بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبددانشکده کشاورزی و منابع طبیعیگروه آموزشی کارشناسی ارشد محیط زیستدرس: سمینار کارشناسی ارشد موضوع:بررسی فرآیند روش شناختی پهنه بندی آلاینده های زیست محیطی در شهرک های صنعتی با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی(SMCE)استاد:دکتر بیژن مقصودلومحقق:اشکان نجفی جوزانیدانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیستبهار 91

3. مقدمه • استقرار ابتدایی صنایع سنگین و مجتمع های صنعتی در درون فضای شهری با شروع انقلاب صنعتی و سپس انتقال صنایع به دلیل افزایش آلودگی به خارج شهر و وضع قوانین مربوط به کنترل آن ها • باقی ماندن اثرات سوء صنایع سبک در داخل و حومه شهرها با وجود قوانین مربوط به صنایع • در انگلستان تولید 5% از آلودگی های ناشی از فعالیت نیروگاهها و 3% از دیگر صنایع تا سال 1999

4. مقدمه • صنایع چرم سازی و کاغذ سازی به دلیل استفاده از طیف وسیعی از مواد شیمیایی و همچنین بازده زیاد تولیدشان بیشترین آلودگی و تخریب را بر محیط زیست وارد می کنند. • دارا بودن پساب خروجی آن ها به مقدار فراوان فلزات سنگین نظیر سرب و کادمیوم به دلیل نیاز مبرم این صنایع به مصرف آب ادامه

5. مقدمه • دلایل جدا سازی صنایع از درون شهرها که به شرح زیر می باشد: • تمركز صنايع همگون در يك حوزه فضايي در جهت سازماندهي روند توليد و توزيع • كاهش هزينه از طريق تمركزقبيل خدمات ، تاسيسات زير بنايي ( آب ، برق) • افزایش سطح اشتغالزایی • امكان گسترش آتي فضاهاي صنعتي در سايت

6. جدول 1-نحوه طبقه بندی بین المللی واحدهای صنعتی (ISIC) طبقه بندی بین المللی واحد های صنعتی تیپ صنایع سلولزی تیپ صنایع الکتریکی و الکترونیکی تیپ صنایع نساجی و چرم تیپ صنایع غذایی و دارویی تیپ صنایع کانی و امور معدنی تیپ صنایع فلزی و نیروی محرکه تیپ صنایع شیمیایی

7. تیپ صنایع شیمیایی

8. تیپ صنایع فلزی و نیروی محرکه

9. تیپ صنایع کانی و امور معدنی

10. تیپ صنایع غذایی و دارویی

11. تیپ صنایع نساجی و چرم

12. تیپ صنایع سلولزی

13. تیپ صنایع الکتریکی و الکترونیکی

14. مقدمه ای برمدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی (SMCE) • فرض برخورداری ناحیه مورد مطالعه از همگنی فضایی در فنون متداول تصمیم گیری چند معیاره و در نتیجه برقراری پیوند بین فنون تصمیم گیری و GIS با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی SMCE • تهیه مدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی SMCE بر اساس محدودیت سامانه اطلاعات جغرافیایی در تصمیم گیری • بررسی جمع بندی اثرات و وضعیت های گزینه ها در هر محیط به تفکیک ادامه

15. مقدمه ای برمدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی(SMCE) • مفید برای ارزیابی گزینه های برنامه ریزی کاربری سرزمین،توسعه منطقه ای و پهنه بندی • ورودی این برنامه تعدادی نقشه های Raster معیار • درخت معیارها شامل: گروه بندی معیارها،استاندارد کردن،وزن دهی و ترکیب شدن نقشه های متعدد ورودی و یا اطلاعات توصیفی طبق قوانین و معیارهای تعیین شده مشخص • خروجی این برنامه یک یا چند نقشه از منطقه به نام نقشه شاخص مرکب CIM (Composite Index Map)

16. اصطلاحات مهم در رابطه با مدل SMCE • معیار (Criterion) • ويژگي هاي مرتبط با منابع زيست محيطي سرزمين برای توصیف موضوعيبر اساس پارامترهایيكمي به نام شاخص (قابل اندازه گيري) اصلی مانند: آب و هوا • انواع معيارها فرعی (زیر معیار) مانند: دما ادامه

17. اصطلاحات مهم در رابطه با مدل SMCE • شاخص(شناساگر) - (Indicators) • سنجنده هایي برای اندازه گيري معيارهای کمی • مانند متوسط دماي روزانه، متوسط حداكثر دماي گرمترين ماه و..... • نمايه - Index • شاخص هاي برگزيده برای توصیف،تغييرات ساير شاخص ها و کافی براي تصميم گيري مانند متوسط حداقل دماي سردترين ماه سال در اقليم نماي آمبرژه

18. مراحل مدل تصمیم گیری چند معياره مكاني • تعیین هدف اصلی • تعیین سلسله مراتب زیراهداف • تعیین معیارهابرای اندازه گیری اجزای زیر اهداف • ایجاد و ثبت درخت معیارها برای نمایش هدف اصلی و زیر هدف و معیار • تعیین نقشه های ورودی به هر معیاربرای هر گزینه • روش های استاندارد سازی هر معیار • وزن دهی معیار در درخت معیار • محاسبه نقشه های شاخص ترکیبی و تصویر سازی

19. متدولوژی SMCE برای انواع پهنه بندی به صورت شماتیک

20. تعیین هدف اصلی برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE Zoning of pollutant

21. تعیین سلسله مراتب زیراهداف برای پهنه بندی آلودگی هادر منوی برنامه SMCE Environmental Type of industrial Factor of climate Factor of geology

22. تعیین معیارهابرای اندازه گیری اجزای زیر اهداف برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE Air Solid Water noise

23. ایجاد و تکمیل درخت معیارها برای معرفی سلسله مراتب،هدف اصلی،زیر اهداف و معیارها ی پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE

24. نقشه های ورودی برای معیار شدت فرسایش خاک تعیین نقشه های ورودی به هر معیار در پهنه بندی آلودگی هابرای هر گزینه در منوی برنامه SMCE ادامه

25. تعیین نقشه های ورودی به هر معیار در پهنه بندی آلودگی هابرای هر گزینه در منوی برنامه SMCE نقشه معیار های شیب زمین و بارندگی

26. روش های استاندارد سازی هر معیار برای پهنه بندی آلودگی هادر منوی برنامه SMCE • تعیین روش استاندارد سازی هر معیار سه نوع روش استاندارد سازی وجود دارد: 1- استاندارد کردن نقشه های مقداری(Value Input) • استاندارد کردن با یک تابع خطی با استفاده از مقادیر حداکثر و حداقل • مقدار حداقل صفر و مقدار حداکثر یک • مقدار بیش از یک هم ارزش یک می گیرد • نتیجه این فرایند استاندارد کردن مقادیر مثبت هزینه و فایده ادامه

27. روش های استاندارد سازی هر معیار برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE • روابط مورد استفاده در این روش: اثر فایده =(حداقل مقدار ورودی – مقدار) / (حداقل مقدار ورودی – حداکثر مقدار مورد نظر) اثر هزینه = (حداقل مقدار ورودی – مقدار) / (حداقل مقدار ورودی- حداکثر مقدار مورد نظر)-1 • «مقدار» ارزش رقمی پیکسل مورد نظر در نقشه اثر،«حداقل مقدار ورودی» کمترین ارزش رقمی در پیکسل های نقشه ورودی، «حداکثر مقدار مورد نظر» بیشترین ارزش رقمی فرض شده برای پیکسل های نقشه ورودی ادامه

28. روش های استاندارد سازی هر معیار برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE 2- استاندارد کردن نقشه های بولین(Boolean) 3- استاندارد کردن نقشه های با خصوصیات کیفی(Class Input) ادامه

29. روش های استاندارد سازی هر در معیار برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE

30. وزن دهی هر معیار درون درخت معیارها برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE 1- وزن دهی به روش مقایسه جفت (Pairwise Comparison) 2- وزن دهی به روش ترکیب خطی WLC ادامه

31. وزن دهی هر معیار درون درخت معیارها برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE

32. تهیه نقشه خروجی برای پهنه بندی آلودگی هادر منوی برنامه SMCE

33. نمایش خروجی برای پهنه بندی آلودگی ها در منوی برنامه SMCE

34. چالش هاي مدل تصمیم گیری چند معياره فضایی • ناتوانی در برنامه ریزی برای استفاده از رویکردهای سیستمی در تعیین اولویت ها و تعامل میان آنها • رفع این مشکل با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی برای روشن ساختن،اولویت هدف ها و تعامل میان آنها

35. مزایای مدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی • وجود روش های مختلف وزن دهی به اثرات و محیط های مختلف تأثیر پذیر • قابلیت استاندارد کردن لایه های مختلف مؤثر در بی مقیاس کردن اثرات • قابلیت انبوهه سازی(Aggregation) و جمع بندی اثرات و مقادیر مختلف • نداشتن محدودیت از نظر تعداد لایه ها برای روی هم گذاری در روش به دست آمده بر اساس توانایی های GIS • توانایی بالای SMCE در بیان کمی اثرات ادامه

36. مزایای مدل تصمیم گیری چند معیاره فضایی • بالا بودن دقت و صحت کار در این روش • توانایی بسیار بالا در بررسی اثرات تجمعی • تهیه و ارزیابی گزینه های بسیار دراین روش

37. منابع • رودگرمی-پژمان و همکاران، (1386)«ارزشیابی گزینه های توسعه در ارزیابی اثرات زیست محیطی به روش ارزشیابی چند معیاره مکانمند»،علوم و تکنولوژی محیط زیست ، دوره نهم، شماره چهارم • جمالی-علی اکبر،قدوسی-جمال،مهدی- فرح پور،(1387)،«تحلیل حساسیت وزن دهی عوامل با بررسی تغییرات ارزش پیکسل های نقشه فازی شده از ارزیابی چند معیاره مکانی درباره محل احداث سدهای اصلاحی سنگ و سیمان در حوضه آبخیز»،همایش ملی ژئوماتیک،تهران،سازمان نقشه برداری کشور • مخدوم-مجید و دیگران، (1380) ، «ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست باسامانه های اطلاعات جغرافیایی»، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ،304 ص.

38. منابع 1-Shcherbina-Oleg‚Elena-Shembelyeva‚Trusins-Jekabs ‚(2010)‚«Spatial Development Decision Making and Modeling»‚Scientific Journal of Riga Technical University‚Volume1‚page 25-31 2- López-Marrero - Tania, Antonio González-Toro,TamaraScalle - Heartsill,Hermansen-Báez-L. Annie‚«Multi-Criteria EvaluationandGeographic Information Systems for Land-Use Planning and Decision Making» 4- Hizbaron-DyahRahmawati and et all‚(2011)‚«Assessing social vulnerability to seismic hazard through spatial multi criteria evaluation in Bantul District Indonesia»‚University of Bonn, Bonn, Germany,Conferenceof Development on the Margin‚1-4

39. منابع 5- Jozi - Seyed Ali, Narges- Zaredar‚ RezaeianSahar‚«Evaluation of Ecological Capability using Spatial Multi Criteria Evaluation Method(SMCE) (Case study: Implementation of Indoor Recreation in VarjinProtected Area-Iran)‚(aguste2010)‚International Journal of Environmental Science and Development, Vol. 1, No. 3,page 273-277 6-Klimešová-Dana,Eva-Ocelíková‚(2011)‚«GIS and Image ing»‚INTERNATIONAL JOURNAL OF MATHEMATICAL MODELS AND METHODS IN APPLIED SCIENCES‚ Issue 5, Volume 5,page 915 -922 7- Rezakhani -Parvane ‚ SeyedMasood -Monavari‚(2011) «Application of spatial multi-criteria evaluation based on fuzzy method in indoor recreational site selection»‚Journal of Food, Agriculture & Environment Vol.9‚page 526-530