Biomassa gestookt warmtenet te Marum 24 november 2011

1. Biomassa gestookt warmtenet te Marum 24 november 2011 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

2. Aanleiding: een verloren project.… 24-11-2011 Nationaal Groenfonds • In 2007 aanbesteding van een kleinschalig warmtenetwerk in Marum (Gron.); • Investeringen ter hoogte van bijna € 1,3 mln.; • Exploitatie niet haalbaar, ondanks subsidie van € 600.000; • In 2008 is Bio Forte gevraagd om het project te beoordelen op haalbaarheid (en te vervolgen bijpositieve uitkomst); • Verlagen van de investeringen en/of kosten was mogelijk op meerdere gebieden: • Kleinere biomassaketel; • Betere en goedkopere warmteleidingen; • Door inbreng van kennis door Bio Forte gingen kosten van stelposten en meerwerk omlaag; • Toeleveranciers brengen lagere offertes uit (ook door regiefunctie van Bio Forte); • RCW gemeenten zorgen voor opslag houtsnippers en lage logistieke kosten hierdoor.

3. Waar droomt Bio Forte van? 24-11-2011 Nationaal Groenfonds • Wat is de droom van Bio Forte?: • Ook vanaf de onderkant van de markt (installaties tot 5MW) duurzaamheid voor energieopwekking toepassen; • Gebruik biomassa die geen hoger toepassingsdoel (meer) heeft. Niet alleen voor hout, maar ook riet, gras, heide, etc.; • “local for local” filosofie, dus optimale CO2 reductie; • Met het toenemen van het aantal biomassa verbrandingsinstallaties een maatschappelijk draagvlak creëren; • Projecten realiseren waarin duurzaamheid en resocialisatie van bijv. jongeren te combineren zijn; • Acceptatie bij gebruikers verwerven dat de bedrijfstak een leercurve nodig heeft om per geleverde GJ goedkoper te worden (is al gaande); • Steeds meer projecten realiseren zonder subsidies (houdt verband met het voorgaande en is al realiseerbaar );

4. Activiteiten door Bio Forte Analyse van nadere gebruikersinfo, technische tekeningen, warmtebehoefte, gasverbruiken per locatie; Tracévorming, dimensionering en kostencalculatie van het leidingnetwerk tussen de gebouwen; Coördinatie van besturings- en regeltechniek Dimensionering van de biomassainstallatie; Financiële analyse; Subsidieaanvragen; Contracten voor alle partijen; Aanbesteding; Regie/project management; Last but not least: begeleiding en onderhoud gedurende 15 jaar. 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

5. Biomassaverbranding • Bewezen technologie: • Commercieel beschikbaar • Schoon • Volautomatisch • Zeer betrouwbare hydraulische • brandstoftoevoer 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

6. 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

7. Warmtedistributie Innovatief maar betrouwbaar concept voor warmtedistributie Geschatte levensduur 50-90 jaar 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

8. De nieuwe situatie Warmtelevering aan 8 gebouwen vanuit 1 biomassa gestookte installatie, gekoppeld door een warmteleiding; Gezamenlijk gasverbruik ca. 220.000 m3 gas per jaar; Vereiste biomassa installatie: 500 kW; Verbruik: ca. 600 ton biomassa (houtsnippers, tak- en dunningshout), afkomstig uit de gemeente Marum, Leek en Grootegast en omliggende gebieden; Vermeden wordt ca. 430 ton CO2; Door hoogwaardige rookgasreiniging wordt ruim voldaan aan nieuwe BEMS regelgeving; Hoge meerkosten voor een warmteleiding (ca. 1.200 meter) toch verantwoord door de toegekende subsidie en langere looptijd van contracten; Huidige CV-installaties blijven als back-up fungeren, op termijn naar 1 collectieve back-up ook mogelijk; Bio Forte ontzorgt: gebruikers krijgen evenals voorheen warmte aangeleverd; Commitment: Bio Forte levert warmte tegen NMDA principe, en blijft gedurende de looptijd van het contract betrokken. 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

9. Hoe ziet het project eruit? 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

10. Hoe ziet het project eruit? 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

11. UNIEK! De biomassa centrale en het warmtenetwerk in Marum is uniek! 8 gebruikerswaarvanenkelezeerklein; Sameneenbescheidengasverbruik per jaar (220.000 M3) Lang warmtenetwerk (1.200 meter); Beperkt subsidiebedrag; Toch exploiteerbaar; 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

12. Wat hebben we er van geleerd? (1) Enthousiasme en visie bij lokale bestuurders is nodig Bepaal samen het project in grote lijnen; Doe een scan m.b.t. haalbaarheid; Zoek als eigenaren en gebruikers een partner, laat die de regie op zich nemen; Nodig: Samen commitment vanaf het 1e uur. Langere doorlooptijden dan verwacht Alle facetten van het project beoordelen en doorrekenen; Afstemming met meerdere eigenaren, gebruikers, toeleveranciers, vergunningverleners etc.; Aanbesteding (was voorwaarde gemeente en subsidieverleners); Subsidies aanvragen en verkrijgen; Nodig: strakke project planning; Visie op echte duurzaamheid is evenzeer nodig Duurzaamheid doen we voor de generaties na ons; Respect voor milieu en omwonenden en overige “stakeholders” blijft voorwaarde; Ervaring uit een andere gemeente: Bio Forte presenteert een winstgevende casus na 2 jaar onderzoek en aanpassingen. Kiest u voor een implementatietraject, of toch voor CV ketels en aankoop van groencertificaten? Nodig: politiek en uitvoerende instanties moeten op een lijn zitten. 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

13. Wat hebben we er van geleerd?(2) Operationeel: Regiemodel is te combineren met het voldoen aan wettelijke regels, zoals aanbesteding; Klein kernteam van gemeente en regievoerder verkort de doorlooptijd; Nodig: keuze voor het juiste uitvoeringsmodel in een vroeg stadium. Financieel: Zorg voor haalbare projecten: “lean and mean” in de keten  positieve cashflows behalen, deze zijn vereist voor continuïteit (en het verkrijgen van financiering). Als je niet kunt dimensioneren rekent het niet; Vergelijk geen appels met peren: een warmtenetwerk kost extra geld (ten opzichte van een “stand-alone” CV ketel); Schaalgrootte is belangrijk; Kosten van regie in het voortraject ca. 2% van de totale investering; Kosten van directievoering in het uitvoeringstraject ca. 3% van de totale investering; Besparing door benoemen regiepartner ca. 20%; Afschrijftermijn en aflossingstermijn ca. 15 jaar; Als een eigenaar of gebruiker als mede-financier optreedt, deelt deze ook mee in de opbrengsten; Nodig: continue rekenen aan een optimaal investerings- en exploitatiemodel (en dus een financierbaar model). 24-11-2011 Nationaal Groenfonds

14. Willen we het tempo naar 2020 opvoeren? 14 24-11-2011 Nationaal Groenfonds De markt in Nederland staat 1.000 kleinschalige biomassa verbrandingsinstallaties toe (tussen 300 kW en 2 MW); Wettelijke eisen voor beslissers (o.a. aanbestedingsplicht, vergunningen, evt. bestemmingsplan wijzigen) hoeven niet te betekenen dat het project niet aangevangen wordt; Durf te starten. Voorkom nieuwe (onnodige) rapporten, gebruik referentierapporten indien mogelijk; Maak heldere afspraken over “go –no go” beslissingen; Referentiebezoeken kunnen drempelverlagend werken, zo spoedig mogelijk doen!; Bij grotere projecten (vanaf 700.000 m3 gasvermijding) is een beter rendement haalbaar, eigenaren en/of gebruikers kunnen partner worden (BV structuur is een goede vorm); Voor 2020 ten minste 500 nieuwe biomassa gestookte installaties erbij!

15. Vragen?? 24-11-2011 Nationaal Groenfonds