GÖRÜNTÜ ÜZERİNDE OLUŞAN ARTEFAKTLAR

1. GÖRÜNTÜ ÜZERİNDE OLUŞAN ARTEFAKTLAR

2. ARTEFAKT • Doğal olmayan yapı veya oluşum; doku veya organda yapay olarak oluşmuş şey • Radyogram ya da görüntü alanında, herhangi bir nedenle oluşmuş, gerçek görüntüye uymayan yanıltıcı görüntü

3. BT’de Artefakt kaynakları • Fiziki Ortamdan kaynaklanan • Hastadan kaynaklanan • Cihazdan kaynaklanan • Tekniğin yanlış kullanılmasından kaynaklanan

4. BT’de Artefakt kaynakları • Hastadan kaynaklanan artefaktlar: • Hareket Artefaktları >> hastanın hareketi,solunum,kalp,barsak hareketi >> Ekspojur süresi azaltılarak düzeltilebilir • Yoğunluk Artefaktı >> Diş dolgusu, metalik protezler, yoğunluğu yüksek dokular (kalça,omuz gibi) ve takılar

5. BT’de Artefakt kaynakları 2. Fiziki Ortamdan kaynaklanan artefaktlar: A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) B- Parsiyel Volüm Etkisi C- Random Noise D- Geometrik Artefaktlar E- Saçılma Artefaktları

6. A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) • Düşük enerjili X ışınları dokudan geçerken kolayca emilir • Dedektöre ulaşanlar daha yüksek enerji seviyesinde olur >>ışın demeti sertleşir • Daha yoğun yapılarda absorpsiyon az olur >> daha sert ışın demeti >> voksellerin olduğundan daha az hesaplanması >>çizgilenmeler

7. A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) • En fazla posterior fossa ve petroz kemik incelenmesinde görülür • Filtreler ve software ayarları azaltır • Kesit kalınlığının azaltılması ve mAs değerinin arttırılması azaltır

8. B- Parsiyel Volüm Etkisi • Bir voksel X ışınının organizmadaki attenüasyon değerini yansıtır • Voksel içindeki farklı dokulardan dolayı ortalama bir HÜ değeri elde edilir >> bu yapılar ayrı bir doku olarak seçilemez >>Parsiyel volüm etkisi >> görüntüde çizgilenme (kemik,metalik protez ,diş) • Kesit kalınlığını azaltmak ve gantry açısını değiştirmek >> P. Volüm etkisini azaltır

9. C- Random Noise • Hastayı geçip dedektöre ulaşanX ışını fotonu ile dedektör etkileşiminden oluşur • Gelen foton adedinin artması, random noise’i arttırır

10. D- Geometrik Artefaktlar • Dedektörlerin yeterli sayıda ve uygun konumda yerleştirilmemesinden kaynaklanır • Dedektör kalibrasyonunun yetersizliği de sebep olur • Çizgi ya da ring artefaktlar görülür

11. E- Saçılma Artefaktları • X ışınının hasta ile etkileşimi sırasında açığa çıkan sekonder radyasyon artefakta sebep olabilir • Eski jenerasyon cihazlarda görülebilir

12. BT’de Artefakt kaynakları 3. Cihazdan kaynaklanan artefaktlar • Cihazın bozulması ya da kalibrasyon yetersizliği A- Halka Şeklinde Artefakt >> Dedektörlerden biri arızalı olduğunda B- Yelpaze Şeklinde Artefakt >> Dedektör arızasında ve sadece tüpün ilk hareket anında oluyorsa C- Siyah-beyaz Piksel Artefaktları >> Dedektör arızası değildir >> veriler bilgisayara ulaşırken piksel bilgileri bozuluyor >> görüntüde siyah yada beyaz boşluklar

13. BT’de Artefakt kaynakları 4. Tekniğin yanlış kullanılmasından kaynaklanan • mA,ekspojur süresi ve kesit kalınlığı değerlerinin yanlış seçilmesi, • Hastaya hatalı pozisyon verilmesi • Kalibrasyon sırasında X ışını ile dedektörler arasında herhangi bir madde olmamalı (Gantry içerisinde kontrast madde görülmüşse, kalibrasyon öncesi ılık suyla silinmeli)