«Πτυχές της Τοπικής Πολιτικής Ηγεσίας: Το Ηγετικό Στυλ των Ευρωπαίων Δημάρχων»

1. «Πτυχές της Τοπικής Πολιτικής Ηγεσίας: Το Ηγετικό Στυλ των Ευρωπαίων Δημάρχων» Καθηγητής Παναγιώτης Γετίμης & Επικ. Καθηγητής Νικόλαος-Κομνηνός Χλέπας pget@panteion.gr; nhlepas@cc.uoa.gr Εισήγηση στο 1ο Συνέδριο «Διοικητικών Επιστημόνων – Διοικητική Θεωρία και Πράξη - Διοίκηση και Κοινωνία» Αθήνα, 5-6 Οκτωβρίου 2005

2. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ Δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός, χαρακτηριστικά στοιχεία της πολιτικής ηγεσίας είναι: • Συνειδητή στοχοθεσία • Πλαισίωση με υποστηρικτές (body of followers) • Κινητοποίηση συλλογικής δράσης • Διαπάλη με ανταγωνιστές • Τάσεις επέκτασης

3. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ • Προσωπικά Χαρακτηριστικά • Θεσμικό Πλαίσιο • Γενικότερες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες • Πολιτικός ανταγωνισμός • Σχέσεις του ηγέτη προς τους υποστηρικτές του

4. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο ΤΡΟΠΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ: ΗΓΕΤΙΚΟ ΣΤΥΛ Διχοτομίες: • Ασυμβίβαστοι – Συμβιβαστικοί Ηγέτες (R.Elgie) • Ηγέτες που κινητοποιούν (“mobilizing”) – ηγέτες που εκφράζουν (“expressive”)(Kavanagh) • Ενεργητικοί – Παθητικοί και Θετικοί – Αρνητικοί (Barber) • Στρατηγικοί – Διαχειριστικοί και Αυταρχικοί - Συνεργατικοί

5. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ Πρώτη διάσταση: Ο γενικός προσανατολισμός / προδιάθεση του ηγέτη • Στρατηγικός • Αναπαραγωγίκός Κριτήρια: • Χρονικός ορίζοντας της ηγεσίας: «Προμηθείς» (ex ante) και «Επιμηθείς» (ex post) • Το βεληνεκές της ηγετικής στοχοθεσίας: Νεωτεριστής / Δημιουργός (“Innovator”, “Capacity Builder”) ή Συντηρητής / Διαχειριστής («απλώς προεδρεύει») Δεύτερη διάσταση: Η στάση του ηγέτη ως προς την άσκηση της εξουσίας • Αυταρχική • Συνεργατική Κριτήρια: • Τρόπος άσκησης της εξουσίας («αποκλειστική» ή «ανοικτή» άσκηση εξουσίας (“Stone”). • Τρόπος συντονισμού της δημοτικής δράσης (Επιβολή ή συναίνεση)

6. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Οραματιστής Μεσίτης συναινέσεων Αφεντικό της Πόλης Φροντιστής Συνεργατική Στρατηγική Διαχειριστική Αυταρχική

7. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Επισκόπηση του θεσμικού πλαισίου και βασικών χαρακτηριστικών της τοπικής αυτοδιοίκησης σε 17 Ευρωπαϊκές χώρες

8. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Συστήματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στυλ δημαρχιακής ηγεσίας

9. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Η εβδομαδιαία απασχόληση των ευρωπαίων δημάρχων

10. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Μέγεθος της πόλης και στυλ δημαρχιακής ηγεσίας

11. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Κομματική ένταξη και στυλ δημαρχιακής ηγεσίας

12. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Φύλο και στυλ δημαρχιακής ηγεσίας

13. Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού – Πάντειο Πανεπιστήμιο Πίνακας: Ηλικία και στυλ δημαρχιακής ηγεσίας

14. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ • Οι Ευρωπαίοι δήμαρχοι τείνουν να υιοθετούν στρατηγικό προσανατολισμό, ενώ οι αυταρχικοί είναι λίγο περισσότεροι από τους συνεργατικούς • Οι περισσότεροι ευρωπαίοι δήμαρχοι είναι «αφεντικά της πόλης» ή «οραματιστές» • Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ηγετικού στυλ ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες που εντάσσονται πάντως σε ευρύτερες ομαδοποιήσεις (σκανδιναβικές, νότιες, κ.λπ.) • Η διαχείριση του χρόνου προκαθορίζεται από το θεσμικό πλαίσιο και τις πολιτικο-διοικητικές παραδόσεις • Το ηγετικό στυλ επηρεάζεται σε όλες τις χώρες από το μέγεθος της πόλης, την κομματική ένταξη, το φύλο και την ηλικία • Η συγκυρία μεταβάλλει την γεωμετρία των συμμαχιών: Οι δήμαρχοι κερδίζουν τις εκλογές με τα κόμματα αλλά κυβερνούν με τις τοπικές κοινωνίες