E N D
I. MẪU GIÁO BA CÁCH PHÂN TÍCH THỊTRƯỜNG ....................................................... 3 1.Ba cách phân tích thịtrường .......................................................................................... 3 2.Phân tích kỹ thuật ........................................................................................................... 3 3.Phân tích cơ bản .............................................................................................................. 4 4.Phân tích cảm tính thịtrường ........................................................................................ 5 5.Loại phân tích nào tốt nhất? .......................................................................................... 6 6.Các dạng biểu đồ ............................................................................................................. 7 II.LỚP 1 - CÁC MỨC HỖ TRỢ VÀ KHÁNG CỰ ............................................................... 11 1.Hỗ trợ và kháng cự ........................................................................................................ 11 2.Đường xu hướng - trendline ......................................................................................... 14 3.Kênh giá - Channel ........................................................................................................ 15 4.Giao dịch với hỗ trợ và kháng cự ................................................................................. 16 5.Tổng kết : Hỗ trợ và Kháng cự .................................................................................... 18 III.LỚP 2 – MÔ HÌNH NẾN NHẬT ........................................................................................ 20 1.Biểu đồ nến Nhật là gì? ................................................................................................. 20 2.Thân nến và bóng nến ................................................................................................... 21 3.Một số mẫu mô hình nến cơ bản .................................................................................. 22 4.Mô hình nến 1 nến ......................................................................................................... 24 5.Mô hình cụm 2 nến ........................................................................................................ 28 6.Mô hình cụm 3 nến ........................................................................................................ 29 7.Tóm tăt mô hình nến Nhật............................................................................................ 31 8.Tổng kết mô hình nến Nhật .......................................................................................... 34 IV.LỚP 3 - FIBONACCI ........................................................................................................... 36 1.Fibonacci là ai? .............................................................................................................. 36 2.Fibonacci hồi lại – Fibonacci retracement .................................................................. 37 3.Khi Fibonacci sai ........................................................................................................... 39 4.Kết hợp Fibonacci với hỗ trợ và kháng cự .................................................................. 41 5.Kết hợp Fibonacci với đường xu hướng (trendline) .................................................. 43 6.Kết hợp Fibonacci với mô hình nến ............................................................................. 45 7.Cách dùng Fibonacci mở rộng (Fibonacci Extension) để chốt lời ............................ 47 8.Cách đặt dừng lỗ khi sử dụng Fibonacci ..................................................................... 49 9.Tổng kết về Fibonacci ................................................................................................... 51 V.LỚP 4 - ĐƯỜNG TRUNG BÌNH ĐỘNG .......................................................................... 53 1
1.Đường trung bình động là gì? ...................................................................................... 53 2.Đường trung bình động giản đơn - Simple Moving Average .................................... 53 3.Exponential Moving Average - Trung bình động hàm mũ ....................................... 55 4.SMA so với EMA ........................................................................................................... 56 5.Sử dụng đường trung bình động để xác định xu hướng ............................................ 58 6.Giao dịch với giao cắt của các đường trung bình ....................................................... 60 7.Hỗ trợ và kháng cựđộng .............................................................................................. 61 8.Tổng kết vềđường trung bình động ............................................................................ 63 VI.LỚP 5 - NHỮNG CHỈ BÁO KỸ THUẬT ĐƠN GIẢN..................................................... 64 1.Dải băng Bollinger – Bollinger Bands ......................................................................... 64 2.Trung bình động hội tụ phân kỳ - MACD .................................................................. 66 3.Parabolic SAR - PSAR .................................................................................................. 69 4.Stochastic ........................................................................................................................ 71 5.Relative Strength Index - RSI ...................................................................................... 73 6.Average Directional Index - ADX ................................................................................ 75 7.Ichimoku Kinko Hyo ..................................................................................................... 76 8.Kết hợp mọi thứ lại ....................................................................................................... 78 9.Chỉ báo nào đem lại nhiều lợi nhuận nhất? ................................................................ 80 10.Tổng kết các công cụ giao dịch phổ biến ..................................................................... 81 2
I.MẪU GIÁOBA CÁCH PHÂN TÍCH THỊ TRƯỜNG 1.Ba cách phân tích thịtrường Có 3 cách cơbảnđể phân tích thịtrường 1.Phân tích kỹthuật 2.Phân tích cơbản 3.Phân tích cảm tính Luôn luôn có những tranh luậnvềviệcloại phân tích nào quan trọnghơn,nhưngsựthật là chúng ta cầnphảinằmđượccả 3 loại này Các phần bài họctiếp theo sẽđi sâu vào từng cách phân tích thịtrường và nguyên nhân vì sao cần phốihợpcả 3 cách phân tích này lạivới nhau. 2.Phân tích kỹ thuật Là việcngười giao dịchhọcvềnhữngbiếnđộngcủa giá Nguyên lý củahọcthuyết này là việcngười ta có thể nhìn vào nhữngbiếnđộng giá trong quá khứ để xác định tình hình hiệntại và nhữngbiếnđộng có thểxảy ra Vềmặt lý thuyết, lý do đểsửdụng phân tích kỹthuật trong giao dịch là việctấtcảnhững thông tin vềthịtrường trong thờiđiểmhiệntạiđềuđượcphản ánh vào giá. Nếu giá đãphản ánh tấtcả những thông tin bên ngoài thì những hành độngcủa giá là cái duy nhất chúng ta cầnđể giao dịch Bạnđãtừng nghe câu nói nổitiếng này chưa “ Lịchsửthườngsẽlặplại” Đó chính là điềuphản ánh phân tích kỹthuật là gì. Ví dụnếu giá thườngđượchỗtrợhoặcbị kháng cựởmột vùng nào đó trong quá khứ thì nhữngngười giao dịchsẽđể ý đếnnhừngđiểmđó và thườngđặtnhữnglệnh giao dịchdựa theo nhữngmức giá lịchsử này Phân tích kỹthuậtthường tìm kiếmnhững mô hình đãđượcthểhiện trong quá khứvới suy nghĩ rằngnhững mô hình này sẽphảnứng 1 cách tươngtự trong hiệntạinhư nó đãtừng làm 3
Trong thuậtngữ giao dịch, khi một ai đó nói về phân tích kỹthuật,điềuđầu tiên chúng ta nên nghĩđến là biểuđồ. Phân tích kỹthuậtsửdụng các biểuđồ vì nó là cách dễ dàng nhấtđể xem đượcdữliệu giá Bạn có thể nhìn vào dữliệu giá quá khứđể xác định xu hướng và các mô hình, qua đó có thể tìm nhữngcơhộiđể giao dịch. Bên cạnhđó,vớisựtrợ giúp của các chỉ báo kỹthuật – indicator – việc giao dịch có thểhiệuquảhơn Cầnlưu ý rằng phân tích kỹthuật mang tính chủ quan rất cao, có nghĩa là cùng 1 biểuđồnhưng mỗingườilạinhậnđịnh theo 1 kiểu riêng không giống nhau, dựa trên quan điểm cá nhân Điều quan trọng là bạncầnnắm rõ những khái niệm trong phân tích kỹthuật,từđóbạnsẽ không bỡngỡ khi nghe về Fibonacci, Bollinger Bands hay Pivot Points mà bạnsẽđượchọc sau này 3.Phân tích cơbản Là cách giao dịchdựa vào việc phân tích nền kinh tế, xã hội và chính trịnhằmnhậnbiếtnhững tác độngđến cung cầucủaloạitiềntệ, hàng hóa nào đó.Nghĩđến thì có vẻphứctạpnhưngthực chấtchỉ là việc xác định cung và cầu mà thôi 4
Sửdụng cung và cầunhưmộtchỉ báo vềhướngđicủa giá là việccơbản. Cái khó ởđây là việc phân tích các nguyên nhân tác độngđến cung và cầu. Có nghĩa là bạnphảilưu tâm đếnnhiều nguyên nhân khác nhau để xác định xem nền kinh tếsẽtăngtrưởng hay thụt lùi. Bạncầnphải hiểu nguyên nhân và cách thứcmộtsựkiện nào đó, ví dụnhưviệctăngtỷlệthấtnghiệp,sẽảnh hưởngđếnnền kinh tếcủamộtquốc gia, từđó xác định tác độngcủa nó lên cung cầuđồngtiền quốc gia này Lý thuyếtcủa phân tích cơbản là nếuviễncảnh kinh tếhiệntại và tương lai củamộtquốc gia là tốt,đồngtiềncủaquốc gia này sẽtăngđiểm. Tình hình càng tốt thì lại càng có nhiều cty và nhà đầutưnước ngoài muốnđầutư vào quốc gia đó,dẫnđến nhu cầuvềđồngtiềncủaquốc gia đósẽ tăng lên vì nhà đầutưcần mua hoặcđầutư vào quốc gia đóbằngđồngtiềnbảnđịa Nhìn chung, phân tích cơbảnđược tóm gọnbởi ví dụ sau: Đồng USD đangmạnh lên bởi vì nướcMỹđangtăngtrưởngtốt,và vì vậy,việc tăng lãi suấtđể kiểm soát tăngtrưởng và chốnglạm phát là điềucầnthiết.Việctăng lãi suất này sẽkhiếnnhững tài sảnđịnh giá bằngđồng USD có sứchấpdẫnhơn do lãi suất cao. Để có thể mua những tài sản này, nhà đầutưcần mua đồng USD trước và hành động này làm đồng USD tăngđiểm Tóm lại, phân tích cơbản là cách phân tích mộtđồngtiềnhoặc hàng hóa thông qua sựmạnhhơn hoặcyếuđicủanền kinh tếquốc gia 4.Phân tích cảm tính thịtrường Mỗingười giao dịch trên thịtrường này đều có những suy nghĩ và quan điểm riêng, điều này khiếnthịtrường forex trở nên phứctạp và chắcchắn 1 điều,thịtrườngsẽ không đi theo kiểu mà chúng ta mong muốn.Nhiều khi quan điểmcủa chúng ta là usd có thểtăng,nhưngnhữngngười khác lại cho là giảm và đặtlệnh ngượclại chúng ta thì chúng ta cũng không làm được gì Là người giao dịch,bạncầnlưu tâm đếntấtcảmọithứ. Tùy thuộc vào bạn trong việcđolường xem thịtrườngcảmnhậnnhưthế nào và liệuđây là hướngtăng hay hướnggiảm.Việcnắmbắt đượccảm tính thịtrường – market sentiment – sẽ giúp bạn giao dịch thành công hơn.Bạncũng có thểbỏ qua yếutố này nhưng chú ý rằng,đó có thể là sai lầmcủabạn 5
Tôi sẽđềcậpđến cách thứcđolườngcảm tính thịtrường trong bài sau củaLớphọc 5.Loại phân tích nào tốt nhất? Đâythựcsự là mộtvấnđề không thểtrảlờiđược vì đơngiản, các cách phân tích khác nhau chính là các cách nhìn thịtrườngtừnhững góc khác nhau mà thôi. Mỗiloại phân tích có nhữngđiểm mạnh và điểmyếu riêng biệt mà chúng ta không thể so sánh hơn thua một cách rõ ràng được. Đơngiản,bạn hãy chọn cho mình cách phân tích nào là phù hợpnhất và đemlạilợinhuậnnhiều nhất cho mình Để tóm gọnlại, chúng ta cần ghi nhớnhư sau: Phân tích kỹthuật (technical analysis) là việc nghiên cứubiếnđộngcủa giá trên biểuđồ Phân tích cơbản (fundamental analysis) là việc phân tích tình hình kinh tếhiệntại Phân tích cảm tính thịtrường (market sentiment analysis) là xem xét xem liệuthịtrường đang có khảnăngtăng hay giảmdựa trên viễncảnhhiệntại và tương lai do phân tích cơbảnđem lại Phân tích cơbảntạo ra cảm tính thịtrường, trong khi phân tích kỹthuật giúp định hình cái cảm tính đó thông qua biểuđồ và đưa ra khuôn khổ cho việc giao dịch Ba loại phân tích này kếthợpvới nhau để giúp bạn có một ý tưởng giao dịchtốt.Bạncầnkếtnối tấtcảnhữngbiếnđộng giá trong quá khứ và thông tin kinh tếhiệntại và dùng kỹnăng phân tích đểkiếmchứng và tìm cơhội Hãy tưởngtượngvề 1 cái ghế 3 chân đểthấysự quan trọngcủa cả 3 loại phân tích Nếubạnbỏ 1 chân ra, chiếcghếsẽtrở nên lung lay Đểtrở thành một chuyên gia thựcsự trong thịtrường forex, bạncầnphảibiết cách sửdụngcả 3 chân ghế này hiệuquả Bạn không tin? Hãy nghe một ví dụvềviệcchỉ chú ý đến 1 khía cạnh phân tích sẽ gây ra thảm họa Giảsử là bạnđang nhìn vào biểuđồ và thấymộtcơhội giao dịchtốtvớicặp GBPUSD Bạncảmthấyphấn khích vì ý nghĩsẽ có “mưatiền”rơixuống Bạntựnhủ“Ồ,chưa bao giờ mình thấymộtcơhội giao dịch ngon nhưvậyvới GBPUSD. Mình yêu cái biểuđồ này. Bây giờnhảy vào hốttiền nào” 6
Sau đó,bạnđặtlệnh mua cho cặp GBPUSD vớimộtnụcườilớn trên mặt, khoe hếtcả hàm răng ra Nhưngchờđã ! Tự nhiên thịtrườngchạy 100 pips ngượchướngvớilệnhcủabạn.Một điều mà bạnchưakịpbiếtđó là một ngân hàng lớnở London nộpđơn xin phá sản.Bấtngờ,cảm tính củamọingườivềthịtrường Anh là sợ hãi và họ giao dịch theo hướngngượclại Nụcườitươihếtcỡcủabạntrở nên câm nín và bạnbắtđầugiậndữvề tín hiệu trên biểu đồ ban đầu.Bạnvứt máy tính củabạnxuốngđất và bắtđầuđập nó. Tất nhiên, điều này chỉ càng khiếnbạnmất thêm tiềnđể mua máy tính mới mà thôi Và, điều này xảy ra là do bạnđã hoàn toàn bỏlơ phân tính cơbản và phân tích cảm tính Ok, câu chuyện có vẻhơikịch tính hóa một chút, nhưngchắcbạnđãhiểunội dung mà tôi muốn truyềnđạtrồiđúng không Đừngchỉdựa trên 1 loại phân tích khi quyếtđịnh giao dịch.Bạncầnhọc cách sửdụng cân đối các loại phân tích 6.Các dạngbiểuđồ Chúng ta sẽ xem xét 3 loạibiểuđồthườngđượcsửdụngnhấthiện nay: 1. 1. Biểuđồđường – line chart 2. 2. Biểuđồdạng thanh – bar chart 3. 3. Biểuđồdạngnến – candlestick chart. Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu sâu về các loại nói trên Biểuđồdạngđường – Line chart Biểuđồdạngđườngcơbản là vẽ 1 đườngnốitừmức giá đóngcửa này đếnmức giá đóngcửa khác. Khi các điểm này đượcnốilạivới nhau, chúng ta sẽthấyđượctổng quát chuyểnđộngcủa giá củamộtcặptiền nào đó trong mộtkhoảngthời gian Xem ví dụvềbiểuđồdạngđườngcủa eurusd bên dưới 7
Biểuđồdạng thanh – bar chart Biểuđồdạng thanh thì phứctạphơn. Nó thểhiện giá mởcửa,đóngcửa, cao nhất và thấpnhất củamột phiên giao dịch.Đáycủabiểuđồ thanh là mức giá thấpnhấtcủa phiên giao dịch, trong khi đóđỉnhcủa thanh chính là giá cao nhất Thanh giá này thểhiện biên độ giao dịchcủasảnphẩm Thanh ngang nhỏ bên trái thểhiện giá mởcửa và thanh ngang nhỏ bên phảithểhiện giá đóng cửa Xem ví dụdướiđâyvềbiểuđồ thanh để rõ hơn: Một thanh biểuđồđơngiản có thể là 1 thờiđoạnthời gian, có thể là 1 ngày, mộttuầnhoặc 1 giờ. Khi bạn nghe về “thanh biểuđồ”,bạncầnbiếtchắc khung thời gian đó là khung thời gian nào thì bạnsẽbiết 1 thanh đóđạidiện cho bao nhiêu thời gian Biểuđồ thanh còn đượcgọi là biểuđồ “OHLC”, bởi vì nó chỉ ra giá mởcửa – Open, cao nhất – High, thấpnhất – Low, và giá đóngcửa – Close củamộtsảnphẩmnhấtđịnh. Xem ví dụvề thanh giá dướiđây 8
Giá mởcửa – Open: thanh ngang nhỏnằm bên trái là giá mởcửa Giá cao nhất – High: đỉnhcủa thanh giá thểhiện giá cao nhất trong khoảngthời gian Giá thấpnhất – Low: đáycủa thanh giá thểhiện giá thấpnhất trong khoảngthời gian Giá đóngcửa – Close: thanh ngang nhỏnằm bên phải là giá đóngcửa Biểuđồnến – candlestick chart Biểuđồnếnđưa ra những thông tin giốngnhưbiểuđồ thanh, nhưngởdạngđẹphơn và trực quan hơn Biểuđồnếnvẫnchỉ ra vùng giá từ cao nhấtđếnthấpnhất theo trụcdọctừ trên xuốngdưới. Tuy nhiên, trong biểuđồnến, thân nếnthểhiện biên độgiữa giá mởcửa và đóngcửa. Tùy thuộc vào màu sắcmặcđịnhcủa thân nến mà xác địnhđược giá đóngcửa cao hoặcthấphơn giá mởcửa Ở ví dụ bên dưới, thân nến màu đenthểhiện giá đóngcửathấphơn giá mởcửa,tức là nếngiảm giá. Ngượclại,nếu thân nến màu trắng thì giá đóngcửa cao hơn giá mởcửa,tức là nếntăng giá Các phầnmềm giao dịchhiện nay như Metratrader 4 có thể giúp bạnđổi màu nến theo sở thích của mình, ví dụnhư màu xanh cho nếntăng giá và màu đỏ cho nếngiảm giá ..v..v.. 9
Việc dùng biểuđồnếnđemlạisựtrực quan hơn,mặc dù thông tin do biểuđồnến cung cấp thì cũngchỉ bao gồm giá mởcửa,đóngcửa, cao nhất,thấpnhất phiên mà thôi. Mộtsốưuđiểmcủa biểuđồnến là: Biểuđồnếndễnhậnbiếthơn và là điểmkhởiđầutốt cho các bạnmớibắtđầuhọc phân tích Biểuđồnếndễsửdụnghơn.Mắt chúng ta thường ngay lậptứcthấyđượcnhững thông tin do biểuđồnến chỉ ra. Thêm nữa,những nghiên cứu cho thấyrằngtrực quan sẽ giúp việchọctrở nên dễ dàng hơn,điều này có thểcũng có ý nghĩa trong việc giao dịch Biểuđồnến và mô hình nến có những cái tên rất hay nhưBắn sao – Shooting Star, giúp dễ dàng nhớđược mô hình này là nhưthế nào Biểuđồnếnrấttốt trong việc xác địnhnhữngđiểm xoay chiềucủathịtrường.Bạnsẽ đượchọcđiềuđó sau. 10
II.LỚP 1 - CÁC MỨC HỖ TRỢ VÀ KHÁNG CỰ 1.Hỗtrợ và kháng cự Hỗtrợ và kháng cự là một trong những khái niệmđược dùng nhiềunhất trong giao dịch. Tuy nhiên, dườngnhưmọingườilại có ý tưởng riêng của mình vềviệc xác địnhhỗtrợ và kháng cự. Vì vậy,trước tiên chúng ta sẽ nghiên cứunhữngvấnđềcơbảntrước Nhưbạnthấyở hình trên, mô hình zíc zắctạohướng lên. Khi thịtrườngđi lên và điềuchỉnh giảmtrởlại thì điểm cao nhất mà nó đạtđượctrước khi nó điềuchỉnhgiảm chính là kháng cự (resistance) Khi mà thịtrườngtăngtrởlại,điểmthấpnhất mà nó đạtđượctrước khi bắtđầutăngtrởlạisẽtrở thành hỗtrợ (support). Khi thịtrườngbiếnđộng thì các mứchỗtrợ và kháng cự này tiếptụcđược tạo ra. Vẽhỗtrợ và kháng cự Mộtđiềucần ghi nhớ là mứchỗtrợ và kháng cự không phải là những con số chính xác Nhiều khi bạnsẽthấyhỗtrợ và kháng cựbị phá vỡ,nhưng sau đóbạn thấyrằng nó chỉđang“thử lại” (retest) vùng hỗtrợhoặc kháng cựđó mà thôi. Với mô hình nến,việc“thử” này sẽđượcthể hiện qua những bóng nến 11
Hãy xem cách mà bóng nếnthửlại vùng hỗtrợ 1.4700. Vào thờiđiểmđó,dườngnhưthịtrường đãmuốn “phá vỡ”hỗtrợ,nhưng sau đó chúng ta mớithấyđược là thịtrườngchỉmuốn“thửlại” vùng này mà thôi Vậy sao chúng ta có thểbiếtchắc là hỗtrợ và kháng cựđãbị phá vỡ? Không có câu trảlời nào chắcchắn cho câu hỏi trên. Mộtsốngười cho rằnghỗtrợ và kháng cựbị phá vỡ khi thịtrường có thểđóngcửa phiên giao dịchvượt qua mức này. Tuy nhiên bạn có thể thấytrườnghợp này không phải lúc nào cũngđúng Xem ví dụdướiđây và xem điều gì xảy ra sau khi giá đãđóngcửadưới vùng hỗtrợ 1.4700 12
Trong ví dụ này, giá đãđóngcửa phí dưới vùng hỗtrợ 1.4700 nhưng nhanh chóng tăngđiểm vượt lên trởlại.Nếubạn tin tưởng vào sự phá vỡ (breakout) này và đặtlệnh bán cặptiền này, bạn sẽbị thua lỗ Nhìn vào biểuđồ bên trên, bạnsẽkếtluậnlại là vùng hỗtrợ này không thựcsựđãbị phá vỡ, nó vẫn còn tác dụnghỗtrợ và bây giờ có thể còn mạnhhơn Để giúp bạnlọcnhưngdấuhiệu phá vỡ sai, bạncầnnghĩmứchỗtrợ và kháng cự là một “vùng” hơn là một con số chính xác Một cách có thể giúp bạn xác định vùng này lạiđặthỗtrợ và kháng cự trên biểuđồđường (line chart) hơn là trên biểuđồnến (candlestick chart). Nguyên nhân là line chart chỉ cho bạnthấymức giá đóngcửa trong khi candlestick chart thì còn có giá cao nhất và thấpnhất.Những vùng giá cao nhất thấpnhất này có thể là tín hiệu sai bởi vì có đôi khi đó là 1 đợt “co giật”củathịtrường. Nhìn vào biểuđồđường (line chart) bên dưới,bạnsẽđặtđược các vùng hỗtrợ và kháng cựở những vùng mà giá thểhiệnnhiềuđỉnhhoặcđáy Nhữngvấnđề thú vị khác vềhỗtrợ và kháng cự: Khi giá phá vỡ kháng cự thì kháng cựđó có thểbiến thành hỗtrợ Giá càng “thử” vùng kháng cựhoặchỗtrợnhiều mà không phá vỡ vùng đó thì vùng kháng cự hoặchỗtrợđó càng mạnhhơn Khi một vùng hỗtrợhoặc kháng cựbị phá vỡ thì sứcmạnhcủabiếnđộngtiếp theo của giá sẽ phụthuộcsựmạnhmẽcủa giá trong việc phá vỡhỗtrợ và kháng cự 13
2.Đường xu hướng - trendline Đường xu hướng – trendline – là một trong nhữngthứphổbiếnnhất trong phân tích kỹthuật và đượcsửdụngrấtthường xuyên Nếuđượcvẽđúng, nó sẽtrở nên chính xác như các phương pháp khác. Tuy nhiên, nhiềungười giao dịchthường không vẽđúng nên hiệuquảchưa cao Ởdạngphổbiếnnhất,mộtđường xu hướngtăng (uptrend line) là mộtđườngthẳngvẽdọc theo đáycủamột vùng hỗtrợdễnhậndiện. Trong xu hướnggiảm,đường xu hướngđượcvẽdọc theo các đỉnhdễnhậndiện Vẽđường xu hướngnhưthế nào? Đểvẽđường xu hướngđúng,điềubạncần là tìm 2 đỉnh chính hoặcđáy chính và nối chúng lại với nhau mà thôi. Hãy nhìn ví dụ bên dưới 14
Mộtsốdạng xu hướng Có 3 dạng xu hướng: 1. Xu hướngtăng ( tạođáy cao hơn) 2. Xu hướnggiảm(tạođỉnhthấphơn) 3. Xu hướngđi ngang (nằm trong 1 khoảng) Mộtsốđiều quan trọngcầnnhớvềđường xu hướng: Cần ít nhất 2 đáyhoặc 2 đỉnhđểvẽ 1 đường xu hướngđúngnhưng nó cầnđến 3 ĐIỂMđể xác nhận 1 đường xu hướng Đường xu hướng càng dốc thì độ tin cậy càng thấp và khảnăngbị phá vỡ càng cao Cũnggiốngnhưmứchỗtrợ và kháng cự,đường xu hướngsẽmạnhhơnnếu nó đượcchạm vào nhiềulầnnhưng không phá vỡ Mộtđiều quan trọng là KHÔNG BAO GIỜcốgắngvẽđường xu hướng cho “vừavặn” vớithịtrường.Đơngiản là nếuđường xu hướng không phù hợpvới thịtrường thì nó đãbị sai, đừngcốgắngđiềuchỉnh cho nó vừa. 3.Kênh giá - Channel Nếu chúng ta đào sâu hơnvề lý thuyếtđường xu hướng và vẽmộtđường song song vớiđường xu hướngtănghoặcđường xu hướnggiảm thì chúng ta sẽtạo ra được kênh. Kênh giá này giúp xác địnhđiểm mua và bán. Cảđỉnh và đáycủa kênh giá đềuthểhiệnnhững vùng hỗtrợ và kháng cự tiềmnăng 15
Đểtạomột kênh tăng,đơngiản là vẽmộtđường song song vớiđường xu hướngtăng và và di chuyểnđườngthẳngđó vào vị trí mà nó có thểchạmđượcnhiềuđỉnhnhất. Đểtạomột kênh giảm,đơngiản là vẽmộtđường song song vớiđường xu hướnggiảm và di chuyểnđườngthằngđó vào vị trí mà nó có thểchạmđượcnhiềuđáynhất Khi giá chạm vào đường xu hướng phía dưới thì có thể dùng như 1 tín hiệu mua, ngượclại khi giá chạm vào cạnh trên củađường xu hướng, có thể dùng như tín hiệu bán Các dạng kênh Có 3 dạng kênh: 1. Kênh tăng (giá tạo các đỉnh cao mới và đáy cao mới) 2. Kênh giảm (giá tạo các đỉnhthấpmới và đáythấpmới) 3. Kênh ngang (mộtkhoảng – ranging) Nhữngđiềucầnnhớvề kênh giá Khi thiếtlập kênh giá, các đường xu hướngcầnphải song song với nhau Vùng đáycủa kênh giá là vùng xem xét mua còn vùng đỉnhcủa kênh giá là vùng xem xét bán Giốngnhưvẽđường xu hướng, ĐỪNG BAO GIỜ ép giá vào trong kênh mà bạnmuốn. 4.Giao dịchvớihỗtrợ và kháng cự Có 2 dạng : Giao dịch khi giá bậtlại; giao dịch khi giá phá vỡ Giao dịch khi giá bậtlại - Bounce Phương pháp này sẽdựa trên việc giá bậtlại sau khi chạmhỗtrợhoặc kháng cự. 16
Nhiềungười giao dịchđã sai lầm khi đặtlệnhchờ ngay tại vùng hỗtrợhoặc kháng cự và đợi cho giao dịchcủa mình thành công. Tất nhiên có thểsẽ thành công trong vài trườnghợpnhưng giao dịchkiểu này chính là thừanhậnnhững vùng hỗtrợ và kháng cự này sẽđượcgiữvững mà không biếtrằng giá có đitớiđược vùng đó hay không. Nhưvậysẽ có rủi ro Muốn giao dịchchắcchắnbằng cách này, tốtnhất là đợi 1 sựbậtlạitừ các vùng này trước khi vào lệnh.Nhưvậysẽ tránh đượcrủi ro là giá sẽ phá vỡ các vùng hỗtrợ kháng cự.Trườnghợp này chính là việc tránh bắt dao rơi (catch a falling knife), tức là vào lệnh khi giá chưa có dấuhiệu quay đầu Giao dịch phá vỡ - Break: Mọingười luôn nghĩrằng các mứchỗtrợ và kháng cựsẽđượcgiữ mãi mãi nhưngsựthật là nó thường xuyên bị phá vỡ. Vì vậy, không chỉđơngiản giao dịch theo kiểu“dộilại”như trên, còn có thể giao dịch khi giá phá vỡhỗtrợ và kháng cự. Có 2 cách để giao dịch là : cách hung hăng (aggressive) và cách dè dặt (conservative) Cách hung hăng – Aggressive way Cách đơngiảnnhấtđể giao dịchviệc phá vỡ là mua hoặc bán khi mà giá phá vỡ vùng hỗtrợhoặc kháng cựmột cách rõ ràng, tức là giá cắt qua vùng này rấtmạnh 17
Cách dè dặt – Conservative Way Tưởngtượng 1 trườnghợp sau: bạnquyếtđịnh mua EURUSD với hi vọng nó sẽtăngđiểm sau khi chạm vào vùng hỗtrợ. Ngay sau đó, vùng hỗtrợ này bị phá vỡ và bạnđangrơi vào tình trạng thua lỗ.Bạnsẽ: (1) Chấpnhậnthấtbại và quyếtđịnh thanh lý lệnh ; hoặc (2) giữlệnh và hi vọng giá sẽtăngtrởlại? Nếubạnchọngiải pháp (2) thì bạnsẽdễ dàng hiểuphương pháp giao dịch này. Hãy nhớrằng khi bạnchốtlệnhtức là bạnđangthựchiệnmộtlệnhngượclại.Bạnđónglệnh mua EURUSD tại hoặcgần vùng hòa vốntức là bạnsẽđặtlệnh bán EURUSD vớimộtkhốilượnglệnhtươngtự. Bây giờ,nếuđãđủlệnh bán và thanh lý lỗxảy ra ở vùng phá vỡhỗtrợ, giá sẽđảochiều và bắt đầugiảmtrởlại.Hiệntượng này lý giải cho việc vì sao vùng hỗtrợchuyển thành vùng kháng cự sau khi nó đãbị phá vỡ Muốn giao dịchđược theo phương pháp này, bạncầnsự kiên nhẫn. Thay vì vào lệnh ngay sau khi giá phá vỡ,bạncầnđợi cho giá “hồilại”đến vùng hỗtrợhoặc kháng cựđãvỡ và vào lệnh khi giá bậttrở ra Chú ý rằngviệc retest lại vùng phá vỡ này không phải lúc nào cũngdiễn ra. Nhiều khi giá sẽtiếp tụcchạy sau khi đã phá vỡ mà không hồi. Chính vì vậy, hãy luôn sửdụnglệnhdừnglỗ và đừng bao giờgiữlệnhchỉ vì hi vọng mà thôi 5.Tổngkết : Hỗtrợ và Kháng cự 18
Khi thịtrườngđi lên và điềuchỉnhxuốngtrởlại thì điểm cao nhất nó đạtđượctrước khi điều chỉnhgọi là KHÁNG CỰ - resistance Nếuthịtrườngtiếptụcđi lên trởlại thì điểmthấpnhất nó tạo ra trước khi đi lên chính là HỖ TRỢ - support Cầnnhớrằnghỗtrợ, kháng cự không phải là mộtđườngthẳng hay một con số mà là 1 vùng. Điều này sẽ giúp bạnlọcđi các tín hiệubị sai, bịnhiễu Một cách giúp xác địnhhỗtrợ và kháng cự là dùng biểuđồđường (line chart) để xác định. Cầnnhớ thêm là nếu giá phá kháng cự thì kháng cự này có thể thành hỗtrợ,ngượclại,nếu giá phá hỗtrợ thì hỗtrợ có thể thành kháng cự Đường xu hướng Vềcơbản,đường xu hướngtăng là đườngthẳngnốiliền các đáydễnhậndiệnvới nhau. Đường xu hướnggiảm là đườngnối các đỉnhdễnhậndiệnvới nhau Có 3 loại xu hướng 1. Tăng (giá tạo các đáy cao hơn) 2. Giảm (giá tạo các đỉnhthấphơn) 3. Đi ngang (đi trong khoảng nào đó) Kênh giá Đểtạo kênh giá tăng,vẽ 1 đườngthẳng song song vớiđường xu hướngtăngrồi di chuyểnđường thẳngđó vào vị trí mà nó có thểchạmđượcnhiềuđỉnhnhất Đểtạo kênh giá giảm,vẽ 1 đườngthẳng song song vớiđường xu hướnggiảmrồi di chuyển đườngthẳngđó vào vị trí mà nó có thểchạmđượcnhiềuđáynhất Có 3 loại kênh giá: 1. Kênh giá tăng ( giá tạo các đáy cao mới và đỉnh cao mới) 2. Kênh giá giảm (giá tạo các đáythấpmới và đỉnhthấpmới) 3. Kênh ngang (giá đi trong 1 vùng nhấtđịnh) Giao dịchvớihỗtrợ và kháng cự có thể chia làm 2 phương pháp: (1) Giao dịch khi giá bậtlại; và (2) giao dịch khi giá phá vỡ Khi giao dịch giá bậtlại thì chúng ta cần tìm nhữngđiểm giúp xác nhậnrằng giá sẽbậtlạitừ vùng hỗtrợhoặc kháng cự. Thay vì đặt ngay lệnh mua hoặc bán tại vùng hỗtrợhoặc kháng cự, hãy đợi giá bậtlạirồi vào lệnh,nhưvậysẽ tránh đượcrủi ro là giá phá vỡhỗtrợhoặc kháng cự mà không bật Để giao dịch khi giá phá vỡ vùng hỗtrợ, kháng cự thì có 2 cách giao dịch là cách hung hăng (aggressive ) và cách dè dặt (conservative). Ở cách hung hăng,bạnđơngiảnchỉđặt mua hoặc bán khi giá vượt qua vùng hỗtrợ kháng cự.Ở cách dè dặt,bạnsẽđợt giá “hồilại” sau khi phá vỡ hỗtrợ kháng cựđể vào lệnh 19
III.LỚP 2 – MÔ HÌNH NẾN NHẬT 1.BiểuđồnếnNhật là gì? Giao dịchvớibiểuđồnến là gì? Là một công cụđượcsửdụngtừ xa xưa do ngườiNhật dùng để giao dịchgạo Ông Steve Nison đã phát hiện ra bí quyết này khi làm việc chung vớinhững cty môi giớiởNhật. Ông đã nghiên cứu thêm và sau đóviết sách vềkỹthuật này và phổbiến nó ởphương tây. Kỹ thuật này trở nên đại chúng vào khoảngnhữngnăm 90 thếkỉ 20 Biểuđồnến là gì? Xem hình bên dướisẽ rõ hơn Biểuđồnến có thể dùng trên mọi khung thời gian, có thể là 1 ngày, 1 giờ, 30 phút – bấtcứ khung thời gian nào bạnmuốn.Biểuđồnếnđược dùng để mô tả hành độngcủa giá trong khung thời gian mà chúng ta đãchọn Biểuđồnếnđược hình thành từ các loại giá mởcửa, cao nhất,thấpnhất và đóngcửacủa giai đoạnthời gian đượcchọn Nếu giá đóngcửanằm trên giá mởcửa thì thịtrườngbiểuhiệnbằng 1 cây nếntăng điểm (theo ví dụ trên là nến có thân màu trắng) Nếu giá đóngcửanằmdưới giá mởcửa thì thịtrườngbiểuhiệnbằng 1 cây nếngiảm điểm (theo ví dụ trên là nến có thân màu đen) 20
Thân trắnghoặc thân đen thì đượcgọi là phần “thân nến” (real body hoặc body) Phầnnằm ngoài thân ở phía trên và phía dưới thì gọi là “bóng nến” Trên đỉnhcủa bóng nến trên là giá cao nhất Dướiđáycủa bóng nếndưới là giá thấpnhất 2.Thân nến và bóng nến Thân nến Cũnggiốngnhư con người,biểuđồnến có nhiềucỡ thân khác nhau. Ví dụnhư thân nến dài thể hiệnlực mua hoặc bán mạnh. Thân càng dài thì cườngđộlực mua và bán càng cao. Điều này có nghĩa là phe mua hoặc phe bán đangkiểm soát thịtrường vào thờiđiểmđó. Trong khi đó, thân nếnngắnthểhiệnlực mua – bán yếu. Bóng nến: Bóng nến trên và bóng nếndướicủa cây nếnthểhiệnnhữngdấuhiệu quna trọngvề phiên giao dịch Bóng nến trên thểhiện giá cao trong phiên, trong khi bóng nếndướithểhiện giá thấp Cây nếnvới bóng nến dài cho thấy phiên giao dịchbiếnđộngnhiều,vượt ra khỏi vùng giá mở cửa và đóngcửa 21
Nếumột cây nến có bóng nến trên dài và bóng nếndướingắn thì nó thểhiện phe mua đãcốgắng đẩy giá lên cao nhưng vì lý do gì đó, phe bán đãnhảy vào và đẩy giá giảmtrởlại,khiến cho giá đóngcửagầnvới giá mởcửa Nếumột cây nến có bóng nếndưới dài và bóng nến trên ngắn thì nó thểhiện phe bán kiểm soát thịtrường và đẩy giá giảmxuốngnhưng vì lý do gì đó thì phe mua đãnhảy vào vảđẩy giá lên trở lại,khiến cho giá đóngcửagầnvới giá mởcửa 3.Mộtsốmẫu mô hình nếncơbản Spinning Tops – Con xoay Mô hình nếnvới bóng trên và bóng dưới dài, thân nếnnhỏ thì đượcgọi là Con xoay – Spinning Tops. Màu của thân nến không quan trọng Mô hình này thểhiệnviệcchưađưa ra đượcquyếtđịnhgiữa phe mua và phe bán Thân nếnnhỏ cho thấysựbiếnđộngnhỏtừ giá mởcửatới giá đóngcửa, còn phần bóng nến cho thấycả phe mua lẫn phe bán đãđấu tranh với nhau nhưng không bên nào thắngđược Ngay cả khi phiên giao dịchmởcửa và đóngcửavới ít sự thay đổivề giá nhưngthực ra giá đã có biến độngmạnh trong phiên này. Cả phe mua và phe bán không bên nào chiếmđượcưuthế nên kếtquả là hai phe coi như hòa Nếu mô hình Con Xoay xuấthiện trong giai đoạn xu hướnggiảm thì có thể cho thấy không còn nhiềungườimuốn bán đểđẩy giá xuốngnữa và khảnăngđảochiềutăngtrởlại có thểxảy ra Nếu mô hình Con Xoay xuấthiện trong giai đoạn xu hướngtăng thì có thể cho thấy không còn nhiềungườimuốn mua đểđẩy giá lên nữa và khảnăngđảochiềugiảmtrởlại có thểxảy ra Marubozu Nến Mazuboru là mộtnến không có bóng nến mà chỉ có thân nến dài, tức là cây nếnchỉ có giá mởcửa và giá đóngcửa. Lúc này, giá mởcửa và giá đóngcửađã trùng với giá cao nhấthoặcthấp nhất phiên rồi. Có thểthấy 2 dạng Marubozu nhưdướiđây: 22
Mazuboru tăng (thân nếntrắng) không có bóng trên bóng dưới vì giá mởcửađã trùng với giá thấpnhất phiên, còn giá đóngcửa trùng với giá cao nhất phiên. Đây là một mô hình nếntăng mạnh,thểhiện phe mua đãkiểm soát hoàn toàn phiên giao dịch. Nó thường là dấuhiệuđầu tiên củaviệc giá sẽtăngtiếphoặc là dấuhiệuđảochiềutừgiảm sang tăng Mazuboru giảm (thân nếnđen) không có bóng trên bóng dưới vì giá mởcửađã trùng với giá cao nhất phiên, còn giá đóngcửa trùng với giá thấpnhất phiên. Đây là một mô hình nếngiảmmạnh, thểhiện phe bán đãkiểm soát hoàn toàn phiên giao dịch. Nó thường là dấuhiệuđầu tiên củaviệc giá sẽgiảmtiếphoặc là dấuhiệuđảochiềutừtăng sang giảm Doji Mô hình nến Doji là mô hình nến mà giá đóngcửa và giá mởcửabằng nhau hoặcgầnbằng nhau, tức là thân nếnsẽrấtnhỏ,chỉnhư là 1 đường ngang mỏngnếubạn nhìn trên biểuđồ Mô hình nến Doji thểhiệnsự do dựhoặcsựđấu tranh giữa phe mua và phe bán (hơitươngtự như Spinning Tops). Giá di chuyển lên trên và xuốngdưới trong suốt phiên giao dịch nhưnglại đóngcửarấtgần so với giá mởcửa Không có bên nào trong phe mua và phe bán có thểnắmquyềnkiểm soát và kếtquả là hòa nhau, dẫnđếnviệcthểhiệnnến Doji Có 4 loạinến Doji đặcbiệt.Độ dài của bóng nến trên và dưới khác nhau và kếtquả là nến doji có thể trông giống cây thậptựhoặc cây thậptựđảongược…Cómộtsố mô hình dướiđâynhư sau: Khi một cây nến doji xuấthiện,bạncần chú tâm đặcbiệtđến cây nếntrướcđó. 23
Nếumột cây Doji xuấthiện sau mộtloạtnếntăngvới thân nến dài (kiểunhưnếntăng Marubozu) thì dấuhiệu mà doji mang lại có thể là việc phe mua đangđuốisức và yếudầnđi.Để giá tiếptục tăng,cầnphải có nhiềungười mua hơnnhưng có vẻnhư không còn ai nữa. Phe bán đangnhảy vào và có khảnăngsẽđẩy giá xuống Nếumột cây Doji xuấthiện sau mộtloạtnếngiảmvới thân nến dài (kiểunhưnếngiảm Marubozu) thì dấuhiệu mà doji mang lại có thể là việc phe bán đangđuốisức và yếudầnđi.Để giá tiếptụcgiảm,cầnphải có nhiềungười bán hơnnhưng có vẻnhư không còn ai nữa. Phe mua đangnhảy vào và có khảnăngsẽđẩy giá lên Trong khi sựgiảm giá đãchậmlại qua việcthiếuđingườitiếptụcủnghộ phe bán thì phe mua cầnphảithểhiệnsứcmạnhbằng cách xác nhậnsựđảochiều.Một cây nếntăngtrởlạivới giá đóngcửanằm phía trên giá mởcửacủa cây nếngiảmtrướcđósẽ là tính hiệuđảochiều 4.Mô hình nến 1 nến Cây búa (Hammer) và Người treo cổ (Hanging Man) 24
Hai mô hình này nhìn thì giống nhau hoàn toàn nhưngthực ra nó khác nhau dựa vào diễnbiến giá trướcđó.Cả hai mô hình này đều có thân nhỏ, bóng dưới dài, bóng trên rấtngắnhoặcgầnnhư không có. Mô hình Cây búa – hammer – là một mô hình đảochiềutăng,xuấthiện trong một xu hướng giảm. Mô hình nến này nhìn rấtgiống cây búa đóngđinhvới tay cầmnằm bên dưới. 25
Khi giá đanggiảm, mô hình nến cây búa cho tín hiệurằngđáyđang khá gần và giá có thểsẽtăng trởlại. Bóng nếndưới dài cho thấyrằng phe bán đãđẩy giá xuốngthấphơnnhưng phe mua đã có thểchốnglại áp lực bán này và đẩy giá lên trởlại,khiến cho giá đóngcửagầnvới giá mởcửa Nếuchỉ vì bạnthấy mô hình Cây búa trong một xu hướnggiảm mà bạnđặtlệnh mua thì coi chừng sai lầm.Bạncầnnhiềunhững tín hiệu xác nhậnkhảnăngtăngtrởlạitrước khi bạnđặt lệnh nhé Một ví dụ cho sự xác nhận an toàn là bạn có thểđợimột cây nếntăngtrởlạinằm ngay sau mô hình nến Cây búa Điềukiệnnhậndiện: - Một cây nếnvớiphầnđuôi dài gấp 2-3 lần thân - Bóng trên nhỏhoặc không có - Thân nếnnằm trên cùng của cây nến - Màu của thân nến không quan trọng Mô hình nếnNgười treo cổ - Hanging man – là một mô hình nếnđảochiềugiảm,thườngxuất hiệnởđỉnhcủa xu hướngtănghoặcở vùng có kháng cựmạnh. Khi giá đangtăng mà mô hình Hanging Man xuấthiện thì điều này cho thấy phe bán đangbắtđầunhảy vào và đônghơn phe mua Bóng dưới dài cho thấyrằng phe bán đãđẩy giá xuống trong suốt phiên giao dịch. Phe mua đã đẩy giá lên trởlạinhưng giá đượcđẩy lên chỉnằmởgần giá mởcửa phiên Điều này cảnh báo rằng phe mua đã không còn đủsứcđểgiữvữngđộnglựctăngtrướcđó. Điềukiệnnhậndiện: - Một cây nến có bóng dưới dài khoảnggấp 2 – 3 lần thân nến - Bóng trên nhỏhoặc không có - Thân nếnnằmởphần trên cùng của cây nến - Màu của thân nến không quan trọngnhưngnếu thân đen(nếngiảm) thì khảnănggiảm sẽmạnhhơn so với thân trắng(nếntăng) Búa ngược (Inverted Hammer) và Bắn sao (Shooting Star). Hai mô hình này nhìn có vẻgiống nhau. Điều kháng nhau duy nhấtgiữa chúng là việc 1 cái này trong xu hướngxuống và 1 cái nằm trong xu hướng lên. Hai loạinến này đều có thân nhỏ, bóng trên dài và gầnnhưhoặc không có bóng dưới 26
Mô hình nến Búa ngược (Inverted hammer) xuấthiện khi giá đanggiảm, cho thấykhảnăng đảochiềutăngtrởlại. Bóng trên dài của nó cho thấy phe mua đangcốgắngđẩy giá lên. Trong khi đó, phe bán vẫntạo áp lực bán xuống 27
May mắn thay, phe mua vẫnđủsứcđểgiữ giá đóngcửagầnvới giá mởcửa,tức là giá không thể tiếptụcgiảmnhư xu hướngtrướcđó. Điều này cho thấy khi phe bán không còn có thểđẩy giá xuốngđượcnữa có nghĩarằng ai muốn bán thì đã bán hếtrồi và thịtrường không còn ai muốn bán nữa.Nếu không còn ai muốn bán nữa thì sẽ còn ai? Câu trảlời là Phe mua Mô hình nếnBắn sao – Shooting Star – là một mô hình đảochiềugiảmvớicấu trúc giốngnhư mô hình Búa ngượcnhưng nó xuấthiện khi giá đangtăng.Điều này cho thấy phe bán đangbắt đầuthắngthế so với phe mua trong xu hướng lên và giá có thểsẽ quay đầugiảmtrởlại 5.Mô hình cụm 2 nến Mô hình nếnNhấn chìm – Engulfing Mô hình nếnNhấn chìm tăng – bullish engulfing pattern – là cặp 2 nến cho tín hiệuvềviệc giá có thểtăngmạnh. Mô hình này xuấthiện khi một cây nếngiảmxuấthiệnnhưng ngay sau đó là một cây nếntăngrấtlớn. Cây nếntăngxuấthiện sau “nhấn chìm” hoàn toàn cây nếngiảm phía trước. Điều này có nghĩa là phe mua đãquyếtđịnhđẩy giá mạnh lên sau một giai đoạngiảm giá hoặcđi ngang (sideway) Bên cạnhđó, mô hình nhấm chìm giảm – bearish engulfing pattern – trái ngượcvới mô hình nhấn chìm tăng. Mô hình giảmxuấthiện khi một cây nếntăngđược kèm theo sau bằngmột cây nến giảmlớn,“nhấn chìm” hoàn toàn cây nếntăngtrước.Điều này có nghĩa là phe bán đãnắmquyền kiểm soát hoàn toàn và mộtđợtgiảmđiểmmạnh có thểxảy ra Đỉnhđôi (còn gọi là Đỉnh nhíp) (Tweezer Top) và Đáyđôi (còn gọi là Đáy nhíp) (Tweezer Bottom) Mô hình đỉnhđôiđáyđôi là mô hình nếncặpđảochiều. Mô hình này thườngxuấthiện sau một giai đoạntăngđiểmhoặchoặcgiảmđiểm,thểhiệnkhảnăng giá xoay chiều. Nhìn mô hình này giốngnhư là cây nhíp (tweezers) với 2 thanh bằng nhau 28
Mô tả mô hình: Mô hình đỉnhđôi – đáyđôihiệuquả có nhữngđặc tính sau: Cây nếnđầu tiên trong mô hình này thuận theo hướngcủa xu hướng giá đangđi.Nếu giá đangtăng thì đâysẽ là cây nếntăng Cây nếntiếp theo sẽngượchướngvới xu hướng giá. Nếu giá đangtăng thì đâysẽ là cây nếngiảm Bóng nếncủa 2 cây nến này phảibằng nhau vềchiều dài. Đỉnhđôi (tweezer tops) thì có bóng trên bằng nhau. Đáyđôi (tweezer bottoms) thì có bóng dướibằng nhau 6.Mô hình cụm 3 nến Sao buổichiều (Evening Stars) – Sao buổi sáng (Morning Stars) Mô hình Sao buổichiều và Sao buổi sáng là mô hình cụm 3 nến mà bạnthườnggặptạiđiểmkết thúc củamột xu hướng.Đó là những mô hình đảochiều mà bạn có thểnhậndiệnđược thông qua mô tảdướiđây (mô tả ví dụ cho mô hình Sao buổichiều): 29
1. Cây nếnđầu tiên trong cụm 3 nến này là 1 cây nếntăng, vì xu hướnghiệntạiđang là tăng 2. Cây nếnthứ 2 là một cây nến có thân nhỏ,thểhiệnrằngthịtrường có thểđang do dự. Cây nếnnhỏ này có thể là nếntănghoặcnếngiảm 3. Cây nếnthứ 3 là cây nến xác nhậnsựđảochiều trong xu hướng, vì vậy nó sẽ là một cây nếngiảm.Đặcđiểmcủa cây nến này là giá đóngcửacủa nó nằmdướiđiểmgiữacủa cây nếntăngđầu tiên (tươngtựvới mô hình Sao buổi sáng) Mô hình 3 chàng lính trắng (Three White Soldiers) – Mô hình 3 con quạđen (Three Black Crows) Mô hình 3 chàng lính là mô hình gồm 3 nếntăng trong một xu hướnggiảm, cho tín hiệurằngsự đảochiềuđãxảy ra. Đây là một trong những mô hình mạnh,đặcbiệt là nếu nó xuấthiện sau một xu hướnggiảm dài và mộtđợtđi ngang ngắn Cây nếnđầu tiên trong cụm này được xem là cây nếnđảochiều. Nó thểhiệnrằng xu hướnggiảm hoặc giai đoạnđi ngang đãkết thúc Để mô hình này tiếptục hình thành, cây nếntiếp theo sẽlớnhơn cây nếntrướcvề thân nến. Bên cạnhđó, cây nếnthứ 2 này sẽ có giá đóngcửanằmgầnmức giá cao nhấtcủa nó, tức là nó sẽgần nhưhoặc không có bóng nến trên Mô hình 3 chàng lính sẽ hoàn tất khi cây nếncuối hoàn thành vớigầnnhư cùng 1 kích cỡ so với cây nếnthứ 2. Cây nến này cũngsẽ có bóng nhỏhoặc không có bóng nến Mô hình 3 con quạ thì ngượclại so với mô hình 3 chàng lính. Mô hình này bao gồm 3 nếngiảm trong một xu hướngtăng,thểhiệnsựđảochiều. Tươngtự, mô hình này sẽ có cây nếnthứ 1 là nếngiảm,nếnthứ 2 sẽlớnhơnnến 1 và gầnnhư hoặc không có bóng nến.Cuối cùng, nếnthứ 3 sẽ có kích thướctươngtựnến 2, và cũnggầnnhư hoặc không có bóng nến Mô hình Three Inside Up – Mô hình Three Inside Down 30
Do không tìm đượcnghĩatiếngviệttươngtự nên tôi giữ nguyên tên tiếng anh cho 2 cụm mô hình nến này Mô hình Three Inside Up là mô hình nếnđảochiềuthườngxuấthiệnở giai đoạncuốicủa xu hướnggiảm. Nó thểhiệnrằng xu hướnggiảm có thểđãhết và xu hướng lên đãbắtđầu.Để có một mô hình three inside up đúng,cần chú ý các đặcđiểm sau: 1. Cây nếnđầu tiên thườngnằmởcuối cùng của xu hướnggiảm,thểhiện qua hình ảnh một cây nếngiảm dài 2. Cây nếnthứ 2 là một cây nếntăng,chạm vào phầngiữacủa cây nếngiảmtrướcđó 3. Cây nếnthứ 3 cầnđóngcửa phía trên cây nếnđầu tiên nhằm xác địnhrằng phe mua đã mạnh lên và phá được xu hướngxuống Ngượclại, mô hình Three Inside Down sẽnằmởcuối cùng của xu hướngtăng. Nó thểhiệnrằng xu hướngtăng có thểđãkết thúc và xu hướnggiảmbắtđầu. Mô tảcủa mô hình Three Inside Down ngượclại hoàn toàn so với mô tảcủa mô hình Three Inside Up 7.Tóm tăt mô hình nếnNhật Dướiđây là bảng tóm tắtmộtsố mô hình nếnNhật mà bạnđã xem trong các phầnvừa qua Số cây nến Tên gọi Tăng hay giảm Hình dạng Con xoay Mộtnến Trung tính Spinning Top 31
Ngôi sao Trung tính Doji Marubozu trắng Tăng White Marubozu Marubozu đen Giảm Black Marubozu Cây búa Tăng Hammer Người treo cổ Giảm Hanging Man Búa ngược Tăng Inverted Hammer Bắn sao Giảm Shooting Star 32
Số cây nến Tên gọi Tăng hay giảm Hình dạng Nhấn chìm tăng Tăng Bullish Engulfing Nhấn chìm giảm Giảm Bearish Engulfing Hai nến Đỉnhđôi Giảm Tweezer Tops Đáyđôi Tăng Tweezer Bottoms Sao ban mai Tăng Morning Star Sao ban chiều Giảm Ba nến Evening Star Ba chàng lính trắng Tăng Three White Soldiers 33
Ba con quạđen Giảm Three Black Crows Three Inside Up Tăng Three Inside Down Giảm 8.Tổngkết mô hình nếnNhật Mô hình nếnNhậtđượcthểhiện thông qua các mức giá mởcửa, cao nhất,thấpnhất,đóngcửa củamộtkhoảngthời gian nhấtđịnh nào đó Nếu giá đóngcửa cao hơn giá mởcửa thì đó là một cây nếntăng Nếu giá đóngcửathấphơn giá mởcửa thì đó là một cây nếngiảm 34
Khoảng cách giữa giá mởcửa và giá đóngcửađượcgọi là thân nến Phầnđuôinằm ngoài thân nếnthểhiện biên độcao/thấp thì đượcgọi là bóng nến Giá nằmởđỉnh bóng trên là giá cao nhất phiên Giá nằmởđáy bóng dưới là giá thấpnhất phiên Thân nến dài chứngtỏlực mua hoặc bán mạnh. Thân càng dài thì cho thấylực càng mạnh Thân nếnngắnchứngtỏlực mua hoặc bán yếu. Bóng nến trên thểhiệnmức giá cao nhất trong phiên Bóng nếndướithểhiệnmức giá thấpnhất trong phiên Có nhiềuloại mô hình nến và chúng đượcsắpxếp tùy vào sốlượngnếntạo thành mô hình đó. Có thể là mô hình đơn,đôi,hoặccụm 3 nến. Mộtsố mô hình nếnphổbiếnnhư sau Sốlượngnến Mô hình Con xoay (spinning tops), Doji, Marubozu, Búa ngược (Inverted hammer), Người treo cổ (Hanging Man), Bắn sao (Shooting Star) Mộtnến Nhấn chìm tăng - Nhấn chìm giảm (Bullish Engulfing – Bearish Engulfing), Đỉnh nhíp - Đáy nhíp (Tweezer Tops – Tweezer Bottoms) Hai nến Sao buổi sáng – Sao buổichiều (Morning Stars – Evening Stars), Ba chàng lính – Ba con quạ (three white soldiers – three black crows), Three Inside Up – Three Inside Down Ba nến Có thể tham khảolại tóm tắtvề mô hình nếnở bài trướcđểhiểu thêm về các mô hình này Kếthợp phân tích mô hình nếnvới các lý thuyếtvềhỗtrợ, kháng cựsẽ cho kếtquảrấttốt Mô hình nến có thểđưa ra những tín hiệuvềsựđảochiều hay tiếpdiễncủa giá nhưng không có nghĩarằngsựđảochiều hay tiếpdiễn này chắcchắnsẽxảy ra. Bạncần cân nhắcđến tình trạng củathịtrườngtạithờiđiểmđócũngnhưnhững hành độngcủa giá 35
IV.LỚP 3 - FIBONACCI 1.Fibonacci là ai? Trước khi tìm hiểuvề tác dụngcủa dãy số Fibonacci vớitỷlệ vàng của nó, chúng ta hãy tìm hiểuvề Leonardo Fibonacci. Ông là một nhà toán họcnổitiếngcủa Ý, sống vào khoảngthếkỷ 12 sau công nguyên. Ông đã khám phá ra mộtchuỗisốđơngiảnnhưnglạitạo ra tỷlệ vàng của hầuhếtmọithứ trong vũtrụ. Dãy số này đơngiảnchỉbắtđầubằng các con số: 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144…Quy tắccủa dãy số này là bắtđầubằng hai số là 0 và 1, rồisốliềnkề sau sẽđượctạo ra bằng tổng 2 sốliềnkềtrước. Ví dụnhư 1 = 0 + 1, 2 = 1 + 1, 3 = 2 + 1, 5 = 3 + 2, 8 = 5 + 3…cứnhưvậy cho đến vô cùng Từ các con số trên, có thểthấymộtsốtỷlệđượcxuấthiện khi chia các con số trong dãy như: Tỷlệthườngthấy và quan trọngnhất là tỷlệ vàng 1.618 đượcxuấthiệnbằng cách lấysốliền sau chia số liên trước (không áp dụng cho vài sốđầu tiên trong dãy Fibonacci) Ví dụ: 89 / 55 = 1.61818 ~ 1.618 144 / 89 = 1.61797 ~ 1.618 Bên cạnhđó là tỷlệ 0.382: 34 / 89 ~ 0.382 Tỷlệ 0.5 1 / 2 = 0.5 Tỷlệ 0.236: 8/34 = 0.236 Nhìn chung, có thểkếtluậnvề dãy số Fibonacci như sau: Fibonacci Retracement Levels – Các mức Fibonacci hồilại 0.236, 0.382, 0.5, 0.618, 0.786 (có nơisửdụng 0.764) Fibonacci Extensio Levels – Các mức Fibonacci mởrộng 0, 0.382, 0.618, 1.000, 1.382, 1.618 Thựcsựbạn không cầnphảinắmhết cách tính ra các con số này vì phầnmềm giao dịchcủabạn sẽtự làm điềuđórồi. Tuy nhiên, nắmnhững lý thuyếtcơbảnvềchỉsố này sẽ giúp bạnhiểu rõ hơnvề công cụ mình đang dùng Người giao dịchsửdụng Fibonacci retracement – Fibo hồi – như là những vùng hỗtrợ và kháng cựtiềmnăng. Nhiềungười giao dịchsửdụng Fibonacci Extension – Fibo mởrộng – như là các mứcchốtlời. Đểsửdụngđược các Fibo này trên biểuđồ,bạncần xác định giá thấpnhất và cao nhất 36
Kiếnthứccụthểvề Fibo sẽđược cung cấp trong các bài sau 2.Fibonacci hồilại – Fibonacci retracement Điềuđầu tiên bạncầnbiết là công cụ Fibonacci thường làm việctốtnhất khi thịtrường có xu hướng rõ ràng Ý tưởngởđây là bạnsẽđặtlệnh mua dựa vào sựhồilạicủa giá tại các mứchỗtrợ do Fibonacci tạo ra khi mà thịtrườngđangđi lên, và sẽđặtlệnh bán ra cũngdựa vào sựhồilạicủa giá tại các mức kháng cự do Fibonacci tạo ra khi thịtrườngđangđixuống Để tìm ra các mứchồilại này, bạncần xác địnhđượcđỉnh và đáygầnnhất trên biểuđồ. Sau đó, đốivới xu hướnggiảm,bạnsẽ kéo Fibonacci retracement từđỉnhxuốngđáy, còn đốivớihướng tăng thì kéo từđáy lên đỉnh. Bạn hãy xem các ví dụdướiđâysẽ rõ hơn Xu hướngtăng Đây là biểuđồ ngày của AUDUSD Chúng ta đặt Fibonacci retracement bằng cách bấmchọnđiểmthấpnhất là 0.6955 ngày 20.04 và kéo lên điểm cao nhất là 0.8264 vào 03.06. Việcvẽ này đã có phầnmềmhỗtrợ Bạn có thểthấy trên biểuđồ là các mứchồilạinhư sau: 0.7955 (23.6%), 0.7764 (38.2%), 0.7609 (50.0%), 0.7454 (61.8%) và 0.7263 (76.4%) Bây giờ, chúng ta sẽ mong chờrằngnếu giá AUDUSD giảmtừđỉnhxuống, nó sẽgặphỗtrợtại các mức Fibo đãnhắcở trên bởi vì nhiềungười giao dịchsẽđặtlệnh mua tại các mức này khi mà giá hồilại Chúng ta hãy xem điều gì xảy ra sau khi giá điềuchỉnhgiảm 37
Giá phá mứchỗtrợ 23.6 và tiếptụcgiảm trong vài tuần sau đó. Nó đãchạm vào mức 38.2% nhưng không thểđóngcửadưới vùng giá này Sau đó,khoảng ngày 14.07, thịtrường quay lạihướngtăng và còn phá vỡcảđỉnh cao cũ. Rõ ràng là đặtlệnh mua ở Fibo 38.2 là mộtchiếnlược giao dịch có lợinhuậntốt Xu hướnggiảm Bây giờ xem ví dụvềviệcsửdụng Fibonacci retracement với xu hướnggiảm, ví dụvớibiểuđồ khung thời gian 4 giờcủa EURUSD Nhưbạnthấy, đỉnh cao nhất là 1.4195 vào ngày 26.01 và đáythấpnhất là 1.3854 vào ngày 02.02. Các mứchồilại là 1.3933 (23.6%), 1.3983 (38.2%), 1.4023 (50.0%), 1.4064 (61.8%), 1.4114 (76.4%) Kỳvọngởđây là việc xu hướnggiảmsẽ có điềuchỉnhtăngnhẹtrởlại và chạm vào 1 trong các mức Fibo nói trên trước khi quay lại xu hướnggiảmtiếp 38
Hãy xem điều gì xảy ra tiếp Có thểthấy vùng Fibo 50% đã kháng cựtốt và chúng ta đã có lợinhuậnnếuđặtlệnh bán ở vùng này Có thểthấyrằng trong 2 ví dụ trên, giá đãnhậnđượchỗtrợhoặc kháng cựtừ các mức Fibonacci retracement. Tuy nhiên, mộtđiềucầnlưu ý rằng không phải lúc nào giá cũngbậtlạitừ các mức Fibonacci. Đâychỉ nên được xem là các vùng cần chú ý. Chúng ta sẽkếthợp thêm nhiềuyếutố khác cho việc giao dịchvới Fibo này sau. 3.Khi Fibonacci sai Quay lạivớiLớp 1, chúng ta nói rằngHỗtrợ và Kháng cự có thểbị phá vỡ thì điều này cũng tươngtựvới Fibonacci mà thôi. Hãy xem ví dụ bên dướiđốivớibiểuđồ 4H của GBPUSD Bạn có thểthấycặptiền này đangở trong xu hướnggiảm, nên bạnquyếtđịnh dùng Fibonacci Retracement để tìm điểmđặtlệnh bán. Bạn dùng đỉnh 1.5383 và đáy 1.4799 để kéo Fibo Chúng ta thấyrằng giá quay lạimức Fibo 50% sau đó vài cây nến và bạnthấyrằngmức Fibo này đang kháng cự giá khá tốt. Bạnquyếtđịnhđặtlệnh bán tạiđây 39
Giá tăng lên mạnh, phá vỡđỉnhtrướcđó và thịtrường bây giờđãđi theo xu hướngtăng Bài học rút ra ởđây là gì? Mặc dù các mức Fibonacci có thể cho bạnkhảnăng thành công cao hơnnhưng nó cũngnhư những công cụchỉ báo khác là không phải lúc nào cũngđúng.Bạnsẽ không biếtđượcrằngliệu giá có dừnglạiở 38.2 hay không. Có thể nó sẽchạm 50 hoặc 61.8 trước khi quay đầuhoặcnhiều khi nó sẽchẳng quay đầu sau khi đãchạm các mức này. Mộtvấnđề khác củaviệcsửdụng Fibonacci là vấnđềchọnđỉnh nào và đáy nào đểvẽ Fibo. Mỗingườiđều có một cách nhin biểuđồ khác nhau, cách dùng khung thời gian giao dịch khác nhau, quan điểmvề phân tích cơbản khác nhau. Vì vậy,đôi khi việc xác địnhđược các điểmđể vẽ Fibonacci retracement là khá phứctạp và không có mộtphương pháp chuẩn nào cho việc này, đặcbiệt là khi biểuđồcũng không mấy rõ ràng. Nó tùy thuộc kinh nghiệmmỗingười và đôi khi trở thành trò chơi “phán đoán”. Vì vậy,bạncần rèn dũa liên tụckỹnăngcủabạn và kếthợp Fibonacci vớinhững công cụ khác nhằm có thểđemlạimứcđộ thành công cao hơn Chúng ta sẽhọcphương pháp kếthợp Fibonacci vớinhữngthứ khác nhưHỗtrợ và Kháng cự hay Mô hình nến 4.Kếthợp Fibonacci vớihỗtrợ và kháng cự Fibonacci luôn là một công cụrấthiệuquả,nhưngnhưđã nói, việcsửdụngchỉmột mình Fib riêng lẻ có thểsẽ không đemlạihiệuquả cao. Vì vậy, chúng ta sẽthửkếthợp nó vớiHỗtrợ và Kháng cựnhằmtăng thêm mứcđộhiệunghiệm xem sao. Nếubản thân Fib đã là nhữngmứchỗtrợhoặc kháng cự và chúng ta kếthợp nó vớinhững vùng giá mà nhữngngười giao dịch khác đangđợiđể mua hoặc bán (các vùng hỗtrợ và kháng cự) thì rõ ràng khảnăng giá bậtlạitừ vùng đósẽlớnhơnrấtnhiều Hãy xem ví dụvềviệckếthợphỗtrợ và kháng cựvới các mức Fib. Dướiđây là biểuđồ ngày của USDCHF 41
Nhưbạnthấy, rõ là USDCHF có một xu hướngtăng và chúng ta quyếtđịnhrằngsẽđợi MUA USDCHF. Câu hỏiđặt ra là “chúng ta sẽ mua ởđâu?”. Fib được dùng đểtrảlời câu hỏi này khi đượccăngtừ vùng thấp 1.0132 ngày 11.01 đến vùng cao 1.0899 ngày 19.02. Bây giờ hãy xem lạibiểuđồ USDCHF sau khi Fib đượccăng ra Nhìn vào biểuđồ bên trên và hãy để ý vùng giá 1.0510. Đây là vùng giá đãtạo kháng cựtrướcđó và bây giờlại trùng khớpvới Fib retracement 50%. Vùng kháng cự 1.0510 cũđãbị phá vỡ, bây giờ, nó có thểsẽđóng vai trò hỗtrợ và thành điểm mua đẹp 42
Nếubạn mua quanh khu vực Fib 50% thì có vẻ là mộtquyếtđịnhtốt. Hãy xem lầnchạmthứ 2 của giá vào vùng này. Giá đãcốgắng xuyên thủng vùng này nhữnglại không thểđóngcửa phía dưới. Sau đó, giá đi lên và phá luôn đỉnhcũ Vì sao có chuyện này? Đầu tiên, như chúng ta đãthảoluận trong Lớp 1, các mứchỗtrợhoặc kháng cựcũ là những vùng tốtđểđặtlệnh mua hoặc bán bởi vì nhữngngười giao dịch khác sẽ chú ý vào những vùng này. Thứ hai, chúng ta biếtrằng có khá nhiềungười giao dịchcũngsửdụng Fibonacci nên có thểhọ cũngđangđợi mua bán tại các vùng Fib như chúng ta. NếukếthợpvớicảHỗtrợ và kháng cự thì rõ ràng sẽ có nhiềulệnhhơnđượcđặt mua ở các vùng đó và giá có thểsẽđinhư chúng ta mong muốn Tất nhiên là không có gì đảmbảo cho việc giá sẽbậtlạitừ các vùng chúng ta phân tích nhưng ít nhất chúng ta sẽ có sựtự tin hơnnếu phân tích được rõ ràng như trên. Cần ghi nhớrằngviệc giao dịch là dựa vào các khảnăng có thểxảy ra chứ không có gì chắcchắn, vì vậy chúng ta cầnchọn cho mình nhữngđiểm vào lệnh có khảnăngchiếnthắng cao hơn bình thường 5.Kếthợp Fibonacci vớiđường xu hướng (trendline) Một công cụ khác kếthợprấttốtvới Fibonacci là đường xu hướng – trend line. Chúng ta biết rằngviệcsửdụng Fib là nhằm tìm các điểmhỗtrợ và kháng cự trong một xu hướngtănghoặc giảm.Đường xu hướngcũng có tác dụngnhưvậy.Vậynếu có thểkết hợpđược 2 yếutố này lại với nhau thì rõ ràng hiệuquảsẽtăng lên nhiều Hãy xem ví dụvớicặptiền AUDJPY dướiđâyở chart 1H. Giá đangđượcđường xu hướng bên dướihỗtrợrấttốt 43
Để tìm điểm vào lệnh theo Fib retracement, chúng ta căng Fib cho vùng đáy 82.61 và vùng đỉnh 83.84. Hãy chú ý vùng Fib 50% và 61.8% giao nhau vớiđường xu hướngtăng Xem tiếpdiễnbiến bên dưới Bạnthấy không, Fib 61.8% đã không bị xuyên thủng và giá chỉchạm vào đâytrước khi quay đầu lên đitiếp, phá cảđỉnh cao trướcđó 44
Việcvẽđường xu hướng – trendline – tất nhiên sẽ có rấtnhiều ý kiến khác nhau do cách chọn đỉnhđáy khác nhau, tuy nhiên, rõ ràng sựkếthợpgiữa Fib và đường xu hướng là một công cụ mà bạn không nên bỏ qua. 6.Kếthợp Fibonacci với mô hình nến Khi kếthợp Fib với mô hình nến, chúng ta cần tìm các mô hình nếnđảochiều vì một khi giá muốnđảochiềutức là nó sẽ xoay chiềuvềhướngngượclại,tức là hướngthuậnvới xu hướng chủđạotrướcđó Hãy xem ví dụở chart 1H của EURUSD dướiđây Cặptiền này đangnằm trong xu hướnggiảm trong tuầntrướcnhưngđàgiảmđãdừnglại.Điều này làm chúng ta suy nghĩvềviệc tìm điểm vào cho lệnh bán để phù hợpvới xu hướnggiảm trướcđó. Hãy lấy Fibonacci ra và căngtừđỉnh 1.3364 ngày 03.03 xuốngđáy 1.2523 ngày 06.03 45
Xem kếtquả nhé Giá có dừnglại 1 chút ở Fib 50% nhưng sau đótăngtiếpđến Fib 61.8%. Sau đó giá hình thành một mô hình nếnđảochiều là Doji bóng dài (long-legged-doji. Điều này gợi ý vềkhảnăng kháng cựtốtcủa Fib 61.8 cũngnhư áp lựcđẩy giá lên dườngnhưđãhết và tạocơhội bán ra trởlại. Đây là cơhộitốtđể bán ra? Chẳng có gì là chắccảnhưng ít ra nó cũng là mộtkhảnăngtốtnhất khi kếthợpgiữa Fib và mô hình nến 46
Ngay sau khi hình thành Doji tại vùng Fib 61.8, EURUSD đã quay đầugiảmtrởlại,vềđến vùng đáycũ.Nếubạnđặtlệnh bán, bạnđã thành công. Điểmcầnlưu ý ởphương pháp này là bạnphảiđợi giá hình thành mô hình nến,tức là bạn không thểđặt các lệnhchờ mua chờ bán sẵn mà phải quan sát giá trựctiếp. Sau khi có diễn biếncủa giá, bạnmớiquyếtđịnh vào lệnh hay không dựa vào mô hình nến 7.Cách dùng Fibonacci mởrộng (Fibonacci Extension) đểchốtlời Đây là loại Fib giúp bạn tìm đượcmục tiêu mà giá hướngđến,tức là sau khi giá chạm vào các vùng của Fibonacci retracement, bạnsẽbănkhoănrằng giá hướngđếnmục tiêu nào, các vùng Fib Extension sẽ là câu trảlời Để dùng loại Fib này, bạncần tìm 3 điểm là Đáy,Đỉnh và Điểmhồilại Hãy xem ví dụvề xu hướngtăng bên dưới. 47
Trên biểuđồ,bạn có thểthấy 3 điểm mà chúng ta áp dụng Fib Extension là Đáy 1.0132, đỉnh 1.0899 và điểmhồilại 1.0435. Sau khi giá bắtđầubật lên từ 1.0435, bạncăng Fib Ext ra sẽ tìm được các mục tiêu mà giá hướngđến là Fib Ext 0.618, Fib Ext 1.00, Fib Ext 1.618 và mục tiêu Fib Ext 1.618 đã là vùng cuối cùng mà giá chạmđượctrước khi quay đầu Nhìn chung, các mức Fib Ext 0.618; 1.000; 1.618 là các vùng cầnlưu ý chốtlờiđốivới Fib Ext Xem thêm 1 ví dụđốivới xu hướnggiảmở EURUSD (đây là ví dụ trong bài Fib kếthợp mô hình nến) Sau khi chúng ta thấy Doji ở vùng 0.618 của Fib retracement thì giá đảochiều và đixuống. Bây giờ chúng ta sẽcăng Fib Extension cho EURUSD. Ba điểm dùng đểcăng là đỉnh 1.3363, đáy 1.2522 và đỉnhhồilại 1.3094 48
Giá rõ ràng đãchạm và có “nghỉ”một chút tại các vùng Fib Ext là 38.2; 50; 61.8. Đây là các vùng chốtlời cho lệnh bán nói trên Nhìn chung, sau khi giá chạm vào các vùng Fib Extension đều có một chút phảnứng – không phải lúc nào cũngphảnứng – nhưng là vừađủ cho chúng ta chốt 1 phầnlời và quản lý rủi ro tốt hơn Mộtsốvấnđềcần quan tâm ởđây là: Trước tiên, không có cách nào biếtchắc Fibonacci extension nào sẽđóng vai trò kháng cựhoặchỗtrợmạnh.Nhiều khi giá dộilạitừ Fib ext nhưngnhiều khi nó xuyên thủng luôn Vấnđềtiếp theo là nhiều khi chúng ta xác định vùng đỉnh,đáy và vùng hồilạichưa chính xác. Điều này dựa vào kinh nghiệmcủamỗingười giao dịch. Nhìn chung, việc dùng Fibonacci (cả retracement lẫn extension) dựaphầnlớn vào kinh nghiệm và cái nhìn riêng củamỗingười. 8.Cách đặtdừnglỗ khi sửdụng Fibonacci Không có phương pháp nào đúng hoàn toàn và việc dùng Fibonacci cũngvậy. Vì vậy,việchọc cách đặtdừnglỗ và chấpnhậndừnglỗcũng là 1 phầncủacuộcchơi. Chúng ta sẽ xem xét mộtsố cách đặtdừnglỗvới Fibonacci Cách đầu tiên là đặtdừnglỗvượtkhỏimức Fibonacci tiếp theo. Điều này có nghĩa là nếubạn vào lệnhở vùng Fib 38.2 thì dừnglỗcủabạn nên đặt trên vùng Fib 50, còn nếubạn vào ở Fib 50 thì dừnglỗsẽ là trên Fib 61.8 Nhìn ví dụ bên dướivề cặptiền EURUSD bạnsẽ rõ 49
Nếubạnđặtlệnh bán ở Fib 50, bạncầnđặtlệnhdừnglỗnằm trên Fib 61.8 Nguyên nhân nằm sau phương pháp này là một khi bạn tin tưởng giá sẽđảochiềuở Fib 50 có nghĩabạn cho rằng Fib 50 sẽrấtmạnh và nếu giá vượt qua đâychứng tỏ ý tưởngcủabạnđã sai. Vấnđềcủaphương pháp này nằmởchỗbạn cho rằngbạnđã có mộtđiểm vào lệnhrấttốtdựa vào Fib, nghĩa là Fib đãđóng vai trò hỗtrợhoặc kháng cựtốt và vùng này sẽđượcgiữvững. Tuy nhiên, trụctrặc là việcvẽ Fib không phải lúc nào cũng chính xác như 1 môn khoa học.Nhiều khi, giá bật lên đểchạm vào vùng đặtdừnglỗcủabạnrồi sau đólại quay đầuđivềđúnghướngbạn đãdựđoán. Chúng tôi cảnh báo rằngđiều này hoàn toàn có thểxảy ra, vì vậy,cầnchắcchắn là bạn hãy hạnchế các lệnh thua lỗcủa mình và hãy để các lệnhlờitiếptụcđi theo xu hướng.Đó là phươngthứcđúngđắnnhất cho việcbạnsửdụng cách dừnglỗbằng Fib trong việc giao dịch trong ngày Nếubạncầnmột chút an toàn hơn,một cách đặtdừnglỗ khác là bạn hãy đặt chúng trên một chút hoặcdưới 1 chút so vớiđỉnhhoặcđáytrướcđó (trên so vớiđỉnh,dưới so vớiđáy) 50