SBG 2 Hoorcollege 4

1. SBG 2Hoorcollege 4 Hart- en vaatziekten Overige CZ

2. Agenda • Hart- en vaat aandoeningen (1) • Werking van het hart • Hartaandoeningen • Leefstijlaspecten • Overige CZ • Metabool syndroom (2) • COPD (3) • Kanker (4)

3. Anatomie van hart: kamers & boezems kleppen prikkels Bloedsomloop: kleine en grote bloedsomloop slagaders/aders/haarvaten Bloedvoorziening van het hart: kransslagaders Hart en bloedsomloop B&T blok 1.2 - HC 1 3

4. Werking van het hart en bloedsomloop • http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20021104_bloedsomloopmens06

5. Slagvolume en hartminuutvolume • Hartfrequentie: • 70x per min/100.000 per dag/ 2,5 miljard gehele leven!! • Slagvolume: per kamer (of ventrikel) • 50-70ml per slag • Ca. 4 liter per minuut (hartminuutvolume) • Bij inspanning: SV: 140 ml / HMV: 25 liter!!

6. Hart- en vaataandoeningen • hartinfarct • hartfalen • beroerte

7. hartprikkeling • hartritme stoornissen

8. Hartcyclus • P-top: • Depolarisatie atria • PR-interval: • Tijd voortgeleiding impuls door atria en AV-knoop • QRS-complex: • Depolarisatie ventrikels • Repolarisatie atria • ST-segment: • Repolarisatie AV-knoop • T-top: • Repolarisatie ventrikels EBL

9. Doodsoorzaken in NL

11. Sterfte HVZ naar leeftijd en geslacht

12. Prevalentie HVZ – ziektebeeld en geslacht 2011

13. Risicofactoren HVZ • Roken • Ongezonde voeding • Weinig beweging • Stress • Hoog cholesterolgehalte • Hoge bloeddruk • Overgewicht • Diabetes • Erfelijkheid • Leeftijd en geslacht

15. Bewegen en hart Regelmatig bewegen kent vele positieve effecten: • Het verkleint de kans op overgewicht • Het verlaagt de bloeddruk • Het verlaagt het slechte cholesterol (LDL) en • Het verhoogt het goede cholesterol in het bloed (HDL); • Het verkleint de kans op diabetes type 2 • Gunstig effect op de glucosestofwisseling • Vergroting van het hartminuutvolume; meer bloed per hartslag. • Verbetering van de circulatie; meer bloedvaten gaan open staan

16. HVZ en preventie • Primaire preventie • Secundaire preventie • Tertiaire preventie

17. 2 - Metabool syndroom • Verstoorde energiebalans • Weinig beweging • Ongezonde voeding -->Insulineresistentie

18. 2 – Wat is het MS

19. Om te onthouden: Van de mensen > 55 jaar heeft > 25% een metabool syndroom (studies over heel Europa, USA, Finland, Nederland) In sommige etnische groepen aanmerkelijk méér, bijvoorbeeld Turken, Marokkanen, Creolen, MexicanAmericans

20. 3 - COPD • Ernstige longaandoening, blijvende schade en progressief • Chronische bronchitis • Longemfyseem • filmpje COPD • filmpje astma

21. Oorzaken COPD • Blootstelling giftige stoffen: Roken (80%) • Erfelijke factoren • Slecht behandeld astma

22. Prevalentie COPD • 320.000 mensen met de diagnose COPD • 300.000 mensen met een zeer hoog risico • In 2010 overleden 5.984 personen aan COPD

23. Sociale gevolgen COPD • Sociaal functioneren • Verzuim en Arbeidsongeschikt (58% geen baan) • Immobiel, rolstoel afhankelijk

24. Bewegen en COPD • COPD-patiënten zijn ruim 3xzo vaak inactief als de Nederlandse bevolking • 16 procent beweegt nog geen half uur per week. • Effecten • Efficiënter gebruik van zuurstof • Sneller herstel griep/verkoudheid • Preventie andere chronische aandoeningen • Sociaal functioneren omhoog

25. 4 - Kanker • cellen die zich onbeheerst vermenigvuldigen en dit blijven doen; • de woekerende cellen breiden zich uit in omliggend weefsel en richten hier schade aan (invasieve groei of infiltratie); • de woekerende cellen verspreiden zich ook naar ver weg gelegen plaatsen in het lichaam (metastasering ofwel uitzaaiing). Via lymfevaten, bloed en in aanwezige lichaamsholten (bijv. buikholte)

27. Eigenschap van iedere kanker: uitzaaiingen (=metastasen) • Afhankelijk van de aard van de primaire tumor: • lymfevaten • Bloed • Via holle ruimtes (o.a. Buikholte) • Affiniteit van tumorcellen met specifieke weefsels

29. Kanker en cijfers • 10-jaarsprevalentie bedroeg 433.600 op 1 januari 2011, 203.300 mannen en 230.300 vrouwen. • Dat is bijna 3% van de Nederlandse bevolking. • In 2011 ruim 100.000 nieuwe gevallen van kanker (incidentie) • De prevalentie van kanker: • borstkanker: 150.000 personen(globaal een kwart van het totaal), • huidkanker (98.000), • prostaatkanker (84.000) • darmkanker (82.000). • 40% procent van alle nieuwe patiënten in 2011 tussen 60-75 jaar en 30% was 75 jaar was of ouder. • In 2011 stierven ruim 43.000 mensen als gevolg van kanker • Ongeveer de helft van alle kankerpatiënten geneest (5-jaarsoverleving)

30. Meest voorkomende locaties

31. Behandeling van kanker De drie meest toegepaste methoden om kanker te behandelen zijn op dit moment: • Chemotherapie (behandeling met cytostatica) • Radiotherapie (bestraling) • Doden van delende cellen • Operatie

32. Cytostatica tasten naast kankercellen ook gezonde cellen aan. Daardoor kunnen onaangename bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld: haaruitval; misselijkheid; braken; darmstoornissen; verhoogd risico op infecties; vermoeidheid Bijwerkingen cytostatica

33. Sterfte aan kanker

34. Longkanker

35. Longkanker

36. Meest voorkomend: jaarlijks bij 9.000 mensen vastgesteld 24% van alle sterfgevallen door kanker 90%: tumor in bronchiën overlevingskans na 5 jaar is bij de mannen 10-15% en bij de vrouwen 15-20%. Longkanker

37. Oorzaken longkanker • Roken (80-90%) • 10-12% van de rokers krijgt longkanker • Arbeidsomstandigheden • Vervuilde lucht

38. Lonkanker: Behandeling • Primair: Chirurgie • Curatief • Palliatief • Radiotherapie (palliatief) • Chemotherapie (palliatief) • Combinatie van therapievormen

39. 1 op de 7 vrouwen en 1 op de 2000 mannen krijgt borstkanker. Jaarlijks overlijden er ruim 3.300 vrouwen aan BK. Bijna een derde van alle vrouwen die kanker krijgen heeft borstkanker. Bij mannen komt deze vorm nauwelijks voor. Tussen de 45 en 75 jaar. Het komt vaak voor dat er ook borstkanker in de andere borst wordt vastgesteld. De overlevingskans na 5 jaar, indien de kanker beperkt is tot de borst, is 80% of hoger. Borstkanker

40. Kanker en leeftijd

41. Primaire preventie Gezond leven: minder kans op kanker • Iedereen kan kanker krijgen. Maar wie gezond leeft, heeft wel mínder kans om kanker te krijgen. Zo zijn er 6 leefregels die u helpen uw lijf sterker te maken tegen kanker:  • niet roken • verstandig zonnen • voldoende bewegen • gezond eten (voeding) • op uw gewicht letten (gezond gewicht)  • matigen met alcohol • Gezond leven is de beste manier om het risico op kanker te verkleinen; 35-50% van de nieuwe gevallen van kanker kan daardoor voorkomen.

42. Kanker en bewegen Primaire preventie • Overgewicht verhoogt het risico op een aantal vormen van kanker, zoals borst-, darm-, baarmoeder-, slokdarm- en nierkanker. • Borstkanker & bewegen • vrouwen die voldoende lichamelijk actief zijn hebben 20-40% minder kans op borstkanker. • elk uur per week extra bewegen vermindert het risico op borstkanker met 3-8%, als dit tenminste over een langere periode wordt volgehouden

43. Secundaire/tertiaire preventie Revalidatieprogramma’s gericht op: • Fysiek functioneren • Psychisch functioneren • Sociaal functioneren • Zie BB: Herstel & Balans

44. Herstel&Balans: biopsychosociaal model

46. Sport & kanker Alpe d'Huzes - film