Download
1 / 27
E N D
Sizi zaman tünelinde kısa bir enerji yolculuğuna davet ediyoruz.İlk çağlarda insanlar yaşamaları için gerekli ihtiyaçlarını doğal kaynaklardan sağlıyordu. Isınmak ve kurutmak için güneşi kullanan insan,daha sonra ateşi buldu ve onun ısısından yararlandı. Sonra tahıllardan un üretmek için su ve rüzgar değirmenlerini kullandı.Trenler ve gemiler,yakılan kömürle elde edilen buhar gücüyle hareket etti.Önce bir kandilin ışığıyla aydınlanmak yetiyorken nüfus artıp ihtiyaçlar çeşitlendikçe kullandığımız enerji kaynaklarıda çeşitlendi.Teknolojik gelişmelere bağlı olarak artan enerji ihtiyacımız beraberinde enerji tüketimimizi de arttırdı.Yeni enerji kaynakları kullanılmaya başlandı.
Bilim insanları küresel ısınmanın kullandığımız enerji kaynaklarına bağlı olarak havaya fazla miktarda karbon dioksit ve diğer gazların salınmasından kaynaklandığını belirtiyorlar.Günümüzde birçok ülke çevre sorunlarını çözmek ve önlemek için doğal kaynaklarını çevreye zarar vermeden kullanmanın yollarını arıyor.Peki,doğayı korumak için neler yapabiliriz? ‘’ Her işin Başı Enerji’’ adlı etkinliğimizi yaparak sorularımıza cevap arayalım.
Enerji Kaynağı nedir? Enerji kaynakları ; Herhangi bir yolla enerji üretilmesini sağlayan kaynaklardır. 2’ye ayrılırlar.
Yenilenemez Enerji Kaynakları Fosil yakıtlar ve nükleer enerji elde edilen radyoaktif elementler yenilenemez enerji kaynaklarıdır.Bu kaynakların oluşumu ve kulanıldıklarında yenilenmeleri çok uzun sürede (milyonlarca yıl) gerçekleştiği için yenilenemez enerji kaynakları olarak adlandırılır.
Fosil Yakıtlar:Doğalgaz,kömür ve petrolfosil yakıtlardır.Fosil yakıtlar termik santrallerde elektrik enerjisi üretmek için kullanıldığı gibi işyerleri ve evlerde ısınma amacıyla da kullanılır.Günümüzde elektrik üretiminde dünyada en çok kömür kullanılmaktadır.Petrol ise dünyada en yaygın kullanım alanı olan enerji kaynağıdır,sadece enerji üretmek için kullanılmaz.Benzin,mazot,LPG (Likit Petrol Gazı),plastik,naftalin,boya,teflon ve günlük hayatta kullandığımız birçok şey petrolden yapılır.Doğalgaz ise renksiz,kokusuz,gaz halindeki bir fosil yakıttır.Günümüzde bilinen kaynaklara göre fosil yakıtları bu şekilde kullanmaya devam edersek yaklaşık olarak kaç yıl daha kullanabileceğimizi yukarıdaki yandaki tabloda inceleyelim.
Nükleer Enerji:Yanda bir nükleer güç santrali görülmektedir.Bu güç santralinde uranyum,plütonyum gibi radyoaktif elementler kullanılarak elektrik enerji elde edilir bu olay gerçekleşirken aynı zamanda radyoaktif atıklarda oluşur,Radyoaktif atıklar dışarıya radyasyon geçirmeyen özel kasalara konularak yerin derinliklerine gömülür.Aynı şekilde nükleer güç santralleri de çevreye zarar vermeyecek özel güvenlik önlemleri alınarak yapılır.Bu önlemlere dikkat edilmediği takdirde,radyoaktif atıklar tüm canlılara zarar verebilir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Enerji gücünü Güneşten alan ,hiç tükenmeyeceği düşünülen ve çevreye zarar vermeyen enerji kaynakları yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.
Hidroelektrik Enerjisi:‘’Hidro’’,Latincede su anlamına gelir.Hidroelektrik de suyun hareketinden yararlanarak üretilen enerjidir.Bunun için,yanda fotoğrafı görülen Keban Barajı’nda olduğu gibi akarsuyun önü kesilir ve bir baraj gölü oluşturulur.Böylece suyun yüksekliği arttırılarak potansiyel enerji kazanması sağlanır.Suyun potansiyel enerjisinden yararlanılarak elektrik enerjisi üretilir.Ülkemizde bulunan hidroelektrik santrallerinden hangilerini biliyorsunuz?
Rüzgar Enerjisi: Rüzgarın hareket enerjisinden geçmişte yel değirmenleri ile yararlandık,günümüzde ise rüzgar jeneratörleri ile elektrik enerjisi üreterek yararlanıyoruz.Sağdaki fotoğrafta rüzgar enerjisinden yararlanmak için kullanılan rüzgar jeneratörleri görülmektedir.Bir rüzgar jeneratörü,bir evin,okulun hatta bir köyün elektrik ihtiyacını karşılayabilir.Ülkemizin rüzgar enerjisinden yararlanma potansiyeli yüksektir ancak henüz bu kaynaktan yeterince yararlanılamamaktadır.Ülkemizde rüzgar enerjisinin kullanıldığı yerleri biliyor musunuz?
Jeotermal Enerji: Latincede ‘’Jeo’’ yer ‘’termal’’ ısı anlamına gelir.Jeotermal enerji,yandaki resimde görüldüğü gibi yeryüzünün iç tabakalarında bulunan sıcak su ya da buhardan yararlanılarak elde edilir.Eski çağlardan bu yana jeotermal enerjinin ilk kullanım alanları kaplıcalardır.20.yüzyılın başlarından itibaren elektrik enerjisi üretimi için jeotermal güç santralleri kurulmaya başlanmıştır.Ülkemiz jeotermal enerji kaynakları açısından zengindir.Jeotermal enerjiden evlerin ve seraların ısıtılması,dokuma sanayisi,konservecilik gibi daha birçok alanda yararlanılır.Jeotermal enerji kullanımı çevreye ve atmosfere atık madde verilmesine neden olmaz.Çevrenizde jeotermal enerjiden yararlanılıyor mu?
Güneş Enerjisi: Yaşadığımız çevrede güneş enerjisinden nasıl yararlanılıyor?Şu anda var olan tüm enerji kaynaklarının asıl kaynağının güneş enerjisi olduğunu biliyor musunuz? Güneş;Rüzgarların oluşması,suyun hareketi,bitkilerin büyümesi gibi birçok olayın gerçekleşmesini sağlar.Ülkemizin coğrafi konumu güneş enerjisinden yararlanmak için oldukça elverişlidir.
Biyokütle(Bitki ve Hayvan Atıkları) Enerjisi Bitki ve hayvan atıklarından yararlanılarak elde edilen enerji biyokütle enerjisi olarak adlandırılır.Biyokütle enerjisi;çiftlik hayvanlarının dışkıları,besin atıkları,ölü ağaçlar,ağaç dalları,ekinler,odun parçalrı,ağaç kabuğu ve talaştan elde edilebilir.Bitkilerden biyodizel,biyoetonal elde etmek ise modern yöntemlerin kullanıldığı uygulamalardır.Peki bu enerjiden nasıl yararlanılır?Biyokütle enerjisi elde edilecek atıklar ve kalıntılar güç santraline getirilir.Burada atık çukuruna boşaltılır ve yakılır.Yanma sırasında ortaya çıkan sıcak gazlar çeşitli işlemlerden geçirilerek elektrik enerjisi üretmek için kullanılır.
Biodizel nedir? Kolza (kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen yağların veya hayvansal yağların bir katalizör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol ) reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir üründür. (Yakıt türü) Bioetanol nedir? Bitkilerden elde edilir.Etanol yaygın olarak şeker kamışı ve mısırdan Elde edilmektedir.Etanol hava kirliliğini azaltmak ya da petrol ürünlerinin tüketimini azaltmak amacıyla,benzinle değişik oranlarda karıştırılarak kullanılabilir.
Her İşin Başı Enerji Etkinlik soruları • Peki bizler günlük hayatımızı sürdürebilmek için hangi enerji kaynaklarını kullanıyoruz? Bu kaynaklara örnekler verebilir misiniz? • Kullandığımız bu enerji kaynakları yaşadığımız çevreyi nasıl etkiler? • Kullandığımız enerji kaynakları tükenirse ne olur?
Evlerimizde,iş yerlerinde,okul ve hastahane gibi devlet kurumlarında ürettiğimiz atıkların neler olduğunu düşünelim.Paketleme malzemeleri şişeler plastik kaplar,artık yiyecekler,piller,boya artıkları, gazeteler,eski giysiler,bozuk aygıtlar vb.. Peki bizler okulumuzda hangi tür ve miktarda atıklar üretiyoruz?
Geri Dönüşüm Nedir? Kullanım dışı kalan atıkların hammadde olarak kullanılıp yeniden üretime katılmasıdır.Atıkların kimyasallar,plastikler,metaller,cam ve kağıt olarak sınıflandırabiliriz.Bu atıkların içinde değerlendirebilir olanların ayrı ayrı toplanıp cinslerine göre ayrılarak fiziksel,kimyasalveya biyolojik işlemlerle dönüştürülerek yeniden kullanılır hale getirilmesi veya enerji elde etmek için kullanılması şeklindeki faaliyetlerin tümü geri dönüşümdür.
Atıklarla baş edebilmek için en iyi çözüm; - Öncelikle daha az atık üretmeye çalışmak - Daha sonra onları değerlendirmek için en uygun yolu bulmak - Onarıp yeniden ya da başka bir amaçla kullanmaktır. - Ayrıca,geri kazanımla yeni maddelerin üretiminde kullanılması için çaba harcamak, - Başka bir çare kalmadığında da çöpe atıp çöp alanına göndermektir.
7.Grup8-G *Burcu Kiraz 296 *Begüm Yılmaz 313 *Gözde Kurtuluş 599 *Hande Tutar 1105 Fen ve Teknoloji Performans Görevi Öğretmen: Ahmet Dündar
