Өнцөг

1. Өнцөг М.Ганхүү Хэвлэлийн Хүрээлэнгийн сэтгүүл зүйн багш ganhuu.mongol@yahoo.com 99707010

2. Өнцөг Тодорхой нэг асуудал, үйл явдалд тодорхой байр сууринаас хандахыг сэтгүүл зүйд “Өнцөг” гэж нэрлэдэг.

3. Өнцгийн үүрэг Өнцөг бол сэтгүүлчдэд сэдвийг тодорхойлж, ойлгомжтой болгон, зорилгоосоо хазайхаас сэргийлжөгдөг. Өөрөөр хэлбэл таны бичих зүйл юу вэ, харин та үүнийхээ хаана нь явж байна вэ гэдгийг илтгэж байдаг.

4. Өнцөг нь дараах нийтлэг шинжийг агуулдаг. • Өнцөг өөрийн гэсэн санааг илтгэж байдаг. • Өнцөг бол сэтгүүл зүйн бичлэгийг хамгийн ихээр тодорхойлдог. • Өнцөг өөрөө ишлэл санаа болдог.

5. Өнцөг нь дараах нийтлэг шинжийг агуулдаг. • Учир шалтгаан болон үр дагаврыг өөртөө багтаасан байдаг • Өнцөг нь судалгаан дээр суурилдаг. Өнцөг гаргахын тулд анхан шатны судалгаа зайлшгүй хэрэгтэй байдаг.

6. Өнцөг буюу гол санаа Ямар ч хэвлэл мэдээллийн алба мэдээгээ бичихдээ “гол санаа” буюу “Өнцөг”-өөс эхэлдэг. Тэгвэл “гол санаа” буюу өнцөг маань мэдээ болохын тулд зайлшгүй байх ёстой хэдэн шалгуурыг хангасан байх шаардлагатай. Үүнийг дараах асуултуудаар тодорхойлно.

7. Өнцөгт тавигдах шаардлага • Хэн нэгэн үүнийг анхаарах уу? • Үүнийг үзээд тэдэнд ямар сэтгэгдэл төрөх вэ? • Энэ асуудал хүмүүсийн эрүүл мэнд, орлого, тэдний гэр бүл, найз нөхөд, амьдралын түвшин, цаашлаад тэдний улс орон, амьдарч буй хотод нь хамаатай зүйл мөн үү?

8. Өнцөгт тавигдах шаардлага • Бид энэ мэдээг бэлдэж цацсанаар хүмүүсийг эмзэглүүлэх үү, эсвэл тэдэнд туслах уу? • Тэднийг жаргалтай болгох уу, эсвэл галзууруулах уу? • Тэднийг жихүүцүүлэх үү, эсвэл айдсыг нь үргээх үү?

9. Өнцөг олох Өнцгийг зөв сонгоход сэтгүүлчийн мэргэжлийн цар хүрээ, логик сэтгэлгээ, зохион байгуулалт зайлшгүй нөлөөлнө. Өнцгөө шуурхай оновчтой сонгож сурах хэрэгтэй. Нэг уйтгартай мэдээнээс олон салаалж олон өнцөг гаргаж болно.

10. Өнцөг олоход-Оюуны зураглал хийх (Mind map) • Тодорхой нэг ухагдахууныг дэд ухагдахуунуудад задлан, үгээр болон дүрсээр цацарган дүрслэхийг оюуны зураглал гэж ойлгож болно. Оюуны зураглалыг тэмдэглэл хийх, суралцах, төлөвлөх, багаар ажиллах, мэтгэлцээн, илтгэлд бэлдэхзэрэг олон зорилгоор ашиглаж болно.

11. Оюуны зураглалын давуу талууд • Ой тогтоолт, бүтээлч сэтгэлгээ, өөртөө итгэх итгэл дээшилнэ. • Оюуны дарамт суларч тархи сэргэлэн цовоо, шинийг хайгч болно. • Тухайлсан тодорхой асуудлыг олж харна.

12. Оюуны зураглалыг хийхийн тулд • Үндсэн ухагдахуунаа дэвтрийн цаасныхаа голд бичих юмуу зургаар дүрслээд, дараа нь дэд ухагдахуунуудыг модны мөчир мэт салаалуулан цацарган зурж бичнэ.

13. Тодорхой байх • Мөчир бүр дээр зөвхөн нэг утга бичнэ (нэг үг эсвэл холбоо үг) • Үгийг том үсгээр, дармалаар бичнэ • Мөчир салаалах бүрд улам нарийсна • Дэвтрийн болон цаасны хэвтээ чигт зураглалыг хийх

14. Оюуны зураглал буюу Mind map

15. Сэтгүүл зүйн багш Доналд М.Мюррей “Хамгийн үр дүнтэй мэдээ жинтэй нэг санааг л илэрхийлдэг” • Саймон Женкинз“Товчхон байна гэдэг нь тодорхой байна гэсэн үг. Тодорхой биш бол сонин байх хэрэггүй”

16. Сэтгүүлч хүн битүү ширэнгэн ойд төөрсөн хүнийг хөтлөн ойгоос гаргах газарчин гэж өөрийгөө үзэх хэрэгтэй.