SYSTEMY OPERACYJNE

1. SYSTEMY OPERACYJNE

2. CO TO JEST SYSTEM OPERACYJNY? System operacyjny jest skrótem od angielskich słów Operating System. Jest to program komputerowy bądź zbiór programów, który zarządza sprzętem oraz aplikacjami komputera. Podstawą wszystkich systemów operacyjnych jest wykonywanie podstawowych zadań takich jak: • kontrolowanie i przypisywanie pamięci, • przydział czasu procesora, • obsługa urządzeń, • ustalanie połączeń sieciowych • zarządzanie plikami. Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające ich obsługę. Określenie to jednak nie jest w pełni ścisłe. Czasem potocznie mówi się system operacyjny mając na myśli całość oprogramowania dostarczanego z zakupionym komputerem, czasem samo jądro systemu operacyjnego, czasem bootloader, czasem z kolei chodzi o całą rodzinę systemów (np. Microsoft Windows).

3. Co to są: • POWŁOKA - interfejs użytkownika - oprogramowanie pozwalające na interakcję między aplikacjami i użytkownikiem • JĄDRO SYSTEMU (ang. kernel) - podstawowa część systemu operacyjnego, która jest odpowiedzialna za wszystkie jego zadania. • SYSTEM PLIKÓW - metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla użytkownika systemu; także: wolumin.

4. JAK MOŻEMY PODZIELIĆ SYSTEMY OPERACYJNE?

5. JAKIE CECHY MA SYSTEM OPERACYJNY? Ochrona pamięci System może wykonywać jednocześnie wiele zadań Każdy z programów działa we własnym obszarze pamięci nie angażując pamięci wykorzystywanych przez inne Wielozadaniowość • Współdzielenie plików własnego systemu z innymi użytkownikami sieci • Możliwość łączności z innymi systemami operacyjnymi Własności sieciowe

6. TYPY I PRZYKŁADY SYSTEMÓW OPERACYJNYCH Novell Amiga NeXT Be INNE Digital Apple UNIX Systemy czasu rzeczywistego Microsoft IBM

7. Amiga AmigaOS AROS (Resarch Operating System) MorphOS POWRÓT

8. AmigaOS Upadek firmy Commodore spowodował wstrzymanie wszystkich prac developerskich przy systemie operacyjnym AmigaOS. Rozwiązany również został zespół systemowych programistów. Każdy kolejny właściciel praw do marki Amiga, a przewinęło nam się ich trochę, obiecywał nie tylko nowe, wspalniałe modele komputerów Amiga, ale także nową wersję systemu operacyjnego - miał to być "AmigaOS 4.0". AmigaOS 4.0 nie miał szansy zaistnieć, do czasu... 1 listopada 2001 roku firma Amiga Inc. podpisuje porozumienie z firmą Hyperion na mocy którego ta druga ma zająć się dalszym rozwojem systemu operacyjnego Amigi. Hyperion to znany gracz na rynku amigowym - rozwój systemu dostał się więc nie w przypadkowe ręce, choć wielu było takich, co nie wróżyło sprawie przyszłości. Tymczasem sprawy zaczęły żyć własnym życiem i przybierać zgoła odmienny od przewidywań malkontentów obrót…

9. Już w połowie listopada roku 2001 Hyperion przedstawia pierwszy plan rozwoju systemu (mogliście o tym przeczytacie na łamach serwisu eXeca). Pierwsze założenia były więcej niż skromne. Nowy system miał być oparty na starszej wersji (AmigaOS 3.x), a pod PowerPC (jeszcze bez natywnego kernela, czyli zapewne z użyciem WarpUP) miało być przepisane Picasso96. Do systemu miało dojść kilka nowych sterowników do kart 3D (między innymi Matrox, Permedia 3 i Radeon), miały się w nim znaleźć sterowniki PCI i USB, a programy 68k miał obsługiwać emulator tego procesora. System miał oczywiście działać na Amigach wyposażonych w procesor PPC. Plan skromny, ale na realizację zamierzeń Hyperion dał sobie trzy miesiące. Ten niewiele zmieniony system miał być dostępny w sprzedaży w pierwszych miesiącach 2002 roku. Hyperion na szczęście dla nas wszystkich szybko zdał sobie sprawę, że nie tędy wiedzie droga do sukcesu. AmigaOS zestarzał się tak bardzo, że opieranie wersji 4.0 na AmigaOS "trzeciej generacji" nie wróży nic dobrego. Potrzebne było coś zupełnie nowego. Na początku roku 2002, a dokładniej 21 stycznia, Hyperion podaje kolejne szczegóły. Drugi plan rozwoju systemu AmigaOS 4.0 jest o wiele bardziej złożony od pierwszego. Powstaje pierwsze, naprawdę poważne zestawienie cech nowego systemu

10. Hyperion dysponuje ograniczonym budżetem, źródłami AmigaOS 3.1 (z roku 1994), jednakże nie ma dostępu do źródeł z poprawkami wprowadzonymi w wersjach 3.5 i 3.9 systemu przez firmę Haage&Partner. Jest więc już pierwszy problem, ale nie to jest w tej chwili najistotniejsze. Najważniejsze jest to, że system AmigaOS - System Operacyjny Amigi - po wielu latach przerwy znów ma własnych developerów, znowu jest rozwijany w oparciu o konkretną wizję przyszłości. POWRÓT

11. AROS AROS jest przenośnym i ogólnodostępnym systemem operacyjnym, posiadającym graficzny interfejs użytkownika, dążącym do kompatybilności z AmigaOS 3.1, jednocześnie przewyższającym go w wielu obszarach. Kod źródłowy jest dostępny pod otwartą licencją, która pozwala go dowolnie modyfikować POWRÓT

12. MorphOS MorphOS - 32-bitowy system operacyjny dla komputerów Pegasos oraz Amiga wyposażonych w procesory z rodziny PowerPC. Zaimplementowany w systemie mechanizm emulacji umożliwia uruchamianie aplikacji stworzonych dla systemu AmigaOS 3.x i skompilowanych pod procesory Motoroli z rodziny M68000, o ile nie odwołują się one bezpośrednio do układów specjalizowanych użytych w "klasycznych" modelach Amig (jak np. układy graficzne AGA). "Wsteczna kompatybilność" API MorphOSa z systemem AmigaOS 3.x umożliwia relatywnie proste przeportowanie aplikacji z Amigi na ten system. Część programów oryginalnie napisanych pod AmigaOS jest obecnie rozwijana dla systemu MorphOS. Rozwój systemu MorphOS był początkowo finansowany przez firmę Genesi, producenta płyt głównych Pegasos. Pod koniec 2003 roku firma wycofała się ze wsparcia finansowego projektu. Obecnie system rozwijany jest hobbystycznie przez dotychczasowy zespół programistów, najnowsza aktualizacja do wersji 1.4.5 ukazała się 30 kwietnia 2005 roku, 25 sierpnia 2005 wydano MorphOS-a dla komputerów Amiga wyposażonych w akceleratory z procesorami PowerPC 603e i 604. 27 sierpnia 2005 ukazała się z kolei aktualizacja pakietu sterowników 3D. POWRÓT

13. Firmy Apple Apple DOS, Pro DOS GS/OS Mac OS Mac OS X, mac OS X Server A/UX Lisa OS Nieukończony projekt: Raphsody POWRÓT

14. MacOS Mac OS to system operacyjny dla komputerów Macintosh firmy Apple. Był to pierwszy ogólnodostępny system operacyjny wyposażony w graficzny interfejs użytkownika (GUI). Wcześniejsze komputery Apple pracowały w oparciu o interfejs tekstowy. Idea graficznego interfejsu została zaczerpnięta przez inżynierów Apple z laboratoriów firmy Xerox w Palo Alto, gdzie w 1974 roku stworzono Alto, pierwszy komputer z graficznym interfejsem. Pierwsza wersja systemu weszła do użytku publicznego w 1984 wraz z modelem Macintosh - reklamowana przy pomocy klipu nawiązującego do literatury Georga Orwella. Upowszechnione przez nią takie standardy graficznego interfejsu jak okna, rozwijalne menu, kursor myszy, kosz na niepotrzebne pliki stały się od tej pory podstawą współczesnych systemów operacyjnych. POWRÓT

15. MacOS X/MacOS X Server Mac OS X - jest to złożony system operacyjny dla komputerów Macintosh opracowany w roku 2000 w amerykańskiej firmie Apple Computer. X w nazwie oznacza 10 wersję systemu Mac OS, jednak Mac OS X jest systemem o całkowicie odmiennej budowie niż poprzednie wersje Mac OS. Mac OS X powstał w oparciu o mikrojądro Mach oraz usługi i narzędzia zaczerpnięte z projektów NetBSD oraz FreeBSD. Jego podstawą jest opracowany w Apple Computer system operacyjny Darwin. Graficzny interfejs użytkownika nosi nazwę Aqua i jest własnym rozwiązaniem opracowanym przez Apple z wykorzystaniem doświadczeń i wzorów z poprzednich systemów tej firmy. Apple udostępnia także własną wersję X Window System. Mac OS X Server zapewnia wszystko, co jest potrzebne do dostarczania opartych na standardach usług dla grup roboczych i Internetu — bez złożoności Linuxa lub kosztów innych rozwiązań wywodzących się z UNIX-a. Zarządzanie grupami roboczymi Maków i Windows. Bezpieczna i wydajna współpraca. Obsługa dynamicznych witryn WWW i przekaz strumieniowy. A podczas działania — bezproblemowa integracja z istniejącą infrastrukturą. Najlepsza rzecz, Apple łączy te zadania administracyjne z programami i narzędziami, które mają potężne możliwości, ale jednocześnie są łatwe w użyciu. POWRÓT

16. Au/X A/UX (Apple Unix) to wersja systemu Unix stworzona przez firmę Apple. System został wydany po raz pierwszy w roku 1988, a po raz ostatni w 1995. A/UX działa na Macintoshach z procesorem M68000 – nie został przeniesiony na platformę PowerPC. Oparty jest o System V, lecz wprowadzono w nim kilka rozwiązań z BSD. Jest zgodny z normą POSIX. Dostarczany był z dwoma interfejsami graficznymi: z Finderem (używanym w „klasycznym” Mac OS) i z X-Window. POWRÓT

17. Lisa OS Lisa OS System operacyjny wyprodukowany przez firmę Apple dla komputerów Lisa. Ten system operacyjny obsługiwał podwójne kliknięcie oraz maksymalizowanie i minimalizowanie okna programów. System operacyjny Lisa OS jest prekursorem dla Mac OS-a i dla współczesnych systemów operacyjnych. POWRÓT

18. Raphsody Rhapsody - nigdy nieukończony projekt systemu operacyjnego dla komputerów Macintosh firmy Apple - w zamyśle rozwojowa wersja systemu Mac OS. Podstawę systemu miał stanowić kod BSD, środowisko graficzne zaczerpnięte miało być z rdzennego systemu Apple. Na bazie doświadczeń z powstawania Rhapsody powstał z czasem Mac OS X. POWRÓT

19. Firmy Be i pochodne BeOS BeIA NewOS/Haiku YellowTAB Zeta POWRÓT

20. BeOS Jest stosunkowo nowym systemem operacyjnym, który można uruchomić zarówno na pecetach, jak i na macintoshach (Power PC). Łączy w sobie najlepsze cechy MS Windows, IBM OS/2 i Mac OS, dzięki czemu użytkownicy wcześniej wymienionych systemów będą się czuli na platformie BeOS dość swojsko. Według twórców systemu, ich dzieło łączy w sobie funkcjonalność z produktywnością. Ma też potencjalnie ogromne możliwości w obsłudze szeroko pojętej komunikacji internetowej, oraz jest kapitalną platformą do zastosowań multimedialnych. BeOS został zaprojektowany z myślą o bezkompromisowym spełnieniu warunków wielozadaniowości i wielowątkowości procesów; jest w pełni 64 bitowy, co daje niespotykany komfort pracy i obsługuje komputery wieloprocesorowe. Załamanie się jednego lub kilku procesów nie powoduje pojawienia się słynnego "niebieskiego ekranu" czy konieczności ponownego uruchomienia komputera. Celem firmy Be było stworzenie multimedialnego systemu operacyjnego, który potrafiłby efektywnie zarządzać i operować plikami o dużych rozmiarach, jak to ma miejsce podczas obróbki dźwięku czy sekwencjach video. Dlatego też Be OS różni się od innych systemów zarówno koncepcją, jak i wykonaniem. Dosyć szeroka gama wbudowanych w system aplikacji rekompensuje w pewnym sensie brak specjalistycznego oprogramowania przeznaczonego na tą platformę, ale mimo to dotkliwie odczuwa się tu brak zaawansowanego oprogramowania. Istniejące na tą platformę aplikacje to w większości przypadków egzotyczne narzędzia, ściśle dopasowane do jego specyfikacji. Do systemu dołączono przeglądarkę WWW "Net Positive", która spełnia tylko podstawowe funkcje. Niewielkie narzędzia i rozszerzenia systemu (głównie freeware) można znaleźć na stronie producenta http://www.be.com/beware przy ściąganiu programów trzeba jednak zwracać uwagę na na jaką platformę sprzętową będą przeznaczone gdyż system jest produkowany w dwóch wersjach: na PCty i Maki. Istotne jest również to, na jaką wersję systemu chcemy doinstalować oprogramowanie, gdyż pomiędzy poszczególnymi wersjami mogą istnieć poważne rużnice w formacie plików wykonywalnych, przez co oprogramowanie nie jest wymienne. Następnym źródłem programów (głównie shareware'owych) można znaleźć na http://www.bedepot.com a na http://www.beatware.com znajdziemy pakiet aplikacji biurowych Be-Basics POWRÓT

21. BeIA O zmierzchu epoki pecetów i nadciągającej erze postpecetowej mówi się już od jakiegoś czasu. Nieuchronność zbliżającej się rewolucji została dobrze oddana w opublikowanych w lutym br. przewidywaniach amerykańskiego instytutu badania rynku IDC. Według niego już w 2002 roku liczba sprzedanych tzw. urządzeń internetowych przekroczy analogiczną wielkość dotyczącą komputerów klasy PC i będzie nadal bardzo szybko rosnąć.      Przez urządzenia internetowe autorzy raportu rozumieją sprzęty domowego bądź osobistego użytku, łączące się z Internetem za pomocą łącza stałego lub bezprzewodowo. Takimi urządzeniami mogą więc być telefony komórkowe czy palmtopy nowej generacji, a także np. kuchenki mikrofalowe zaopatrzone w funkcje internetowe.      Intratny rynek urządzeń internetowych dopiero się kształtuje, nic dziwnego zatem, że co chwilę pojawiają się na nim nowi gracze, usiłujący uszczknąć choćby jego drobną część dla siebie. W lutym br. amerykańska firma Be po raz pierwszy zaprezentowała w czasie konferencji Demo2000 system operacyjny BeIA (nazwa kodowa "Stinger"), przeznaczony do obsługi urządzeń tego typu.

22.  BeIA jest - dzięki modularnej budowie - systemem łatwo modyfikowalnym, możliwym do zastosowania w urządzeniach internetowych o zróżnicowanym przeznaczeniu, stworzonych na bazie procesorów z rodziny x86 lub PowerPC. Może być wykorzystany w sprzęcie obsługiwanym przy użyciu klawiatury i ekranu dotykowego. System wyposażony jest w przeglądarkę WWW Opera, wspiera standard bezpiecznych transakcji SSL 2.0/3.0, "zna" najnowsze technologie, takie jak USB czy IEEE 1394 (FireWire). BeIA obsługuje podstawowe formaty plików multimedialnych (Real Audio, QuickTime, AVI, MPEG itp.). Istnieje możliwość rozszerzenia zestawu rozpoznawanych standardów zapisu zbiorów dźwiękowych oraz kodeków wideo. W systemie zaimplementowano też bibliotekę OpenGL. BeIA wymaga do swej pracy minimum 8 MB pamięci stałej i ok. 32 MB RAM.      Producent przewiduje dwa zasadnicze zastosowania BeIA: w urządzeniach służących do surfowania po stronach WWW i wymiany danych z innymi użytkownikami oraz w urządzeniach multimedialnych, pozwalających np. na pobieranie oraz odtwarzanie plików muzycznych (w tym MP3), wideo itp. Wykorzystanie BeIA w swoim sprzęcie zapowiedziały już Hitachi, Intel, Compaq.      Przypomnieć trzeba, że premiera produktu była poprzedzona dwoma komunikatami. Jesienią ub.r. Be oznajmiło, że pracuje nad wersją BeOS-a, która będzie mogła być uruchamiana... jako aplikacja Windows. W styczniu 2000 z kolei firma ogłosiła, że piąta edycja jego sztandarowego systemu - BeOS-a - będzie udostępniana zainteresowanym bezpłatnie i że będzie to zarazem jego ostatnia wersja (oprogramowanie pojawi się na firmowym serwerze WWW najpóźniej 31 marca). Obydwa posunięcia zwiastowały zmianę polityki firmy, która skoncentrowała się na rozwoju BeIA. Wszystko wskazuje więc na to, że Be w końcu znalazło swoją niszę na rynku. POWRÓT

23. NewTAB/Haiku Haiku (dawniej OpenBeOS) – system operacyjny oparty o jądro NewOS na licencji X11 (MIT), którego celem jest odtworzenie platformy BeOS i pełna zgodność z BeOS R5. NewOS to pełnowartościowy, wolnodostępny system operacyjny oparty na mikrojądrze napisanym przez byłego pracownika Be Inc., Travisa Geiselbrechta. Opiera się na pewnych rozwiązaniach z systemów Microsoft Windows NT, BeOS, Solaris a także innych uniksowych.

24. Modularna budowa BeOS-a pozwoliła ekipie programistów-wolontariuszy na niezależne prace nad zamiennikami serwerów i API (znanymi w Haiku jako "kity"). Ten zespół zawiera podzespoły: • App/Interface - pracuje nad kitami App, Interface i Support • BFS - pracuje nad odtworzeniem systemu plików BeFS - owocem tego zespołu jest praktycznie kompletny OpenBFS, który jest używany nie tylko przez Haiku, ale także przez SkyOS • Game- pracuje nad odtworzeniem kitu game • Input Server - pracuje nad serwerem, który obsługuje urządzenia wejściowe i to, jak się komunikują z resztą systemu • Kernel - pracuje nad jądrem systemu • Media - pracuje nad serwerem dźwięku i związanymi z nim API • MIDI - pracuje nad implementacją standardu dźwięku MIDI • Network - pracuje nad sterownikami i API związanymi z siecią • Preferences - pracuje nad napisaniem apletów służących do konfiguracji systemu • Printing- pracuje nad serwerem druku i sterownikami do drukarek • Screen Saver - pracuje nad wygaszaczem ekranu • Storage - pracuje nad serwerem magazynowania i sterownikami do wymaganych systemów plików POWRÓT

25. yellowTAB ZETA yellowTAB ZETA to bazujący na kodzie źródłowym BeOSa system operacyjny, rozwijany przez niemiecką firmę yellowTAB w latach 2002-2006. Po ogłoszeniu bankructwa przez yellowTAB w drugim kwartale 2006 wyłącznym dystrybutorem systemu stał się magnussoft, niemiecki dystrybutor oprogramowania dla systemów alternatywnych. Natomiast pracami nad systemem zajmuje się bliżej nieznana grupa programistów, w skład której wchodzą również byli pracownicy yellowTAB (w tym kontrowersyjna postać Bernd T. Korz).

26. Firma yellowTAB była odpowiedzialna za następujące wersje systemu: • beta ?-6 - wersje deweloperskie • RC1-RC4 (Neo) - wersje testowe • R1 - pierwsza wersja finalna systemu zaprezentowana w marcu 2005 roku na targach CeBIT; cena: €99 • R1.1 - pierwsza aktualizacja systemu wydana w październiku 2005 • R1.2 - druga aktualizacja wydana w kwietniu 2006 • Inne wersje: • w lipcu 2005 opublikowana została płatna wersja LiveCD • w październiku, wraz z wydaniem wersji 1.1, upubliczniono bezpłatne LiveCD • 25 września 2006 wypuszczona została bezpłatnie Zeta LiveCD 1.21 (wydana przez magnussoft) Nigdy nie zostało wyjaśnione w jaki sposób firma yellowTAB weszła w posiadanie praw na modyfikację i sprzedaż systemu BeOS pod własną nazwą handlową. POWRÓT

27. Firmy Digital(DEC)/Compaq AIS OS-8 RST/E RSX RT-11 TOPS: TOPS-10, TOPS-20 VMS (później przemianowany na OpenVMS) POWRÓT

28. VMS VMS (ang. Virtual Memory System), co można tłumaczyć jako "system z obsługą pamięci wirtualnej", to serwerowy system operacyjny opracowany przez firmę Digital (Digital Equipment Corporation) dla produkowanych przez siebie dużych komputerów z rodziny VAX oraz późniejszych z rodziny Alpha. Firma Digital w 1998 r. przejęta została przez Compaq, a w 2002 r. razem z Compaqiem przez koncern Hewlett-Packard. VMS jest systemem skalowalnym, umożliwiającym klastrowanie oraz, w przypadku działania na wielu fizycznych maszynach, odpornym na awarie sprzętowe.

29. VMS jest wielodostępnym i wielozadaniowym systemem operacyjnym z podziałem czasu (ang. time sharing), o założeniach zbliżonych do systemu Unix, jednak odmiennie zrealizowanych. Umożliwia jednoczesną pracę w systemie wielu użytkowników, którzy dostęp do systemu otrzymują albo poprzez terminale, albo poprzez stacje robocze i sieć komputerową. VMS umożliwia każdemu użytkownikowi równoczesne uruchamianie wielu programów (których wykonywanie razem z równolegle uruchomionymi zadaniami innych użytkowników nadzorowane jest przez system operacyjny). System OpenVMS jest nadal rozwijany. Po przejęciu firmy Digital przez Hewlett-Packard, w 2003 r. wydana została wersja systemu dla 64-bitowych procesorów Intel Itanium. System VMS, poza architekturą Alpha, która jest bezpośrednim następcą systemów VAX, oraz ostatnio architekturą Intel Itanium, nie został przeniesiony na inne architektury procesorów. Z tego powodu jest znacznie mniej popularny od systemów z rodziny Unix. POWRÓT

30. Firmy IBM OS/2 AIX OS/400 OS/390 VM/CMS DOS/VSE DOS/360 OS/390 MFT MVT PC-DOS SVS MVS TPF ALCS z/OS POWRÓT

31. AIX AIX (ang. Advanced Interactive eXecutive) to odmiana systemu Unix tworzona przez firmę IBM na podstawie zarówno SysV jak i BSD. Rodzimą (i jak dotąd jedyną) platformą systemu AIX jest rodzina RS/6000 bazująca na procesorach IBM POWER. Najnowsze wydanie to AIX 5L, wersja 5.3. Litera "L" w nazwie została dodana dla podkreślenia związku AIX-a z systemem Linux (AIX posiada zdolność uruchamiania linuksowych binariów).

32. Innowacja i przyspieszenie z AIX 5L AIX 5L jest coraz powszechniej uznawany za czołową platformę przez użytkowników systemów uniksowych i niezależnych producentów oprogramowania. AIX 5L dostarcza przemysłowej jakości niezawodność, dostępność i bezpieczeństwo właściwe systemom uniksowym, jednocześnie oferując elastyczność administrowania systemem i łatwość integracji z platformami linuksowymi. Nowatorskie mechanizmy wirtualizacji i mikropartycji czynią AIX 5L bezkompromisowym rozwiązaniem w wymagającym świecie usług na żądanie. POWRÓT

33. MVS MVS - system operacyjny systemów Mainframe. Skrót rozwijany jako Multiple Virtual Storage. Jest kolejnym członkiem rodziny systemów wsadowych (OS/360, OS/VS2). Wspierał zarówno przetwarzanie wsadowe (ang. batch) jak i transakcyjne. Nowym elementem w stosunku do poprzedników było wprowadzenie koncepcji wirtualnej przestrzeni adresowej. Został zastąpiony przez OS/390. POWRÓT

34. OS/390 OS/390 to system operacyjny firmy IBM dla komputerów typu mainframe tej firmy. System ten jast kontynuacją systemu MVS i został zaprezentowany w 1995 roku. W 2001 roku IBM przeniósł OS/390 na platformę 64-bitową (z/Architecture) wraz z tym zmieniając nazwę na z/OS. POWRÓT

35. PC-DOS PC-DOS – jeden z trzech systemów operacyjnych, które dominowały na rynku komputerów osobistych w latach 1985-1995. Wersja ta została stworzona przez IBM i przez wiele lat była tak podobna do MS-DOS, że wiele osób je utożsamiało. Dopiero po wersji 5.0 drogi IBM i Microsoftu rozeszły się, głównie z powodu różnicy w poglądach na przyszłość systemów operacyjnych. POWRÓT

36. DOS/360 Pierwszy system został opracowany dlamodeli System-u 360 i oznaczony został jako DOS/360. Wraz z kolejnymi systemami, np. System 370, wprowadzane były kolejne jego wersje.

37. System ten w zasadzie stanowił rozszerzenie wcześniej eksploatowanych systemów: - BOS/360 (Basic Operating System) opracowany dla najmniejszych modeli z rodziny komputerów System 360, - TOS/360 (Tape Operating System) dla wersji systemów pozbawionych dysków magnetycznych. POWRÓT

38. OS/2 OS/2 (ang. Operating System/2) to system operacyjny stworzony przez firmy IBM i Microsoft, później rozwijany wyłącznie przez IBM. Nazwa oznacza, że system był przygotowywany dla drugiej generacji komputerów osobistych IBM. OS/2 1.0 został wydany w grudniu 1987 roku. Był to wtedy system z tekstową powłoką, ale posiadający już bogate API zapewniające kontrolę grafiki i obsługę myszy. Interfejs graficzny wprowadzono wraz z wydaniem w listopadzie roku 1988 wersji 1.1. W roku 1990 współpraca firm Microsoft i IBM nad OS/2 rozluźniła się. Rosnąca popularność środowiska graficznego Windows skłoniła Microsoft do skupienia uwagi na własnym systemie. Doprowadziło to do podziału prac nad OS/2 – IBM miał zająć się wydaniem wersji 2.0, podczas gdy Microsoft miał skupić się nad wersją 3.0 znaną jako NT OS/2. Ostatecznie współpraca obu firm nad OS/2 została zerwana, zaś wersję 3.0 Microsoft wydał jako Windows NT.

39. Technologia Jako interfejs graficzny system OS/2 wykorzystuje program zwany Presentation Manager, pod względem funkcjonalności w pewnym stopniu przypominający X Window System. Zapewnia on zarządzanie czcionkami, ikonami oraz oknami uruchomionych programów. Bazując na powyższym rozwiązaniu w wersji systemu 2.0 wprowadzono zorientowaną obiektowo, zgodną z zasadami Common User Access, graficzną powłokę systemową nazwaną Workplace Shell (WPS). Obsługę multimediów zapewnia Media Control Interface wprowadzając poprzez wbudowane mechanizmy lub zewnętrzne programy obsługę takich formatów i kodeków jak MPEG, PNG, progressive JPEG, DivX, Ogg czy MP3. Obsługę sieci umożliwia zaimportowany z systemu BSD protokół TCP/IP.

40. WYBRANE WERSJE: • OS/2 1.0 (CP/DOS) - pierwsza wersja tego systemu, tylko Interfejs tekstowy - 1987 • OS/2 1.1 (Trimaran) - pierwsza wersja z interfejsem graficznym - 1988 • OS/2 1.2 - wprowadzono obsługę nowego systemu plikowego HPFS - 1989 • OS/2 1.3 (Cutter) - pierwsza wersja opracowana bez udziału Microsoftu -1990 • OS/2 2.0 (Cruiser) - pierwsza wersja 32-bitowa -1992 • OS/2 2.1 (Borg) - wprowadzono 32-bitowy silnik grafiki - 1993 • OS/2 Warp 3 (Warp) - najbardziej popularna wersja OS/2 - 1994 • OS/2 Warp, wersja dla PowerPC - oparta na mikrojądrze Mach, niestety nigdy nie sprzedawana - 1995 • OS/2 Warp 4 (Merlin) - wprowadzono obsługę Javy, PNP, nowy GUI, grafika GRADD, OpenDoc oraz zintegrowane z systemem rozpoznawanie mowy VoiceType - 1996 • OS/2 Warp Server for E-business (Aurora) - dodano JFS (system plikowy stosowany wcześniej w systemie AIX), usprawnienia w jądrze (KEE API), większa dostępna dla programów pamięć - 1999 POWRÓT

41. OS/400 OS/400 - system operacyjny komputerów firmy IBM z rodziny AS/400 (obecnie iSeries). OS/400 oraz AS/400 zostały zaprezentowane w 1988 roku. Najnowsza wersja OS/400 nazywa się i5/OS. Szczególną cechą tego systemu jest tekstowy interfejs użytkownika z wielopoziomowym systemem menu oraz specyficznym (i bardzo rozbudowanym) zestawem poleceń, które mogą m.in. obsługiwać i przetwarzać bazy danych. POWRÓT

42. z/OS Z/OS jest 64 bitowym serwerowym systemem operacyjnym należącym do firmy IBM. Jest następcą jego poprzednika - OS/390, łączącego MVS i UNIX Usługi Systemowe. Obecnie z/OS obsługuje Javę, wspomaga uniksowy API i aplikacje i łatwe komunikowanie się z TCP/IP oraz internetem. Uzupełniający produkt IBM-u, z/VM wprowadził obsługę Linuksa. z/OS jest flagowym systemem operacyjnym IBM'a, przystosowanym do istotnych operacji z wysokim bezpieczeństwem i stabilnością. Tańsza wersja z/OS - z/OS.e ma identyczny kod źródłowy, ale uruchamia się pomijając COBOL i PL/I. z/OS jest dostępny dla IBM z800, z890 i z9 BC (komputery klasy mainfra POWRÓT

43. Firmy Microsoft i pochodne MS-DOS Microsoft Windows Singularity POWRÓT

44. MS-DOS MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System) to system operacyjny stworzony przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System - napisany szybko i na brudno system operacyjny) stworzonego przez Seattle Computers. Jest to wersja systemu operacyjnego DOS przeznaczona dla komputerów IBM-PC. Choć MS-DOS sam w sobie jest środowiskiem tekstowym, rolę graficznej nakładki działającej na nim spełniać miał DOS Shell oraz wczesne wersje systemu Microsoft Windows. Od rozwiązań Microsoftu bardziej popularny okazał się jednak Norton Commander – napisany poza firmą Microsoft dosowy menedżer plików, korzystający z tzw. semigrafiki środowiska tekstowego DOS. Istniały także inne programy, np. 1dir. Późniejsze wersje Windows (od 3.0 wzwyż w linii systemów 9x, kończącej się systemem Millennium Edition) stawały się coraz bardziej samodzielnymi systemami operacyjnymi, tworząc odrębną własną platformę programistyczną. Jednak wszystkie systemy tej linii startowały z poziomu DOS i były z nim zgodne w dół.

45. Firma Microsoft oficjalnie zaprzestała rozwoju MS-DOS jako samodzielnego systemu. Ostatnia samodzielna wersja nosi numer 6.22. Obecnie MS-DOS (oznaczony jako 7, 7.1 i 8) jest bazą, na której są zbudowane systemy Windows 9x/Millenium, stanowiąc ich integralną część i nie jest sprzedawany jako oddzielny produkt. W 1993 roku, wraz z wydaniem systemu Microsoft Windows NT, Microsoft zrezygnował z używania MS-DOS jako podstawy systemów operacyjnych z linii NT. Usunięcie systemu MS-DOS z Microsoft Windows było trudne, szczególnie w wersjach systemu przeznaczonych dla użytkowników końcowych, gdyż wiele istniejących programów, wśród nich wiele gier, było zaprojektowanych wyłącznie dla systemu DOS. Dlatego MS-DOS był usuwany z Microsoft Windows stopniowo i wyjątkowo powoli. W Windows Millenium system MS-DOS został ukryty przed użytkownikiem – nie istniała np. możliwość uruchomienia samego MS-DOS dostarczanego z systemem, tak jak było to możliwe we wcześniejszych wersjach systemu. Zwieńczeniem planu usunięcia systemu MS-DOS z wersji Microsoft Windows dla użytkowników końcowych było wydanie Microsoft Windows XP, w którym MS-DOS został całkowicie usunięty (aczkolwiek nadal można korzystać z poleceń DOS po uruchomieniu interpretera poleceń instrukcją cmd).

46. MS-DOS PC-DOS DR-DOS Free-DOS NDOS(DOS) QDOS POWRÓT

47. PC-DOS PC-DOS – jeden z trzech systemów operacyjnych, które dominowały na rynku komputerów osobistych w latach 1985-1995. Wersja ta została stworzona przez IBM i przez wiele lat była tak podobna do MS-DOS, że wiele osób je utożsamiało. Dopiero po wersji 5.0 drogi IBM i Microsoftu rozeszły się, głównie z powodu różnicy w poglądach na przyszłość systemów operacyjnych. POWRÓT

48. DR-DOS POWRÓT DR-DOS (ang. Digital Research Disk Operating System) – dyskowy system operacyjny dla komputerów osobistych opracowany przez firmę Digital Research, wywodzący się ze starszego systemu tej firmy CP/M. DR-DOS był alternatywą dla systemu MS-DOS wydanego przez Microsoft. Największą popularnością cieszył się w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, ze względu na lepszą obsługę sieci, wydajniejsze zarządzanie pamięcią, bogatszy pakiet oprogramowania oraz niższą od MS-DOS cenę. Właścicielem praw do systemu jest obecnie forma DeviceLogics. 30 marca 2004 wydany został DR-DOS w wersji 8.0. W nowej wersji systemu wprowadzone zostało wsparcie dla systemu plików FAT 32 oraz dla dużych dysków.

49. Free-DOS FreeDOS - jest wersją systemu operacyjnego DOS dla komputerów PC stanowiącą wolne oprogramowanie. Celem twórców systemu FreeDOS jest stuprocentowa zgodność z zamkniętym i komercyjnym MS-DOS. FreeDOS jest szczególnie polecany do wykorzystania z emulatorem DOSEMU. Interpreter komend używany przez FreeDOS został nazwany FreeCOM (odpowiednik COMMAND.COM z MS-DOS). POWRÓT

50. Free-DOS FreeDOS - jest wersją systemu operacyjnego DOS dla komputerów PC stanowiącą wolne oprogramowanie. Celem twórców systemu FreeDOS jest stuprocentowa zgodność z zamkniętym i komercyjnym MS-DOS. FreeDOS jest szczególnie polecany do wykorzystania z emulatorem DOSEMU. Interpreter komend używany przez FreeDOS został nazwany FreeCOM (odpowiednik COMMAND.COM z MS-DOS). POWRÓT