درس پنجم

1. موضوع : جامد و مشتق درس پنجم

2. اسم ازفعل گرفته نشده است . جامد : مانند : الجدار ، القمر ، البحر ازفعل گرفته شده است . مشتق : مانند : العالِم ، معلوم ، مُعلِّم ، مُتَعَلِّم

3. چگونه اسم های جامد و مشتق را از هم جدا کنیم ؟ الف ) از روی تعریف ب ) اسم های مشتق را یاد می گیریم هر اسمی که جزء مشتق ها نباشد جامد خواهد بود . اسم های مشتق عبارت اند از : صفت مُشَبِّهِه صیغه ی مبالغه اسم تفضیل اسم زمان اسم مکان اسم مفعول اسم فاعل

4. اسم فاعل اسم فاعل تعریف بر کسی یا چیزی دلالت می کند که زمانی کاری از آن سر زده باشد .

5. طرز ساخت اسم فاعل : الف ) از ثلاثی مجرد بر وزن فاعل ساخته می شود . ب ) در غیر ثلاثی مجرد از مضارع ساخته می شود ، به این ترتیب که : اسم فاعل 1) حرف مضارعه را به « مـُ » تبدیل می کنیم . 2) عین الفعل را مکسور می کنیم . مُکاتِبُ کاتَبَ مانند : کَتَبَ مُتَعَلِّم تَعَلَّمَ ناصِر یَنصُرُ کاتِب

6. اسم مفعول تعریف بر کسی یا چیزی دلالت می کند که زمانی کاری بر آن انجام شده باشد .

7. طرز ساخت اسم مفعول : الف) از ثلاثی مجرد بر وزن مفعول ساخته می شود . ب) در غیر ثلاثی مجرد از مضارع ساخته می شود ، به این ترتیب که : 1) حرف مضارعه را به « مـُ » تبدیل می کنیم . 2) عین الفعل را مفتوح می کنیم . مانند : مُعَلَّمُ مَکتوب عَلَّمَ یَکتُبُ مَنصوُر نَصَرَ

8. اسم مکان و اسم زمان تعریف اسمی است که بر مکان یا بر زمان وقوع فعل دلالت می کند .

9. طرز ساخت اسم مکان و زمان : بر وزن مَفعَل – مَفعِل – مَفعَلَة مانند : مَفعَل : مَبدَاء مَفعِل : مَنزِل مَفعَلَة : مَدرَسَة چگونه تشخیص دهیم که اسم ، اسم مکان است یا زمان ؟ با توجه به جمله . مانند : مَبدَاء حرکتی شارعُ شهاب . اسم زمان اسم مکان مَبدَاء حرکتی الساعة السابعة.

10. پایان