ŞEFTALİ YAPRAK KIVIRCIKLIĞI

1. ŞEFTALİ YAPRAK KIVIRCIKLIĞI (TAPHRİNA DEFORMANS)

2. Şeftali yaprak kıvırcıklığı; klok ve kurbağacık olarak da bilinmektedir. Bu hastalık yaprakların rengini bozar. Yaprak sarı ve beyazımtrak olur. Yapraklarda büzülme meydana gelir. Büzülen yapraklar büyüyemezler. Ağaç üzerinde kururlar ve dökülürler. Hasta yapraklar sağlam yapraklardan daha kalın olurlar. Tanımı ve Zarar Şekli

3. Enfeksiyon geç olursa yaprağın sadece bir bölümü hastalanır, kırmızımtrak veya şarap tortusu rengindeki hastalıklı bölümler sert ve kırılgan olur. Hasta yapraklar normal yapraklardan daha kalındırlar. Koşullar uygun olduğunda hastalıklı kısımlar üzerinde fungusun konidelerinden oluşan beyazımtrak bir tabaka oluşur.

5. Hastalık belirtileri bilhassa genç sürgünler üzerinde görülür. Hastalıklı sürgünler kalınlaşır, eğilir ve gelişmeleri çok yavaşlar. Bu dallar üzerinde kloklu yaprak buketleri oluşur.Hastalık ekonomik yönden büyük zararlara neden olur. Şiddetli görüldüğü zaman tüm yapraklar dökülür. Meyvenin şekli ve rengi bozulur. Piyasa değeri düşer.

7. Meyvelerin sadece bir bölümünü kaplayan sarı ve kırmızı renkte gelişigüzel şişkinlikler meydana gelir. Zamanla bu şişkinlikler irileşir. Bazı durumlarda meyveler çatlar, çekirdeğe kadar yarılır.

8. Mücadelesi: • İlaçlı MücadeleHastalığa karşı ilaçlı mücadele çok kolaydır. Dikkat edilecek en önemli nokta ilaçlamanın tam zamanında yapılmasıdır. İlaçlamanın bir defa yapılması yeterlidir. İlaçlama tomurcuklar kabarmaya başladığı zaman aşağıdaki ilaçlardan biri kullanılarak yapılmalıdır. İlaçlamada tomurcukların hepsinin ilaçlanmasına dikkat edilmelidir. İlaçlama devresinde havalar yağışlı geçer ise bordo bulamacının kullanılması tercih edilmelidir. • Kullanılacak ilaçlar: • Bakır oksiklorid w.p. 800/100lt.su • Folpet w.p 300/100lt.su • Dithanon w.p 100/100lt.su • Ziram w.p. 200/100lt.su • %1 lik veya % 2 lik Bordo bulamacı

9. Şeftali Küllemesi (sphaerotheca pannosa) • Hastalık, yaprak, sürgün ve meyvelerde belirti oluşturmaktadır İlkbaharda genç sürgün uçlarındaki yapraklarda önce hafifçe bir kabarıklık, yağlımsı bir görünüş ve renk açılması meydana gelmektedir. Daha sonra kabarıklığın arkasındaki yüzeyde gri, beyaz unlumsu bir tabaka oluşur. Yaprağın şiddetli enfeksiyona uğramış kısmı az gelişmekte, eni daralmakta, içe doğru kıvrılmaktadır. Bu yapraklar zamanla kavrularak, hafif kırmızımtrak renk alır ve erken dökülürler. Fungus sürgün ucundan itibaren 3-4 yaprağı enfeksiyon yapabilme yeteneğindedir.

11. Çağla büyüklüğündeki meyveler fungus enfeksiyonuyla hastalandırılmakta ve meyveler üzerinde beyaz lekeler oluşmaktadır. Hastalıklı meyveler iyi gelişememekte, çatlamalar görülmekte ve tadı bozulmaktadır. Döllenme sırasında gerçekleşen enfeksiyonlarda meyveler gelişemeden dökülürler.

12. KONUKÇULARI Şeftalidir, ancak çeşitlerin duyarlılıkları farklıdır. En duyarlı çeşitler Earlyred, Dixired, Hale, Haven, Cardinal, Fowler, Carmen, ve J.H. Hale'dir

13. MÜCADELESİ Kültürel önlemler: Hastalığın kuruttuğu sürgün, filiz ve obur dallar enfeksiyonlu kısmın 20 cm altından budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır veya yakılmalıdır. Sık dikimden ve ağaçların havalanmasını engelleyecek budama şekillerinden kaçınılmalıdır. Ekonomik önemi olmayan duyarlı çeşitlerle bahçe tesis edilmemelidir.

14. Kimyasal Mücadele • Hastalığa karşı 1. ilaçlama zamanı önceki yıllardaki hastalığın yoğunluğuna göre belirlenmelidir. Eğer bir yıl önce epidemi söz konusu değilse 1. ilaçlama belirtiler görülür görülmez yapılmalıdır. Eğer epidemi görülmüş ise, yapılacak surveylerde budamadan sonra ağaçlardaki hastalıklı sürgün oranı % 3 oranında ise, ilk enfeksiyonların başlamadığı dönemde 1. ilaçlama yapılmalıdır. Bunun için de bölgelerde önceki yıllarda ilk belirtilerin görülme tarihinden en az 5 - 8 gün (fungusun inkübasyon süresi) önce ilaçlamalar başlamalıdır. Yıllara, bölgelere ve bahçenin özelliklerine göre değişmekle birlikte Bursa'da ilk enfeksiyonların sürgünler ortalama 20 cm. uzunluğa ulaştığında başladığı belirlenmiştir.

15. Diğer ilaçlamalar bitkinin gelişmesine, fungusidin etki süresine göre 8 - 12 gün aralarla hastalık baskı alında tutuluncaya kadar uygulanır. Epidemik yıllarda gerekirse hasattan sonra da büyüyecek olan sürgün ve yaprakları korumak için mücadele sürdürülebilir

16. Kullanılacak ilaçlar • Benomyl WP 60 g. • Dinocap EC 50 cc • Kükürt WP 500 g

17. ELMA KÜLLEMESİ (PODOSPHAERA LEUCOTRİCHA)

18. Hastalık elma ağaçlarının yaprak çiçek sürgün ve meyveleri üzerinde belirti oluşturmaktadır. Külleme hastalığına yakalanmış sürgünler üzerinde fungusun miselyum ve konidiumlarından oluşan beyaz unsu görünüşte bir tabaka oluşmaktadır.

19. Külleme, yaprakların alt yüzeylerinde bazı durumlarda üst yüzeylerinde küçük, zamanla gelişen unsu görünüşte beyaz yüzeysel lekeler oluşturur. Bu lekelerde etmenin çok sayıda konidiumları bulunmaktadır. Hastalığa daha çok genç yapraklar yakalanırlar. Hasta yapraklar normal gelişemezler. dar ve mızrak gibi uzun ve içe doğru hafifçe kıvrılmış görünüştedirler. Renkleri zamanla kirli kahverengine dönüşür ve erken dökülürler. Dolaylı olarak yetersiz beslenme nedeniyle tomurcuk oluşumu ve ağacın gelişimi olumsuz yönde etkilenir.

21. Meyvelerin küllemeye yakalanması çok rastlanan bir durum değildir. Enfekteli meyvelerin üzerinde etmenin beyaz renkteki misel ve konidi kitlesi dikkati çeker; meyveler küçük, şekilsiz ve deforme olmuştur

22. KONUKÇULARI • Elma • Armut

23. MÜCADELESİ Kültürel önlemler : Küllemeden zarar görmüş sürgünler kış budamasıyla hastalıklı kısmın 15 cm altından kesilip bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Bu sürgünler gümüşi beyaz renkte olmaları nedeniyle kolaylıkla belirlenirler; kış budaması sırasında gözden kaçan ve ilkbaharda tepe tomurcukları küllemeli olarak gelişen sürgünler ile küllemeli çıkış gösteren yaprak ve çiçek demetleri mümkün olduğu durumlarda toplanmalı ve bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

24. Kimyasal Mücadele • 1. İlaçlama: Pembe çiçek tomurcuğu döneminde, • 2.İlaçlama: Çiçek taç yapraklarının % 60 - 70'i döküldüğü dönemde, ve diğer ilaçlamalar Mayıs ayı sonuna kadar birer hafta, Haziran ayının üçüncü haftasının sonuna kadar 10'ar gün ara ile diğer ilaçlamalar yapılmalıdır

25. KULLANILAN İLAÇLAR • Benomyl WP 60 g • Dinocap EC 60 cc • Kükürt WP 500 g • Myclobutanil EC 40 cc • Tebucunazole WP 25 g

26. ELMADA KARA LEKE HASTALIĞI (Venturia inaeuqualis)

27. Hastalığın belirtileri ağacın yaprak, meyve ve sürgünlerinde görülür. Yaprağın üst ve alt yüzeyinde oluşan lekeler başlangıçta yağlımsı görünümdedir, giderek zeytin rengini alır ve daha sonra kahverengileşir. Lekeler kadifemsi yapıdadır ve bu kısımdaki dokular zamanla ölür, üzerinde çatlaklar ve delikler oluşur. Ağır hastalıklı yapraklar erkenden sarararak dökülürler. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ

28. Meyvedeki lekeler yeşilimtrak olup zamanla kahverengine dönüşür. Küçük lekeler zamanla birleşirler ve bu kısımlarda meyvenin gelişmesi durur, deforme olmuş meyveler oluşur.

32. MÜCADELESİ Kültürel Önlemler. Primer infeksiyon kaynağı yere dökülmüş lekeli yapraklar sonbaharda toplanıp yakılmalı veya derince gömülmelidir. Sıracalı dallar da budanıp bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

33. Kimyasal Mücadele • 1. ilaçlama: Çiçek gözleri kabardığında;(Dal sıracası bulunan yerlerde 3-5 gün önce) • 2. ilaçlama: Pembe rozet tomurcuğu döneminde; Çiçekler ayrı ayrı görüldüğünde • 3. ilaçlama: Çiçek taç yaprakları % 70 - 80 dökülünce, • 4. ve diğer ilaçlamalar ise ekolojik koşulların hastalığın ilerlemesi için uygun olduğu durumlarda kullanılan fungusitin etki süreleri dikkate alınarak uygulanmalıdır

34. KULLANILAN İLAÇLAR Bakır oksiklorid WP 400 g Benomyl WP 60 g Carbendazim WP 30 g Captan WP 150 g Dithianon WG 40 g Maneb WP 300 g Mancozeb WG 200 g Propineb WP 250 g

35. YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVELERDE VAHŞİ ATEŞ HASTALIĞI (ERWİNİA AMYLOVORA)

36. Başlangıçta enfekteli kısımlar suda haşlanmış gibi bir görünüm alır, daha sonra tüm çiçek demeti kahverengileşir, zamanla siyahlaşarak ateşte yanmış gibi bir görünüm alır. Hastalık ilerledikçe tüm sürgün, ana dallar ve gövdeye kadar yayılabilir. Taze sürgünler enfekte olduğunda siyahlaşır ve uç kısımları geriye doğru 180 derece kıvrılır. Dal ve gövdelerde enfekteli kısımlardaki dokular içeriye doğru çöker ve başlangıçta kırmızımsı - kahverengi bir hal alır. Koşullar uygun olduğunda yine bu kısımlarda bakteriyel akıntılar oluşur.Hastalıklı kısımlarda kabuk bir bıçakla kaldırıldığında kabuk dokusunun kahverengileştiği ve bu kahverengileşmenin sağlam doku içine doğru uzadığı görülür

44. KONUKÇULARI E. amylovora Rosaceae familyasının Malus ve Pyrus cinslerinin yanında 37 cinsi ve 128 türü enfekte etmekte, özellikle elma, armut ve ayvalarda çok zararlı olmaktadır. Ayrıca yenidünya ve muşmula ağaçlarında da ciddi enfeksiyonlar oluşmaktadır. Yumuşak çekirdekli meyve ağaçları dışında Cotoneaster spp. (Dağ muşmulası), Pyracantha spp. (Ateş dikeni), Diaspyros spp., Crataegus spp. (Ak diken), Sorbus spp (üvez) ve Stranvaesia davidiana gibi bazı süs ve orman florası konukçuları arasındadır

45. MÜCADELESİ Kültürel Önlemler - Hastalıkla bulaşık alanlardaki konukçu bitkilerden kesinlikle üretim materyali (fidan, çelik, aşı gözü, aşı kalemi, anaç vs.) alınmamalıdır. - Özellikle hastalıkla bulaşık illerde bulunan resmi ve özel fidanlıklar ve anaçlıklar sürekli denetlenerek hastalık saptandığı takdirde yakılarak imha edilmelidir. - Büyük dallar kesildiğinde budama yerlerine % 10' luk NaOCI ( Sodyum hipoklorit çamaşır suyu ) sürülmeli ve aşı macunu ile kapatılmalıdır. Budamada kullanılan bıçak, testere, makas vs. % 3 lük lizol eriyiği veya % 10 luk sodyum hipoklorid çözeltisine daldırılarak dezenfekte edilmelidir.

46. Vegetasyon devresinde ağaçlar devamlı kontrol altında tutulmalı, hastalıklı çiçek demeti, sürgün ve dallar enfeksiyon noktasının en az 30 - 40 cm altından kesilip çıkarılmalıdır. Bu işlemlerde kullanılan aletler her seferinde daha önce belirtilen dezenfektanlardan birine batırılarak budama işlemleri sürdürülmelidir. • Bahçede dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı vejetatif gelişmeyi sağlayan gübrelemelerden kaçınılmalı, ayrıca bahçe toprağının pH' sı 5.5 - 6.5 seviyelerinde tutulmalıdır. Yağmurlama sulama uygulanmamalı, mümkün olduğu taktirde damlama sulama tercih edilmelidir

47. Hastalığın yayılmasında önemli olan Ateş Dikeni, Dağ muşmulası, Ak diken, üvez gibi orman ve süs ağaçlarında enfeksiyon varsa, mutlaka sökülerek yakılmalıdır. • Hastalıklı bahçelerde arı kovanları mevcutsa kaldırılmalıdır. • Birçok böcek türünün etmenin vektörü olması nedeniyle, zararlılarla (özellikle Psylla pyricola, Lygus lineolaris) mutlaka mücadele edilmelidir. Ayrıca hastalıkla bulaşık alanlarda hastalığın yayılmasında rol oynayan arı otlatmalarından kaçınılmalıdır. • Hastalığa karşı dayanıklı çeşit ve anaçlar seçilmelidir. Ülkemizde genelde yaygın olan armut çeşitleri hastalığa karşı duyarlıdır. Elmalardan en çok duyarlı olanlar Jonathan, Rhode Island Greening, Yellow Transparent, Idared, Rome Beauty, klon anaçlarından ise; M.9, M.26 ve M.27 dir.

48. Kimyasal Mücadele Ağaçların durgun olduğu dönemde budamadan sonra % 2' lik bordo bulamacı uygulanmalıdır. daha sonra çiçeklenme başlangıcından itibaren (beyaz rozet ) 7-8 gün aralıklarla en az 3 ilaçlama yapılmalıdır. çiçeklenme ve hızlı sürgün gelişiminin olduğu devrede ağaçlarda yaralanmalara neden olabilecek fırtına ve dolu sonrası mümkünse 24 saat içinde ilaçlama yapılmalıdır. Bahçe devamlı kontrol altında tutulmalı, şiddetli sürgün ve dal enfeksiyonları görüldüğünde hastalıklı kısımlar kesilip çıkarılmalı ve ilaçlamalara devam edilmelidir.

49. ARMUTTA KARA LEKE HASTALIĞI Hastalık armut ağacının yaprak, meyve ve sürgünlerinde görülür. Yaprakta lekeler daha çok alt yüzdedir.Zeytin yeşili veya koyu kahverengi ve kadifemsi görünüşlü bu lekeler zamanla birleşerek yaprağın büyük bir kısmını kaplayabilir. Yırtılıp delinebilirler, yaprakta deformasyonlar olur.