ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ: 10 τεχνικές για αυτογνωσία και ενδυνάμωση

1. Το ψυχόδραμα είναι μια μέθοδος ψυχοθεραπείας που δεν μένει στη σκέψη, ζωντανεύει την εμπειρία. Σηκώνεσαι από την καρέκλα, μπαίνεις στη σκηνή, συναντάς ρόλους, εικόνες και κομμάτια του εαυτού σου. Όταν ο Jacob Levy Moreno διαμόρφωσε την προσέγγιση, μίλησε για αυθορμητισμό, δημιουργία και συνάντηση. Αυτά τα τρία, όταν συντονιστούν, ανοίγουν δρόμους αυτογνωσίας που δύσκολα κατακτώνται μόνο με λόγια. Στο ομαδικό ψυχόδραμα, το σώμα, η φαντασία και η σχέση γίνονται όργανα αλλαγής. Στο ατομικό, ο διάλογος κυριεύει, αλλά η δράση παραμένει η καρδιά του. Στην Ελλάδα, από την Αθήνα ως τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα, λειτουργούν τμήματα ψυχοδράματος, ομάδες αυτογνωσίας, εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια. Η πρακτική έχει ριζώσει σε κοινότητες ψυχολόγων και ψυχοθεραπευτών που αγαπούν την τέχνη της σκηνής, μα και τη φροντίδα του τραύματος. Άκουσα κάποτε μια συμμετέχουσα, νέα μητέρα, να λέει στο τέλος μιας δράσης: νιώθω σαν να βρήκα μια πόρτα μέσα μου που έλειπε. Αυτό το συναίσθημα, η εμπειρία μιας εσωτερικής πόρτας που ανοίγει, συνοψίζει γιατί οι ασκήσεις ψυχοδράματος αξίζουν τον χρόνο και την προσοχή. Παρακάτω περιγράφω δέκα πρακτικές τεχνικές ψυχοδράματος, με επεξήγηση, στόχο, συνθήκες ασφάλειας, και μικρές ιστορίες από την αίθουσα. Παράλληλα φωτίζω όσα χρειάζεται να γνωρίζει κανείς για τη διαδικασία, τους ρόλους, το κόστος και τις δυνατότητες συμμετοχής σε Αθήνα και διαδικτυακά. Τι είναι το ψυχόδραμα και πώς δουλεύει Στο ψυχόδραμα, ο πρωταγωνιστής φέρνει ένα θέμα. Η ομάδα προσφέρει καθρέφτισμα, ρόλους και υποστήριξη. Ο συντονιστής οδηγεί τη δράση, επιλέγει τεχνικές, κρατά την ασφάλεια και το πλαίσιο. Η διαδικασία ακολουθεί συνήθως τρεις φάσεις. Ζέσταμα, για να κινητοποιηθεί ενέργεια και εμπιστοσύνη. Δράση, όπου στήνεται η σκηνή του θέματος. Μοίρασμα, όπου οι συμμετέχοντες μιλούν για δικές τους αντίστοιχες εμπειρίες, όχι για τον πρωταγωνιστή. Αυτή η τριμερής ροή κρατάει τις ισορροπίες. Ο πρωταγωνιστής δεν μένει μόνος με τα συναισθήματά του, ούτε χάνει τον έλεγχο. Η ομάδα δεν γίνεται κριτής, γίνεται μάρτυρας και συνοδοιπόρος. Η ψυχοκίνηση έχει σημαντικό ρόλο. Το σώμα εκφράζει πριν από τις λέξεις. Η στάση, η απόσταση, το βλέμμα, όλα μιλούν. Γι’ αυτό μιλάμε συχνά για Ψυχόδραμα Ψυχοκίνηση, ένα συνεχές όπου η κίνηση τροφοδοτεί την ενόραση και η ενόραση επιστρέφει στο σώμα. Όσοι δυσκολεύονται να εκφράσουν θυμό ή θλίψη λεκτικά, συχνά βρίσκουν διέξοδο μέσα από έναν ρόλο. Δεν χρειάζεται να “παίξεις καλά”, χρειάζεται να είσαι παρών. Γιατί οι ασκήσεις κάνουν τη διαφορά Οι ασκήσεις ψυχοδράματος δεν είναι «συνταγές». Είναι σχήματα που καλλιεργούν αυθορμητισμό, συνδεσιμότητα και νέα συμπεριφορά. Χωρίς αυτές, πολλοί μένουν στην ανάλυση, ενώ με αυτές η εμπειρία κλείνει κύκλους. Η κατάλληλη τεχνική, στην κατάλληλη στιγμή, ανοίγει την αισθητηριακή μνήμη, ξεμπλοκάρει παλιές σκηνές, επιτρέπει επανόρθωση. Στο τέλος, η εικόνα που μένει στο σώμα κρατά περισσότερο από τις λέξεις. Ρόλοι και ασφάλεια στη σκηνή Ο πρωταγωνιστής φέρνει την ιστορία. Ο βοηθητικός Εγώ ενσαρκώνει πρόσωπα ή πλευρές του πρωταγωνιστή. Η ομάδα λειτουργεί ως κοινότητα μαρτύρων. Ο συντονιστής κρατά καταφύγιο. Αυτό σημαίνει ρυθμός, όρια, σαφή πλαίσια. Η οδηγία είναι απλή. Δουλεύουμε με σεβασμό, χωρίς ερμηνείες πάνω στον άλλον. Μιλάμε για τον εαυτό μας στο μοίρασμα. Οποιαδήποτε άσκηση μπορεί να σταματήσει ή να προσαρμοστεί. Στόχος δεν είναι να εντυπωσιάσουμε αλλά να επιτρέψουμε μια αυθεντική συνάντηση. 10 τεχνικές ψυχοδράματος για αυτογνωσία και ενδυνάμωση Κάθε τεχνική παρουσιάζεται όπως την εφαρμόζουμε σε ομάδες ενηλίκων. Οι ίδιες αρχές, με προσαρμογές, λειτουργούν και σε εφήβους, σε θεραπευτικό πλαίσιο ή σε εκπαιδευτικά σεμινάρια. 1. Αντιστροφή ρόλων Ο πρωταγωνιστής παίρνει τη θέση του άλλου. Αν δουλεύουμε με ένα δύσκολο διάλογο με τον πατέρα, ο πρωταγωνιστής στέκεται στη θέση του πατέρα, φοράει το κασκόλ που τον συμβολίζει, μιλάει από εκεί. Η εμπειρία αλλάζει αμέσως. Η οπτική του άλλου δεν ακούγεται σαν ξένο σώμα, βιώνεται στο σώμα του πρωταγωνιστή. Συχνά, αυτό ξεμπλοκάρει αδιέξοδα. Θυμάμαι έναν άνθρωπο που για χρόνια θύμωνε με την ψυχρότητα της μητέρας του. Στην αντιστροφή ρόλων,

2. ένιωσε σωματικά την παγωμάρα που εκείνη κουβαλούσε από τον πόλεμο. Ούτε συγχώρεση ούτε κατηγορία, απλώς μια πιο πλήρης εικόνα που επέτρεψε επιλογές. Πρακτική σημείωση. Η αντιστροφή ρόλων θέλει ήρεμο ρυθμό και συχνή επιστροφή στον αρχικό ρόλο, για να μην χαθεί η αίσθηση του εαυτού. 2. Καθρέφτισμα Ένας βοηθητικός Εγώ αναπαριστά τη σκηνή του πρωταγωνιστή. Εκείνος μετακινείται στο πλάι και παρακολουθεί. Το να βλέπεις τον εαυτό σου να ζει τη σκηνή σου, χωρίς να συμμετέχεις, φωτίζει λεπτομέρειες που μέσα στη θύελλα δεν φαίνονται. Ένας επαγγελματίας που εργαζόταν 12 ώρες την ημέρα είδε τον βοηθητικό να αναπαριστά την επιστροφή του στο σπίτι, το πέσιμο στον καναπέ, το κινητό στο χέρι. Μικρές παύσεις, βαριά εκπνοή. Είπε μόνο μια φράση. Δεν ζω, επιβιώνω. Αυτή η φράση έγινε πυξίδα για τις επόμενες αποφάσεις του. Καλή πρακτική. Στο καθρέφτισμα κρατάμε ακρίβεια, δεν υπερδραματοποιούμε. Η στόχευση είναι καθαρή εικόνα, όχι θέαμα. 3. Διπλό Το διπλό είναι μια «φωνή» που στέκεται δίπλα στον πρωταγωνιστή και λέει δυνατά ό,τι εκείνος πιθανώς νιώθει ή σκέφτεται και διστάζει να εκφράσει. Όταν ο πρωταγωνιστής ακούσει κάτι που τον αγγίζει, το επαναλαμβάνει με δικά του λόγια. Είναι σαν να ανοίγουμε ένα μικρό παράθυρο στην εσωτερική του ομιλία. Στη δράση μιας γυναίκας που δυσκολευόταν να ζητήσει βοήθεια, το διπλό ψιθύρισε. Μη τους βαραίνεις. Εκείνη το επανέλαβε σαν να ανακάλυψε μια κρυμμένη εντολή. Μετά από λίγα λεπτά, τη μετέτρεψε. Δικαιούμαι να ζητάω. Το σώμα της ίσιωσε. Προσοχή. Το διπλό δεν είναι σχολιαστής. Δεν εξηγεί, νιώθει μαζί και προτείνει διακριτικά. four. Χρονική γέφυρα Ξεκινάμε από ένα πρόσφατο γεγονός και ταξιδεύουμε πίσω στο πρώτο αντίστοιχο μοτίβο. Το παρόν γίνεται πόρτα που ανοίγει στο παρελθόν. Ένας άνδρας που ένιωθε υπερβολικό άγχος όταν αφεντικά τον ρωτούσαν λεπτομέρειες, μέσα από τη γέφυρα είδε τον εαυτό του στα 10, στον πίνακα, με έναν δάσκαλο που ζητούσε τέλειες απαντήσεις. Η αποκωδικοποίηση δεν είναι θεωρητική. Εκεί, στο σώμα του παιδιού, έκανε μια νέα κίνηση. Σήκωσε το χέρι και είπε. Δεν ξέρω ακόμη, θα μάθω. Το νευρικό του σύστημα κατέγραψε όχι μόνο την ανάμνηση, αλλά και μια καινούρια εμπειρία επάρκειας. 5. Κενή καρέκλα Τοποθετείται μια καρέκλα απέναντι. Εκεί κάθεται συμβολικά ένας άνθρωπος ή μια πλευρά του εαυτού. Ο πρωταγωνιστής μιλά, ακούει, απαντά, αλλάζοντας ρόλους. Η άσκηση προσφέρει δομημένο διάλογο που αλλιώς συμβαίνει μόνο στο κεφάλι. Μια πελάτισσα έβαλε στην καρέκλα την «τελειομανή της». Στον διάλογο, άκουσε επιτέλους την πρόθεσή της. Θέλω να σε προστατεύω από την κριτική. Η σύγκρουση μαλάκωσε, εμφανίστηκε συνεργασία. Το ζητούμενο δεν είναι να «σκοτώσουμε» μια πλευρά, αλλά να της δώσουμε σωστή θέση. 6. Άγκυρες υποστήριξης Στη σκηνή τοποθετούμε αντικείμενα ή ανθρώπους ως άγκυρες. Θάρρος, γείωση, σοφία, υπομονή. Ο πρωταγωνιστής αποφασίζει που θα τις τοποθετήσει, τις αγγίζει όταν χρειάζεται. Είναι ένα απλό εργαλείο ρύθμισης. Σε έντονες δράσεις, οι άγκυρες κρατούν την ισορροπία. Σε εργασία πένθους, μια συμμετέχουσα έβαλε στο πάτωμα μια κουβέρτα σαν άγκυρα ζεστασιάς. Κάθε φορά που πλησίαζε τη σκηνή του αποχαιρετισμού, πατούσε την κουβέρτα λίγα δευτερόλεπτα, πήγαινε ξανά. Το πένθος θέλει ρυθμό, όχι άλματα. 7. Σκάλες και αδιέξοδα Στήνουμε μια ορατή διαδρομή στο δωμάτιο με χαρτιά στο πάτωμα. Κάθε χαρτί είναι ένα βήμα προς το ζητούμενο. Στο τέλος, τοποθετούμε ένα σύμβολο του στόχου. Ο πρωταγωνιστής βαδίζει, και σε κάθε βήμα δηλώνει τι χρειάζεται, τι τον εμποδίζει. Τα αδιέξοδα εμφανίζονται γρήγορα. Ένας νεαρός που ήθελε μεταπτυχιακό στο εξωτερικό κόλλησε στο τρίτο βήμα, οικονομικά. Δεν λύσαμε τους αριθμούς στη σκηνή. Βρήκαμε Τι είναι το ψυχόδραμα ωστόσο έναν ρόλο που χρειαζόταν. Διαπραγματευτής. Βγήκε από τη θέση του «καλού παιδιού», φόρεσε τον ρόλο, και αργότερα τηλεφώνησε για υποτροφίες. Η τεχνική δεν αντικαθιστά την πράξη, την προετοιμάζει.

3. eight. Πλάνο μέλλοντος Ο πρωταγωνιστής στήνει μια σκηνή έξι μήνες ή δύο χρόνια μπροστά. Μπαίνει μέσα και ζει λεπτομέρειες. Τι βλέπει το πρωί, πώς μιλά στους άλλους, ποιο ρυθμό έχει το σώμα του. Οι λεπτομέρειες έχουν δύναμη. Όταν το μέλλον γίνει εικόνα, ο εγκέφαλος το διαβάζει σαν πιθανότητα. Μια γυναίκα που ήθελε να φύγει από εξαντλητική δουλειά έστησε σκηνή με ελεύθερο επάγγελμα. Στην αρχή το μέλλον έμοιαζε γλυκανάλατο. Στην τρίτη προσπάθεια, πρόσθεσε το άγχος των ασταθών εισοδημάτων. Το μέλλον έγινε αληθινό. Τότε μπόρεσε να σχεδιάσει βήματα. Το ψυχόδραμα δεν πουλάει φαντασιώσεις. Ζητάει αλήθεια. 9. Σοσιόγραμμα επί τόπου Χωρική απεικόνιση σχέσεων. Η ομάδα απλώνεται στο δωμάτιο. Κάθε άτομο στέκεται πιο κοντά ή πιο μακριά από τον πρωταγωνιστή ανάλογα με το πόσο συνδεδεμένο νιώθει. Μετατοπίσεις δείχνουν δυναμικές που δεν λέγονται με ευκολία. Σε μια ομάδα συναδέλφων, το σοσιόγραμμα έδειξε δύο υποομάδες και έναν άνθρωπο που στεκόταν μόνος, χωρίς να το έχει συνειδητοποιήσει. Η εικόνα δεν είναι κατηγορία, είναι πρόσκληση για νέα κίνηση. Με δύο μικρές παρεμβάσεις, δημιουργήθηκαν γέφυρες επικοινωνίας που στο γραφείο έλειπαν μήνες. 10. Τελετουργικό κλεισίματος Κάθε δράση χρειάζεται κλείσιμο. Μια μικρή τελετή, φτιαγμένη από την ομάδα. Μπορεί να είναι ένα τραγούδι, μια φράση, μια κοινή αναπνοή, μια κίνηση που επαναλαμβάνεται. Το τελετουργικό σηματοδοτεί στο νευρικό σύστημα ότι η ένταση έληξε. Σε ομάδες που δουλεύουν βαθιά, το κλείσιμο προστατεύει από συναισθηματικό hangover. Θυμάμαι ομάδα που διάλεξε μια μικρή φράση στο τέλος, σήμερα πήγα όσο άντεχα. Ακούστηκε τρυφερό και αρκετό. Παράδειγμα δράσης από μια ομάδα στην Αθήνα Σε τμήματα ψυχοδράματος στην Αθήνα, μια συνηθισμένη βραδιά ξεκινά 19.00. Στο ζέσταμα, ο συντονιστής προτείνει μια ψυχοκινητική άσκηση. Μετακινήσεις στον χώρο ανάλογα με λέξεις, θάρρος, όριο, παιχνίδι. Η ενέργεια ανεβαίνει, οι άνθρωποι αρχίζουν να βλέπουν ο ένας τον άλλον όχι ως αγνώστους, αλλά ως σώματα με ρυθμό. Στην επιλογή πρωταγωνιστή, μιλούν 2 ή 3 άτομα. Η ομάδα διαλέγει ποιο θέμα φαίνεται πιο ώριμο. Η δράση κρατά forty five με 70 λεπτά. Μπαίνουν τεχνικές ανάλογα με τις στροφές της ιστορίας. Όταν ολοκληρωθεί, έρχεται το μοίρασμα. Όχι σχόλια, όχι συμβουλές. Μόνο προσωπικά αντίστοιχα. Αυτό που ειπώθηκε για τον πατέρα σου μου θύμισε τον δικό μου. Η βραδιά κλείνει 21.30. Οι άνθρωποι φεύγουν συνήθως ήσυχοι, ακόμη και όταν άγγιξαν δύσκολα. Τι αλλάζει με το ψυχόδραμα σε σχέση με άλλες προσεγγίσεις Η ψυχοθεραπεία έχει πολλές γλώσσες. Η γνωσιακή προσφέρει δομή σκέψης. Η συστημική φωτίζει σχέσεις. Το ψυχόδραμα προσθέτει σκηνή και σώμα. Για ανθρώπους που εγκλωβίζονται στο μυαλό, είναι ανάσα. Για ανθρώπους που φοβούνται την έκθεση, είναι πρόκληση, αλλά με σωστή καθοδήγηση γίνεται ασφαλής τόπος επέκτασης. Δεν είναι πανάκεια. Σε περιπτώσεις έντονου τραύματος, απορρύθμισης ή κρίσεων, χρειάζεται προσεκτική ρύθμιση ρυθμού, ενίοτε ατομικές συνεδρίες πριν την ομαδική σκηνή. Η εμπειρία δείχνει ότι η ποιότητα του συντονιστή και η συνοχή της ομάδας καθορίζουν τα οφέλη. Πώς ξεκινά κάποιος: τμήματα, κόστος, on-line επιλογές Στην Ελλάδα υπάρχουν τμήματα ψυχοδράματος σε μεγάλες πόλεις, με συναντήσεις εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες. Η συμμετοχή σε ομάδες αυτογνωσίας κοστίζει συνήθως σε εύρος 25 με 50 ευρώ ανά συνάντηση για ομαδικό, ή 50 με 90 για ατομικό ψυχόδραμα, ανάλογα με χώρο και εμπειρία συντονιστή. Τα σεμινάρια ψυχοδράματος Σαββατοκύριακου κυμαίνονται συχνά μεταξύ ninety και one hundred eighty ευρώ. Η εκπαίδευση στο ψυχόδραμα, πολυετής και πιστοποιημένη, έχει διαφορετική οικονομική και χρονική δέσμευση, με κύκλους που διαρκούν 3 ως 4 χρόνια. Οι τιμές διαφέρουν, ρωτήστε για πακέτα και υποτροφίες. Σημασία έχει η διαφάνεια. Ρωτήστε καθαρά για κόστος, απουσίες, πολιτική ακυρώσεων. Το ψυχόδραμα online υπάρχει και λειτουργεί καλύτερα σε μικρές ομάδες, με προσαρμογές. Η σκηνή γίνεται το δωμάτιο του καθενός, οι άγκυρες είναι αντικείμενα του σπιτιού, η κάμερα γίνεται πλαίσιο. Χάνει κάτι από τη φυσική συνύπαρξη, κερδίζει όμως σε προσβασιμότητα, ειδικά για όσους μένουν εκτός αστικών κέντρων ή έχουν κινητικές δυσκολίες. Η εμπειρία δείχνει ότι τεχνικές όπως η κενή καρέκλα, το διπλό και το πλάνο μέλλοντος δουλεύουν άψογα και διαδικτυακά. Το σωματικό συντονιστικό κομμάτι απαιτεί περισσότερη φροντίδα.

4. Πώς να επιλέξετε συντονιστή και ομάδα Η χημεία με τον συντονιστή μετρά. Αναζητήστε ψυχολόγους ή ψυχοθεραπευτές με πιστοποίηση στο ψυχόδραμα και εποπτεία. Ζητήστε ανοιχτά για την εκπαίδευσή τους, τις συνεχείς επιμορφώσεις, την προσέγγισή τους στη ρύθμιση τραύματος. Ρωτήστε για τη σύνθεση της ομάδας, μέγεθος, εύρος ηλικιών, κανόνες εμπιστευτικότητας. Αν νιώθετε πίεση, φύγετε. Αν νιώθετε χώρο να αναπνεύσετε, μείνετε. Οι πρώτες δύο με τρεις συνεδρίες είναι δείκτης. Στο μοίρασμα, υπάρχουν αληθινές φωνές ή συμβουλές; Στη δράση, υπάρχει ρυθμός ή τρέξιμο; Οι λεπτομέρειες προδίδουν την ποιότητα. Ασκήσεις που μπορείτε να δοκιμάσετε με ασφάλεια στο σπίτι Ορισμένα στοιχεία του ψυχοδράματος είναι ασφαλή για ατομική πρακτική. Δεν αντικαθιστούν θεραπεία, αλλά καλλιεργούν επίγνωση. Μια μικρή ρουτίνα, ιδανική όταν νιώθετε μπλοκαρισμένοι, μπορεί να περιλαμβάνει τρία βήματα. Πρώτα, κενή καρέκλα με μια πλευρά σας που σας κουράζει. Δώστε της φωνή για 3 λεπτά. Μετά, αντιστροφή ρόλων για 2 λεπτά. Τέλος, μία φράση-άγκυρα που θα λέτε όρθιοι, με γείωση. Κρατήστε συνολικά δέκα λεπτά. Σημαντικό να κλείνετε με κίνηση, περπάτημα στο δωμάτιο, νερό, λίγες τεντώσεις. Συχνές ερωτήσεις που ακούμε στην αίθουσα Πρέπει να «παίζω καλά»; Όχι. Δεν κάνουμε θέατρο για θεατές, αλλά για εσωτερική αλήθεια. Η αλήθεια δεν χρειάζεται τεχνική υποκριτική. Θα εκτεθώ υπερβολικά; Ο συντονιστής ρυθμίζει. Μπορείς να πεις όχι, να ζητήσεις παύση, να δουλέψεις με σύμβολα αντί για πρόσωπα αν έτσι νιώθεις ασφαλής. Δουλεύει αν δεν θυμάμαι πολλά από το παρελθόν; Ναι. Η δράση ξεκινά από το παρόν. Αν χρειαστεί, η μνήμη θα ακολουθήσει. Πόσο γρήγορα θα δω αλλαγές; Κάποιοι βιώνουν μετατόπιση από την πρώτη δράση, άλλοι θέλουν εβδομάδες. Σταθερότητα και ρυθμός κάνουν τη διαφορά. Ταιριάζει σε όλους; Σε σοβαρή απορρύθμιση ή οξεία κρίση, συστήνονται ατομικές συνεδρίες σταθεροποίησης πριν από ομαδική εργασία. Η λεπτή τέχνη της παρουσίας Στο ψυχόδραμα, το σημαντικότερο εργαλείο δεν είναι η τεχνική, αλλά η παρουσία. Η ποιότητα του βλέμματος, η ακρίβεια του αγγίγματος όταν επιτρέπεται, η σιωπή στο σωστό σημείο. Ένα διπλό που ακούει προσεκτικά είναι πιο δυνατό από δέκα ευφυείς ερμηνείες. Μια αντιστροφή ρόλων χωρίς προετοιμασία μπορεί να μπερδέψει, με μία ανάσα και μια σαφή πρόθεση όμως ανοίγει. Με τα χρόνια, έχω μάθει να εμπιστεύομαι την κίνηση του πρωταγωνιστή. Το σώμα ξέρει. Αν του δώσεις χώρο και όρια, θα δείξει τον δρόμο.

5. Γιατί αυτή η δουλειά απελευθερώνει Σε μια εποχή που πολλά γίνονται με οθόνες, η σκηνή του ψυχοδράματος επιστρέφει σε κάτι αρχέγονο. Άνθρωποι σε κύκλο, ιστορίες, ρόλοι, μάρτυρες. Η επαφή θεραπεύει όσο και η ενόραση. Οι ασκήσεις είναι ο σκελετός, οι άνθρωποι η ψυχή. Κάθε φορά που μια ομάδα μοιράζεται αυθεντικά, κάτι αλλάζει πέρα από το ατομικό. Αλλάζει ο τρόπος που στεκόμαστε δίπλα στον πόνο, που σηκώνουμε το βλέμμα, που ζητάμε αυτά που χρειαζόμαστε. Μικρός πρακτικός οδηγός συμμετοχής Πριν πας, σημείωσε δύο θέματα που σε καίνε και ένα που νιώθεις άνετα να αγγίξεις πρώτο. Φόρα άνετα ρούχα, πάρε νερό και κάτι ελαφρύ για μετά, το σώμα δουλεύει. Βάλε όριο στο κινητό σου, άφησέ το εκτός αίθουσας για να κρατήσεις τον ρυθμό. Αν κάτι σε πιέζει, πες το στον συντονιστή στο διάλειμμα, η ρύθμιση είναι μέρος της δουλειάς. Μετά τη συνάντηση, κράτησε 20 λεπτά σιωπής πριν μπεις ξανά στον θόρυβο. Όταν η παράδοση συναντά το σήμερα Στην Ελλάδα, η κοινότητα του ψυχοδράματος έχει πλούσια ιστορία. Από τις πρώτες ομάδες μέχρι τα σύγχρονα εργαστήρια με έμφαση στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος, η γραμμή είναι η ίδια. Σεβασμός στο πρόσωπο, πίστη στη σκηνή, έγνοια για την κοινότητα. Ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές εκπαιδεύονται χρόνια, εποπτεύονται, μοιράζονται τεχνογνωσία. Η πόλη βοηθά. Η Αθήνα προσφέρει ποικιλία τμημάτων, πρωινά και βραδινά, εβδομαδιαία και μηνιαία, αλλά και ψυχόδραμα online για όσους δεν μπορούν να έρθουν. Ο καθένας βρίσκει ρυθμό που του ταιριάζει. Ετοιμότητα, όχι τελειότητα Αν κάτι κρατάω από εκατοντάδες ώρες στη σκηνή, είναι ότι η αλλαγή δεν περιμένει τελειότητα. Θέλει ετοιμότητα. Ένα μικρό βήμα, ένα νέο βλέμμα, μια φράση που γίνεται άγκυρα. Οι τεχνικές ψυχοδράματος είναι εργαλεία για να κερδίσεις ακριβώς αυτό, ετοιμότητα σε πραγματικό χρόνο. Παίρνεις μαζί σου την εμπειρία από την αίθουσα στο σπίτι, στο γραφείο, στις σχέσεις. Και κάθε φορά που διστάζεις, θυμάσαι. Υπάρχει μια σκηνή μέσα σου. Μπορείς να την στήσεις, να αντιστρέψεις ρόλους, να καλέσεις βοήθεια, να κλείσεις με φροντίδα. Ένα σύντομο σχέδιο δεκαπέντε ημερών για να μπεις στο νερό Εβδομάδα 1: Κλείσε θέση σε μια ανοιχτή βραδιά γνωριμίας. Σημείωσε μετά τρία πράγματα που ένιωσες στο σώμα. Εβδομάδα 2: Εφάρμοσε δύο μικρές ασκήσεις στο σπίτι, κενή καρέκλα και φράση-άγκυρα. Κράτα ένα τετράδιο, τρεις γραμμές μετά από κάθε πρακτική. Στο τέλος των 15 ημερών, αποφάσισε αν θέλεις να δοκιμάσεις τμήμα για έναν μήνα. Μην δεσμευτείς για ένα έτος από την πρώτη επαφή. Ο ρυθμός σου είναι κλειδί. Το ψυχόδραμα δεν υπόσχεται εύκολους δρόμους. Υπόσχεται κάτι ακριβότερο. Μια σκηνή όπου μπορείς να συναντήσεις τον εαυτό σου με ειλικρίνεια, να πειραματιστείς με νέες στάσεις, να πάρεις μαζί σου ένα ζωντανό βίωμα. Οι ασκήσεις είναι οι πόρτες. Εσύ είσαι αυτός που τις ανοίγει. Και όταν το κάνεις, η ζωή έξω Μαθήματα ψυχόδραμα από την αίθουσα αρχίζει να μοιάζει λίγο πιο ευρύχωρη.