290 likes | 779 Views
MEZOPOTAMYA. Mezopotamya’da insanoğlunun M.Ö. 700-8000 dolaylarında toprağa bağlanıp yerleşti, tarımsal kültürün ilk önemli uygarlıklarına gelinceye kadar aradan yaklaşık 3500-4000 yıl geçmiştir.
E N D
MEZOPOTAMYA • Mezopotamya’da insanoğlunun M.Ö. 700-8000 dolaylarında toprağa bağlanıp yerleşti, • tarımsal kültürün ilk önemli uygarlıklarına gelinceye kadar aradan yaklaşık 3500-4000 yıl geçmiştir. • Bu süre şehircilik bakımında insanoğlunun köyden kente gidişini ve kent uygarlığını kuruşunu gösterir .
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI • İlk yerleşmeler iki nehrin arasındaki vadide değil tepelik alanlarda olmuştur. • Düzenli tarım etkinliği, • Devletleşmeyi ve yasayı, • Dini, yazıyı, • Ölçü ve hesabı, • El işciliğini, dokumayı, metal işlemeyi • Çanak –çömleği geliştirdiler. Bu gelişmeler çok uzun bir süreç boyunca Mısır ve Mezopotamya’da eş zamanlı olarak meydana gelmiştir.
İlk yerleşim Jerico/Ürdün M.Ö.9000 yy -yapı malzemesi; oval/dairesel biçimli kerpiç -M.Ö.8000.yy ortalarında 2000 kişiden fazla nüfuslu yerleşke, -taştan sulama kanalları, -5 feet kalınlığında, 12 feet yüksekliğinde surlar, 30 feet yüksekliğinde kule bulunmaktadır. İlk tarım hayatına geçmiş yerleşimler; • Jarmo/Irak • Çatalhöyük/Türkiye M.Ö 7000 yy dayanır.
M.Ö. 7000 lerde yapı elemanları gelişim göstermiş; • dikdörtgen kerpiç tuğla, • Taş kullanılmaya başlanmış • Zemin ve duvarlarda sıva ve boya kullanılmaya başlanmış, • Yapıların çoğu dini yapı, • Geç Grek Megaronları ile benzer yapı
Izgara Planlı Yapı Tipi (Proto Megaron)
Taş Döşeli Yapılar (Hücre Planlı)
ÇATALHÖYÜK M.Ö. 7000-5000 • Yapı Tipolojisi: • Ardışık bina yerleşimi,(korunma, duvardan tasaruf) • Sokak kavramı gelişmemiş, • Bina girişi tavandan, • Kerpiç duvarlar , ağaç kalaslarla güçlendirilmiş • Mekanlar farklı boyutta ancak tip plan kullanılmıştır. • Duvar ve zemin sıvalı ve boyalı, • Duvarlar boyunca çok amaçlı sekiler • Ayrı bir dini yapı formu yok, • Tapınak olarak kullanılan yapılar daha zengin bezenmiştir. Birçok dekoratif öge kullanımıştır.
SÜMERLER M.Ö.4500-3300 • Mezopotamya’nın güneyinde yerleştiler. • Yapı malzemesi kerpiç ve çamur harç, • Sivil mimariden çok dini mimari , Ziggurat: Birbirine rampalarla bağlanan katlardan meydana gelen tepesi kesik piramit biçiminde olan kule tapınağı. Temenos: Zigguratlarda en üstteki tapınağın olduğu bölge . • Uruk Beyaz Tapınak/Warka (M.Ö. 3500-3000) • Urnammu Ziggurat/Ur (M.Ö. 2125) • Oval Tapınak/Khafaje (M.Ö. 3000)
ASURLULAR (M.Ö.1400-612) • Ninova (Musul),Korsabad, Nimrud, Ashur da yerleşmişler, • Savaşçı ve asker topluluklar, • Çok renkli sırlı tuğla, Yapı Tipolojisi: • Ashurnasirpal/Nimrud (M.Ö. 859-833) • Fort Shalmaneser/Nimrud (M.Ö. 859-824) • Sargon II/Korsabad (M.Ö. 722-705) • Sennacherib/ Ninova (M.Ö. 705-681)
PERSLER (M.Ö.530-331) • İran, Mezopotamya, Anadolu, • Tarıma elverişsiz topraklar, • M.Ö. 6.yy da toprağa yerleşildi, göçebe topluluk • İlk demokrasi, eşitlik, • Ticaret ve sanat gelişmiş, • Mimari siyasi, İskit-Mezopotamya-Urart kültürünün uzantısı Yapı Tipolojisi: • Ateş Mihrapları • Mezarlar: Kaya mezarları, oda mezarlar • Sivil mimari: saraylar
Babil (M.Ö.612-539) • Irak • Sur mimarisi önemli , kentin çevresinde sekiz kapı ve çift sıra sur bulunurdu. Yapı tipolojisi: • İştar Kapısı • Nebukadnezar Sarayı • Asma Bahçeleri