Een geboeid publiek? Het gebruik van massamedia door gedetineerden

1. Een geboeid publiek? Het gebruik van massamedia door gedetineerden Dr. Heidi Vandebosch Dep. Communicatiewetenschap K.U.Leuven

2. Een geboeid publiek? • Theoretisch model ter verklaring van het mediagebruik: gebaseerd op criminologische en communicatiewetenschappelijke literatuur • Methode: combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek • Resultaten: beschrijving voornaamste (media)variabelen

3. Een geboeid publiek? • Theoretisch model gebaseerd op: • Het import- en het deprivatiemodel uit de criminologie • Diverse communicatiewetenschappelijke theorieën en bevindingen (media-effecttheorieën, Uses and Gratificationstheorie, …)

4. Een geboeid publiek?

5. Een geboeid publiek? • Variabelen die het mediagebruik kunnen verklaren: • sociodemografische achtergrondkenmerken • al dan niet criminele levensstijl • aard van het gepleegde misdrijf • straflengte • soort strafinrichting • persoonlijk regime • ervaren problemen en stress • psychologische aanpassingswijze • motieven voor deelname aan activiteiten • andere activiteiten

7. Een geboeid publiek? • Methode: • Toelating van het Ministerie van Justitie, Bestuur Strafinrichtingen • Gesprekken met deskundigen • Selectie van 5 strafinrichtingen: • Hasselt, Brugge, Dendermonde, Leuven-Centraal en Hoogstraten • Contacten met plaatselijke directies: gesprek, rondleiding, documenten, vragenlijst media-aanbod

8. Een geboeid publiek? • Bevragingen bij gedetineerden: face-to-face-enquête en diepte-interviews • gemengde methode (kwantitatief én kwalitatief onderzoek): • statistisch testen van het theoretisch model • peiling naar betekenisgeving door gedetineerden • face-to-face-enquête (i.p.v. schriftelijke enquête) • diepte-interviews (i.p.v. bv. participerende observatie) 'Covert participant roles in prison I frankly believe to beyond the dramatic possibilities of any sociologist I know....' (Kassebaum, 1970:130)

9. Een geboeid publiek? • Testenquête • 30-tal gedetineerden uit de verschillende instellingen • Doel: duidelijkheid vragen, duur interview, wijze en plaats van ondervragingen controleren • Aanpassing: vragen over aard van gepleegde misdrijven worden weggelaten in vragenlijst , data worden bekomen via hechtenisfiche en strafblad

10. Een geboeid publiek? • Feitelijkeenquête: • steekproef : Nederlandstalige, definitief-veroordeelden, die voltijds in de instelling verblijven • schriftelijke verwittiging • contact • respons • Officiële gegevens: hechtenisfiche en strafblad

11. Een geboeid publiek? • Diepte-interviews: • steekproef: uit respondenten enquête (spreekvaardigheid, variëteit) • schriftelijke verwittiging • respons

12. Een geboeid publiek? • Dataverwerking: • statistische analyse van kwantitatieve gegevens m.b.v. SAS (177 observaties) • analyse van diepte-interviews m.b.v. NUDIST (33 interviews, meer dan 500 blz. tekst)

13. Een geboeid publiek? • Resultaten: • kwantitatief • kwalitatief • combinatie: data vullen elkaar aan

14. Een geboeid publiek? • Demografisch profiel • 87% mannen • gemiddelde leeftijd: 35 jaar • 80.8% Belgische nationaliteit • opleiding: 28.2% geen of LO, 39.9% LMO • werk: 4/10 werkloos • burgerlijke staat: 48.6% ongehuwd, 26.6 % gescheiden, 2.3% wed., 23.7% gehuwd

15. Een geboeid publiek? • Crimineel profiel • 63.8% heeft voordien al in gevangenis gezeten • classificatie volgens misdrijf: 23.9% zware diefstal, 20.5% meerdere van diverse aard, 17.0% drugdelicten, 13.6% moord,…

17. Een geboeid publiek ? • Gevangenenprofiel: • gemiddelde straflengte: 2598 dagen (7 jaar) • ergste probleem: afsnijding van buitenwereld • stress: 12.6% geen stress, 16.6% erg veel stress • populairste aanpassingswijze: doing time

18. Een geboeid publiek ? • Media : Televisie • 96 % heeft toestel op cel • belangrijkste activiteit na werk en contacten met buiten (bezoek, telefoon, correspondentie) • kijktijd: weekdag 5 uur, weekend 7 uur • voornaamste reden: om op de hoogte te blijven van wat er buiten gebeurt

19. Een geboeid publiek ? • Media : Televisie • meest bekeken zenders: VTM en VT4 • programmavoorkeuren: informatieve programma’s

25. Een geboeid publiek ? • Media: Radio • 78 % luistert (op cel, werkplaatsen, …) • meest populaire zenders: lokale radio’s • vooral op weekdagen, minder in het weekend

26. Een geboeid publiek ? • Media: Dagbladen • 2/3 leest wel eens krant, 1/4 koopt ze zelf • meest gelezen titel: Het Laatste Nieuws

27. Een geboeid publiek ? • Media: Tijdschriften • 4/5 leest tijdschrift, 60% koopt zelf tijdschrift • meest populair: TV-bladen, Blik • Media: Boeken • 71% leest geen boeken

28. Een geboeid publiek? • Functies en disfuncties van media voor gedetineerden: • verzachten gevangenispijnen (eenzaamheid, verveling, geestelijke aftakeling, …) • versterken gevangenispijnen

30. Een geboeid publiek? • Gedetineerden vormen geen homogene groep • mannen versus vrouwen • lager opgeleiden versus hoger opgeleiden • jongeren versus ouderen • verschillende graad van criminaliteit • diverse aanpassingswijzen…. Factoren beïnvloeden mediagebruik