Inactiviteit onwil of onvermogen?

1. Inactiviteitonwil of onvermogen? 14 maart 2011

2. Negatieve symptomen • Minder motivatie (avolitie, apathie) • Minder plezier (anhedonie) • Minder sociale interesse (asocialiteit) • Minder praten (alogie) • Minder uitdrukking

3. Oorzaak 1: psychose klachten • Hallucinaties • Wanen • Angst, veiligheid, prikkels uit de weg gaan

4. Negatieve symptomen (inactiviteit) Psychose klachten

5. Oorzaak 2: cognitieve problemen • Geheugen • Aandacht, concentratie • Snelheid van informatie verwerken • Flexibiliteit (kunnen switchen) • Planning, organisatie Is tijdelijk sterk verstoord tijdens psychose Maar blijft (vaak) ook daarna beperkt Wordt niet erger bij iedere psychose

6. Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

7. Oorzaak 3: rouw om verliezen Externe verliezen: • Opleiding, school, werk, woning • Vrienden, sociaal netwerk, hobbies Interne verliezen: • Vertrouwen in eigen waarneming en denken (psychose) • Cognitieve beperkingen

8. Oorzaak 3: rouw om verliezen Rouwfasen: • Ontkenning • Protest en verlangen • Onderhandelen en vechten • Depressie • Reorganisatie en acceptatie

9. Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

10. Oorzaak 4: zelf-stigma en verwachting sociale uitstoting Zelf-stigmatisatie: • Idee dat je niet kunt studeren / werken met een psychotische kwetsbaarheid • Dat je niet teveel mag doen, omdat je dan weer ziek wordt door de stress Verwachting sociale uitstoting: • Idee dat iedereen aan je kan zien dat je een psychose hebt gehad • Idee dat je geen partner kunt krijgen • Idee dat anderen je zullen afkeuren • Dat je er niet meer bij hoort

11. Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Cognitieve problemen Psychose klachten

12. Oorzaak 5: medicatie bijwerkingen Antipsychotische medicatie kan heftige bijwerkingen geven die zorgen voor minder energie en minder interesse, en voor slaperigheid

13. Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Medicatie bijwerkingen Cognitieve problemen Psychose klachten

14. Oorzaak 6: ziekte-kenmerken Negatieve symptomen kunnen ook puur vanuit een psychotische stoornis bestaan. ‘De thermostaat’ van de persoon staat als het ware lager afgesteld.

15. Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Medicatie bijwerkingen Cognitieve problemen Psychose klachten Ziekte- kenmerken

16. Oorzaak 7: Heftige ervaringen Tot slot: het hebben meegemaakt van zeer heftige gebeurtenissen (trauma’s) kan leiden tot vermijding en ‘vervlakking’ van het gevoel. Mensen met psychotische kwetsbaarheid hebben soms (niet altijd) zeer heftige gebeurtenissen meegemaakt.

17. Zelf-stigmatisatie en de verwachting van sociale uitstoting Rouw over verliezen Negatieve symptomen (inactiviteit) Medicatie bijwerkingen Heftige ervaringen Cognitieve problemen Psychose klachten Ziekte- kenmerken

18. Wat betekent dit? • Het is normaal dat iemand de eerste tijd direct na een psychose een tijdje inactief is • Geef iemand de tijd om te herstellen en te rouwen om de geleden verliezen • Cognitieve problemen kunnen bestaan als blijvende beperking • Maar dit betekent niet dat iemand minder waard is of geen levensdoelen kan vervullen. Hierbij is van belang: • Beperkingen en kwetsbaarheden leren accepteren • Overdreven negatieve ideeën en zelf-stigmatisatie tegengaan • Persoonlijke doelen zijn belangrijk • Stap voor stap, niet teveel druk en kritiek • Wel duidelijke grenzen en regels • Het is een proces: verwachtingen wisselen per fase

19. In groepen: • Wat kan ik gebruiken van wat ik vandaag heb gehoord om: • inactiviteit van familielid met psychotische kwetsbaarheid beter te begrijpen? • beter om te gaan met zijn/haar inactiviteit? • welke tips heb ik zelf ontdekt?