Περιβαλλοντικά Υπεύθυνη Συμπεριφορά

1. Περιβαλλοντικά Υπεύθυνη Συμπεριφορά

2. Τιφλίδα και αλλαγή συμπεριφοράς Στο κείμενο της Διακήρυξης, σημειώνεται ότι απαιτούνται αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά έτσι, ώστε τα άτομα, αλλά και οι κοινωνικές ομάδες να διαθέτουν τις ικανότητες και τις ευκαιρίες για να εργαστούν σε όλα τα επίπεδα για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Στο κείμενο της Τιφλίδας, η έμφαση που δίνεται στη συμπεριφορά, η οποία προσανατολίζεται στην επίλυση των προβλημάτων, γίνεται φανερή μέσα από τη διατύπωση των σκοπών και των στόχων της Π.Ε

3. Περιβαλλοντικά Υπεύθυνη Συμπεριφορά • Μέσα από τα κείμενα που κατά καιρούς έχουν γραφτεί και αναφέρονται στην Π.Ε., απαιτείται η ανάπτυξη συμπεριφοράς που στοχεύει στην επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων • Σύμφωνα με έναν ευρύ ορισμό της περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς, στην τελευταία εντάσσονται το σύνολο των παρατηρούμενων συμπεριφορών που σκοπεύουν ή προτίθενται να συνεισφέρουν στην επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων ή μία δράση που μπορεί να λάβει χώρα, ως αποτέλεσμα των περιβαλλοντικών στάσεων ενός ατόμου

4. περιβαλλοντικά υπεύθυνος πολίτης, είναι το άτομο που διαθέτει: • αντίληψη του περιβάλλοντος ως σύνολο και να είναι ευαίσθητος στα περιβαλλοντικά ζητήματα, • βασική κατανόηση των λειτουργιών του περιβάλλοντος και των σχετικών με αυτό προβλημάτων, • αισθήματα ενδιαφέροντος για το περιβάλλον και επιθυμεί να συμμετάσχει ενεργά στη βελτίωση και στην προστασία του περιβάλλοντος, • τις ικανότητες για την πιστοποίηση και επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, • ενεργό εμπλοκή σε όλα τα επίπεδα για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

5. Θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί για να εξηγήσουν τη διαδικασία σχηματισμού της υπεύθυνης περιβαλλοντικά συμπεριφοράς σαν αποτέλεσμα της Π.Ε.

6. Παραδοσιακό μοντέλο της ΠΕ

7. Μοντέλο Υπεύθυνης Συμπεριφοράς Το μοντέλο αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας μετά-ανάλυσης μελετών που αφορούσαν στην ανάπτυξη της ΠΥΣ από το 1971.

8. Μεταβλητές που συνδέονται με την περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά Γνώση του προβλήματος • Πριν ένα άτομο δράσει από πρόθεση πρέπει να είναι γνώστης της ύπαρξης του προβλήματος. Η γνώση είναι προαπαιτούμενη της δράσης. Γνώση των στρατηγικών δράσης • Επιπλέον το άτομο θα πρέπει να γνωρίζει τους τρόπους δράσης που είναι διαθέσιμοι και αποτελεσματικοί στη δεδομένη κατάσταση.

9. Μεταβλητές που συνδέονται με την περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά Δεξιότητες για δράση • Μία άλλη κρίσιμη παράμετρος που φαίνεται να επηρεάζει το κατά πόσο το άτομο μετατρέπει αυτή τη γνώση σε δράση, είναι η ικανότητα να εφαρμόζει κατάλληλα τη γνώση αυτή σε δεδομένο πρόβλημα. Η ικανότητα εφαρμογής των στρατηγικών δράσης συνδυαζόμενη με την κατάλληλη γνώση προικίζει τα άτομα με ικανότητες για δράση. Περιστασιακοί παράγοντες • Οι περιστασιακοί παράγοντες περιλαμβάνουν οικονομικούς περιορισμούς, κοινωνικές πιέσεις και ευκαιρίες επιλογής διαφορετικών δράσεων.

10. Μεταβλητές που συνδέονται με την περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά Προσωπικοί παράγοντες • Ένα άτομο θα πρέπει να διαθέτει την επιθυμία για δράση. Η επιθυμία κάποιου να ενεργήσει φαίνεται να επηρεάζεται από μια πληθώρα προσωπικών παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν α) τις στάσεις β) την υπευθυνότητα του ατόμου απέναντι στο περιβάλλον και γ) το σημείο ελέγχου.

11. Μοντέλο Υπεύθυνης Συμπεριφοράς Πηγή: Hines et al. 1986

12. Μοντέλο Υπεύθυνης Συμπεριφοράς Τα βασικά σημεία αυτής της μετά-ανάλυσης είναι: • η πρόθεση για ανάληψη δράσης εξαρτάται από μια σειρά μεταβλητών όπως γνώσεις, γνώση δεξιοτήτων και παράγοντες που εξαρτώνται από την προσωπικότητα του καθενός • η ανάληψη δράσης για ένα θέμα προϋποθέτει τη γνώση του θέματος αυτού αλλά και τις δράσεις εκείνες οι οποίες μπορούν να συμβάλουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο στην επίλυση του θέματος • το άτομο πρέπει να έχει την επιθυμία να δράσει και αυτό εξαρτάται κυρίως από παράγοντες που σχετίζονται με την προσωπικότητά του, όπως στάσεις του (απέναντι στο περιβάλλον) και η υπευθυνότητά του (απέναντι στο περιβάλλον)

13. Συμπερασματικά • Η πολυπλοκότητα του μοντέλου της περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς και η λειτουργία των διαρκώς μεταβαλλόμενων περιστασιακών παραγόντων επεξηγεί την αβεβαιότητα που εμπεριέχεται στην πρόβλεψη της περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς. • To μοντέλο υποδεικνύει αρκετά πεδία που υπόκεινται σε αλλαγή με την προσπάθεια των περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών.

14. Συμπερασματικά • Προσεγγίσεις που απευθύνονται σε συναισθηματικές και γνωστικές εμπειρίες και εφοδιάζουν τα άτομα με ευκαιρίες να αναπτύξουν και να εξασκήσουν τέτοιες δεξιότητες πρέπει να αναπτύσσονται και να εφαρμόζονται στα σχολικά συστήματα. • Οι προσωπικοί όμως παράγοντες του μοντέλου δεν επηρεάζονται εύκολα μέσω των εκπαιδευτικών προσπαθειών.

15. Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς

16. Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς και συμμετοχή Στο Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς παράγοντες που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών είναι οι μεταβλητές κυριότητας, που τοποθετούν σε προσωπικό επίπεδο τα περιβαλλοντικά ζητήματα και οι μεταβλητές ισχυροποίησης, πού δίνουν την αίσθηση στο άτομο ότι μπορεί να επηρεάσει αποτελεσματικά τα περιβαλλοντικά ζητήματα.

17. Μεταβλητές Επιπέδου Εισόδου αποτελούν της προαπαιτούμενες μεταβλητές ή τουλάχιστον τις μεταβλητές εκείνες που προάγουν τη διαδικασία σχηματισμού της απόφασης από το άτομο, άπαξ και η δράση είναι η εγγυημένη

18. Μεταβλητές Επιπέδου Εισόδου • Η περιβαλλοντική ευαισθησία. Περιβαλλοντική ευαισθησία ορίζεται η συναισθηματική προοπτική για το περιβάλλον. • Οι γνώσεις του εκπαιδευόμενου γύρω από την οικολογία. H μεταβλητή αυτή αναφέρεται στο σύνολο των οικολογικών αρχών που κατέχει το άτομο και επηρεάζουν τις περιβαλλοντικές του αποφάσεις π.χ. αρχές που σχετίζονται με την τροφική αλυσίδα, τη διαδοχή κ.ά.

19. Μεταβλητές Επιπέδου Εισόδου • Το «ψυχολογικό φύλο» του εκπαιδευομένου. Αναφέρεται σε εκείνα τα άτομα, που τείνουν να εμφανίζουν μη-παραδοσιακά σε σχέση με το βιολογικό τους φύλο χαρακτηριστικά. Η συγκεκριμένη μεταβλητή συχνά συνδέεται με άτομα που δραστηριοποιούνται έντονα στην επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. • Η στάση του εκπαιδευομένου απέναντι στη ρύπανση, στην τεχνολογία και την οικονομία και όλα αυτά σε σχέση με το περιβάλλον.

20. Μεταβλητές Κυριότητας τοποθετούν τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε προσωπικό επίπεδο . Οι συγκεκριμένες μεταβλητές εκτιμούν κατά πόσο το άτομο «κατέχει» τα περιβαλλοντικά ζητήματα, δηλαδή, σε ποιο βαθμό τα ζητήματα αυτά είναι σημαντικά για εκείνο σε προσωπικό επίπεδο και εμφανίζονται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό της συμπεριφοράς

21. Μεταβλητές Κυριότητας Στην κατηγορία αυτή οι κυριότερες μεταβλητές είναι: • Η σε βάθος γνώση για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Πριν το άτομο εμπλακεί σε μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά, πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσει τη φύση του περιβαλλοντικού ζητήματος και τις οικολογικές και ανθρώπινές του συνέπειες. • Η προσωπική επένδυση σε περιβαλλοντικά ζητήματα και στο περιβάλλον. Στη συγκεκριμένη μεταβλητή το άτομο ταυτίζεται έντονα με το περιβαλλοντικό ζήτημα, γιατί θίγονται κάποια ‘ιδιοκτησιακά’ του συμφέροντα, είτε οικονομικά, π.χ. οικονομικό κέρδος από την ανακύκλωση, είτε οικολογικά, π.χ. η αντίθεσή του στην ανεξέλεγκτη διάθεση των τοξικών αποβλήτων.

22. Μεταβλητές Κυριότητας Δευτερεύουσας σημασίας μεταβλητές είναι: • Η γνώση για τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις της συμπεριφοράς . • Η προσωπική δέσμευση για την επίλυση των ζητημάτων

23. Μεταβλητές Ισχυροποίησης Δίνουν στα άτομα την αίσθηση ότι είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν αλλαγές και να βοηθήσουν στην επίλυση σημαντικών περιβαλλοντικών ζητημάτων

24. Μεταβλητές Ισχυροποίησης • Η γνώση που έχουν οι εκπαιδευόμενοι για τις στρατηγικές περιβαλλοντικής δράσης και οι ικανότητες να τις εκμεταλλευτούν: δηλαδή, κατά πόσο τα άτομα πιστεύουν ότι έχουν τη δύναμη να εκμεταλλευτούν τα πολιτικά τους δικαιώματα, έτσι ώστε να βοηθήσουν στην επίλυση των περιβαλλοντικών ζητημάτων. • Η πρόθεση του ατόμου για δράση

25. Μεταβλητές Ισχυροποίησης • Τo σημείο ελέγχου: Ο όρος αυτός αναφέρεται στο κατά πόσο ένα άτομο νιώθει ότι ισχυροποιείται μέσα από κάποια συμπεριφορά. Πιο αναλυτικά το άτομο με εσωτερικό σημείο ελέγχου εκτιμά ότι θα επιτύχει ή κατά κάποιο τρόπο θα ενισχυθεί από την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς ενώ το άτομο με εξωτερικό σημείο ελέγχου δεν πιστεύει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά θα του προσδώσει κάτι ή θα ενισχυθεί από την πραγματοποίηση της. Δευτερεύουσας σημασίας μεταβλητή σ’ αυτήν την κατηγορία είναι η σε βάθος γνώση για τα περιβαλλοντικά ζητήματα .

26. Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς • Αν θέλουμε από τους εκπαιδευόμενους να αποδεχτούν την ευθύνη τους απέναντι στο περιβάλλον και να είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν για τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε τοπικό επίπεδο, χωρίς να είναι αποκομμένο από την παγκόσμια δράση για το περιβάλλον, πρέπει να αισθάνονται τα ζητήματα αυτά ‘κτήμα’ τους και προσωπική τους υπόθεση και παράλληλα να νιώθουν ότι έχουν τη δύναμη και τις ικανότητες να δράσουν. • Επομένως, οι πιο σημαντικές κατηγορίες μεταβλητών στο Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς είναι οι μεταβλητές κυριότητας και ισχυροποίησης.

27. Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς

28. Διάγραμμα Ροής της Συμπεριφοράς Παρουσιάζει κάποια μειονεκτήματα. Έρευνες που έχουν γίνει επάνω στο Διάγραμμα, έχουν αποδείξει ότι το μοντέλο αυτό • δεν απεικονίζει τις πραγματικές σχέσεις ανάμεσα στις μεταβλητές, • παρουσιάζει μειωμένη εγκυρότητα και αξιοπιστία στα αποτελέσματα του, • ενώ δεν περιλαμβάνει μεταβλητές από άλλα σχετικά ερευνητικά πεδία τα οποία επικεντρώνονται στην έρευνα και τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και δράσης.

29. Η ανάγκη συσχέτισης ψυχολογίας της συμπεριφοράς με την ΠΕ προέκυψε για 2 λόγους • από την αδυναμία των παραπάνω μοντέλων ΠΕ να συμπεριλάβουν όλους τους παράγοντες σχηματισμού της ΠΥΣ και να αποτυπώσουν με σαφήνεια την αλληλεξάρτηση μεταξύ τους. • με βάση το σκεπτικό ότι απώτατος στόχος της εκπαίδευσης είναι η διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τα θεωρητικά πλαίσια εργασίας της ψυχολογίας της συμπεριφοράς βρίσκουν ευρεία εφαρμογή στην προσπάθεια να εξηγηθεί η διαδικασία σχηματισμού της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, σαν αποτέλεσμα της ΠΕ

30. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς Πηγή Αzjen 1991

31. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς • η ανθρώπινη συμπεριφορά πηγάζει κατευθείαν από την πρόθεση του ατόμου να συμπεριφερθεί με κάποιο τρόπο, με βάση το σκεπτικό ότι όσο πιο δυνατή είναι η πρόθεση του να συνδεθεί με μια συμπεριφορά, τόσο πιο πιθανό είναι και το γεγονός να την κάνει πράξη • επικεντρώνεται πάντοτε σε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά με καθορισμένο περιεχόμενο

32. Η πρόθεση καθορίζεται από Τη στάση ή τη νοοτροπία του ατόμου απέναντι στη συμπεριφορά, που αναφέρεται στο βαθμό στον οποίο το άτομο διαθέτει για αυτήν μια θετική ή αρνητική αποτίμηση , αν δηλαδή, για εκείνο είναι επιθυμητές ή ανεπιθύμητες οι επιπτώσεις που επιφέρει η εκτέλεση της

33. Η πρόθεση καθορίζεται από Την κοινωνική πίεση που το ίδιο το άτομο εκτιμά ότι θα δεχτεί σε περίπτωση που θα αναπτύξει ή δεν θα αναπτύξει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, αναφερόμενη στη θεωρία ως subjective norm

34. Η πρόθεση καθορίζεται από Τον αντιλαμβανόμενο, από το ίδιο το άτομο, έλεγχο που διαθέτει επάνω στη συμπεριφορά, δηλαδή, το βαθμό ευκολίας ή δυσκολίας με τον οποίο πιστεύει ότι μπορεί να την πραγματοποιήσει. Ο παράγοντας αυτός εκτιμάται ότι απεικονίζει παλαιότερες εμπειρίες του ατόμου σε σχέση με τη συμπεριφορά στην οποία αναφερόμαστε, καθώς και τα αναμενόμενα από το ίδιο εμπόδια που θα αντιμετωπίσει κατά την εφαρμογή της. Επίσης, φανερώνει σε ποιο βαθμό το άτομο πιστεύει ότι διαθέτει τις απαιτούμενες γνώσεις, ικανότητες, ευκαιρίες και τα κατάλληλα μέσα για να αναπτύξει τη συμπεριφορά

35. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς Οι τρεις παραπάνω παράγοντες έλκουν την προέλευση τους ο καθένας από ένα πλήθος, αντιστοίχων με αυτούς, θεμελιωδών πεποιθήσεων του ατόμου, οι οποίες κυριαρχούν και χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά που τελικά θα αναπτύξει. Τέτοιες είναι: • Οι πεποιθήσεις που θεωρούνται ότι επηρεάζουν τη στάση ή τη νοοτροπία του ατόμου απέναντι στην συμπεριφορά που μελετάμε

36. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς και Συμμετοχή • Οι πεποιθήσεις που σχετίζονται με την αντιλαμβανόμενη από το ίδιο το άτομο κοινωνική πίεση που θα δεχτεί για να ακολουθήσει ή να μην ακολουθήσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά • Οι πεποιθήσεις που στηρίζουν την αντίληψη του ατόμου για το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό μπορεί να δράσει σύμφωνα με τη συγκεκριμένη συμπεριφορά.

37. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς • Τις περισσότερες φορές η συμπεριφορά ενός ατόμου δεν εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από την πρόθεση του αλλά και από τον αριθμό, την ποσότητα και την ποιότητα των μέσων και των ευκαιριών που έχει στη διάθεση του για να την αναπτύξει • Έτσι, εισάγεται και ο παράγοντας του πραγματικού ελέγχου του ατόμου επάνω στη συμπεριφορά.

38. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς και Συμμετοχή • Ο έλεγχος που το ίδιο το άτομο διαθέτει επάνω στη συμπεριφορά, μαζί με την πρόθεση του να την ακολουθήσει, μπορούν να μας δώσουν κατευθείαν μια σωστή εκτίμηση για το αν το άτομο πράγματι θα την εφαρμόσει. • Η παραπάνω υπόθεση αιτιολογείται, βασιζόμενη στο γεγονός ότι πολλές συμπεριφορές παρουσιάζουν δυσκολίες κατά την εκτέλεση τους, που μπορούν να περιορίσουν τη βουλητική δύναμη του ατόμου

39. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς • Επίσης, στηρίζεται στο σκεπτικό ότι: 1 Θεωρώντας την πρόθεση σταθερή και αμετάβλητη, όσο μεγαλύτερος είναι ο έλεγχος που θεωρεί το άτομο ότι διαθέτει έτσι, ώστε να ακολουθήσει χωρίς κανένα εμπόδιο τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα να τη κάνει πράξη

40. Θεωρία της Προγραμματιζόμενης Συμπεριφοράς και Συμμετοχή 2 Ο αντιλαμβανόμενος από το ίδιο το άτομο έλεγχος που διαθέτει επάνω στη συγκεκριμένη συμπεριφορά, συχνά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα υποκατάστατο για τη μέτρηση του πραγματικού ελέγχου του ατόμου επάνω σε αυτήν. Εν τούτοις, όταν οι δύο παραπάνω παράγοντες δίνουν μετρήσεις που δεν απέχουν σημαντικά η μία από την άλλη, τότε ο πρώτος μπορεί να δώσει μαζί με την πρόθεση μια σωστή εκτίμηση για το αν το άτομο ακολουθήσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά ή όχι.

41. Τέλος, το σημαντικότερο στοιχείο που εισάγει η Θεωρία της ΠρογραμματιζόμενηςΣυμπεριφοράς στην μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είναι ότι αν θέλουμε να αλλάξουμε το τρόπο συμπεριφοράς ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας, πρέπει πρώτα να ξεκινήσουμε από τις πεποιθήσεις εκείνες, που είναι κυρίαρχες στην συμπεριφορά που εξετάζεται

42. Περιβαλλοντική Ευαισθησία Αναφέρεται στις διασκέψεις στα πλαίσια του ορισμού της Περιβαλλοντικής Συνειδητοποίησης. Η Peterson το 1982 όρισε την Περιβαλλοντική Ευαισθησία ως: «Ένα σύνολο από συναισθηματικά χαρακτηριστικά τα οποία έχουν σαν αποτέλεσμα να βλέπει το άτομο το περιβάλλον από μια οπτική γωνία συμπάθειας» Οι Hungerford και Volk το 1990 την ορίζουν ως: «Μια συναισθηματική αντίληψη για το περιβάλλον»

43. Έρευνες σχετικά με την Περιβαλλοντική Ευαισθησία Εφαρμογές • Μέλη Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, εργαζόμενους στον τομέα του περιβάλλοντος • Εκπαιδευτικούς • Μεταβλητή της Περιβαλλοντικά Υπεύθυνης Συμπεριφοράς • Επιλογή Επαγγέλματος

44. Έρευνες σχετικά με την Περιβαλλοντική Ευαισθησία Μέθοδοι • Αυτοβιογραφικά κείμενα • Συνεντεύξεις • Ερωτηματολόγια Αντικείμενο • Περιβαλλοντική Ευαισθησία • Καθοριστικές Εμπειρίες Ζωής (ΚΕΖ)

45. Πρώτες Έρευνες για την Περιβαλλοντική Ευαισθησία

46. Πρώτες Έρευνες για την Περιβαλλοντική Ευαισθησία 46

47. Τα αποτελέσματα των ερευνών στον τομέα της ΠΕυ Εμπειρίες στο φυσικό περιβάλλον Πρότυπα συμπεριφοράς (Οικογένεια, Δάσκαλοι και άλλοι ενήλικες) Οργανώσεις Εκπαίδευση ΜΜΕ Δουλειά Αρνητικές εμπειρίες (Διαταραχή του περιβάλλοντος Ρύπανση) Συγγραφείς Μέντορες Τόπος ο οποίος είχε ιδιαίτερη σημασία γι αυτούς Προσωπικότητα.

48. Οι πιο συχνά αναφερόμενοι παράγοντες στην Ελλάδα • η ρύπανση • οι εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία στη φύση και την ύπαιθρο • η δουλειά • η τριτοβάθμια εκπαίδευση • τα αρνητικά αποτελέσματα του να ζεις σε αστική περιοχή • τα γενικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα • η αποψίλωση/πυρκαγιά των δασών και • τα βιβλία και τα άρθρα.

49. Κριτική στην έρευνα για Περιβαλλοντική Ευαισθησία • Στον τρόπο ανάπτυξης περιβαλλοντικών ακτιβιστών με προγράμματα ΠΕ που στηρίζονται στις ΚΕΖ, • Στον προσδιορισμό των εμπειριών που εντάσσονται στις ΚΕΖ και από ποιους ακτιβιστές γίνεται η επιλογή των εμπειριών που θα ενταχθούν στις ΚΕΖ, • Στον τρόπο επιλογής των ακτιβιστών, • Σε ποιο βαθμό η έρευνα για τις ΚΕΖ συνεισφέρει στη σωτηρία του πλανήτη.

50. Μοντέλο αφοσίωσης στη διδασκαλία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πηγή: Shuman D. &Ham S., 1997