Download
1 / 14
E N D
فشار خون بالا يا قاتل بي سر وصدا ،نامي است كه براي حالتي بكار مي رود كه از هر 5 فرد بالغ يك نفردچار آن مي شود وساليانه باعث هزاران مرگ مي گردد،در حاليكه معمولا هيچ نشانه اي ندارد. در واقع فشار خون بالا حالتي است كه فهم آن آسان .آزمايش تشخيصي اش آسان ،سريع وبي درد است ودرمانش نيز كاملا ساده مي باشد. • فشارخون بالا درصورت عدم درمان مي تواندباعث سكته هاي مغزي،نارسائي كليوي ،يا مشكلات بينائي شود.همچنين با افزايش فشار در رگهاي خوني.قلب هم بايد دربرابرفشاربراي پمپ كردن سخت تركاركند،كه اين ميتواند به نارسائي قلبي يا حمله قلبي منتهي شود.
فشار خون چيست؟ • قلب يك تلمبه است .باهربار زدن،فشرده شده وخون را با نيرو وارد رگهاي خوني ميكند.اين رگها لوله هاي ارتجاعي هستند كه خون را با اكسيژن ومواد مغذي به همه قسمتهاي بدن حمل ميكنند.خون از طريق سرخرگها از قلب خارج گرديده واز طريق سياهرگها به قلب برميگردد. فشار خون بيش از حد طبيعي يك مشكل محسوب ميگردد،چون همان افزايش فشار در سرخرگها است. • هر چيزي كه رگهاي خوني را مسدود نمايد (چربي )ياسبب كوچكتر شدن آنها شود (فشار مربوط به مواد شيميائي ونيكوتين )يا باعث پر شدن آنها ازمايعات زياد شود (نمك )سبب افزايش فشار خون خواهد شد. • بعضي از مهمترين اعضاء بدن مانند مغز،كليه ها،چشم وقلب اكسيژن وغذايشان را ازرگهاي كوچك خوني مي گيرند ووقتي فشار دراين رگها افزايش ميابد،ممكن است آسيب ببينند يا جريان خون يعلت تنگ بودن رگها در آنها كاهش پيدا كند.
علت بالا رفتن فشار خون • فاكتورهاي خطر غير قابل كنترل • وراثت :اگريكي از پدرومادريا هردوي آنهاياخويشاوندان نزديك فشار خون بالا داشته اند يادارند،خطروقوع فشارخون بالا درشما افزايش ميابد. • نژاد : درمقايسه با سفيدپوستان ،سياهان بيشتر دچار فشار خون ميشوند. • جنس : خطر فشار خون بالا در مردها بيشتر از زنهاست .ولي پس از يائسگي،خطر فشار خون بالا درزنها افزايش مي يابد. • سن: همراه با افزايش سن،خطروقوع فشار خون بالا نيز افزايش مي يابد. • داشتن يك يا دومورد ازاين فاكتورها به معني اين است كه شانس شما بيشتر است وفاكتورهاي خطر قابل كنترل براي شما مهمتر است
فاكتورهاي خطر قابل كنترل • وزن: وقتي وزن افزايش مي يابد،خطر ايجاد فشار خون بالا نيز افزايش مي يابد.در واقع بيشتر موارد ايجاد فشار خون كه با افزايش سن مشاهده مي كنيم،مي تواند به علت اين واقعيت باشد كه بسياري از افراد همراه با افزايش سن به اضافه كردن وزن گرايش پيدا مي كنند. • مصرف الكل : مصرف مداوم نوشابه هاي الكلي ،فشارخون را افزايش ميدهد. • سديم : بدن بسياري ازافراد نسبت به سديم مصرفي اشان حساس است.نمك كه 40% سديم دارد،منبع اصلي سديم در رژيم غذائي مردم كشور ماست .ما به خوردن هر چه بيشتر سديم گرايش داريم.هم به شكل آشكار مانند چيپس،بادام زميني،خيار ششور،آجيل و… وهم به شكل پنهان مثل غذاهاي كنسروي،انواع سسهاو….
كشيدن سيگار: سيگار كشيدن تاثير زيادي بر فشار خون دارد.نيكوتين موجوددر سيگار باعث كوچكتر شدن رگهاي خوني شده واين جمع شدن وفشردگي سبب افزايش فشار خون مي شود. • داروهاي خوراكي جلوگيري از بارداري: در بعضي اززنان كه اين داروها را مصرف مي كنند،افزايش فشار خون ديده شده است. • سركوب كردن عصبانيت : مطالعات جديد نشان مي دهد،افرادي كه عصبانيت ونااميدي را درخود زياد نگه مي دارند،به داشتن فشار خون ومشكلات قلبي گرايش بيشتري نشان مي دهند • شيوه زندگي بي تحرك: بدون ورزش مرتب،رگهاي خوني وماهيچه ها در بدن شروع به ازدست دادن حالتشان خواهند كردونتيجه غالبا يك فشار خون بالا است.بعلاوه ورزش نكردن مرتب مي تواند دراضافه وزن دخالت داشته باشد. • هرقدر خطرات قابل كنترلي كه داريد بيشتر باشد،شانس حمله قلبي وسكته بيشتر است.اگر اين فاكتورها در شما وجوددارند بسيار مهم است كه فشارخونتان را كنترل كنيد.
ميزان فشارخون شمادرسرتاسر روز تغيير ميكند.بحران،هيجانات شديد،ومواد شيميائي مانند كافئين (موجوددر قهوه يا چاي ) يا نيكوتين (موجوددردود سيگار )همه فشار خون را افزايش مي دهند.فشار خون معمولا در وسط روز از اول صبح بالا تراست.وتشخيص فشار خون بالا ترازطبيعي نياز به اندازه گيري بيش ازيكبار دارد.
اگر فشار خون من بالا باشد ،چه كنم؟ • اگر اعداد فشار خون شما بطور متوسط افزايش يافته،ممكن است بتوانيد با تغيير شيوه زندگي وبدون دارو فشارخون راتحت كنترل درآوريد.اگر شما مي توانيد با رژيم غذائي،ورزش وكاهش فشارهاي رواني فشار خونتان را كنترل كنيد،ممكن است به دارو نياز نداشته باشيد.ولي اگر پزشكتان تشخيص داد كه نيازمند مصرف دارو هستيد،بايد اين كاررا انجام دهيد. • گذشته از اين بسيار مهم است كه زودبه زود فشار خونتان را تعيين كنيد .چراكه با اندازه گيري مرتب فشارخون قادر خواهيد بود حدود فشار خونتان را بهتر تعيين نموده وبتوانيد نظر بدهيدكه چه چيزي بر روي فشار خون شما اثر دارد. • شما از اثار تغييرات دررژيم غذائي وميزان فعاليت واينكه چگونه بعضي اعمال مانند نفس عميق كشيدن برروي فشارمؤثرند،آگاه خواهيد شد.
شيوه زندگي اتان را تغيير دهيد • تغييرعادات براي دستيابي به يك زندگي سالمتر،نه تنها براي افراديكه در خانواده فشارخون بالا دارند سودمند است،بلكه اگرسايرافرادخانواده با تغييرات سازش كنند،مي تواند سلامت عمومي خانواده رابهبود بخشد. • تغييرات شيوه زندگي شما كه ميتواند در كاهش فشار خونتان بالا ترين تاثيررا داشته باشد،عبارتند از: كاهش دادن مصرف سديم،كاهش وزن وكاهش فشارهاي رواني.اگر شما يك سيگاري هستيد،ترك اين عادت يكي از بهترين كارهائي است كه مي توانيد انجام دهيد،نه تنها براي بهبود فشار خونتان بلكه براي سلامت عمومي خودتان وكسانيكه درخانه ومحل كار در معرض دود سيگار شما قرار مي گيرند.
الف)كاهش دادن سديم: • يك فرد متوسط معمولا روزانه بين 4000 تا 10000 ميلي گرم سديم دريافت مي كند كه بيش از دوبرابر مقدار توصيه شده است.براي افراديكه فشارخون بالاتر از طبيعي دارند،هدف اين است كه سديم دريافتي خود رابه 2000 ميلي گرم يا كمتر،كاهش دهند.اين مقدار تقريبا يك قاشق چايخوري نمك است. • چون نيمي ازكل افراديكه فشارخون بالا دارندبه سديم حساس هستند،كاهش مصرف سديم كارخوبي است.اما براي بسياري از افراد گفتن آن ازانجام دادنش آسانتراست.اگر شما عادت داريد به غذايتان زياد نمك بزنيد، يا دررژيم غذائي ازغذاهاي كنسروي يا بسته بندي شده زياد استفاده ميكنيد،ممكن است مدتي طول بكشدتا از يك غذاي كم نمك يا ادويه دارخوشتان بيايد.براي موفق شدن ،سديم را بايد مرحله به مرحله كم كنيد.
گام اول: اين است كه ازگذاشتن نمك سر سفره اجتناب كنيد.واز افزودن نمك به غذاهنگام طبخ دست برداريد. • گام دوم: غذاهاي پر نمك مانند چيپس،سس سويا ،غلات داغ آماده،چوب شور،بيسكوئيت شور،پفك،انواع تخمه،آجيل،كنسرو لوبيا،خيار شور،سبزيهاي ترشي،زيتون پرورده،ترشيها ،رب وسس گوجه فرنگي تجارتي،سوسيس وكالباس،كنسرو گوشت ازهر نوع،همبر گر وپنيرهاي شورراكاملا از رژيم غذائي خود حذف كنيد. • گام سوم: در اينجا مي توانيد ادويه ها،سسها وچاشنيهاي بي خطر راآزمايش كنيدتا غذايتان راخوشمزه تر نمايد. • گام چهارم: از موادجايگزين سالم استفاده نمائيد.اينها عبارتند از: انواع نانهاي كم نمك،برنج دانه كامل(داراي سبوس)گندم ريز شده،جو دوسر،گندم بلغور،كيكهاي برنج بي نمك،سبزيها وميوههاي غير كنسروي،فراوردههاي كم چربي،پنيربي نمك،كره مارگارين بي نمك.
ب )كاهش وزن: • همواره با سعي براي كاهش وزن،وضعيت غذائيتان را بهم نزنيد.مسلما شما وزن كنوني را يكباره بدست نياورده ايدكه يكباره هم آنرا كم كنيد.از بين بردن چربي اضافه بصورت تدريجي وبلند مدت،بهترين راه موفقيت است.براي اين كار بايد رژيم غذائيتان را تغيير داده وعادات ورزشي اتان را بهبود بخشيد.براي اينكار: • -بجاي اقلام پرچربي از انواع كم كالري تر وكم چربي تر استفاده كنيد.بجاي گوشت چرب گاووگوسفند،ازمرغ بدون پوست وماهي استفاده كنيد. • از غذاهائي كه درروغن زياد سرخ شده اند پرهيز كنيد. • از شير وپنيرهاي كم چربي يا بدون چربي استفاده كنيد. • - سبزي وميوه بيشتر بخوريد. • مصرف كالري اضافي مانند انواع شيريني والكل را قطع كنيد. • ميزان فعاليت بدن را افزايش دهيد.شنا كردن،پياده روي،آهسته دويدن وتمام ورزشهائي كه مصرف اكسيژن راافزايش دهند،ورزشهاي خوبي هستند.هر نوع ورزش تمام بدن كه شما بتوانيد بطور مداوم براي 30 –45 دقيقه وسه تا پيج روز درهفته انجام دهيد،به كاهش وزن كمك ميكند.
ج)كاهش فشاررواني : • نسبت به مشكلات ومشاجرات كوچك زندگي واكنش نشانندهيد.عصبانيت،احساس نااميدي وقيدوبند مي تواند منشا فشار زيادي بر روي ما باشد.بهترين وكمك كننده ترين روش براي كاهش فشار،تنفس عميق مي باشد.در حين عصبانيت 3تا4 دقيقه نفس عميق بكشيد تا اثر آرامبخش آنرا ببينيد. • -كاهش كافئين هم مي تواندبه تحت كنترل در آوردن فشار خون كمك كند.كافئين در قهوه،چاي،شكلات ونوشابه هاي كولا داريافت مي شود.بجاي اينها از آب ،آبميوه ،دوغ كم نمك وكم چربي وچايهاي گياهي استفاده كنيد.
در پايان بخشي از مسئوليت شخصي اتان كه براي مراقبت بهداشتي از خود بعهده داريد،اطمينان از مصرف صحيح داروهاست
