Türkiye ve Dünya Ekonomisi

1. Türkiye ve Dünya Ekonomisi Prof. Dr. Muhsin KAR Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyaset Akademisi, 7 Nisan 2013, Afyon

2. Sunum Planı • Küresel Ekonominin Yapı Taşları • Genel Görünüm ve Küresel Durgunluk • Türkiye ekonomisi • Dönüşüm dinamikleri • Riskler • Yeni Türkiye’nin gündemi

3. Küresel Ekonomisinin Yapı Taşları

4. Üçüzlerin Rol Paylaşımı • Uluslararası Para Fonu (IMF) • Amacı: Ülkelerin kısa dönemli fon ihtiyacını karşılayarak uluslar arası parasal istikrarı sağlamak • Dünya Bankası • Amacı: Proje bazlı, düşük faizli ve uzun vadeli fon sağlayarak az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasını hızlandırmak • Dünya Ticaret Örgütü • Amacı: Mal ve hizmetlerin önündeki engellerin kaldırılması ve azaltılması yoluyla gelişmiş ülkelerin mallarına pazar yaratmak

5. Dünya Ekonomisinde iki temel eğilim • Küreselleşme • Bölgeselleşme

6. Küreselleşme Nedir? • Çok Boyutlu: Ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel boyutları olan bir kavram • Dünyanın “bir köy haline gelmesi” • Ekonomik sınırların ortadan kalkması • Uluslar arası etkileşimin ve Ulusüstü (IMF, DTÖ, DB gibi) kurumların etkisinin artması • Karşılıklı bağımlılığın artması

7. Bölgeselleşme Nedir? • Belli bir coğrafi bölgede olan ülkelerin kaynak dağılımında etkinliği artırmak ve refah artışı sağlamak için bir araya gelmesi • Avrupa Birliği bunun en güzel örneğidir • Farklı şekillerde kendini gösterir • Serbest ticaret anlaşmaları • Gümrük Birlikleri • Ortak Pazar • Ekonomik ve Parasal Birlik • Siyasal Birlik • En yaygın olanı Serbest Ticaret Antlaşmaları

8. Dünya GSYİH’sı ve Dağılımı (2011, milyar dolar) (%)

9. Küresel Ekonominin Mevcut Durumu • Küresel Üretimin Dağılımı • Küresel İhracatın Dağılımı • Küresel İthalatın Dağılımı • Küresel Sermayenin Dağılımı

10. Dünya İhracatının Dağılımı (2010) (%)

11. Dünya İthalatın Dağılımı (2010) (%)

12. Özel Sermaye Akımları (Toplam) (2010) (%)

13. Doğrudan Yabancı Yatırımlar(net giriş) (2010) (%)

14. Üç Cazibe Merkezi • AB • Nüfus: 501 Milyon • Kişi başına gelir (AB27): 30 bin dolar • NAFTA (ABD, Kanada, Meksika) • ABD Nüfus: 310 • ABD kişi başına gelir: 46 bin dolar • Asya? • Çin: 1.3 milyar nüfus ve Kişi başına gelir 4200 dolar • Hindistan: 1.1. milyar nüfus ve kişi başına gelir 1100 dolar

15. Küresel Kriz ve Güç Dengelerinde Değişim Eğilimi • Küresel finansal kriz (2008) tüm dünyayı derinden etkiledi ve hala etkilemeye devam ediyor • Kriz, “Küresel Yavaşlamaya” dönüştü ve sonuçları kestirilemiyor

16. Kriz, Dünya Üretimini Daralttı

17. Kriz, Dünya Ticaretini Daralttı

18. Kriz sonrasında Yükselen Ekonomilerin performansı daha iyi

19. Küresel Canlanma: %6½ (Yükselen Ekonomiler) % 2½ (Gelişmiş Ekonomiler) % 4½ (Küresel büyüme) Real GDP Growth (percent change from a year earlier) Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler 19 2000 02 04 2000 02 04 12 06 08 10 06 08 10 12

21. Küresel canlanmanın motoru Asya’dır

22. Yükselen ekonomilerde ve gelişmekte olan ülkelerde mali denge daha iyi durumdadır

23. G7 ve Gelişmiş ülkelerin borçluluk oranları hızla yükseliyor

24. Küresel düzeltme: Ama Nasıl? • ABD’de canlanma var, ancak zayıf • Siyasi dengeler bıçak sırtında • Mali uçurum sorunu tam anlamıyla çözülebilmiş değil • Avrupa Birliği durgunluk içinde, borç krizi çözüm bekliyor • Ekonomik bütünleşmişlik ve siyasal bölünmüşlük paradoksu ile karşı karşıya • Resesyona doğru gidiyor • Çin yumuşak inişi başarabilecek mi? • Çin Komünist Partisi, reformları yapabilir mi?

27. Mevcut Küresel Ekonomik Düzen Yetersiz • Mevcut uluslararası kurumsal yapılar krizi çözmede yeteriz kalmaktadır • G7 ile sorunlar çözülemiyor

28. G-20 Küresel ekonominin yeni aktörü, siyasal, sosyal ve ekonomik olarak farklı ekonomileri bir arada 28

29. TÜRKİYE EKONOMİSİ

30. Dünyanın 16. büyük ekonomisi

31. Avrupa’nın 6. büyük ekonomisi

33. GSYİH

35. Dönüşümün Dinamikleri • Esnek döviz kuru ve sağlam para politikası • Çeşitlendirilmiş ve sürdürülebilir yabancı sermaye girişi • Çeşitlendirilmiş dış ticaret • Dinamik ve güçlü özel sektör • Yeniden yapılandırılmış bankacılık sektörü • AB reformları • Anti-enflasyonist program (IMF) • Yapısal Reformlar: • Özelleştirme • Vergi reformu • Finansal sektör reformu • Merkez Bankasının bağımsızlığı • Sosyal güvenlik reformu • Doğrudan yabancı sermaye kanunu • Mali Disiplin Sonuç: Ekonomik canlanma ve ekonomik ve siyasal istikrar ortamının güven oluşturucu etkisi

36. Ortalama Enflasyon (%)

37. Merkezi Hükümet Bütçe Açığı GSYİH’ya oranı)

38. AB tanımlı Genel Yönetim Bütçe Açığı (GSYİH’ya oranı)

39. Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (GSYİH’ya oranı))

40. AB Tanımlı Borç Stoku (GSYİH’ya Oranı)

41. Merkezi Yönetim Faiz Harcamaları GSYİH’ya Oranı)

42. Merkezi Yönetim Faiz harcamaları (Vergi Gelirlerine Oranı)

43. Başka? • Politik İstikrar • Koalisyon Hükümetleri (Kasım 1989-Kasım 2002) • 12 Yılda 12 hükümet • Kayıp 10 yıl • Tek Parti Hükümeti (2002-?) • Hızlı ve etkin karar alma

44. Türkiye bu süreçte neler öğrendi? • Reform yapabilme kapasitesini geliştirdi • AB reformları dönüşümü destekledi • Kendi kendine reform yapabilmeyi başardı (Anayasa reformu) • Bölgesel ve küresel sorunların çözümünde sorumlu bir oyuncu olarak yer aldı • Sıfır sorun politikası ile ticareti önceleyen devlete dönüştü

45. Türkiye’nin İhracatının Dağılımı (%)

46. Türkiye’nin İthalatının Dağılımı (%)

47. Küresel Ekonomi ve Riskler • Büyümenin oynaklığı, dış şokların önemli olduğu ve yabancı kaynak kullanımına bağlı bir yapı olduğunu gösteriyor