-gider. İşe geç gelir, erken gider. Kendisiyle gurur duyar. Ekibiyle gurur duyar. İlişkilerinde sıcak ve samimidir. İlişkilerinde soğuk ve riyakardır.

48. VİZYON • VİZYON NEDİR? • Vizyon geliştirme mevcut durumu sorun olarak görmek demektir. • Vizyon, gelecekte ulaşılmak istenen hedeflerin gerçeğe uygun düşlerini kurabilmektir. Önemli olan, insanın bu düşlerini eylem ve etkinliklerinde itici bir güç olarak kullanabilmesidir. • Vizyon, yaratıcı bir gerilim yaşamaktır. “Etkili kişiler bir yanda mevcut gerçekliği açıklıkla görmeye bağlılıklarını sürdürürken, diğer yanda vizyonlarını da koruyabilenlerdir.” DEVAMI

49. VİZYON • Vizyon, kendi geleceğini yaratmaktır. İnsan, düşünce ve eylemleriyle kendi geleceğini biçimlendirebileceğine, inandığında vizyon bir güç kazanır. • Vizyon gelecekle ilgili “tahminler yapmak değil, kararlar almaktır”. • Vizyon, gerçekliği yeniden kurgulamaktır. • Vizyon, somut bir gelecek görüntüsüdür; gerçekleşmesini görebileceğimiz kadar yakın, ancak yeni bir gerçek için yapılanmanın hayranlığını uyandıracak kadar da uzaktır.

50. “Nereye gideceğini bilmiyorsan hangi yoldan gittiğinin bir önemi yok.”. Lewiss CARROLL