Download
1 / 25
E N D
Balladyna Juliusz Słowacki
Juliusz Słowacki Słowacki Juliusz (1809-1849), polski poeta, dramatopisarz. Jeden z najwybitniejszych twórców romantycznych, nazywany - obok A. Mickiewicza i Z. Krasińskiego - "wieszczem". Słowacki był wielkim nowatorem i znakomitym artystą słowa. Niezupełnie rozumiany przez współczesnych, stawał się nieraz celem ostrych ataków. Tworzył w epoce romantyzmu, głównie na emigracji. Ważne dzieła: Testament mój, Hymn (Smutno mi Boże…), W pamiętniku Zofii Bobrówny.
Rodzaj literacki - DRAMAT • jest przeznaczony do realizacji teatralnej (podział na role) • podział na tekst główny (wypowiedzi bohaterów) i tekst poboczny - didaskalia (wskazówki dla realizatorów przedstawienia) • podział na akty i sceny • o świecie przedstawionym dowiadujemy się z działań i wypowiedzi bohaterów
Gatunek literacki • Pod względem gatunku utwór Słowackiego jest tragedią. Głównym tematem jest dążenie do władzy. Główna bohaterka, Balladyna, kroczy drogą zbrodni, popełnia czyny naganne, co doprowadza do jej śmierci. W starciach z nią giną wszystkie pozytywne postacie dramatu: Kirkor, Alina, Wdowa. • Tragedia, utwór dramatyczny, w którym występuje silnie zarysowany konflikt między dążeniami bohatera a wartościami i mocami wyższymi, jakim musi się on przeciwstawić, co prowadzi do nieuniknionej katastrofy.
Opis treści utworu Tytułowa bohaterka dramatu mieszka wraz ze swoją matka i siostrą Aliną w skromnej chatce niedaleko jeziora Gopło. Ojciec dziewcząt już dawno nie żyje i kobiety musza same zadbać o gospodarstwo. Pewnego dnia do ich domu zawitał niezwykły gość. Był to Kirkor - pan pobliskiego zamku. Okazało się, że za radą Pustelnika udał się on w świat w poszukiwaniu żony. Zrządzenie losu spowodowało, iż znalazł się w chacie wdowy i jej córek. Za sprawa czarów miejscowego chochlika, zakochał się w obu urodziwych córkach starej kobiety. Dziewczęta, dowiedziawszy się o planach księcia, rozmawiają z Kirkorem o ewentualnym ślubie. Balladyna jest pewna, że to ona zwycięży. Uważa się z a znacznie lepszą kandydatkę na królową. Jednak, gdy dobroć, szczerość Aliny oraz jej troska o rodzinę zaczynają imponować księciu, Balladyna również przyjmuje taką taktykę. Stwierdza, że i ona nie potrafiłaby zapomnieć o najbliższych, zwłaszcza o matce i siostrze. Kirkor, nie mogąc się zdecydować na to, którą powinien poślubić, przystaje na pomysł podszepnięty wdowie przez duszka Skierkę. O tym, która z dziewcząt zostanie żoną księcia ma zdecydować wynik konkursu.
Następnego dnia rano obie panny wyruszają do lasu. Ta, która pierwsza uzbiera pełny dzbanek malin zostanie panią Kirkorową. Pracowita Alina od razu bierze się do zbierania. Po kilku godzinach jej dzbanek jest pełny. Inaczej zachowuje się leniwa Balladyna. Nie chce jej się zbierać owoców. Gdy Alina wraca do domu, na swojej ścieżce napotyka siostrę. Dzbanek Balladyny jest nadal pusty. Okrutna dziewczyna wiedząc, że przegra szansę na zostanie królową, zabija siostrę i kradnie jej maliny. Wraca z nimi do domu, gdzie opowiada wszystkim, że widziała jak Alina uciekła z jakimś tajemniczym młodzieńcem. Jedynym śladem zbrodni jest krwawa, nie dająca się zmyć plama na czole Balladyny.
Kilka dni później odbywa się ślub Kirkora i Balladyny. Młoda panna jest jeszcze bardziej wyniosła niż dotychczas. Nie przyznaje się do starych znajomych, a i własną matkę traktuje z pogardą. Przeprowadza się do zamku, gdzie jej poczynania prowadzą do kolejnych tragedii. Z jej powodu cierpi wiele osób m.in. matka, Grabiec i sam Kirkor. Jedna zbrodnia pociąga za sobą kolejne. W końcu Balladynę spotyka zasłużona kara. W chwili, gdy po śmierci męża chce wstąpić na tron, z nieba zostaje zesłany piorun, który trafia w okrutna i zła kobietę.
Balladyna – bohaterka tytułowa • Mieszkała w ubogiej chacie z matką wdową i z siostrą Aliną. Pochodziła z biednej rodziny. Jej marzeniem było zostać królową i mieszkać w zamku. W małym stopniu zajmowała się gospodarstwem. • Była wysoką i piękną brunetką Wyróżniała się przede wszystkim swoją bladą cerą. Miała długie hebanowe włosy, które robiły na wszystkich wrażenie. • Od czasu zamordowania Aliny na czole Balladyny pojawiło się charakterystyczne krwawe piętno, które zasłaniała opaską. Ta piękna wiejska dziewczyna sprawiała wrażenie pewnej siebie i dumnej siostry. W dużym stopniu była egoistką, nie obchodził ją los matki. Wyrzucając wdowę z zamku udowodniła, iż była nieczuła na ludzką krzywdę. Z zimną krwią zabiła swoją dobrą siostrę. W ten sposób uargumentowała, iż była zawistna oraz fałszywa. Nieszczerość i złośliwość to jej główne cechy charakteru. W końcu po wielu latach stała się przeciwieństwem Aliny. • Balladyna była postacią naganną, niegodną naśladowania. W wyniku zazdrości stała się złą kobietą, która doprowadziła do wielu zbrodni.
Alina • Alina ma całkiem inny charakter niż jej siostra - Balladyna. Jest zawsze szczera, kocha matkę całym sercem. Bieda i ciężka praca nie martwią jej. Stara się być szczęśliwa. Okazuje się jednak być łatwowierna i naiwna. Jej ufność staje się dla niej zgubą. Nie podejrzewa, ze jej ukochana siostra może jej zagrażać. Jest niewinną dobroduszną istotą. • Obie siostry wyznają Kirkorowi miłość i pragną z nim być. Jednak Alina darzy go szczerym uczuciem, a Balladyna pragnie tego małżeństwa tylko ze względu na bogactwo i władze, jaką posiada Kirkor. Alina pragnie z nim być jednak dopiero wtedy kiedy będzie mogła zabrać ze sobą matkę i siostrę.
ALINA Alina i jej siostra
Wdowa – matka sióstr • Bohaterka epizodyczna; prosta, wiejska kobieta, strudzona ciężką pracą. Marzy o lepszym życiu dla swoich córek. Kocha je, zwłaszcza Balladynę. I właśnie ukochana córka srogo ją zawiodła – wyparła się matki, nazywając ją obcą kobietą. Ale miłość matczyna i tę niegodziwość wybaczyła. Ślepa, stara, poddana torturom kobieta nie zdradziła imienia wyrodnej córki. Postać wdowy w dramacie jest symbolem matki tragicznej i cierpiącej; takiej, która dla dziecka zniesie każdy ból i każde upokorzenie. • Ogrom matczynej miłości polega na dostrzeganiu tylko dobrych czynów i wspominaniu dobrych chwil. Matka nie krytykuje córek, nie odrzuca ich, wybacza każde zadane cierpienie. Nie żąda kary ani nie jest mściwa za wyrządzone zło.
Goplana Bohaterka epizodyczna, fantastyczna; wróżka, królowa jeziora Gopła, zakochana w Grabcu. Zazdrosna o niego sprawia, że przed domem wdowy psuje się kareta hrabiego Kirkora… W dramacie symbolizuje ład natury.
Kirkor • Bohater drugoplanowy; jest wielkim panem – hrabią. Nie może dłużej znieść nieprawości, jakich dopuszcza się król Polski Popiel IV. Chce go zrzucić z tronu i przywrócić władzę prawowitego króla. Sam nie chce panować, chociaż byłby dobrym władcą, bo jest prawy i szlachetny. On jednak marzy o spokojnym, sielskim życiu przy boku pięknej żony. W dramacie symbolizuje idealistę. Kirkor z Pustelnikiem
Balladyna to dramat o funkcjonowaniu na świecie dobra i zła. Bohaterki zostały opisane na zasadzie kontrastu: Alina to uosobienie dobra, Balladyna - zła. W świecie utworu zło zwycięża nad dobrem. Alina ginie, żoną Kirkora, księżną zostaje okrutna Balladyna. Ginie także jej mąż, szlachetny Kirkor, który chce zwrócić Pustelnikowi (a w rzeczywistości prawowitemu królowi Popielowi) koronę - symbol władzy. Dopiero w ostatniej scenie dobro odzyskuje władzę.
Juliusz Słowacki wykorzystał w swoim utworze liczne wątki znane z baśni. Przede wszystkim jest to wyraźny podział bohaterów na dobrych (Alina, Wdowa, Kirkor, pustelnik) i złych (Balladyna, Kostryn, Grabiec). Duże znaczenie mają tu czary: rolę wróżki z baśni odgrywa Goplana. To jej słudzy - Chochlik i Skierka - przywłaszczają sobie koronę Popielów, co krzyżuje plany Kirkora pragnącemu zwrócić ją prawowitemu władcy. Koronę zakłada Grabiec - król-błazen. Święty przedmiot zostaje zbezczeszczony, a postać władcy ośmieszona. Przy okazji dochodzi do ujawnienia się ironii romantycznej. Walka Kirkora idzie na marne, choć książę nie zawinił i miał szlachetne plany.
Typowy dla baśni jest także motyw rywalizacji siostry dobrej i złej - pojawił się on np. w baśni Ch. Perraulta „Wróżki” (dobra siostra i zła Franusia). Słowacki wykorzystał motywy baśniowe w oryginalny sposób. Są to motywy odwrócone: zło zwycięża dobro, dobra siostra ginie z ręki złej, czary nie pomagają, ale utrudniają życie bohaterów.
Obok baśniowych pojawiają się tu motywy legendarne. Najważniejszy z nich to korona Popielów - symbol władzy legendarnego króla Popiela III, pozostającego na wygnaniu. Aby przywrócić byt państwowy niezbędne jest, by na tronie zasiadł prawowity władca. O to walczy Kirkor.
Główne motywy lektury • Motyw matki • Motyw córki • Motyw pioruna (motyw kary) • Motyw „kainowego” znamienia na czole • Motyw jaskółki • Motyw zwykłej dziewczyny z ludu jako panny dla rycerza • Motyw dzbanka malin • Motyw władcy, władzyi walki o władzę • Motyw miłości • Motyw konfliktu (siostry) • Motyw zbrodni • Motyw rycerza (Kirkor) • Motyw natury (czynnik aktywny, który ma wpływ na losy postaci) • Motyw czarów • Motyw zdrady (Balladyna i Kostryn) • Motyw szaleństwa (Balladyna)
KONIEC • Prezentację przygotowali: • Paweł Urban • Łukasz Koznecki
