მტკიცებულებათა სიმრავლე

1. ადრეულ ასაკში ბავშვის სიცოცხლისა და განვითარების კონცეფცია, როგორც სიღარიბის და უთანასწორობის შემცირების საშუალება

2. მტკიცებულებათა სიმრავლე • ჯანმრთელობის, განათლების, ფსიქოლოგიის, ნეირომეცნიერებებისა და ადამიანური კაპიტალის ფორმირების ეკონომიკის სფეროებიდან • ბავშვთა ადრეულ ასაკში ჯანსაღი განვითარება მნიშვენლოვან გავლენას ახდენს – • ჭარბწონიანობის /ზრდაში ჩამორჩენის პრევენციაზე –წიგნიერებისა და მათემატიკური აზროვნების უნარზე • ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე • გულის დაავადებების პრევენციაზე • დანაშაულის, ძალადობის პრევენციაზე • ეკონომიკურ მონაწილეობის ზრდაზე • კეთილდღეობაზე

3. ბავშვთა ადრეული ასაკიგანვითარების ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაზა ცხოვრებაში • ადრეული გამოცდილებისა და გენების გამოხატვის ინტერაქტიური გავლენა ზემოქმედებას ახდენს მომწიფებადი ტვინის არქიტექტურაზე. • ადრეული გარემო პირობები, დეპრივაცია, სტრესი, ურთიერთობები, ენა - პირდაპირ „ძერწავს“ განვითარებად ტვინს

4. ტვინის არქიტექტურა აგებულია “ქვევიდან ზევით” თანმიმდევრობით: უფრო მაღალი უნარები უფრო რთულად ვითარდება, თუ უფრო დაბალი უნარები სათანადოდ არ ჩამოყალიბდა სინაფსური სიხშირე დაბადებისას 6 წლის ასაკში 14 წლის ასაკში

5. შესაძლებლობების ფანჯარა - ადრეულ ასაკში ბავშვთა განვითარება ენა უფრო მაღალი შემეცნებითი ფუნქცია გრძნობის უნარები (მხედველობა, სმენა) 9 -3 3 1 0 6 4 8 12 16 -6 თვეები წლები ასაკი ჩასახვა არსებობს კრიტიკული ან მგრძნობიარე პერიოდები, რომელთა განმავლობაშიც აუცილებელია გარკვეული ტიპის სტიმულების მიღება C. Nelson, in From Neurons to Neighborhoods, 2000

6. ტვინის უჯრედები სტაბილიზდება ასაკთან ერთად და სულ უფრო მეტად რთულდება მათი შეცვლა სწორი კვება და მდიდარი გამ,ოცდილება გავლენას ახდენს ტვინის განვითარებაზე 3 წლის ბავშვები ნორმა უკიდურესი უგულველყოფა

7. დამცველი ფაქტორები • კარგი კვება • გულისხმიერი აღზრდა • უსაფრთხო და მასტიმულირებელი გარემო • ჯანმრთელობის დაცვა (პრენატალური, დედათა, ახალშობილთა, ჩვილთა) • ოჯახის ადეკვატური შემოსავალი • ბიოლოგიური რისკები • კვების ქრონიკული დეფიციტი • რკინისა და იოდის დეფიციტი • საშვილოსნოს შიგნით ზრდის შეფერხება • აივ ინფექცია • ფსიქოსოციალური რისკები • არასათანადო ურთიერთობა მზრუნველსა და ბავშვს შორის • დედის დეპრესიულობა • ინსტიტუციური აღზრდა • ძალადობის მსხვერპლობა • ცუდი სასწავლო გარემო უთანასწორობა იწყება ადრეულ ასაკში და პროგრესულად ღრმავდება ოპტიმალური ოპტიმალური განკურნება პოტენციალზე ნაკლები ქცევითი კომპეტენტურობის ტრსექტორიები დამცველი > რისკფაქტორები რისკფაქტორების შემცირება, დამცველი ფაქტორების ზრდა, ან ინტერვენცია მგრძნობიარე პერიოდში ტვინის ფუნქციონირება რისკფაქტორები > დამცველი ფაქტორები პოტენციალზე ნაკლები ახალშობილი პრენატალური ბავშის ადრეული ასაკი მოზარდობა ზრდასრულობა Lancet, 2011

8. მცირეწლოვანი ბავშვი და ოჯახი - ბავშვის უფლებათა კონვენცია საქართველომ განახორციელა გაეროს ბავშვის უფლებათა კონვენციის რატიფიკაცია • მუხლი 5მონაწილე სახელმწიფოებიპატივს სცემენმშობელთა პასუხისმგებლობებს, უფლებებსა და მოვალეობებს... • მუხლი 91. მონაწილე სახელმწიფოებიუზრუნველყოფენ, რომ ბავშვი არ დაშორდესთავის მშობლებს ... • მუხლი 181. ...ორივე მშობელს აქვს საერთო პასუხისმგებლობა ბავშვის აღზრდასა და განვითარებაზე. 2. მონაწილე სახელმწიფოებმა სათანადო დახმარებაუნდა გაუწიონ მშობლებს...თავიანთი მოვალეობის შესრულებაში, აღზარდონ ბავშვი... • მუხლი 24 (ე) ...მშობლები...ინფორმირებულნი არიან, ხელი მიუწვდებათ განათლებაზე და სარგებლობენ დახმარებით ბავშვთა ჯანმრთელობისა და კვების შესახებ საბაზისო ცოდნისგამოყენებისათვის(ვ) მითითებებიმშობლებისათვის • მუხლი 272. ...მშობელს (მშობლებს) ... ეკისრებათ ძირითადი პასუხისმგებლობა უზრუნველყონ ბავშვის განვითარებისათვის საჭირო ცხოვრების პირობები . 3. მონაწილე სახელმწიფოები...აუცილებელ ზომებს იღებენ იმისათვის, რათა დახმარება გაუწიონ... და აუცილებლობის შემთხვევაში მატერიალურად ეხმარებიან და თანადგომას უწევენ პროგრამებს, უწინარესად საკვებით, ტანსაცმლითა და საცხოვრებლით უზრუნველყოფის თვალსაზრისით.

9. მშობელთა პასუხისმგებლობები – ზოგადი კომენტარი #7 • მშობლები არიანვალდებულებების ძირითადი მატარებლები • მათ შესაძლოასჭირდებოდეთ დახმარებათავიანთი პასუხისმგებლობის შესრულებისათვის • მცირეწლოვანი ბავშვები განსაკუთრებით მოწყვლადნი არიან დაშორების უარყოფითი შედეგების მიმართ • მცირეწლოვანი ბავშვებიარასოდესუნდა იყვნენ მოთავსებულნი ინსტიტუციაში მხოლოდ სიღარიბის, ქრონიკული დაავადების, ან შეზღუდული შესაძლებლობების ქონის გამო ბავშვის უფლებათა რეალიზაცია ადრეულ ასაკში

10. მცირეწლოვანი ბავშვები ინსტიტუციებში • იშვიათად აქვთ შესაძლებლობა განავითარონ მიჯაჭვულობა მშობლის / მზრუნველის მიმართ • აქვთ ნაკლები დრო და საშუალება თამაშის, სოციალური ურთიერთობისა და ინდივიდუალური ზრუნვისათვის, ვიდრე ოჯახში მცხოვრებ ბავშვებს • შესაძლოა ემუქრებოდეთ ზიანი და მოწყვლადობის გაზრდილი რიკსი • მიჯაჭვულობის დარღვევა • ჩამორჩენა განვითარებაში, მათ შორის ნერვული ატროფია, რომელიც ზეგავლენას ახდენს შემეცნებით, სოციალურ, ემოციურ და ფიზიკურ განვითარებაზე

11. ადრეულ ასაკში ბავშვთა განვითარების პროგრამები პროგნოზირებადი, გულისხმიერი და მოსიყვარულე ზრუნვა; უსაფრთხო მიჯაჭვულობა; ურთიერთობა და კომუნიკაცია ხელშემწყობი, პრევენციული დაგანკურნებაზე ორიენტირებული ჯანდაცვა და ადეკვატური და სათანადო კვება ადრეული ურთიერთობები ოჯახის მხარდაჭერა ჯანმრთელობა და კვება ჩამორჩრნისა და შეზღუდული შესაძლებლობების ადრეული გამოვლენა და ინტერვენცია; ძალადობისა და უგულველყოფისაგან დაცვა ბავშვთა ჯანმრთელობისა და განვითარების შესახებ ცოდნის ხელმისაწვდომობა;საოჯახო და ბავშვთა დახმარება; განსახლება, დასაქმება... დაცვა და ინკლუზიურობა

12. ყველა ოჯახს სჭირდება გარკვეული დახმარება ზოგიერთ ოჯახს სჭირდება მეტი დახმარება ჯანდაცვის სექტორი ჩვეულებრივ ერთადერთია, რომელსაც შეხება აქვს აბსოლუტურად ყველა მცირეწლოვან ბავშვთან და ოჯახებთან

13. საქმისწარმოება ცოტა ბავშვთა კეთილდღეობის მომსახურება ინტენსიური მრავალდისციპლინური საქმისწარმოება გაფრთხილება დაკავშირება /რეფერალი იდენტიფიცირება სკრინინგი მონიტორინგი მხარდაჭერა კონსულტაცია რჩევა ინფორმირება რამდენიმე • გაძლიერებული • კონსულტაცია • დაკავშირება სხვა მომსახურებასთან მომსახურების კომპლექსურობა ყველა • საყოველთაო • ჯანმრთელობის ხელშეწყობა • ბავშვის აღზრდა • ბავშვის განვითარების მონიტორინგი • შეღავათების, მომსახურების ხელმისაწვდომობა

14. განვითარების გამოწვევების პრიორიტიზირება ეკონომიკური კრიტერიუმების მიხედვით კოპენჰაგენის კონსენსუსი: გლობალური განვითარების 10 გამოწვევა განხილული ნობელის პრემიის ლაურეატ ეკონომისტთა კოლეგიის მიერ კვების დეფიციტი და შიმშილი დაავადებები სანიტარული პირობები და წყალი ჰაერის დაბინძურება სუბსიდიები და ვაჭრობის ბარიერები კონფლიქტები როგორ დავხარჯოთ 50 მილიარდი დოლარი ისე, რომ მსოფლიო უკეთესი ადგილი გახდეს ტერორიზმი განათლება გლობალური დათბობა ქალები და განვითარება ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომისტები: ფინ კაიდლენდი, რობერტ მანდელი, დაგლას ნორთი, თომას შელინგი,ვერნონ ლ. სმითი

15. კოპენჰაგენის კონსენსუსი: სარგებლისა და ხარჯების მაღალი ფარდობა

17. დაკარგული პოტენციალი პროდუქტიულობა ბავშვის განვითარებიდან პროდუქტიულობა ფიზიკური ზრდა შემეცნებითი განვითარება შემეცნება და ზრდა აკადემიური მოსწრება • ჩამორჩენა < 5 წელი: 11.3% საქართველოს ეროვნული ნუტრიციული კვლევა 2010წ. • მომავალი პროდუქტიულობის დანაკარგი: 19.8% • ანემია < 5 წელი: 22.8% საქართველოს ეროვნული ნუტრიციული კვლევა 2010წ. • მომავალი პროდუქტიულობის დანაკარგი: 2.5%

18. ეროვნული ეკონომიკური ტვირთის მიმოხილვა: $115.7 მილიონი წელიწადში (მიმდინარე წმინდა მაჩვენებელი 3%)

19. კვების მწვავე დეფიციტის 10 წლიანი ტვირთი : $1.35 მილიარდი/წელიწადშიუმოქმედობის ხარჯი

20. სტრატეგიული: სიცოცხლის ციკლის პერსპექტივა ნუტრიციული მომსახურების ინტეგრირებული პორტფოლიოსათვის სეგმენტი 1: ორსულობა დედათა საკვები მიკროელემენტების დანამატები, ნუტრიციული განათლება სეგმენტი 2: მშობიარობა ძუძუთი კვების პოპულარიზაცია (ბავშვისადმი კეთილგანწყობილი საავადმყოფოს ინიციატივა ) სეგმენტი 3: 0-6 თვე დედათა საკვები მიკროელემენტების დანამატები. ძუძუთი კვების ხელშეწყობა სეგმენტი 4: 6-24 თვე ვიტამინები და მიკროელემენტები განათლება მცირეწლოვან ბავშვთა კვების შესახებ სეგმენტი 5: მთელი მოსახლეობა ფქვილის ფორტიფიკაცია, მასმედიის მხარდაჭერა მიზნობრივი დანამატები რკინა–ფოლიუმის მიზნობრივი განაწილება

21. მიმოხილვა: კვების დეფიციტის ტვირთის შემცირების პოტენციური 10 წლიანი სარგებელი

22. ადრეულ ასაკში ბავშვთა განვითრება – გათანაბრების მძლავრი საშუალება წყარო:CSDH (2008). თაობაში ნაპრალის დახურვა: ჯანდაცვის თანასწორობა ჯანდაცვის დეტერმინანტზე ქმდებებით. ჯანდაცვის სოციალური დეტერმინანტების კომისიის საბოლოო ანგარიში. ჟენევა, ჯანმო

23. ეკონომიკური არგუმენტი ბავშვთა კეთილდღეობის სასარგებლოდ “ამონაგები ადრეული ასაკის კარგად შედგენილ ინტერვენციებზე ინვესტიციებიდან მნიშვნელოვნად აღემატება როგორც მათ ღირებულებას, ისე საბაზრო მოგებას 1”: • საერთაშორისო დონეზე (ძირითადად ამერიკაში) - $1.26 – 17.92 თითოეულ ინვესტირებულ დოლარზე • გაერთიანებულ სამეფოში – £1.37 - £9.2 თითოეულ ინვესტირებულ ფუნტზე • მოგების მომტანი პროგრამები აქცენტს აკეთებენ ოჯახების ყოვლისმომცველ დახმარებაზე (ვიზიტები სახლში, განათლება ბავშვის აღზრდის შესახებ და დახმარება, სოციალური დაცვა და სხვ.) 1Wave Trust (2012) Tackling the roots of disadvantage – Conception to age 2 – the age of opportunity

24. ბავშვის აღმზრდელობითი და გულისხმიერი ზრუნვის მნიშვნელობა • ფაქტორები, რომლებიც ზეგავლენას ახდენენ ბავშვის აღზრდის უნარზე • სიღარიბე, უმუშევრობა, მარტოხელა მშობელი, დიდი ოჯახები, ცუდი საცხოვრებელი პირობები, რთული ბავშვი, მშობლის (ფსიქიკური) ავადმყოფობა, ნარკოტიკების/ალკოჰოლის არასათანადო მოხმარება, ძალადობა ოჯახში • თუმცა სიღარიბე არ არის ერთადერთი/მთავარი ფაქტორი გაერთიანებული სამეფოს კოჰორტის ათასწლეულის კვლევა: ბავშვთა %, რომლებიც 5 წლის ასაკში სათანადოდ არიან განვითარებულნი

25. “იშვიათია საჯარო პოლიტიკის ისეთი ინიციატივა, რომელიც განამტკიცებს სამართლიანობასა და სოციალურ სამართლიანობას და ამავდროულად , ხელს უწყობს პროდუქტიულობას ეკონომიკაში და ზოგადად საზოგადოებაში. სოციალურად დაუცველ მცირეწლოვან ბავშვებში ინვესტირება სწორედ ამგვარ პოლიტიკას წარმოადგენს.” ჯეიმს ჯ. ჰეკმანი, ნობელის ლაურეატი ეკონომისტი

26. ადრეულ ასაკში ბავშვის განვითარებაზე ფოკუსირებული პოლიტიკა საქართველოში • ხუთ წლამდე ბავშთა სიკვდილიანობის მაჩვენებელი – 20.5/1000 • ზრდაში ჩამორჩენა ხუთ წლამდე ბავშვებში – 11.3/1000 (31 102) • სკოლამდელ საგანმანათლებლო დაწესებულებებში ჩარიცხვის წმინდა მაჩვენებელი – 46% • ბავშვები ინსტიტუციებში – 400 ყოველწლიურად • უკიდურეს სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვები – 77000 • ფარდობით სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვები – 205 000

27. მადლობა