Ψυχόδραμα ψυχοθεραπεία: Πότε ενδείκνυται και για ποιους

1. Η πρώτη φορά που βλέπει κανείς μια ομάδα ψυχοδράματος σε δράση θυμίζει θέατρο. Άνθρωποι στέκονται, μετακινούν καρέκλες, αλλάζουν ρόλους, μιλούν στο «εδώ και τώρα». Όμως ο στόχος δεν είναι η παράσταση, είναι η θεραπευτική συνάντηση με την προσωπική αλήθεια. Το ψυχόδραμα, όπως το οραματίστηκε ο Jacob L. Moreno στις αρχές του 20ού αιώνα, συνδυάζει δράση, σχέσεις και δημιουργικότητα. Δεν περιορίζεται σε ιστορίες που λέγονται, αλλά σε ιστορίες που παίζονται. Και όταν το σώμα, η φωνή και το συναίσθημα συναντούν ασφαλή δομή, ανοίγει ένας δρόμος κατανόησης που δύσκολα επιτυγχάνεται μόνο με λόγια. Στην Ελλάδα, το ψυχόδραμα έχει διανύσει μια ώριμη πορεία. Ομαδικό ψυχόδραμα, σεμινάρια ψυχοδράματος, εκπαίδευση στο ψυχόδραμα και τμήματα ψυχοδράματος λειτουργούν σε Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις. Συναντά κανείς ομάδες με σταθερή εβδομαδιαία ροή, θεματικά εργαστήρια, ψυχόδραμα on line, ακόμα και ειδικές εφαρμογές όπως ψυχοκίνηση για παιδιά ή συνδυαστικές προσεγγίσεις με τέχνες. Πριν εξετάσουμε κόστος, πρακτικά και διαθέσιμες επιλογές, έχει αξία να δούμε τι είναι, πότε ενδείκνυται και για ποιους. Τι είναι το ψυχόδραμα στην πράξη Το ψυχόδραμα είναι μια βιωματική μορφή ψυχοθεραπείας που αξιοποιεί το «παίξιμο ρόλων» για να φωτίσει σχέσεις, εσωτερικές συγκρούσεις και ανεκπλήρωτες ανάγκες. Γεννήθηκε από την ιδέα ότι ο άνθρωπος αυτοθεραπεύεται όταν κινητοποιεί τον αυθορμητισμό και τη δημιουργικότητά του μέσα σε ασφαλή ομάδα. Αντί να αναλύουμε μόνο με λέξεις, «στήνουμε σκηνές». Ο πρωταγωνιστής φέρνει ένα ζήτημα, ο συντονιστής (ψυχοδραματιστής) οργανώνει τη δράση, τα μέλη της ομάδας συμμετέχουν ως βοηθητικοί εγώ, δηλαδή ως πρόσωπα ή όψεις του εσωτερικού του κόσμου. Η διαδικασία ψυχοδράματος προχωρά σε φάσεις. Πρώτα χτίζεται η ζεστασιά, η σύνδεση της ομάδας και του πρωταγωνιστή με το θέμα. Έπειτα εξελίσσεται η δράση, όπου βλέπουμε την ιστορία να παίρνει μορφή πάνω στη σκηνή. Τελευταίο έρχεται το μοίρασμα, μια προσεκτική ανταλλαγή εμπειριών από τα μέλη, χωρίς συμβουλές, με εστίαση στο πώς βίωσε ο καθένας αυτό που είδε. Αυτή η τριπλή κίνηση στηρίζει τον αυθορμητισμό χωρίς να τον αφήνει να γίνει χαοτικός. Όταν οι λέξεις «δεν φτάνουν», το σώμα και ο ρόλος προχωρούν. Εκεί λειτουργεί αυτό που πολλοί αποκαλούν ψυχόδραμα ψυχοκίνηση: η γέφυρα ανάμεσα στο συναίσθημα και την κίνηση. Στην ψυχοκίνηση το σώμα δίνει σήματα που δεν είναι εύκολο να συλληφθούν διανοητικά. Η αλλαγή στάσης, η απόσταση που κρατά κάποιος, ο τόνος της φωνής, γίνονται υλικό. Πολλές φορές, ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται στο πετσί του κάτι που δούλευε με λόγια για ψυχόδραμα Χορομίδου Αθήνα μήνες. Ιστορία του ψυχοδράματος και πώς έφτασε εδώ Ο Moreno ξεκίνησε με παιδικές θεατρικές ομάδες και ελεύθερο αυτοσχεδιασμό στη Βιέννη. Παρατήρησε ότι όταν οι άνθρωποι τολμούν να «πάρουν τον ρόλο» ενός άλλου, αλλά και του ίδιου τους του εαυτού στο παρελθόν ή στο μέλλον, ανοίγουν χώρο για νέες λύσεις. Δεν πρόκειται για μίμηση. Πρόκειται για ενσώματη κατανόηση. Από τη δεκαετία του 1930, το ψυχόδραμα πέρασε στις ΗΠΑ και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, η συστηματική εκπαίδευση ξεκίνησε αρκετά αργότερα, αλλά σήμερα υπάρχουν αναγνωρισμένα κέντρα και επαγγελματίες με πολυετή εμπειρία. Η κοινότητα είναι ζωντανή, με ομάδες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, συχνά σε συνεργασία με ευρωπαϊκά δίκτυα. Στην Αθήνα, πέρα από σταθερές ομάδες, οργανώνονται σεμινάρια ψυχοδράματος θεματικά, όπως «όρια στις σχέσεις» ή «εργασιακές δυναμικές». Το ψυχόδραμα Ελλάδα περιλαμβάνει τόσο ανοιχτές βιωματικές βραδιές όσο και πολυετείς

2. κύκλους εκπαίδευσης. Πολλά προγράμματα έχουν τμήματα ψυχοδράματος για αρχάριους και προχωρημένους, με σαφή δομή εποπτείας και πρακτικής. Για ποιους ενδείκνυται Όσοι ωφελούνται από το ψυχόδραμα μοιράζονται ένα κοινό γνώρισμα, μια επιθυμία να δοκιμάσουν κάτι πέρα από την καρέκλα και τον διάλογο. Η μέθοδος ενδείκνυται όταν το πρόβλημα έχει σχέσεις, ρόλους και σενάρια που επαναλαμβάνονται. Θέματα όπως ζευγαρικές συγκρούσεις, κακές συνεργασίες, οικογενειακά μοτίβα, δυσκολία σε όρια, επαγγελματική κόπωση, αίσθημα «κολλημένου» ρόλου στη ζωή. Άνθρωποι με άγχος, ήπια έως μέτρια καταθλιπτικά συμπτώματα, πένθους και απωλειών συχνά βρίσκουν κάθαρση και νόημα μέσα από τη δράση. Hoje tem Roda de Conversa da Revista Viva! #febrap #psic Hoje tem Roda de Conversa da Revista Viva! #febrap #psic… … Στο ομαδικό ψυχόδραμα, η ομάδα λειτουργεί σαν ζωντανός καθρέφτης. Ένας συμμετέχων βλέπει την ιστορία του να παίζεται μπροστά του από άλλους, νιώθει τι σημαίνει να ακούγεται, αποκτά εικόνα του πώς τον αντιλαμβάνονται. Αυτός ο κοινωνικός συντονισμός είναι ισχυρός θεραπευτικός παράγοντας. Το πρώτο άτομο που εντοπίζει κάτι γνώριμο στη σκηνή που παίζεται δείχνει ότι δεν είναι μόνο του. Και αυτή η εμπειρία ανήκει στην καρδιά του ψυχοδράματος. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η μέθοδος δεν είναι η πρώτη επιλογή. Σε φάσεις οξείας ψύχωσης ή βαριάς απορρύθμισης, προτεραιότητα έχουν άλλες μορφές φροντίδας. Άνθρωποι με έντονη δυσανεξία στην ομαδική έκθεση ίσως χρειάζονται πρώτα ατομική ψυχοθεραπεία. Από την εμπειρία μου, ο κατάλληλος συντονιστής μπορεί να σχεδιάσει μια ήπια είσοδο, με παιχνίδι ρόλων σε πιο προστατευμένο πλαίσιο, ώστε ο φόβος να μην γίνει εμπόδιο στην ουσία. Ψυχόδραμα ψυχοθεραπεία σε ατομικό και ομαδικό πλαίσιο Το ψυχόδραμα εφαρμόζεται σε ομάδες, αλλά και ατομικά. Στο ατομικό, ο θεραπευτής αξιοποιεί τεχνικές όπως ο διπλασιασμός, η αντιστροφή ρόλων, η κενή καρέκλα. Το δωμάτιο μετατρέπεται σε σκηνή, και τοποθετούνται σύμβολα, καρέκλες, αντικείμενα. Οι τεχνικές ψυχοδράματος δεν απαιτούν πολυπρόσωπη ομάδα για να είναι αποτελεσματικές. Για αρκετούς ανθρώπους, μια φάση ατομικής δουλειάς διευκολύνει την ένταξη σε τμήματα ψυχοδράματος αργότερα. Στο ομαδικό πλαίσιο, η δυναμική της ομάδας δυναμώνει τα ευρήματα. Οι βοηθητικοί εγώ δεν παίζουν «θέατρο», υπηρετούν τον πρωταγωνιστή. Μαθαίνεις να εκφράζεις με ακρίβεια, να παρατηρείς άνευ κριτικής, να υποστηρίζεις και να εμπιστεύεσαι το «ό,τι προκύπτει». Η θεραπευτική ασφάλεια προϋποθέτει καθαρά όρια, συμφωνημένους κανόνες εμπιστευτικότητας και σταθερή παρουσία. Πυρηνικές τεχνικές που δίνουν βάθος Καθεμία από τις βασικές τεχνικές στοχεύει στη διεύρυνση της επίγνωσης, με τρόπο ζωντανό: Αντιστροφή ρόλων: ο πρωταγωνιστής παίρνει τη θέση του σημαντικού Άλλου, π.χ. της μητέρας, του προϊσταμένου, του εαυτού του σε άλλη ηλικία. Βλέπει τον εαυτό του απ’ έξω, ακούει λόγια που συνήθως δεν ακούει. Η αλλαγή οπτικής αποκαλύπτει κρυμμένες προσδοκίες. Διπλασιασμός: ένας βοηθητικός εγώ στέκεται δίπλα στον πρωταγωνιστή και δανείζει λόγια στους εσωτερικούς του ψιθύρους. Ο πρωταγωνιστής κρατά ό,τι ταιριάζει και αφήνει ό,τι όχι. Είναι σαν «μεταφραστής» του βιώματος σε λέξεις. Καθρέφτισμα: ο πρωταγωνιστής

3. βγαίνει από τη σκηνή και βλέπει την ιστορία του να παίζεται από άλλους. Η εμπειρία του θεατή για τη δική του ζωή συχνά αλλάζει την αυτοεικόνα του. Κενή καρέκλα: τοποθετείται μια καρέκλα ως «ο άλλος», το μέλλον, μια απόφαση. Ο διάλογος αποκτά υπόσταση χωρίς να είναι απαραίτητος ο πραγματικός άλλος. Χρονική μετατόπιση: σκηνές από το παρελθόν ή το μέλλον αναπαριστώνται στο παρόν. Όταν το παιδικό εγώ μιλά στο ενήλικο εγώ, ξεκλειδώνονται αποθηκευμένες ανάγκες και εξήγηση συμπεριφορών. Οι τεχνικές αυτές, όταν χειρίζονται από έμπειρους ψυχολόγους ψυχοδράματος, δίνουν χώρο όχι μόνο στην κατανόηση, αλλά και στον επαναπρογραμματισμό σχέσεων. Η θεραπεία δεν σταματά στη συνειδητοποίηση, ζητά να δοκιμάσεις νέα απάντηση. Ψυχόδραμα διαδικασία: τι συμβαίνει σε μια συνάντηση Στις ομάδες που συντονίζω, κάθε συνάντηση κρατά 2 έως three ώρες. Η ζεστασιά ανοίγει με ελαφριά άσκηση σύνδεσης. Μπορεί να είναι μια σύντομη ψυχοκίνηση, όπου καλούμε το σώμα να εκφράσει πώς έφτασε σήμερα. Ακολουθεί ένας σύντομος κύκλος μοιράσματος. Από εκεί αναδύεται ένας πρωταγωνιστής. Δεν είναι διαγωνισμός προτεραιοτήτων, αλλά οργανική επιλογή που υπηρετεί την ομάδα. Η δράση ξεκινά και εξελίσσεται με ρυθμό. Παρεμβαίνω συνήθως για να κρατήσω τη διαδικασία καθαρή, να προτείνω αντιστροφή ρόλων όταν χρειάζεται ή να «στέψω» έναν βοηθητικό εγώ. Στο μοίρασμα, τα μέλη μιλούν σε πρώτο πρόσωπο, τι άγγιξε τον καθένα. Ακούμε χωρίς συμβουλές, χωρίς ερμηνείες. Αφήνουμε τη σκηνή να κάνει τη δουλειά της και κλείνουμε συνήθως με μια μικρή άσκηση γείωσης. Αυτή η συνέπεια στη δομή είναι ένα από τα μυστικά για να αισθανθεί ασφαλής μια ομάδα. Ψυχόδραμα ασκήσεις που χρησιμοποιώ συχνά Οι ασκήσεις δεν είναι αυτοσκοπός, είναι γέφυρες. Μία απλή, με ουσία, είναι ο «Χάρτης ρόλων». Στήνουμε στον χώρο καρέκλες ή αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν ρόλους στη ζωή: σύντροφος, παιδί, εργαζόμενος, φίλος, φροντιστής. Ο συμμετέχων στέκεται σε κάθε θέση και παρατηρεί πώς αλλάζει η αναπνοή, η στάση, οι λέξεις. Άλλη άσκηση είναι η «Σκηνή της επιλογής». Μπροστά του δύο καρέκλες, κάθε μία μια πιθανή απόφαση. Μιλά στη μία, μετά στην άλλη, και εκφράζει τα κέρδη και τα κόστη. Ο τρόπος που το σώμα «σπρώχνει» προς τη μία πλευρά πολλές φορές ξεκαθαρίζει ένα δίλημμα που έμενε μήνες στα χαρτιά. Για ζευγάρια, δουλεύω συχνά με αντιστροφή ρόλων. Όταν ο καθένας βιώσει πώς είναι να μπαίνει στα παπούτσια του άλλου, αλλάζει ο τόνος της φωνής, σταματά το «ναι μεν αλλά». Σε εργασιακά θέματα, μια σύντομη αναπαράσταση ομάδας με τους βασικούς παίκτες φανερώνει αμέσως ποιος ρόλος έχει υπερεκπροσωπηθεί και ποιος σιωπά τόσο που να γίνεται βαρίδι. Ψυχόδραμα παράδειγμα από το πεδίο Θα μοιραστώ ένα σύνθετο, ανώνυμο παράδειγμα που συμπυκνώνει όσα περιγράφω. Μια γυναίκα στα forty, επιτυχημένη επαγγελματίας, έρχεται με θέμα «κουραστικές σχέσεις». Στη σκηνή εμφανίζεται ο σύντροφός της, ένας προϊστάμενος και μια νεότερη εκδοχή του εαυτού της. Με αντιστροφή ρόλων μιλά ως προϊστάμενος και ακούει τον εαυτό της να ζητά «λίγο ακόμα, αποδείξεις, χωρίς να γκρινιάζεις». Μετά, ως νεότερη εαυτή της, ζητά επιβεβαίωση από γονείς απορροφημένους στη δουλειά τους. Η εικόνα δένει. Επιλέγουμε να «κλείσουμε» ένα ανολοκλήρωτο δίπολο με την κενή καρέκλα της μητέρας. Η γυναίκα λέει όσα δεν είπε. Παίρνει απάντηση από μια βοηθητική εγώ που στεκόταν ως «μητέρα» και ανταποκρίθηκε με λόγια που έλειψαν, αλλά και όρια που ποτέ δεν άκουσε. Η σκηνή ολοκληρώθηκε με συμφωνία στο «πώς θα μιλήσω στον προϊστάμενο χωρίς να φοβάμαι ότι θα χάσω την αγάπη της μητέρας μου». Τρεις εβδομάδες μετά, περιέγραψε νηφάλια συζήτηση στη δουλειά και αλλαγή στάσης στις προσωπικές σχέσεις. Δεν πρόκειται για μαγικό ραβδί, αλλά για στοχευμένη εμπειρία που αναδομεί νόημα. Πλεονεκτήματα και όρια Το ψυχόδραμα δίνει χώρο στο σώμα, αξιοποιεί τη φαντασία και τη σχέση. Στην πράξη, επιταχύνει την πρόσβαση σε βαθύτερα στρώματα. Περιπτώσεις που σε ατομική, λεκτική θεραπεία προχωρούν αργά, εδώ ξεκλειδώνουν γιατί ο άνθρωπος «το ζει». Επίσης, η ομάδα προσφέρει πολλαπλές οπτικές, άρα και περισσότερες πιθανές λύσεις. Το κόστος είναι ότι απαιτείται διαθεσιμότητα για έκθεση. Μπορεί να είναι έντονο. Γι’ αυτό χρειάζεται έμπειρος συντονιστής, επαρκής ζεστασιά, σωστή δόση τεχνικών. Υπάρχει και το πρακτικό όριο του προγράμματος. Ομάδες συνήθως είναι εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες, με διάρκεια τουλάχιστον τρίμηνη για να δημιουργηθεί δεσμός. Αν

4. κάποιος αλλάζει συχνά πόλη ή ωράριο, το ψυχόδραμα on-line μπορεί να δώσει λύση, αλλά θέλει επιπλέον φροντίδα στη διαμόρφωση του ψηφιακού «χώρου». Ψυχόδραμα στην Αθήνα και επιλογή επαγγελματία Στην Αθήνα, οι επιλογές είναι πολλές. Υπάρχουν κέντρα με μακρά παράδοση, ομάδες που λειτουργούν σε σταθερές μέρες, αλλά και ευέλικτα εργαστήρια Σαββατοκύριακου. Σημασία έχει να βρείτε ψυχολόγους πιστοποιημένους στο ψυχόδραμα, με εκπαίδευση που περιλαμβάνει θεωρία, προσωπική θεραπεία και εποπτεία. Ρωτήστε για την ψυχόδραμα διαδικασία που ακολουθούν, τη φιλοσοφία τους, πώς χειρίζονται ζητήματα ασφάλειας στην ομάδα. Στην Ελλάδα υπάρχουν γνωστά ονόματα στον χώρο. Επαγγελματίες όπως η Δανάη Χορομίδου έχουν συνδέσει το όνομά τους με συνεχή παρουσία και δράση. Η αναζήτηση με λέξεις όπως Ψυχόδραμα Αθήνα, Ψυχόδραμα Χορομίδου ή Ψυχόδραμα Δανάη Χορομίδου θα φέρει αποτελέσματα με τμήματα ψυχοδράματος, ωράρια και τρόπους επικοινωνίας. Μην αρκείστε μόνο στην προβολή, ζητήστε μια δοκιμαστική συνάντηση γνωριμίας. Η χημεία με τον συντονιστή μετρά. Τι χρειάζεται να ξέρετε για το κόστος και τη δέσμευση Το ψυχόδραμα κόστος διαφέρει. Οι ομαδικές συναντήσεις στην Αθήνα κυμαίνονται συχνά μεταξύ 25 και 50 ευρώ ανά τρίωρο, με έκπτωση για μηνιαία δέσμευση. Ατομικές συνεδρίες που χρησιμοποιούν τεχνικές ψυχοδράματος συνήθως βρίσκονται στα επίπεδα των ατομικών ψυχοθεραπειών της αγοράς. Σεμινάρια ψυχοδράματος μιας ημέρας ή Σαββατοκύριακου κοστολογούνται συνήθως ως πακέτα. Όσο αυξάνεται η εμπειρία και η εξειδίκευση του συντονιστή, τόσο διαφοροποιείται η τιμή. Η δέσμευση είναι εξίσου σημαντική με την τιμή. Τα τμήματα ψυχοδράματος ζητούν σταθερή παρουσία, κυρίως για την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη της ομάδας. Αν ξέρετε ότι θα λείψετε συχνά, ίσως ταιριάζουν καλύτερα ευέλικτα εργαστήρια. Για ψυχόδραμα on-line, ελέγξτε τεχνικές λεπτομέρειες: σταθερή σύνδεση, ήσυχο χώρο, κάμερα ανοιχτή. Η ποιότητα του ήχου και η δυνατότητα κίνησης στον χώρο κάνουν διαφορά. Σεμινάρια και εκπαίδευση στο ψυχόδραμα Για όσους θέλουν να προχωρήσουν πέρα από τη βιωματική συμμετοχή, υπάρχουν αναγνωρισμένα προγράμματα εκπαίδευσης. Συνήθως διαρκούν 3 έως four χρόνια και περιλαμβάνουν θεωρητική κατάρτιση, ατομικές και ομαδικές ώρες, εποπτεία και πρακτική. Η εκπαίδευση στο ψυχόδραμα δεν είναι απλή σειρά τεχνικών, είναι μαθητεία στον τρόπο που στήνουμε σκηνή, προστατεύουμε τον πρωταγωνιστή και κρατάμε στιβαρά την ομάδα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσωπική θεραπεία του εκπαιδευόμενου, ώστε να μη γίνουν οι δικές του εκκρεμότητες υλικό στα χέρια άλλων. Τα σεμινάρια ψυχοδράματος για το κοινό προσφέρουν εισαγωγή στις έννοιες χωρίς την πλήρη δέσμευση της εκπαίδευσης. Συχνά έχουν θεματική, όπως τραύμα, μεταβάσεις, εργασιακές σχέσεις. Βοηθούν να καταλάβει κανείς αν του ταιριάζει το ψυχόδραμα ψυχοθεραπεία πριν περάσει σε μακροχρόνια ομάδα. Ψυχόδραμα on-line: πλεονεκτήματα και προκλήσεις Τα τελευταία χρόνια, το ψυχόδραμα on-line αναπτύχθηκε. Πλατφόρμες με σταθερό ήχο και εικόνα επιτρέπουν αξιοπρεπή ροή. Οι τεχνικές προσαρμόζονται. Η κενή καρέκλα γίνεται ορατή με αντικείμενα στο σπίτι, οι βοηθητικοί εγώ εμφανίζονται σε οθόνες, ο συντονιστής κρατά τον ρυθμό με σαφείς οδηγίες. Το πλεονέκτημα είναι η πρόσβαση: άνθρωποι από μικρότερες πόλεις ή με κινητικά θέματα συμμετέχουν κανονικά. Η πρόκληση είναι η ενσώματη επαφή. Δεν αναπληρώνεται πλήρως η κοινή σκηνή. Παρ’ όλα αυτά, έχω δει δουλειές με ουσία, αρκεί να δοθεί χρόνος στην έγερση της ομάδας και στη ρύθμιση του «χώρου» κάθε συμμετέχοντα. Πώς θα καταλάβετε ότι σας ταιριάζει Οι πρώτες δύο με τρεις συναντήσεις δίνουν το στίγμα. Παρατηρήστε αν νιώθετε ασφαλείς με τον συντονιστή, αν ο τρόπος που γίνονται παρεμβάσεις σέβεται τον ρυθμό σας, αν το μοίρασμα της ομάδας σας αφήνει με αίσθηση στήριξης και όχι έκθεσης. Ταιριάζει σε όσους έχουν περιέργεια να δοκιμάσουν ρόλους, να αφεθούν στη ροή, να αντέξουν λίγο άγνωστο. Δεν απαιτεί «θεατρικότητα». Η ειλικρίνεια μετρά, όχι ο θεατρινισμός. Ένα μικρό σημάδι προόδου είναι η καθημερινή μεταφορά. Αν μετά από μια συνάντηση πιάνετε τον εαυτό σας να μιλά διαφορετικά σε ένα οικείο πρόσωπο, αν στέκεστε αλλιώς στο γραφείο, αν ο εσωτερικός σας διάλογος έχει αλλάξει τόνο,

5. το ψυχόδραμα κάνει τη δουλειά του. Η αλλαγή δεν είναι γραμμική. Κάποιες συναντήσεις θα είναι δυνατές, ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΔΑΝΑΗ ΧΟΡΟΜΙΔΟΥ άλλες πιο ήσυχες. Η συνέπεια κρατά το νήμα. Συχνές απορίες που ακούω Πολλοί ρωτούν αν θα χρειαστεί να «εκτεθούν». Η απάντηση είναι ότι στον ρυθμό που αντέχετε, και μόνο σε συμφωνία με τον συντονιστή. Άλλοι φοβούνται ότι δεν θα «τα καταφέρουν». Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Υπάρχει γνήσια παρουσία και πρόθεση. Κάποιοι ρωτούν για ταχύτητα αποτελεσμάτων. Σε ομάδες με εβδομαδιαίες συναντήσεις, σημαντικές αλλαγές εμφανίζονται συνήθως μετά τον πρώτο κύκλο 8 έως 12 συναντήσεων. Δεν είναι μέτρο επιτυχίας, είναι εμπειρικό εύρος. Τέλος, τίθεται θέμα εμπιστευτικότητας. Η ομάδα δεσμεύεται ρητά. Είναι θεμέλιο, όχι διαπραγμάτευση. Σημεία προσοχής στην επιλογή προγράμματος Ελέγξτε την εκπαίδευση και την εποπτεία του συντονιστή. Ζητήστε πληροφορίες για ώρες πρακτικής, πιστοποιήσεις, συμμετοχή σε επαγγελματικούς φορείς. Ρωτήστε για τη δομή: διάρκεια συνάντησης, μέγεθος ομάδας, πολιτική απουσιών, πρωτόκολλο ασφάλειας. Παρατηρήστε πώς απαντούν στις ανάγκες σας. Καλή θεραπεία σημαίνει προσαρμογή, όχι one dimension suits all. Δοκιμάστε μια πρώτη συνάντηση. Η εμπειρία μιλά περισσότερο από το φυλλάδιο. Σκεφτείτε το πρακτικό: τοποθεσία, ώρα, κόστος. Η βιωσιμότητα της δέσμευσης είναι μέρος της θεραπείας. Η θέση της δημιουργικότητας και της κοινότητας Το ψυχόδραμα δεν βλέπει τον άνθρωπο ως πρόβλημα προς επίλυση, αλλά ως δημιουργό που έχει κολλήσει σε λίγους ρόλους. Ο στόχος είναι να μεγαλώσει το ρεπερτόριο. Όταν ένας πατέρας που μέχρι χθες ήξερε μόνο τον ρόλο του «αμείλικτου κριτή» δοκιμάζει επί σκηνής τον ρόλο «ακροατής», ανοίγει ένα νέο μονοπάτι και στο σπίτι του. Η ομάδα γίνεται μικρογραφία κοινωνίας, με ρόλους, όρια, συναισθήματα. Κάθε μέλος επηρεάζει και επηρεάζεται. Αυτό το «μαζί» θεραπεύει. Στη χώρα μας, όπου η οικογενειακή και κοινωνική συνοχή είναι υψηλή, το ψυχόδραμα βρίσκει πρόσφορο έδαφος. Μας ταιριάζει η προφορικότητα, ο διάλογος, η φυσική έκφραση. Ταυτόχρονα, χρειαζόμαστε χώρο για ατομικότητα και όρια. Οι σκηνές του ψυχοδράματος συχνά ακουμπούν σε αυτά τα πολιτισμικά νήματα, κάνοντας τη δουλειά ουσιαστική, όχι θεωρητική. Κλείνοντας το νήμα Το ψυχόδραμα δεν είναι για όλους, ούτε για όλες τις φάσεις. Είναι όμως πολύτιμο εργαλείο όταν οι λέξεις έχουν κουραστεί και οι σχέσεις ζητούν νέο μοτίβο. Αν αναρωτιέστε αν σας ταιριάζει, ζητήστε μια συνάντηση γνωριμίας, παρακολουθήστε ένα ανοιχτό εργαστήριο, ρωτήστε για τα τμήματα ψυχοδράματος που λειτουργούν κοντά σας. Αν βρίσκεστε στην Αθήνα, υπάρχουν ομάδες με έμπειρους συντονιστές, ανάμεσά τους επαγγελματίες όπως η Δανάη Χορομίδου, που μπορούν να σας κατευθύνουν σε αυτό που σας ταιριάζει. Αν ζείτε εκτός, το ψυχόδραμα online είναι αξιόλογη επιλογή, ειδικά ως γέφυρα μέχρι να βρείτε ομάδα από κοντά. Το κέρδος δεν είναι να παίξετε έναν καλύτερο ρόλο, είναι να τον ζήσετε με μεγαλύτερη ελευθερία. Να δείτε με καθαρά μάτια πού κρατάτε σφιχτά το παλιό και πού μπορείτε να πειραματιστείτε με το νέο. Το ψυχόδραμα, όταν γίνεται με φροντίδα, προσφέρει ακριβώς αυτό: έναν ασφαλή χώρο για να δοκιμάσετε, να νιώσετε και να αλλάξετε. Και συχνά, αυτή η μικρή αλλαγή πάνω στη σκηνή είναι αρκετή για να αρχίσει να αλλάζει και η μεγάλη σκηνή της ζωής σας. Δανάη Χορομίδου, Ψυχολόγος, Ψυχοκίνηση, Κέντρο Ψυχοδράματος και Προσωπικής Ανάπτυξης Psychologist in Agia Paraskevi Patriarchou Grigoriou E 4, Ag. Paraskevi 153 41 21 5515 9120