Hjúskapur

1. Hjúskapur • Aldursskilyrði 18 ára • undanþágur (Dóms- og kirkjumálaráðuneyti) • Lögræði • ólögráða með leyfi lögráðamanns eða dóms- og kirkjumálaráðuneytið • Skyldleiki • óleyfilegt í beinan legg og systkini • kjörforeldri og kjörbarn óleyfilegt nema ættleiðing hafi verið felld niður • Tvíkvæni bannað • Fyrra hjónaband • fjárskiptum verður að vera lokið

2. Hjúskapur/2 • Skyldur • hjón beri jafnar skyldur gagnvart hvort öðru og börnum sínum • Hjúskapareign • Eignir sem fólk kemur með í hjúskap eða eignast meðan á hjúskap stendur er hjúskapareign þess. Það ræður eitt yfir þessari hjúskapareign

3. Hjúskapur/3 • Hjúskaparréttur • Hvort hjóna um sig öðlast hjúskaparrétt yfir öllu því sem hitt á við giftinguna eiða eignast síðar. • Hvort um sig fær því rétt til helmings af hjúskapareign hins við skilnað. • Séreign • Eignir verða hjúskapareign nema gerðar séu ráðstafanir. • kaupmáli (skriflegur löggerningur) • gjafir verða séreign ef það er gert að skilyrði • slit á fjárfélagi

4. Hjúskapur/4 • Meginreglan • maki hefur einn ráðstöfunarrétt yfir eign sinni • hjónum skyld að veita hvort öðru upplýsingar um efnahag sinn og afkomu. • hvoru hjóna um sig er skylt að fara með hjúskapareign sína þannig að hún skerðist ekki vegna ótilhlýðilegrar háttsemi • óheimilt er að veðsetja eða leigja án samþykkis hins fasteign sína eða sumarbústað eða atvinnurekstur

5. Hjúskapur/5 • Ábyrgð á skuldum • Hvort hjóna ber sjálft ábyrgð á skuldum sem á þeim hvíla með sínum eignum. • Annað hjóna getur ekki skuldbundið hitt með samningsgerð • heimilt að skuldbinda maka vegna matarkaupa, fatakaupa og annar sem þarf til þess að halda heimili. • hjón bera sameiginlega ábyrgð á sköttum, einnig með séreign sinni.

6. Skilnaður • Skilnaður að borði og sæng • samkomulag um skiptingu eigna • eða opinber skipti • Meginregla • Helmingaskiptareglan • Réttur til að fá helming af hjúskapareignum maka að frádregnum skuldum • Hjón bera ekki sameignlega ábyrgð á skuldum beggja • Hvort hjóna er ábyrgt fyrir þeim skuldum sem það sjálft stofnar til eða ábyrgist með öðrum hætti

7. Skilnaður/2 • Undantekning frá meginreglunni • Skataskuldir eru á ábyrgð beggja • Námslán falla undir meginregluna • Séreignir koma ekki til skipta • Heimilt að víkja frá helmingaskiptareglunni • ef beinlínis ósanngjarnt • Lögskilnaður • eftir 6 mánaða skilnað að borði og sæng

8. Staðfest samvist • Sambærileg réttaráhrif og við stofnun hjónabands • Sömu skilyrði og við stofnun hjúskapar • Ekki gert að skilyrði að um samkynhneigð sé að ræða • Stjúpfeðgar gengu í staðfesta samvist í Danmörku fyrir nokkrum árum

9. Óvígð sambúð • Munurinn á óvíðri sambúð og hjónabandi er: • engar reglur um helmingaskipti eigna og skulda • Enginn erfðaréttur • Enginn réttur til setu í óskiptu búi • Engin gagnkvæm framfærsluskylda

10. Barnaréttur • Framfærsluskylda til 18 ára aldurs • Faðernisregla • eiginmaður/sambúðarmaður telst faðir barna sem kona elur í hjúskapnum/óvígðri sambúð • Forsjá • Tryggja efnalega og andlega velferð barna sinna • Foreldrar ráða uppeldinu • persónulegir hagir, búseta, skólaganga, tómstundir, trúarlegt uppeldi, vinnusamningar

11. Barnaréttur/2 • Hverjir fara með forsjá barns? • kynforeldrar ef þau eru í hjúskap • móðir ef foreldrar eru ekki í hjúskap • foreldri og stjúpforeldri ef þau eru í hjúskap eða óvígðri sambúð

12. Ættleiðing • Réttaráhrif • réttarsamband kjörbarns og kjörforeldra verður það sama og réttarsamband kynforeldra og barna • Ath. stjúpbörn njóta ekki þessa réttarsambands • ekki gangkvæmur erfðaréttur

13. Erfðir • Erfðalög nr. 8/1962 • hverjir eru erfingjar og hversu miklar eignir hver á að fá • Lögerfingjar • frændsemi, hjúskapur, ættleiðing • 1. erfð = skylduerfingjar = maki og börn (niðjar) • 2. erfð = ef engin börn þá erfir maki allt, ef hinn látni átti hvort maka né börn þá erfa foreldrar (eða niðjar þeirra) • 3. erfð = Ef enginn er skv. 1 og 2 þá taka afi og amma arfinn og ef þau eru látinn þá börn þeirra (systkini föður og móður). Ef afi og amma í móðurætt eru látin og börn þeirra þá erfa afi og amma í föðurætt allt eða börn þeirra allt. • Ef enginn er til að taka arf skv. lögerfðum og engin erfðaskrá hefur verið gerð þá rennur arfurinn í ríkissjóð • Erfðir skv. erfðaskrá

14. Erfðir/2 • Erfðaskrá • 18 ára og eldri geta gert erfðaskrá • Einnig þeir sem hafa stofnað til hjúskapar • Aðili sem á maka eða börn • óheimilt að ráðstafa meira en 1/3 hluta eigna með erfðaskrá • Skrifleg • arfleiðsluvottar mega ekki vera skyldir eða mægðir arfleifanda • Hvenær sem er hægt að afturkalla eða breyta erfðaskrá

15. Skipti dánarbúa • Greiða þarf skuldir nánarbús áður en skipti fara fram nema erfingjar taki ábyrgð á þeim • Óskipt bú • maki á rétt til þess að sitja í óskiptu búi • með niðjum (börnum) beggja og stjúpniðjum ef hann hefur sjálfur lögráð yfir þeim • með stjúpniðjum ef lögráðamenn þeirra samþykkja það • með fjárráða stjúpniðjum ef þeir veita samþykki sitt • með fjárráða eða ófjárráða stjúpniðjum ef mælt er svo fyrir í erfðaskrá

16. Skipti dánarbúa/2 • Einkaskipti • allir erfingjar samþykkir • ekki krafa frá hinum látna um opinber skipti • yfirlýsing frá erfingjum að aðrir geti ekki átt tilkall til arfsins • erfingjar hafi tekið á sig sjálfskuldarábyrgð á skuldbindingum búsins • ef erfingi er ófjárráða – ábyrgist ekki skuldbindingar umfram afshluta sinn

17. Skipti dánarbúa/3 • Opinber skipti • skiptastjóri • Erfingjar gangast ekki við skuldum • skuldafrágöngubú • innköllun = skorað á þá sem eiga kröfu í búið að lýsa kröfum innan tveggja mánaða • Erfingjar gangast við skuldum • skuldaviðgöngubú • ekki hvílir skilda á skiptastjóra að gefa út innköllun

18. Erfðafjárskattur • Skatturinn ræðst af skyldleika • eftirlifandi maki greiðir ekki erfðafjárskatt • I. erfð • 5% af fyrstu 781.000, 6% af næstu .781.000..... hæst 10% • II erfð • 15% af fyrstu 781.000, 17% af næstu .. hæst 25% • III erfð • 30% af fyrstu 781.000, 33% af næstu ...hæst 45%