Skólaþróun í þágu jafnréttisuppeldis

1. Skólaþróun í þágu jafnréttisuppeldis Ráðstefna um jafnréttisstarf í leik- og grunnskólum Hafnarborg, 24. mars 2006 Ingólfur Ásgeir JóhannessonHáskólanum á Akureyri

2. Jafnréttisstarf í skólum þarf að efla • Viðtalsrannsókn • Einstaklingsmunur • Sögur um kynjamun • Tungutak kynjafræðinnar ekki tiltækt • Aðferðir við skólaþróun og mat á skólastarfi eru ekki notaðar til að kalla eftir greiningu á stöðu jafnréttis • Aukin gæði náms (AGN), gæðastjórnun, fjölgreindarkenningin, Reggio • Sérstök námskrá, sbr. upplýsingatækni • Jafnréttishandbók fyrir starfsfólk skóla (2000)

3. Nýtum sannfæringu kennara um einstaklingsmun • Einstaklingsmiðað nám – kenningar um ólíkan námstíl • Handleiðsla – persónuleg nálgun – athugun á félags- og fjölskyldubakgrunni • Samvinna kennara og fjölbreytni í kennarahópum • Samþættum sannfæringu um einstaklings-mun við þekkingu á félagslegum og menningarlegum aðstæðum

4. Séraðgerðir fyrir annaðhvort kynið? • Séraðgerðir séu hlutlausar gagnvart hinu kyninu eða a.m.k. ekki neikvæðar • Dekstri ekki neikvæða þætti í fari kynsins • Göngum til dæmis ekki út frá því að drengir eigi erfiðara en stúlkur með að einbeita sér • „Góðar kröfur“? • Stuðlað verði að því að bæta námsárangur þeirra einstaklinga eða hópa sem standa höllustum fæti • Stuðlað verði að aukinni þátttöku drengja og stúlkna í verkefnum sem ekki eru hefðbundin fyrir kynið • Hættur við kynjaskipta námshópa í almennum skólum

5. Kynjafræði – samþætting • Kynjafræði sem námsgrein á öllum skólastigum? • Karlmennska – kvenleiki – kynhlutverk • Hugmyndir um hæfileika karla og kvenna í ólíkum starfsgreinum • Matarval eftir kynjum • Ímyndir af körlum og konum í fjölmiðlum – líka hversu oft er talað við karla og konur • Heimilis- og fjölskyldufræði • Undirbúningur undir fjölskyldulíf í nútímanum • Samskiptafræði – uppeldisfræði

6. Kennarar: menntun og kyn(haustið 2004) • Ísland vantar menntaða kennara • Leikskólar: Um einn þriðji með viðeigandi menntun • Grunnskólar: Hlutfall kennara með leyfisbréf hefur breyst á síðustu árum en var haustið 2004 um 85% • Framhaldsskólar: Um 30% án leyfisbréfs • Hlutfall karla • Leikskólar innan við 2% • Grunnskólar rúmlega 20% • Framhaldsskólar 633 karlar og 619 konur

7. Kyn og umhyggja • Hver er ímynd grunnskólakennara? • Hver er ímynd leikskólakennara? • Fleiri kennslukarla? • Umhyggja • Umhyggja sem faglegt gildi fremur en persónulegt eða kynbundið einkenni • Móðurleg eða prestleg? • Vinnubrögð: eru þau kynbundin eða kynlæg?

8. Ályktanir • Skólaþróun í þágu jafnréttisuppeldis annars hvors kynsins verður að vera skaðlaus eða gagnleg hinu kyninu • Kynjafræðilegar greiningaraðferðir • Talnagreining, vettvangsathuganir, athuganir á orðræðu fræða og samfélags • Faglegur styrkur kennara skiptir sköpum þannig þeir geti kennt bæði drengjum og stúlkum • Umhyggja er faglegt gildi sem bæði kennslukarlar og kennslukonur geta tileinkað sér

9. Ingólfur Ásgeir Jóhannesson: • 2004. Karlmennska og jafnréttisuppeldi. Reykjavík, Rannsóknastofa í kvenna- og kynjafræðum við Háskóla Íslands. • 2005. Fyrirvinnuhlutverkið og feðraorlof. Fyrirlestur. Foreldrar og fæðingarorlofið. Ráðstefna um framkvæmd laga nr 95/2000 haldin af lýðræðis- og jafnréttisnefnd Hafnarfjarðar, í samstarfi við Kvenréttindafélag Íslands, 23. september 2005. Vefslóð: www.ismennt.is/not/ingo/fyrvinn.htm • 2005. Skólaþróun í þágu jafnréttisuppeldis drengja. Rannsóknir í félagsvísindum VI. Félagsvísindadeild. Erindi flutt á ráðstefnu í október 2005 (ritstj. Úlfar Hauksson), bls. 283-292. Reykjavík, Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands.