UNCTAD کنفرانس تجارت و توسعه ی ملل متحد

UNCTAD کنفرانس تجارت و توسعه ی ملل متحد تحقیق و گرداوری مطالب: سید علی حسینی خرداد 1391

سر فصل ها: 1) پیشینه،معرفی و روند شکل گیری2) پایه های شکل دهنده 3) هدف های آغازین و پسین 4) ویژگی های ساختمانی5) همکاری با دیگر سازمان های منطقه ای و بین المللی6) برنامه های ویژه

1) پیشینه،معرفی و روند شکل گیری رشد سریع تجارت بین الملل در دهه ی 1950 میلادی و سهم اندک کشور های جهان از این رشد شکاف بین کشور های توسعه یافته با کشور های توسعه نیافته را افزایش داد .به تدریج اندیشه ی تاسیس یک نهاد دائمی برای تجارت و توسعه در اوایل دهه 60 با توجه به تمایل کشور های در حال توسعه مطرح شد.درهمین اوضاع جان اف کدی در خواست نمود افزایش سطح زندگی افراد جهان به عنوان هدف دهه ی 60 قرن 20 تعیین گردد.در سوم اوت 1962 شورای اقتصادی ، اجتماعی سازمان ملل تشکیل آنکتاد را تصویب نمود.این تصمیم در دسامبر همان سال مورد تایید سازمان ملل واقع شد و سال 1964 زمان تشکیل UNCTAD معین گردید.

در نهایت این مرکز در سال 1964 با هدف کلی ترویج ، توسعه و انضمام کشور های در حال توسعه به اقتصاد جهانی شکل یافت.سعی داشته تا برمبنای کارهای علمی و پژوهشی و با تکیه بر این مطلب که سیاست های داخلی و خارجی به همراه یکدیگر در افزایش توسعه موثرند،به روند شکل گیری امر توسعه سرعتی ویژه ببخشد.در طی سال ها آنکتاد اقدامات ارزنده ای را در جهت بهبود توسعه ی کشور های در حال توسعه انجام داده است. بخش مهمی از فعالیت های آنکتاد به تحقیقات تحلیلی در باب ارتباطات میان تجارت، سرمایه گذاری،تکنولوژی و توسعه ی کشور ها و شرکت ها اختصاص یافته است.هم اکنون مقر اصلی آن در ژنو و دارای 400 کارمند اداری و بودجه ی سالانه ای حدود 50 م دلار و 25م دلار بودجه ی اضافی برای سرمایه گذاری در کمک های فنی ، همچنین یکی از اعضای UNDG نیز می باشد.

2) پایه های شکل دهنده آنکتاد 4پایه ی اساسی دارد :کنفرانس های ادواریاین کنفرانس عالی ترین ارگان سیاست گذاری و تصمیم گیری به شمار می رود.این اجلاس به توصیه ی شورای تجارت و توسعه تشکیل می شود.شرکت کنندگان این اجلاس تا قبل از فروپاشی شوروی پیشین 4 دسته بودند:A) کشورهای رو به رشد آفریقایی-آسیاییB) کشورهای اروپای غربی آمریکا کانادا استرالیا زلاندنو ژاپنC) کشورهای آمریکای لاتین و حوزه ی دریای کارائیب D) کشورهای سوسیالیستی با برنامه ریزی اقتصاد متمرکز در 15 ژوئن 1964 دو گروه کشور های AوC در قالب G77 شکل جدیدی به خود گرفتند.

تا کنون 13 اجلاس صورت گرفته است که به ترتیب و اختصار موضوع بیان می داریم: (I ژنو 1964 کشور های LDC در پاسخ به موقعیت خود در برابر کشور های توسعه یافته برای بهبود موقعیتشان در WT به برگزاری اولین اجلاس نمودند. (II دهلی نو 1968 کشور های در حال توسعه با اجماعی متقابل اصولی برابر و مناسب را برای توسعه ی کشور هایشان در پیش گرفتند. (IIIسانتیاگو 1972 در حالی برگزار شد که کشور های در حال توسعه با فقر مواجه شده و نیاز داشتند تا از سیاست های بهتر تجاری و اقدامات موثر تر کمک های فنی برای ارتقاء معیارهای سطح زندگی بهره جویند.

(IV نایروبی 1976 به نسبت دوره های قبلی از موفقیت بالاتری برخوردار بود و دلیل آن اینکه بحران نفت سال 1973 باعث گردید تا کشور های در حال توسعه که عمدتا فروشنده ی نفت بودند از این راه سود بیشتری عایدشان گردد و سیاست های یک پارچه ای را در این باره اتخاذ نمایند. (V مانیلا 1979 حمایت گرایی از تولید داخل، تغییر ساختارهای مربوط به آن،تجارت کالا، کمک های تولید نهایی کالا و به طور کل تغییر بهینه در سیستم تولید،محاسبات،تکنولوژی و بارگیری و... مورد بررسی واقع شد. (VI بلگراد 1983 که برخلاف پیش ذهنیات اجلاس های قبلی تقابل واختلافات بین کشور های توسعه یافته و در حال توسعه را به نوعی دامن می زد،پایان بخشید و بین آنها در زمینه های کالا،سرمایه گذاری و تجارت توافقاتی حاصل شد.

(VIIژنو 1987 (VIIIکارتاژینا 1992 (IX میدراند 1996 (Xبانکوک 2000 کشور فرانسه به آموزش نحوه ی سرمایه گذاری و عواقب آن در کشور های آفریقایی پرداخت ، همچنین تایلند و آنکتاد مرکز IITD را ایجاد نمودند. (XIسائوپائولو 2004 2مطلب مد نظر قرارداده شد:اول آنکه تمام مسایل و اجماعات شکل گرفته در اجلاس بانکوک جامه ی عمل پوشانده شود.دوم اینکه سیاست های فقر و تجارت دو عنصر اساسی در اقتصاد جهانی با توجه به شرایط هر کشور مورد بازبینی واقع شود.

(XIIآکرا 2008با توجه به پیشینه ی تغییر ناگهانی قیمت مواد غذایی مورد نیاز جهانی و اقتصاد های غیر قابل اعتماد در این زمینه یک تصمیم جامع برای یکسان سازی قیمت این مواد از طریق ایجاد قواعد وارداتی و صادراتی صورت گرفت.همچنین موضوع نابسامانی مالی و رکورد در کشور های صنعتی حول محور مسایل ذیل مورد بحث واقع شد:1) افزایش انسجام در تمام سطوح برای کاهش فقر و ایجاد توسعه ی پایدار اقتصادی2) توسعه و تجارت در جغرافیای اقتصاد جهانی3) تقویت آنکتاد، افزایش نقش و اثر بخشی نهادی آن4) افزایش توانمند سازی کشور ها در تقویت قابلیت بهره وری،سرمایه گذاری و تجارت و به کار گیری دانش برای توسعه

(XIII دوحه 2012این دور با ریاست ایران در بخش آسیاییآنکتاد همراه بود. پیش از برگزاری آن ITUC توصیه نامه ای را با توجه به اشاعه یفقر و بی کاری در تمام جهان به اجلاس ارسال نمود تا راه حل هایی را برای حل این مسایل ارایه دهد.بانک های توسعه ای، فناوری مخابره ی اطلاعات و انتقال آن به کشور های در حال توسعه و آینده ی بین المللی اقدامات غیر تعرفه ای گمرکات و ...از جمله مباحث این اجلاس بود.

وظایف اصلی کنفرانس:1) کمک به توسعه ی تجارت بین المللی بین کشور ها و سازمان های بین المللی2) وضع اصول و سیاست های مربوط به تجارت بین المللی و توسعه ی اقتصادی3) ارایه ی پیشنهاد برای اجرای این اصول و اتخاذ اقدامات دیگر که در صلاحیت آن است با توجه به نظام های اقتصادی مختلف کشورها4) بازنگری و تسهیل اقدامات سایر موسسات UN در تجارت،همکاری با ECOSOC5) تصویب اسناد حقوقی چند جانبه 6) مرکزی به عنوان ایجاد هماهنگی سیاست های دولت ها و اقتصاد های منطقه ای برای تجارت و توسعه

شورای تجارت و توسعه TDB رکن دائمی آنکتاد است.اجلاس عادی و ویژه برگزار می کند.در زمانی که کنفرانس اجلاس ندارد وظایف آن را اجرا می کند.بدنه ی اجرایی آنکتاد است.مسئول اجرای فعالیت های مستمر آنکتاد را بر عهده دارد.وظایف :1) تهیه ی مقدمات لازم برای تشکیل کنفرانس های ادواری2) تهیه ی گزارشات سالیانه و ارایه به ECOSOC3) اجرای تصمیمات کنفرانس4) ایجاد ارگان های فرعی برای انجام درست وظایف خویش

دبیر خانه به منظور ارایه ی خدمات به کنفرانس تشکیل شده و مسوول بررسی تحصیل سیاست ها،نظارت بر اجرای بهتر تصمیمات کنفرانس، تبادل اطلاعات و ارایه ی مشاوره به کشور ها و... می باشد.دبیر کل آنکتاد در راس دبیر خانه است و آن را اداره می کند.اسامی دبیر کل های آنکتاد تا کنون:RaúlPrebisch1963–1969 Manuel Pérez-Guerrero1969–1974GamaniCorea1974–1984AlisterMcIntyre1985 Kenneth K.S. Dadzie1986–1994Carlos Fortin1994–1995Rubens Ricupero1995–2004Carlos Fortin2004–2005SupachaiPanitchpakdi2005-2013

ازجمله می توان به کمیته ی کالا، کالاهای ساخته شده، اقدام نامریی تجارت، کشتیرانی و ... اشاره نمود. در اجلاس نهم یعنی میراند کمیته های اولیه معلق شدند و کمیته های سرمایه گذاری، تجارت کالا و خدمات و موسسات خصوصی ایجاد شدند. در راستای افزایش توانمندی تجاری کشور های در حال توسعه برنامه ی نقاط تجاری را طرح نمود بر همین مبنا مرکز توسعه ی نقاط تجاری ملل متحد که وابسته به آنکتاد بود تاسیس شد. راهبر های کنونی این مرکز: توسعه ی دامنه و کیفیت خدمات فراهم شده به وسیله ی شبکه ی نقاط تجاری توانمند سازی نقاط تجاری تمام دنیا برای بهبود پایداری آنها و کاهش وابستگی آنها به آنکتاد کمیته های اصلی و تشکیلات فرعی

میز گرد های آنکتاد: همه ساله میزگرد هایی را باعنوان های یک یا چند ساله خصوصا در موضوعات زیر انجام می دهد:1) جهانی شدن،توسعه و کاهش فقر2) ایجاد زمینه های کاری مناسب برای جذب سرمایه گذاری خارجی در کشورهای درحال توسعه3) ایجاد جنوب جدید یا همان توسعه ی تجارت جنوب به جنوب برای افزایش تعاملات منطقه ای وبین منطقه ای 4) استفاده از دانش تکنولوژی برای توسعه و حمایت از تجارت*ARSESP و همچنین کنفرانس زن و تجارت که برای اولین بار در تهران برگزار شد از نمونه ی این میزگرد هاست.

3) هدف های آغازین و پسین آنکتاد به عنوان مدافع کشور های در حال توسعه در زمینه بازرگانی شناخته می شود.اما اهداف اولیه در زمان تشکیل:1) بالا بردن سطح بازرگانی بین المللی2) افزایش رشد اقتصادی3) بالا بردن سطح تجارت و مبادلات بازرگانی4) تهیه ی اصول و سیاست های مربوط به بازرگانی بین المللی5) عقد قرارداد و موافقت نامه ی چند جانبه در تجارتدر کنفرانس 1992 کارتاهانا در این اهداف تغییر و تحولاتی بسیاری داده شد.در سال 64 تکیه بر گسترش تجارت جهانی بود برای تامین رشد اقتصادی اما در سال 92 توسعه ی کشور ها با توجه به سیاست های داخلی و ملی.

اهداف پیشنهادی آنکتاد در این کنفرانس:1) مسایل بین محیط زیست و تجارت2) تقویت ظرفیت های فنی کشورهای در حال توسعه3) افزایش سهم خدمات در تجارت کشور های در حال توسعه4) تقویت بخش کالا در کشور هایی که به کالا وابسته اند5) تقویت تجارت چند جانبه و بهبود دستیابی کشور های درحال توسعه به بازار کشور های پیشرفته6)تامین مالی برنامه های حمایت از محیط زیست7) یافتن راه حل مناسب برای حل بحران بدهی8) خلع سلاح و اختصاص منابع مالی آن به بخش های اقتصادی

4) ویژگی های ساختمانی 1) نبود آزادی عمل برای آنکتاد چراکه یک رکن فرعی مجمع عمومی UN است.2) ورود خودکار به آنکتاد در صورت عضویت در مجمع عمومی UN .البته مجمع هر کشوری که صلاح بداند بدون نیاز به عضویت در خود را عضو آنکتاد خواهد نمود.3) نداشتن بودجه ای آزاد و وابسته بودن به UN .با نبود صلاحیت زیاد از لحاظ سیاسی قدرت بالایی دارد.4) چون رکن فرعی سازمان ملل است اجرایی نمودن تصمیمات متخذه اش منوط به تایید مجمع عمومی است.5) با ایجاد WTO وظایفش کم شده چراکه اهرم اجرایی آن،که مذاکرات بین کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته بود از میان رفت.6) وجود ساز و کار آشتی میان دو گروه کشور های در حال توسعه و توسعه یافته.7) ارایه ی گزارشات شورای تجارت به کنفرانس و گاهی مستقیما به مجمع عمومی UN و همچنین ارایه ی گزارشات کنفرانس به مجمع عمومی .

5) همکاری با دیگر سازمان های منطقه ای و بین المللی WTOدر جهت تضمین عملکرد بهتر در تجارت چند جانبه دست به ادغام نیروهای خود زدند.کشور ها برای شرکت در دوره های بین المللی این سازمانها نمایندگان مشترک می فرستند.ITCدر خصوص جنبه ی سرمایه گذاری و جنبه ی عملی توسعه برای ارتقاء آن حمایت می گردد.نظارت 2 جانبه ی WTO و آنکتاد با این مرجع به همراه تبادل اطلاعات فنی

کمیسیون های منطقه ای UN همکاری های پروژه ای مانند برگزاری کارگاه های آموزشی،سمینارهای مشترک و همکاریهای فنیازجمله ی این کمیسیون ها:ECLAC-ESCAP-ESCWA-UNECE UNDPدر برخی کشور ها به دلیل نداشتن نمایندگی برای حمایت و اجرای برنامه هایش از این مرکز استفادهمی کند.WB & IMFهمکاری های فنی و ظرفیت سازی های تجاری .دبیر خانه ی آنکتاد از اعضای فعال برنامه های مالی IMF می باشد.

سازمان های بین المللی مربوط به IPICTSDایجاد برنامه ی مشترک آنکتاد و ICTSD برای عملی ساختن تریپس و افزایش توسعه ی پایدار و ظرفیت سازی آن در حقوق IPWIPOعلاوه بر استفاده از تحقیقات یکدیگر به اجرای کارکاه آموزشی واجرای پروژه های مشترک می پردازند.

6) برنامه های ویژهخصوصا برای کمک به کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعه یافته صورت گرفته.ASYCUDAنظامی محاسباتی در مدیریت گمرکات کشورها.بیش از 40 کشور و 4 منطقه ی بزرگ اقتصادی را تحت پوشش قرار داده است.این سیستم برای خودکار نمودن کنترل رسیدگی واردات و رسیدگی ایجاد شد.WIPAسازمانی غیر دولتی به عنوان محل اجتماع برای آژانس های توسعه ی سرمایه گذاری و شبکه ای برای اطلاع رسانی در ریسک های سرمایه گذاری در جهان

DMFAS با هدف بهبود مدیریت توسعه ی کشورها و مدیریت بحران بدهی آنها تاسیس گردید. همچنین با گذشت زمان به عنوان مرکزی برای تبادل تجارب کشورها در حل بحران های مالی تبدیل شد. EMPRETEC برای ایجاد بنگاه های اقتصادی – تولیدی کوچک و متوسط به شکلی پایدار و ایجاد رقابت بین این واحدها شکل یافت. ALDC-SIDS-LLDC-LDC متمرکز نمودن توجهات به کشورهای فقیر تر و در معرض خطر خصوصا آفریقا،دولت جزیره های کوچک و آگاهی از مشکلات توسعه ای این کشورها با توجه به نیاز ها و مقعیت جغرافیایی آنها

با سپاس فراوان از توجه شما بیع بین المللی 1 کارشناسی ارشد تجارت بین الملل 1391/3/8

منابع: WWW.UNCTAD.ORG سازمان های بین المللی-دکتر رضاموسی زاده - تهران- نشرمیزان حقوق سازمان های بین المللی- ج1 سازمان های جهانی- مجموعه نویسندگان- مجد سازمان های منطقه ای و بین المللی- جعفر حسن پور- مرکز آموزش و پژوهشی شهید سپهبد صیادشیرازی

UNCTAD کنفرانس تجارت و توسعه ی ملل متحد