Download
1 / 44
E N D
به نظر می رسد که کل دستگاه علم و دانش کشور باید با یک دید انقلابی به مسئله نگاه کند مثل آن کسی که فرزندش درون آب افتاده و دارد غرق می شود، مثل روحیه همان مبارزانی که در دوران پیش از پیروزی انقلاب هیچ چیز نه زن، نه بچه، نه خانه، نه راحتی نمی فهمیدند و همه زندگی اش مصروف این می شد.از بیانات مقام معظم رهبری 1369/5/23
سیاستهای دفتر توسعه فنآوری سلامت در سال 91 و سالهای پیش رو
ماموریت دفتر توسعه فنآوری سلامت استفاده از علوم و فنون و کلیه امکانات نرم افزاری و سخت افزاری موجود در کشور بمنظور دستیابی به فنآوری های مورد نیاز برای استفاده در عرصه های مختلف حوزه سلامت
ضرورت اجرای برنامه توسعه فناوری با توجه به هدف گیری وزارت بهداشت در نقشه جامع علمی کشور فصل دوم ماده 2-2-1: دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در منطقه فصل دوم ماده 2-2-2: احراز مرجعیت علمی در جهان فصل دوم ماده 2-2-4 دستیابی به توسعه علوم و فناوری های نوین و نافع فصل دوم ماده 2-3-8 فناوری زیستی فصل دوم 4-2 کمیت های مطلوب: فناوری و نوآوری فصل سوم اولویت های علم فنآوری کشور: اولویت های: ب سلامت: داروهای جدید و نوترکیب، تجهیزات پزشکی، سلولی و مولکولی، فراورده های زیستی فصل چهارم: راهبردها، اقدامات ملی، راهبرد کلان 3، راهبرد کلان 9، راهبرد کلان 11
ضرورت اجرای برنامه های توسعه فناوری سلامت با توجه به هدف گيری وزارت بهداشت درسند چشم انداز 1404 دستیابی به جایگاه اول منطقه ثبت سالانه 280 پتنت در حوزه سلامت فعالیت 60 پژوهشگاه و مرکز رشد فناوری در حوزه های اولویت دار دستیابی به استانداردهای بین المللی در تمامی حوزه های فناوریهای سلامت دستیابی به 2 درصد از بازار جهانی محصولات و خدمات در حوزه سلامت دستیابی به 85 درصد از بازار داخل محصولات حوزه سلامت
نگاه کلی بازار سلامت در جهان و ايران حجم بازار جهانی سلامت در سال 2010 معادل 5 تریلیون دلار برآورد شده است. رشد سالانه بازار جهانی سلامت حدود 8% برآورد می گردد. بر این اساس بایستی طوری برنامه ریزی گردد تا در سال 1404 ایران معادل 200 میلیارد دلار (معادل دو درصد) ازسهم بازار سلامت را در اختیار داشته باشد . بر اساس آمار موجود حجم واردات دارو وتجهیزات پزشکی حدودا 3/5میلیارد دلار میباشد . با فرض رشد سالیانه 8% افزایش واردات و براساس هدف گذاری فوق این رقم باید به 600 میلیون دلاردر سال 1404 کاهش یابد. اگر روال فعلی ادامه یابد حجم واردات دارو و تجهیزات در سال 1404 حدودا“ 9/5 میلیارد دلار خواهد بود.
حوزه های فعالیت دفتر توسعه فنآوری سلامت تشخیص (X-ray ، MRI) درمان ( (Chemotherapy پیشگیری ( (Immunization غربالگری ( (Mammography بازتوانی ( (Physical therapy اتوماسیون و کاهش خطاها ارتقاء و بهبود کیفیت زندگی ( (Artifical leg
ماموريت دفتر فناوری سلامت توسعه هدفمند فناوری سلامت در راستای چشم انداز و ارزش های بنیادی تعیین اولویتها ی مبتنی برمحصولات فناوری محور ((Technology Base سلامت برنامه ریزی وسیاستگذاری در جهت ایجاد توسعه وحمایت از فناوری های مورد نیاز بویژه فنآوری های نوین و راهبردی در بویژه بخش سلامت کمک به انتقال تکنولوژی و دانش فنی محصولات حوزه سلامت کمک به تجاري سازي محصولات حوزه سلامت نظارت کمی و کیفی فعاليت هاي انجام شده در واحدهاي ذيربط و مرتبط با فناوري و نوآوري توسعه زیر ساخت های مورد نیاز کسب دانش فنی تولید محصولات حوزه سلامت (مرکز رشد، فضا های تمیز، پارک های فناوری و شهرک دانش سلامت)
اهداف کلان دفتر توسعه فناوری (Goals) دستیابی به جایگاه تعریف شده در سند چشم انداز توسعه، تسهیل، تسریع در کسب دانش فنی مربوط به فناوری های پیشرفته در حوزه سلامت جهت دهی و کاربردی نمودن فرایندهای مرتبط با توسعه فناوری های حوزه سلامت جهت دهی جریان علم وفناوری در راستای نیاز های حوزه سلامت هماهنگی وایجاد ارتباطات موثر بین بخشی ودرون بخشی توسعه مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان به عنوان بسترهای توسعه هدفمند توسعه پارک ها و شهرک های فناوری سلامت توسعه همکاری های بین بخشی و بین المللی خصوصا کشورهای جهان اسلام و منطقه
رویکردهای فنآوری سلامت نخبه گرا Expert- oriented) ) : توسط گروه کوچکی از نخبه گان انجام می شود. کثرت گرا Pluralistic)) : توسط ذینفعان مختلف تهیه و تدوین می شود.
نگرش ما در دفتر توسعه فنآوری سلامت - هم محصول محور (Product-oriented)- و هم فرآیند محور (Process-oriented)است یعنی یک نگرش ” ترکیبی ” می باشد.
نگرش به فنآوری در کشورهای چین، امریکا، آلمان و فرانسه ”نخبه گرا“ و با رویکرد پیش بینی فنآوری تحت هدایت و تولیت وزارت دفاع می باشد در کشورامریکا علم و فنآوری قبل از هر چند باید در خدمت ”برتری نظامی“ باشد.
بر اساس نگرش به فنآوری در وزارت بهداشت ما باید دارای دو نوع خروجی باشیم: 1- خروجی های سخت (Hard) مانند محصولات داروئی، تجهیزات پزشکی. 2- خروجی های نرم (Soft) فرایندها، هماهنگی ها، نرم افزارها.
ظرفیت های اقتصادی درحوزه فنآوری سلامت در ایران و جهان حجم بازار سلامت درجهان حدود پنج هزار و سیصد میلیارد دلار است. رشد سالانه هزینه های سلامت در کشورهای مختلف متفاوت ولی بطور متوسط 15% است. بالغ بر 30% از هزینه های سلامت مربوط به دارو و تجهیزات پزشکی است. در کشور ما هزینه ای که دولت برای بهداشت، درمان می پردازد 6/5 % GDP است که حدود 22 هزار میلیارد تومان است. حدود 54 % از هزینه های سلامت از جیب بیمار پرداخت می شود.
حوزه های فنآوری محور و هزینه بر سلامت در ایران دارو و مواد اولیه داریی با ارزش حدود 3 میلیارد دلاردر سال تجهیزات پزشکی و تشخیصی با ارزش حدود 1 میلیارد دلاردر سال واکسن ها با ارزش حدود 50 میلیون دلاردر سال با توجه به نیاز جاری و راهبردی کشور به اقلام فوق ابتدا باید برنامه ریزی کوتاه مدت برای کسب دانش فنی تولید اقلام فوق الذکر صورت پذیرد.
سر فصل برنامه های دفتر بمنظور توسعه فناوری های دارویی تعیین اولویت های دارویی از بین 3800 قلم داروی ثبت شده در کشور تعیین اولویت های مواد اولیه و مواد حد واسط دارویی ایجاد زیر ساخت در دانشگاههای تیپ یک و دو که دانشکده داروسازی دارند ایجاد یا تقویت مراکز رشد دارویی - تشویق و ترغیب تشکیل شرکتهای دانش بنیان با محوریت کسب دانش فنی تولید دارو ایجاد ارتباط فنآورانه بین دانشگاهها و بخشهای R&D شرکتهای دارویی
هماهنگی های بین بخشی بعمل آمده برای کمک به فنآوران حوزه دارو تضمین بررسی پرونده در اولویت اول تضمین خرید مواد اولیه توسط تولیدکنندگان محصول نهائی قراردادن تعرفه گمرکی برای واردات اقلام تولید شده در اولویت قرار گرفتن بعنوان صنعت نوین و استقرار در داخل محدوده 120 کیلومتری اعطای وامهای تولیدی بصورت مشارکت با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران - محاسبه 60% قیمت محصول تولید داخل نسبت به نوع برند در قیمت گذاری
مراجعه به سایت وانتخاب ملکول دارویی، تجهیزات، واکسن و ....تکمیل پرسشنامه و فرمهای مربوط به سوابق علمی و اجرایی محققانجام کارشناسی توسط متخصصین مربوطهامتیاز دهی و پذیرش نهاییمعرفی جهت اخذ تسهیلاتمعرفی به مراکز رشد فنآوری یا کارخانجات صنعتیتعیین ناظرین فنی جهت پایش پیشرفت کارتولید نمونه اولیهتست و تأیید نمونه اولیه توسط آزمایشگاه کنترل غذا و دارو، تجهیزات کارآزمائی بالینی معرفی به تولید کننده فرم نهایی دارو یا پذیرش DMF خارج از نوبت کمک به تجاری سازی محصول تولیدیبازپرداخت وام پس از فروش محصول یا حداکثر دو سال پس از اخذ هر قسط مراحل مشارکت در طرح های فنآوری سلامت
تجهیزات پزشکی - گردش اقتصادی تجهیزات پزشکی در دنیا حدود 210 میلیارد دلار است 84000 قلم تجهیزات پزشکی در دنیا تولید می شود هشتاد درصد از صنعت تجهیزات پزشکی در انحصار کشورهای صنعتی است 88% این تجهیزات تنها توسط 30 شرکت بزرگ تولید می شوند در کشور ما سالانه حدود چهارصد میلیون دلار تجهیزات توسط 500 شرکت وارد می شود کل صادرات تجهیزات پزشکی کشور ما حدود 8 میلیون دلار است در سال 2015 ارزش بازار تجهیزات پزشکی نانو (Nanodevice)حدود چهار صد و بیست میلیارد دلار پیش بینی شده است. توسعه فناوری در بخش تجهیزات پزشکی نیازمند ارتباط تنگاتنگ علوم مهندسی و پزشکی است.
فصول برنامه های دفتر بمنظور توسعه فنآوری تجهیزات پزشکی تعیین اولویتهای کشور در زمینه های تجهیزات پزشکی شناسایی توان فنی و مهندسی موجود در کشور ایجاد ارتباطات بین بخشی بمنظور توسعه فنآوری در قالب تفاهم نامه ها، قراردادها و .... استفاده از روش (Work Breakedown System) WBSبرای عینی کردن نیازهای تجهیزاتی کشور و ارائه آن به فناوران حوزه های مهندسی ایجاد ارتباطات بین المللی در قالب قراردادهای انتقال دانش فنی ایجاد یک برند ملی برای تجهیزاتی که بصورت OEM در ایران تولید می شوند در حال حاضر کمیته تخصصی تجهیزات پزشکی متشکل از گروه برنامه ریزی این رشته در وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری و تولیدکنندگان بخش خصوصی و اتحادیه وارد کنندگان و تولید کنندگان تجهیزات پزشکی ادر حال برنامه ریزی و هدایت طرح های فنآوری است.
برنامه های مربوط به توسعه فنآوری واکسن ها - نیاز سالانه کشور به واکسنهایی که در برنامه واکسیناسون اجباری (EPI) قرار دارند حدود پنچاه میلیون دلار است متاسفانه علی رغم سابقه 70 ساله در تولید واکسن در کشور در حال حاضر فقط سه واکسن انسانی در کشور تولید می شود
برنامه های کوتاه مدت (سه ساله) مرتبط با توسعه دانش فنی تولید واکسنها - اصلاح دانش فنی تولید واکسنهای توکسوئیدی (DTP) تقویت زیر ساخت تولید و فرمولاسیون این واکسنها توسعه دانش فنی فرمولاسیون واکسن چهارگانه (DTP-HepB) توسعه دانش فنی تولید و فرمولاسیون واکسن Hib توسعه دانش فنی تولید واکسن MMRبا سویه های جدید توسعه دانش فنی تولید واکسن هاری انسانی
برنامه های میان مدت توسعه دانش فنی تولید بذر واکسن های باکتریایی و ویروسی ایجاد زیر ساخت روشهای ملکولی در تهیه سویه های واکسینال توسعه دانش فنی تولید ادجوانتها شناسایی کشت و تهیه روتا ویروسهای موجود در کشور توسعه دانش فنی تولید واکسن VZV
برنامه های دراز مدت توسعه فنآوری واکسنها توسعه فنآوری تولید واکسنهای CMV، هپاتیت C، HIV ، اربوویروسی ایجاد زیر ساخت شناسائی مارکرهای بیماری های با بار بالا مانند سرطان ، فشار خون، دیابت، MS و ... توسعه زیر ساخت فنآوری و کسب دانش فنی تولید واکسنهای درمانی و پیشگیری علیه بیماری های غیر مسری فوق الذکر
سر فصل برنامه های دفتر یمنظور توسعه فنآوری فراورده های تشخیصی (کیتها) تعیین اولویتهای مربوط به فرآورده های تشخیصی توسعه زیر ساخت های مربوط به کسب دانش فنی فرآورده های تشخیصی یاسئوکیت آزمایشگاه تولید مونوکلونال آنتی بادی حمایت از کسب دانش فنی تولید کیتهای الایزا بعنوان پرمصرفترین کیتها - تشکیل و تقویت آزمایشگاه کنترل کیفی کیتها و فراورده های تشخیصی در انستیتو پاستور ایران تعیین و تقویت استانداردهای مورد نیاز برای بخشهای مختلف (آزمایشگاه تشخیصی، طبی، غربالگری) حمایت از تولید انتی ژنها و سایر اجزاء تشکیل دهنده کیتها کسب دانش فنی مواد مصرفی سیستم های خودکار و بسته (Closed Automated Test System) - BioMEMS یا Lab on a chip یا ( Micro Electro Mechanical System ) Biosenesor
تولید علم فقط انتقال علم نیست نوآوری علمی در درجه اول اهمیت است این را من از این جهت می گویم که باید یک فرهنگ شود این نواندیشی فقط مخصوص اساتید نیست مخاطب آن دانشجویان و کل محیط علمی هم هست ... دو چیز لازم است: یکی قدرت علمی و دیگری جرأت علمی. مقام معظم رهبری 1379/12/9
نواوری در حوزه سلامت - در حال حاضراقداماتی که صورت میگیرند کپی سازی در بهترین شرایط مهندسی معکوس بمنظور کاهش هزینه ها و تولید اقلام حوزه سلامت در داخل است. - در صورت پیشرفت صحیح طرح های فن آوری تا 7 سال اینده نیازهای راهبردی حوزه سلامت تامین خواهند شد. - نوآوری به دلایل زیر بسیار مورد توجه است: - یافتن راههای جدید پیشگیری و درمان بیماریها که میتوانند بسیار کم هزینه تر از روشهای فعلی می باشند. - فرهنگ غنی اسلامی شامل منابع آیتی و روایتی و سنتهای پیامبر (ص) و ائمه اطهار علیه السلام بعنوان یک گنجینه ارزشمند می تواند موضوعات نوآوری در عرصه سلامت باشد. - وجود ذهن خلاق در جامعه ایرانی بدلایل ژنتیکی و شرایط سی سال گذشته که می تواند در ارائه روشهای درمانی جدید مورد توجه قرار گیرد.
منابع مالی موجود برای اجرای طرحهای توسعه فنآوران منجر به محصول 1- اعتبارات محقق شده - بودجه های تخصیصی نشان دار بدین منظور - سی و پنج میلیارد تومان در سال 1390 - چهل و پنج میلیارد تومان در سال 1391 کمکهای نقدی معاونت علمی و فنآوری ریاست جمهوری (25 میلیارد تومان در سالهای 89 و 90) کمکهای معاونت علمی و فنآوری ریاست جمهوری به توسعه زیر ساخت - تامین هزینه 6 کلین روم در پنج دانشگاه تیپ 1 در سال 90 - 13کلین روم در 13 دانشگاه تیپ 2 در سال 91 صندوقهای غیر دولتی پژوهش و فنآوری ( در حال حاضر سه صندوق فعالیت می نمایند) سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران - دانشگاههای علوم پزشکی کشور خرید تضمینی محصولات تولیدی توسط وزارت بهداشت، درمان واموزش پزشکی بصورت پیش پرداخت
2- کمکهای بالقوه صندوق توسعه ملی صندوق نوآوری و شکوفایی بانکها و مؤسسات اعتباری بخش خصوصی در قالب (Venture Capital)
منابع مالی پیشنهادی برای اجرای تحقیقات غیر منتهی به محصول بودجه های تحقیقاتی دانشگاه ها بخش خصوصی (تحقیق وتوسعه شرکتهای دارویی) شرکتهای دانش بنیان
تسهیلات جنبی در نظر گرفته شده جهت پیشرفت برنامه های توسعه فناوری سلامت در نظر گرفتن مشاوران فنی برای کمک در طراحی و ساخت فضاهای تمیز در نظر گرفتن مشاورین فنی جهت مهندسی فرآیند (Process-Engrnering) - تأمین اقلام مصرفی مورد نیاز طرحها با راه اندازی سامانه تامین مایحتاج مواد شیمیائی و کیتهای مورد نیاز دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی توافق با شرکت مادر تخصصی بمنظور تأمین تجهیزات مورد نیاز فضاهای تمیز و سایر طرحها با استفاده از سهمیه ارز با نرخ مرجع تخصیص زیر ساختهای موجود در انستیتو پاستور ایران (شامل تولید، کنترل کیفی و ...) بمنظور تولید قراردادی محصولات فنآوری تأمین متخصص مورد نیاز جهت حل مشکلات فنی موجود در مسیر فنآوری تسهیل در تبدیل مراکزی که واجد شرایط هستند به مراکز رشد فنآوری
پیشنهادات و انتظارات از معاونین محترم پژوهشی دانشگاهها و رؤسای مراکز رشد - فرهنگ سازی برای موضوع محصول محور بودن همه طرح های ملی و منطقه ای - القاء فرهنگ کسب دانش با هدف تولید محصول در بین اعضاء هیات علمی و دانشجویان بویژه در مقاطع بالای تحصیلی - توسعه فضاهای فیزیکی و استقرار تشکیلات لازم جهت کمک به افراد فنآور در قالب اشخاص حقیقی یا شرکتهای دانش بنیان احداث حداقل یک مرکز رشد فنآوری جهت تأمین بسته مناسب برای استقرار شرکتهای دانش بنیان - شناسایی اولویتها و مزیتهای منطقه ای - تجهیز فضاهای فیزیکی متناسب با اجرای طرح های فناوری منطقه دانشگاهی - جذب هیات علمی متناسب با مزیتهای منطقه - هدایت طرح های تحقیقات و پروژه های تحصیلات منطقه ای در راستای تولید محصول - کمک به تجاری سازی محصولات مستخرجه از فعالیتهای پژوهشی - تشویق سرمایه گذاران و موسسات مالی بخش خصوصی و دولتی به سرمایه گزای در حوزه های دانش محور
پیشنهاد موضوع و زمینه فعالیت برای مراکز رشد تجهیزات پزشکی کشور
تحلیل شرایط درون و برون سازمانی دفتر توسعه فناوری سلامتSWOT)) نقاط قوت - Strengths پیگیری و حمایت جد ی رهبری انقلاب و مسیولین ارشد کشور به مقوله فنآوری احتمام جدی وزیر محترم بهداشت به فنآوری سلامت حمایتهای مادی و معنوی در ابتدای تشکیل دفتر اجماع و درک عمیق مسئولین از ”العلم سلطان“ وجود تعداد قابل توجه دانشجویان بویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی هوش سرشار ایرانی کشش بازار بزرگ ایران و منطقه خاورمیانه شفاف شدن رفتار کشورهای صاحب فنآوری با جمهوری اسلامی ایران بویژه در سالهای اخیر منابع مالی موجود در کشور
تحلیل شرایط درون و برون سازمانی پیش روی دفتر توسعه فناوری سلامت نقاط ضعف داخلیWeaknesses - عدم وجود زیر ساخت کافی بدین منظور در کشور عدم کفایت نیروی انسانی متخصص در این عرصه آشنا نبودن فنآوران با اصول تأییدیه های بین المللی مانند CE و ... عدم تعامل و حضور در کشورهای خارجی نبود جرأت علمی کافی نبود اعتماد به محصولات داخلی پیروی از قوانین و مقررات غیر بومی انحصار داخلی سوء مدیریت در بخشهای با پتانسیل مشکلات و بوروکراسی اداری پیچیده عدم استفاده از پتانسیل موجود در سایر دستگاه ها
ماتریس ارزیابی شرایط درون و برون سازمانی پیش روی دفتر توسعه فناوری سلامت فرصت ها - Opportunities التزام عملی به حمایت از تولید ملی و سرمایه ایرانی بازار بزرگ کشور و منطقه خاورمیانه وجود پتانسیل استفاده از ایرانیان نخبه خارج از کشور رکود اقتصادی در کشورهای غربی تحریم های بین المللی فناوری (دارو ،تجهیزات و ...) افزایش توجه به فنآوری در دانشگاهها وجود منابع مالی کافی که قابلیت ورود به موضوعات فنآوری سلامت را دارند. افزایش امکان مداخله بخش خصوصی و اعضای هیئت علمی با راه اندازی شرکت های دانش بنیان
تحلیل شرایط درون و برون سازمانی پیش روی دفتر توسعه فناوری سلامت تهدیدها - Threats اثر نوسانات بازار ارز بر واردات و صادرات محصولات فناوری تولید داخل اثر تحریم های بین المللی در جهت کند نمودن حرکت های فنآورانه سلامت عدم هماهنگی تصمیم گیران برون سازمانی داخل کشور در حوزه فناوری کم بودن اعتبارات تخصیص داده به فنآوری بویژه در حوزه سلامت عدم برنامه ریزی و واردات بی رویه محصولاتی که امکان تولید انها وجود دارد عدم حسابرسی کافی به طرح های فنآورانه و احتمال خروج از مسیر اصلی توسعه فناوری سست شدن مسئولین در این عرصه و فراموش کردن رفتار کشورهای صاحب فناوری در دوران تحریم تصویب قوانین سختگیرانه مالیاتی و زیست محیطی و فلج کردن فنآوران از نظر اقتصادی
Knowing is not enough We must apply Willing is not enough We must do. Goethe
برنامه های اجرائیدفتر توسعه فناوری (Activities) تدوین سند ملی توسعه فناوری سلامت ترسیم نقشه راهبردی (استراتژیک) توسعه فناوری سلامت با هماهنگی و استفاده از پتانسیل شورای عتف ،معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری شناسایی و ارتقاء نقش فناوری در حوزه سلامت از طریق نیازسنجی ،اولویت بندی و امکان سنجی استقرار نظام خلاقیت و نخبه پروری در فناوری اجرای طرحهای ملی خودکفایی فناوری سلامت با راه اندازی دبیر خانه دایمی طرحهای کلان فناوری راه اندازی رصد خانه پایش فناوری سلامت در منطقه ،جهان و بویژه جهان اسلام تدوین نقشه کنترل الکترونیک همزمان حوزه های فناوری سلامت (مراکز رشد ،پارک شهرک دانش سلامه و شرکتهای دانش بنیان حضور در نمایشگاهها و جشنواره های فناوری در ایران و جهان جذب منابع مالی تدوین آئین نامه و حمایت از ثبت پتنتهای داخلی و خارجی ،بورس ایده و نظریه پردازی
رویکرد نخبه گرا ” پیش بینی فنآوری“TECHNOLOGY FORECaSTمی نامند. رویکرد کثرت گرا ” آینده نگاری فنآوری“TECHNOLOGY FORESIGHTمی نامند.
فعاليت های توسعه ای راهبردی دفتر توسعه فناوری اجرای طرح انتقال و تولید دانش فنی داروهای راهبردی اجرای طرح انتقال و تولید دانش فنی تجهیزات پزشکی اجرای طرح انتقال و تولید دانش فنی واکسن ها اجرای طرح انتقال و تولید دانش فنی فراورده های تشخیصی اجرای طرح انتقال و تولید دانش فنی داروهای گیاهی حمایت از توسعه زیرساخت تولیدداروها (Clean Room) حمایت از تاسیس و راه اندازی صندوق های پژوهش و فناوری غیر دولتی
