تغذيه با شير مادر

2. تغذيه با شير مادر گرداورنده: فائزه عليزاده پرستاري ترم 8 سال تحصيلي 88-87 استاد محترم: آقاي زنده طلب

3. امام جعفر صادق (ع) : اجر پاسدار و مجاهد در راه خدا براي مادري است كه خود كودكش را شير ميدهد. وسائل الشيعه جلد 7

4. تركيب شير مادر منطبق بر نياز هاي بدن شيرخوار بوده و بدين لحاظ مناسب ترين وضعيت رشد را در كودكان تامين مينمايد.

5. مزاياي شير مادر • برآورده شدن تمام نيازهاي كودك با تغذيه انحصاري با شير مادر تا پايان شش ماهگي. • كاهش ابتلاء كودك به بيماريهاي قلبي و عروقي.

6. آغوز يا همان شير روزهاي اول مهم ترين اقدام در جهت ايمن سازي كودك در برابر بيماريها. • كاهش ميزان ابتلا به آسم و بيماريهاي تنفسي ديگر در كودك

7. كاهش ابتلاء كودك به دل دردهاي قولنجي، جمع شدن گاز، استفراق و حساسيت به علت هضم راحت شير مادر. • شيرمادر به تنهايي تا يك سوم انرژي و مواد مغذي كودك را در سال دوم زندگي تامين ميكند.

8. سديم و پروتئين شير مادر به اندازه ايست كه به كليه هاي كامل نشده كودك آسيب وارد نميكند. • افزايش بهره هوشي. • تامین نیازهای عاطفی کدوک و ارضاء غریزه مکیدن.

9. تسريع برگشت رحم به اندازه طبيعي در مادران شيرده سبب كاهش خونريزي و عدم كم خوني آنها ميشود. • ايجاداحساس امنيت خاطر و شادابي به دليل ترشح هورمون مخصوص در مادران شير ده.

10. بازگشت زودتر مادر به وزن طبيعي و عدم چاق شدن مادر. • كاهش احتمال حاملگي هاي زودرس در مادران شيرده. • كاهش احتمال ابتلاء به سرطان هاي پستان و تخمدان در مادران شيرده.

11. تغذيه صحيح با شير مادر • بدن نوزاد روبروي مادر و در تماس نزديك با او باشد. • سر و بدنش در يك امتداد قرار داشته باشند. • لب تحتاني او كاملا به طرف خارج برگشته و قسمت كمي از هاله پستان در بالاي لب فوقاني او مشاهده ميشود و شايد درزير لب تحتاني نشانه اي از هاله پستان ديده نشود. • مكيدن ها كند ولي عميق است.

12. صداي بلعيدن شير به خوبي شنيده شود. • نوزاد پس از احساس رضايت و سير شدن خودش پستان را رها ميكند. • مادر هنگام شير دادن احساس درد و ناراحتي نكند. • پستان مادر با سوراخ هاي بيني شيرخوار فاصله داشته باشد و راه تنفس او را نبندد.

13. نكات اساسي در تغذيه با شير مادر • تغذيه بايد بلافاصله پس از تولد آغاز شود. • در هفته اول بايد از هر دو پستان به كودك شير داد تا باعث ترشح شير در هردو پستان شود در هفته هاي بعد بنا به ميل كودك شيردهي انجام شود.

14. زمانبندي كردن شيردهي درست نبوده و شيردهي بايد برحسب ميل نوزاد انجام شود. • محيط بسيار گرم يا سرد و پيچيدن بيش از حد او سبب كاهش اشتهاي كودك ميشود.

15. توجه داشته باشید اگر نوزاد بیش از سه ساعت به خواب رفته باشد باید او را به پستان گذاشت تا شیر بخورد. • اکثر شیرخوارانی که انحصارا با شیر مادر تغذیه میشوند به 8 تا 12 بار تغذیه در شب و روز نیازمندند.

16. دادن شیرخشک،آب ،آب قند و داروهای گیاهی و هرچیزدیگری به نوزاد در چند روز اول عمر با این تصو که حجم شیر مادرکم است میتواند مانع افزایش مناسب شیرمادروحتی عدم موفقیت اودرشیردهی شود. • در طول دو روز اول تعداد 1 یا 2 کهنه خیس در روز برای نوزادانی که انحصارا با شیر مادر تغذیه میشوند،غیر طبیعی نیست.

17. شستشوي دستها قبل از هر بار شيردهي. • استحمام روزانه در صورت امكان ودر غير اين صورت شستن پستان ها ( با آب تميز و عدم استفاده از صابون يا هر محلول ضد عفوني كننده ديگر) • جهت عدم صدمه نوك پستان پس از هر بار شيردهي چند قطره شير روي نوك پستان چكيده شود.

18. چند نكته بسيار مهم • بهترين راه براي تشخيص كافي بودن شير مادر كنترل افزايش وزن كودك ميباشد. • چنانچه شير خوار منحصرا از شير مادر تغذيه ميشود دفع مكرر ادرار خود دال بر كفايت شير مادر است. • مدفوع شير خواراني كه از شير مادر تغذيه ميكنند شل تر و دفعات آن نيز بيشتر از دفعات اجابت مزاج شيرخواراني است كه شيرخشك مصرف ميكنند.

19. شير دوشيده شده مادر را چگونه ميتوان ذخيره و فريز كرد؟ • براي جمع آوري شير استفاده از ظرف پلاستيكي بهتر است. • شير را ميتوان در در دماي اتاق دور از نور 8-6 ساعت ، در يخچال 48 ساعت و در فريزر هاي معمولي تا سه ماه نگهداري كرد.

20. شير فريز شده را چگونه ميتوان ذوب كرد؟ • هرگز از حرارت مستقيم اجاق براي ذوب كردن شير استفاده نكنيد زيرا تمام پروتئين شير از بين خواهد رفت. • ظرف محتوي شير را در ظرف آب ولرم قرار دهيد تا يخ آن كم كم باز شود.

21. براي مادري كه شير ميدهد مصرف چه داروهايي بيضرر است؟ • مصرف داروهايي نظير استامينفون ، آسپرين، مسكن هاي ساده ، داروهاي ضد فشار خون ، داروهاي ضد سرماخوردگي و آنتي هيستامين ها به مقدار معمولي و در مدت كوتاه ، و اكثر آنتي بيوتيك ها در شيردهي مانعي ندارد.

22. چند باور نادرست و واقعيت هاي آن: • (شير اگر در پستان بماند فاسد ميشود!!!!) • ماندن شير در پستان سبب فاسد شدن آن نميشود اما بهتر است مادر براي پيشگيري از احتقان پستان و افزايش شير آنرا مرتبا بدوشد.

23. (بيدار شدن شير خوار در شب و يا زود به زود شير خوردن و گريه و بيقراري كودك دليل ناكافي بودن شير مادر است!!!! ) • هيچ يك از عوامل فوق دليل ناكافي بودن شير مادر نيست . زود به زود شير خوردن كودك به دليل هضم آسان شير مادر است . توزين مرتب كودك و رسم منحني رشد او بهتر از هر چيز ديگري ميتواند وضع تغذيه و كافي بودن شير مادر را نشان دهد.

24. (پستان هاي كوچك نميتواند شير كافي توليد كند!!!) • شيردهي ارتباطي به اندازه پستان ندارد بلكه ترشح هورمون پرولاكتين در اثر مكيدن بيشتر پستان توسط شيرخوار توليد شير را بيشتر ميكند.

25. (استفاده ازپستانک برای آرام کردن شیرخوار لازم است!!!) • استفاده ازپستانک نه تنها به علت احتمال آلودگی وابتلا شیرخوار به اسهال توصیه نمیشود،بلکه باعث ارضاء میل مکیدن نوزاد شده در نتیجه پستان کمتر مکیده شده و شیر کاهش میابد.

26. (شیرخوار را نباید زیاد در آغوش گرفت چون بغلی میشود!!!) • تمام شیرخواران به تماس و گرمای بدن مادر نیاز دارند وصدای قلب مادر به آنها آرامش میدهد و نباید این محبت را ار آنان دریغ کرد بلکه شیرخواران بیقرار را باید در آغوش گرفت و با نوازش و صحبت کردن آرام نمود.

27. (شیر بعضی از مادران رقیق و آبکی است!!!) • در شروع هر وعده شیردهی شیر مادر آبکی به نظر میرسداما در انتهای هر وعده شیردهی میزان چربی و غلظت شیر افزایش یافته و به سیر شدن کودک کمک میکند .

28. اگر نوک پستان مادر دچارشقاق شود چه باید کرد؟ • علل شقاق پستان: - وضعیت نادرست گرفتن پستان مادر توسط شیرخوار • شستشوی مکرر پستان با الکل،صابون • استفاده از محلول ها وکرمهای تحریک کننده پستان

29. درمان شقاق پستان • بهترین روش: گذاردن یک یا چند قطره شیر روی نوک پستان در انتهای تغذیه شیرخوار. • قرار دادن پستان در معرض هوا و نور خورشید. • استفاده از گرمای خشک مثل گرمای سشوار با درجه کم روزی 3تا5 دقیقه و با فاصله 7تا8 سانتی متر از محل شقاق.

30. حفظ و تداوم شیردهی • برای حفظ و تداوم شیردهی باید اصول زیر رعایت شود: • مکیدن صحیح و مکرر. • آرامش خاطر مادر. • دفعات و وضعیت صحیح شیردادن. • تغذیه صحیح و فعالیت جسمی مناسب.