กลุ่ม โครโมโซม

1. กลุ่ม โครโมโซม

2. จุดประสงค์ • 1.เพื่อศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับโครโมโซม • 2.เพื่อศึกษาและบอกความหมายของโครโมโซมได้ • 3.เพื่อศึกษาและเรียนรู้ความสำคัญของโครโมโซม

3. โครโมโซม(chromosome) โครโมโซม (chromosome)เป็นที่อยู่ของสารพันธุกรรม หรือดีเอ็นเอ (DNA)รวมถึงหน่วยพันธุกรรมหรือยีน(gene)[ยีน(gene)ก็อยู่ใน ดีเอ็นเอ (DNA)(Deoxyribonucleic acid)อีกทีซึ่งทำหน้าที่ควบคุมและถ่ายทอดข้อมูล เกี่ยวกับ ลักษณะทางพันธุกรรมต่างๆ ของสิ่งมีชีวิต เช่น ลักษณะของเส้นผม ลักษณะดวงตา เพศ และผิว มนุษย์ผู้หญิงมีโครโมโซม 44+XX แท่ง ( เซลล์ไข่มีโครโมโซม 22+X แท่ง) มนุษย์ผู้ชายมีโครโมโซม 44+XY แท่ง (เซลล์อสุจิมีโครโมโซม 22+X แท่ง หรือ 22+Y แท่ง)

4. โครโมโซมเป็นที่อยู่ของดีเอ็นเอและอยู่ในนิวเคลียสของเซลล์โดยทั่วไปของมนุษย์มีโครโมโซม 46 โครโมโซมแบ่งออกเป็น 2 ชุด ได้ชุดละ 23 โครโมโซม คือมาจากพ่อชุดหนึ่งและมาจากแม่ชุดหนึ่ง ในแต่ละชุดมี โครโมโซมเพศ(sex chromosome) อยู่ 1 โครโมโซมที่เหลือเป็นโครโมโซมร่างกาย (autosome) โครโมโซมเพศของผู้หญิงเป็นโครโมโซม X ทั้งคู่ ส่วนในผู้ชายจะมีโครโมโซม X และY ในเซลล์สืบพันธุ์มีโครโมโซมเพียงครึ่งหนึ่งของจำนวนปกติคือมี เพียง 23 โครโมโซมเท่านั้น เมื่อมีการผสมกับเซลล์สืบพันธุ์จากอีกเพศหนึ่ง แล้วก็จะกลับมาเป็น 46 โครโมโซมเท่าเดิม

5. ส่วนประกอบ ของโครโมโซม ถ้า หากจะประมาณสัดส่วนระหว่าง DNA และโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของโครโมโซมของยูคาริโอต จะพบว่าประกอบด้วย DNA 1 ใน 3 และอีก 2 ใน 3 เป็นโปรตีน โดยส่วนที่เป็นโปรตีนจะเป็น ฮิสโตน (histone) และ นอนฮิสโตน(non-histone) อย่างละประมาณเท่าๆกันในปี พ.ศ. 2427 นักวิทยาศาสตร์พบว่าฮิสโตนเป็นโปรตีนที่มีองค์ประกอบ ส่วนใหญ่เป็นกรดอะมิโนที่มีประจุบวก (basic amino acid) เช่น ไลซีน และอาร์จินีนทำให้มีสมบัติในการเกาะจับกับสาย DNA ซึ่งมีประจุลบได้เป็นอย่างดี และทำให้เกิดการสร้าง สมดุลของประจุ(neutralize)ของโครมาทินด้วยสาย DNA พันรอบกลุ่มโปรตีนฮิสโตนคล้ายเม็ดลูกปัด เรียกโครงสร้างนี้ว่า นิวคลีโอโซม (nucleosome) โดยจะมีฮิสโตนบางชนิดเชื่อมต่อระหว่างเม็ดลูกปัดแต่ละเม็ด ดังภาพ

6. โครโมโซม การเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมขณะมีการแบ่งเซลล์ การแบ่งเซลล์ ใน 2 ลักษณะ คือ การแบ่งเซลล์ของไมโทซิส กระบวนการนี้เซลล์ลูกที่เกิดขึ้น จะมีโครโมโซม เหมือนกันทั้งหมด เท่ากับเซลล์เดิม การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส มีผลทำให้เซลล์ลูกที่เกิดขึ้นจะมีจำนวน โครโมโซมเป็นครึ่งหนึ่งของเซลล์ เริ่มต้น (haploid cell)

7. โครโมโซมแบ่งเป็นแบบต่างๆได้ดังนี้โครโมโซมแบ่งเป็นแบบต่างๆได้ดังนี้ • Metacentricเมตาเซนตริก เป็นโครโมโซมที่มีแขนยื่น 2 ข้างออกจากเซนโทรเมียร์เท่ากันหรือเกือบเท่ากัน • Submetacentricซับเมตาเซนตริก เป็นโครโมโซมที่มีแขนยื่นออกมา 2 ข้างจากเซนโทรเมียร์ไม่เท่ากัน

8. โครโมโซมแบ่งเป็นแบบต่างๆได้ดังนี้โครโมโซมแบ่งเป็นแบบต่างๆได้ดังนี้ • Acrocentricอะโครเซนตริก เป็นโครโมโซมที่มีลักษณะเป็นแท่งโดยมีเซนโทรเมียร์อยู่ใกล้กับปลายข้างใด ข้างหนึ่ง จึงเห็นส่วนเล็กๆ ยื่นออกจากเซนโทรเมียร์ • Telocentricเทโลเซนตริก เป็นโครโมโซมที่มีลักษณะเป็นแท่งโดยมีเซนโทรเมียร์อยู่ตอนปลายสุดของโครโมโซม

9. โรคที่เกิดจากความผิดปกติของยีน และโครโมโซม • อาการ ดาวน์ (Down Syndrome) มีการผิด ปกติจาก กรณีที่มีโครโมโซม คู่ที่ 21 เกิน มา 1 แท่ง • กลุ่มอาการเทอร์เนอร์เป็นอีกตัวอย่างหนึ่งของการมีโครโมโซมเดี่ยว โดยผู้ป่วยจะมีโครโมโซมเพศเพียงอันเดียวคือโครโมโซม Xโดยไม่มีโครโมโซม Y • กลุ่มอาการพาโต ( Patau’s Syndrome )สาเหตุ โครโมโซม คู่ที่ 13 เกินมา 1 แท่ง โครโมโซมในเซลล์ร่างกายเป็น 47 แท่ง ลักษณะที่ปรากฏจะพบว่ามีอาการปัญญาอ่อน ปากแหว่ง เพดานโหว่ หูหนวก นิ้วเกิน ตาอาจพิการ หรือตาบอด ส่วนใหญ่อายุสั้นมาก

10. ประโยชน์ 1.ได้ความรู้เกี่ยวกับโครโมโซม 2.สามารถบอกลักษณะของโครโมโซมได้ 3.ทำให้เราเข้าใจดีขึ้นกับการตอบคำถาม

11. คำถาม • 1 โดยทั่วไป โครโมโซม มนุษย์ มีกี่คู่ • 2 อาการดาวน์ Down Syndome เป็นโรคทางพันธุกรรมที่ผิดพลาดทางโครโมโซมคู่ใด • 3 โครโมโซมของมนุษย์ระหว่างเพศหญิงชายต่างกันกี่คู่ • 4 โรคทางพันธุกรรมใดต่อไปนี้เกิดจากความผิดปกติผิดพลาดของโครโมโซม • 5 สารพันธุกรรม DNA ย่อมาจาก อะไร • 6 หน่วยที่ควบคุมและถ่ายทอด ลักษณะทางพันธุกรรม คือ • 7 โครโมโซมในแต่ละชุดมี โครโมโซมเพศอยู่ กี่โครโมโซม หน้าต่อไป

12. คำถาม • 8 โครโมโซมเป็นโครงสร้างที่มีอะไรประกอบกัน • 9 จากภาพ เป็นลักษณะโครโมโซมแบบใด ? • 10 จากภาพเป็นลักษณะโครโมโซม แบบใด ? • 11 ข้อใดเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้สิ่งมีชีวิตแตกต่างกัน • 12 การแบ่งเซลล์ แบบไมโทซิส จำนวนโครโมโซมในเซลล์ใหม่จะเป็นเท่าใด • 13 การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสเซลล์ใหม่ที่ได้มีลักษณะเป็นอย่างไร • 14 อาการ พาโต(Patau’sSyndrom)เกิดจากสาเหตุใด • 15ลักษณะโดยรวมของอาการพาโตเป็นอย่างไร