Część 6

1. Część 6 OiZPI Zarządzanie, zakres czynności Komunikacja w materiałach wykorzystano: K.Subieta: Budowa i integracja systemów informatycznych A.Kobieliński: Inżynieria Oprogramowania I.Sommerville: Software Engineering IBM Rational: RUP™ E. Berne, W co grają ludzie T.A.Harris, „Ja jestem OK, Ty jesteś OK”

2. Zarządzanie w projekcie informatycznym • Objaśnienie podstawowych pojęć • Zakres i charakterystyka czynności wykonywanych w ramach zarządzania • Problematyka doboru osób do pracy w projekcie • Dokumentacja i raportowanie

3. Zarządzanie Zarządzanie projektem informatycznym to działalność mająca na celu: • zapewnienie terminowej realizacji projektu, • spełnienie przyjętych przez wytwórcę zasad tworzenia oprogramowania, • spełnienie oczekiwań i wymagań strony zamawiającej.

4. Czynności wchodzące w zakres zarządzania • Opracowanie ofert • Wykonanie kosztorysów • Planowanie i harmonogramowanie • Nadzór nad realizacją projektu • Dobór osób i organizacja pracy • Raportowanie, gromadzenie dokumentacji, prezentacje

5. Planowanie projektu • Planowanie jest najbardziej czasochłonną czynnością związaną z zarządzaniem projektem. • Proces szczegółowego planowania i przygotowania harmonogramu rozpoczyna się de facto jeszcze przed zawarciem umowy i jest kontynuowany przez cały czas realizacji przedsięwzięcia. Proces planowania przebiega cyklicznie. W miarę realizacji kolejnych etapów przedsięwzięcia otrzymuje się informacje mające wpływ na planowanie (lub zmianę planów) następnych pozostających do wykonania prac. • Planowanie wymaga umiejętności rozsądnego gospodarowania zasobami, synchronizacji działań i przewidywania zagrożeń.

6. Planowanie projektu (rodzaje planów)

7. Organizacja działań • Każde działanie (każda czynność) powinno zakończyć się wymiernym efektem w postaci dokumentu lub elementu oprogramowania (artefakty). • Koniec działania (lub zespołu działań) wyznaczają tzw. kamienie milowe (milestone). • Dla każdego działania należy określić zbiór potrzebnych zasobów oraz stopień ich wykorzystania. • Należy stosować odpowiednie metody weryfikacji wyników działania.

8. Harmonogramowanie prac (zakres czynności) • Podział projektu na zadania. • Oszacowanie czasu potrzebnego do ich realizacji. • Przypisanie zasobów potrzebnych do realizacji każdego zadania. • Uszeregowanie zadań z uwzględnieniem kryterium optymalnego wykorzystania zasobów. • Minimalizacja zależności pomiędzy zadaniami z uwzględnieniem kryterium czasowego. • W przypadku wystąpienia kolizji i problemów – modyfikacja założeń w zakresie terminów i zasobów. • Przekazanie zespołowi ustaleń wynikających z opracowanego harmonogramu.

9. Harmonogramowanie prac (problemy) • Oszacowanie złożoności zadań jest rzeczą niezmiernie trudną; dokładność szacunku zależy w dużej mierze od intuicji oraz doświadczenia osoby zarządzającej projektem. • Wydajność nie jest wprost proporcjonalna do wielkości zaangażowanych zasobów. • Angażowanie dodatkowych zasobów nie powoduje bezpośredniego wzrostu wydajności (wdrożenie osoby w projekt, nauka posługiwania sie nowym narzędziem, itp.) • „Nieoczekiwane zawsze się zdarza” – układając harmonogram należy zawsze zachować pewien margines bezpieczeństwa.

10. Harmonogramowanie prac (narzędzia) Wspomaganie ze strony narzędzi dotyczy następujących aspektów harmonogramowania: • zdefiniowania zasobów i ich dostępności, • przypisania zasobów do zadań, • określenia czasu trwania zadań, • konstruowania sieci działań, • ustalenia ścieżki krytycznej (najdłuższej) w sieci aktywności • zdefiniowania harmonogramu przy użyciu diagramu Gantta. Obliczenie sumarycznej ilości wymaganych zasobów, • ustalenia czasu trwania działań, • estymacji kosztu, czasu, pracochłonności.

11. Harmonogramowanie (narzędzia – definicje zasobów) Arkusz zasobów MS Project

12. Harmonogramowanie prac (narzędzia) Wykres Gantta MS Project

13. Harmonogramowanie prac (narzędzia) Diagram sieciowy MS Project

14. Problemy związane z doborem osób Zebranie pożądanego zespołu ludzi do realizacji projektu informatycznego często nie jest możliwe: • Ograniczony budżet przedsięwzięcia nie pozwala na zatrudnienie wykwalifikowanych osób. • Nawet w przypadku, w którym dysponuje się odpowiednimi środkami, pozyskanie osób o odpowiednich kwalifikacjach może nie być możliwe • Firma realizująca projekt pragnie, aby jej pracownicy podnosili swoje kwalifikacje poprzez uczestnictwo w realizacji projektu.

15. Dobór osób (praca zespołowa) Czynniki psychologiczne mają zasadniczy wpływ na efektywność pracy zespołu. Wyróżnia się następujące typy psychologiczne: • Zorientowani na zadania (task-oriented). Osoby samowystarczalne, zdolne, zamknięte, agresywne, lubiące współzawodnictwo, niezależne. • Zorientowani na siebie (self-oriented). Osoby niezgodne, dogmatyczne, agresywne, zamknięte, lubiące współzawodnictwo, zazdrosne. • Zorientowani na interakcję (interaction-oriented). Osoby nieagresywne, o niewielkiej potrzebie autonomii i indywidualnych osiągnięć, pomocne, przyjazne.

16. Dobór osób (praca zespołowa) Zjawisko lojalności grupowej. Terminem tym określa się silny, osobisty związek pomiędzy poszczególnymi członkami zespołu, grupą i wynikami pracy grupy. Niekorzystne efekty: • Trudność zmiany lidera. Silnie związana grupa nie akceptuje nowego lidera narzuconego z zewnątrz. Często jednak formalny lider źle kieruje pracą. • Myślenie grupowe (groupthink). Brak krytycyzmu w stosunku do efektów pracy grupy, nie rozważanie jakichkolwiek pomysłów i rozwiązań nie pochodzących z wnętrza grupy, wzajemne podtrzymywanie się w poglądach, często niesłusznych lub tendencyjnych. Rezultatem jest znaczny spadek jakości wyników pracy.

17. Dobór osób (ocena umiejętności) Pożądane cechy członka zespołu Umiejętność pracy w stresie. W pracy często zdarzają się okresy wymagające szybkiego wykonania złożonych zadań. Dla większości osób niewielki stres działa mobilizująco. Po przekroczeniu jednak pewnego progu następuje spadek możliwości danej osoby. Próg ten jest różny dla różnych osób. Zdolności adaptacyjne. Informatyka jest jedną z najszybciej zmieniających się dziedzin. Ocenia się, że 7-9 miesięcy przynosi w informatyce zmiany, które w innych dziedzinach zajmują 5-7 lat. Oznacza to konieczność stałego kształcenia dla wszystkich inżynierów oprogramowania - stałe poznawanie nowych narzędzi, sprzętu, oprogramowania, technologii, metod, sposobów pracy. Niestety, nie wszyscy to tempo wytrzymują. (Uśpienie, zajmowanie się jednym problemem w jednym środowisku przez lata jest w informatyce bardzo groźne!)

18. Dobór osób (ocena umiejętności) Rodzaje wiedzy Wiedza składniowa. Polega na mechanicznym zapamiętaniu pewnych faktów, bez ich istotnego przetworzenia. Jest słabo zintegrowana z wcześniej zdobytą wiedzą. Np. do takiej wiedzy zaliczamy reguły składniowe danego języka programowania. Wiedza semantyczna (znaczeniowa). Fakty są zapamiętane nie w postaci ich formy, lecz w postaci znaczenia. Np. znajomość zasady instrukcji while, znajomość koncepcji pojęcia klasy i dziedziczenia, itd. Nowa wiedza jest zintegrowana z wcześniej zdobytą wiedzą.

19. Dokumentacja i raportowanie Dokładne i aktualne raportowanie jest istotne dla sterowania projektem. Kierownicy projektu dają raporty dla inicjalizatorów i zwierzchnictwa projektu. Członkowie zespołu dają formalne raporty dla swoich bezpośrednich kierowników. • Raporty odnośnie postępu prac (rutynowe, np. co miesiąc): • stan techniczny • stan zasobów • stan harmonogramu • napotkane problemy • stan finansowy • Raporty odnośnie zakończonych prac. • Raporty obciążenia czasowego pracowników.

20. Dokumentacja i raportowanie W trakcie trwania przedsięwzięcia powstają następujące dokumenty: • dokumentacja procesu produkcji oprogramowania. • dokumentacja techniczna opisująca wytworzony produkt. • Plany, szacunki, harmonogramy - dokumenty tworzone przez kierownictwo przedsięwzięcia Odbiorcami ich są przełożeni wyższego szczebla. Zaakceptowane dokumenty tego typu pełnia rolę poleceń dla wykonawców. • Raporty - Dokumenty przygotowywane przez kierowników dla przełożonych. Opisują przebieg i rezultaty prac. • Standardy - dokumenty opisujące pożądany sposób realizacji • Dokumenty robocze - rozmaite dokumenty zawierające propozycje rozwiązań. Twórcami są członkowie zespołu. Zaakceptowane mogą stać się standardami. • Komunikaty - rozmaite, z reguły krótkie dokumenty służące do wymiany informacji pomiędzy członkami zespołu.

21. Zarządzanie komunikacją • Cel i zadania • Analiza transakcyjna – jako uogólniony język psychologii • Gry i ich identyfikacja • Unikanie gier • Postawy życiowe

22. Zarządzanie komunikacją • Podstawowy cel : kontrolowanie komunikacji • Obszar zastosowania : • Samokontrola • Relacje wewnątrz zespołu • Relacje z klientem (użytkownikami)

23. Analiza transakcyjna • Twórca analizy transakcyjnej : Eric Lennard Bernstein (1910-1970) – amerykański lekarz psychiatra • Podstawowe publikacje: • „Transactional Analysis And Psychoterapy”, 1961 • „W co grają ludzie” • „Dzień dobry i co dalej?” • AT – uogólnienie, upraszcza język psychologii i pojmowanie relacji międzyludzkich • AT znalazła zastosowanie w zarządzaniu relacjami w biznesie (handel, zarządzanie zasobami ludzkimi) • Dodatkowa uwaga: uproszczenia pojęciowe AT można przenieść na grunt języka informatyki (komputer, zapis, wzorzec, transakcja, skrypt)

24. Analiza transakcyjna – analogia informatyczna jednostka potrzeb i doznań jednostka przetwarzania informacji jednostka zapisu zasad magistrala urządzenia IO

25. Analiza transakcyjna – stany ego Ja-Dziecko Ja-Dorosły Ja-Rodzic Ciało

26. Analiza transakcyjna – stany ego • Stan ego - "spójny zbiór uczuć i doświadczeń bezpośrednio powiązanych z odpowiadającym im spójnym zbiorem zachowań”. • Dziecko – obszar odpowiedzialny za generowanie potrzeb i zapis doznań związanych z ich zaspokajaniem • Rodzic – obszar zapisu normatywnych sądów o rzeczywistości, wzorców zachowań, nakazów, przejęty od rodziców lub osób występujących w ich roli • Dorosły – obszar intelektu, „ludzki komputer” przetwarzający dane napływające do umysłu oraz dane zapisane w Dziecku i Rodzicu

27. Analiza transakcyjna – stany ego, Rodzic • Rodzic – Obszerny zbiór dokonanych w mózgu zapisów zdarzeń zewnętrznych, przyjętych bez zastrzeżeń lub narzuconych, postrzeganych we wczesnych latach dzieciństwa • Zawiera „taśmy” z zapisami zachowań, wzorców, opinii zaobserwowanych u rodziców (lub osób spełniających ich rolę) • Zapis jest dokładny, pozbawiony redakcji, bezkrytyczny • Funkcja: przekaz pokoleniowy, optymalizacja podejmowania podstawowych decyzji, decyzje podejmowane są szybko bez angażowania intelektu • Schemat zapisu: wzór sytuacji – wzór zachowania • Przykłady zapisów: • Uważaj na samochody! (dziecko zawsze dostało klapsa, jeśli wbiegło na ulicę) • Nie jedz surowego! (zakaz, który chroni przed zatruciami pokarmowymi) • Szef jest debilem! (ojciec często wyrażał taką opinię przy dziecku w rozmowie z matką, przypadkowy i niekonstruktywny zapis)

28. Analiza transakcyjna – stany ego, Dziecko • Dziecko – Obszar zapisu wczesnodziecięcych doznań wewnętrznych, związanych głównie z podejmowaniem działań mających na celu zaspokojenie potrzeb oraz doznań spowodowanych podjęciem tych działań • Zawiera „taśmy” z zapisem uczuć towarzyszących określonej sytuacji (dziecko nie posługuje się językiem, jest w stanie rejestrować jedynie doznania) • Schemat zapisu: określona sytuacja – określone doznanie • Przykłady zapisów: • Wybiegnięcie na ulicę – ból spowodowany otrzymaniem klapsa • Grymaszenie przy jedzeniu – satysfakcja wynikająca ze skupienia uwagi na sobie • Namalowanie rysunku – przyjemność związana z otrzymaniem pochwały

29. Analiza transakcyjna – stany ego, Dorosły • Dorosły – Obszar przetwarzający bardzo obszerne informacje, podejmujący decyzje, wydający opinie • Dorosły działa na zasadzie obliczania prawdopodobieństw • Najbardziej wartościowy składnik osobowości • Nie jest skonstruowany na zasadzie zapisów lecz na zasadzie algorytmów związanych ze skomplikowanymi kalkulacjami • Przykład działania: • Czy przejście przez ulicę jest możliwe: • Co mówiła mama ? (odwołanie do zapisów Rodzica) • Jak czułem się próbując przejść przez ulicę (odwołanie do Dziecka) • Jaki jest obecnie ruch? • Czy warto przejść przez ulicę ? (po co przechodzę?) • Czy mam to zjeść? • Czy to jest ugotowane? (pytanie do Rodzica) • Jestem głodny? (pytanie do Dziecka) • Ile to ma kalorii? (kompilacja danych zewnętrznych) • Czy jadłem już cos dzisiaj? (j.w.)

30. Analiza transakcyjna – stany ego • Cokolwiek mówimy, czynimy – ujawnia się jeden z trzech stanów ego • Wszystkie stany mogą „przemawiać” jednocześnie, silniejszy przejmuje „sterowanie” i generuje określone zachowanie • Dialog wewnętrzny – konfrontacja propozycji zachowań generowanych poprzez poszczególne stany ego • Notacja graficzna R D Dz

31. Analiza transakcyjna – dialog wewnętrzny, przykład • Pan Nowak robiąc zakupy spożywcze w supermarkecie napotyka informację o promocyjnej sprzedaży wiertarek. • Dziecko: Chciałbym mieć nową wiertarkę • Rodzic: Nigdy nie marnuj okazji ! • Dorosły: (analizuje cenę, rozważa stan starej wiertarki używanej obecnie, bierze pod uwagę „złudy” charakter wszystkich promocji oraz obecną jakość produktów pochodzących głównie z Chin, rozważa pragnienie dziecka, nakaz rodzica) Myślę, że to nie jest żadna atrakcyjna okazja. • Wynik: pan Nowak kontynuuje zakupy spożywcze rezygnując z realizacji chwilowego pragnienia.

32. Analiza transakcyjna – dialog wewnętrzny, konflikt wewnętrzny, przykład • Pan Nowak robiąc zakupy spożywcze w supermarkecie napotyka informację o promocyjnej sprzedaży wiertarek. • Dziecko: Chciałbym mieć nową wiertarkę • Rodzic: Uważaj na naciągaczy! • Dorosły: (nie jest wystarczająco pobudzony, nie potrafi rozstrzygnąć) Brak rozstrzygnięcia. • Wynik: pan Nowak pozostaje w stanie konfliktu wewnętrznego. Cokolwiek zrobi, będzie odczuwał frustrację. • Rozwój sytuacji: • Dziecko: Nie potrafię rozsądnie gospodarować pieniędzmi, jestem do niczego. • Rodzić: Dałeś się naciągnąć ! • Wynik: pogłębiona frustracja.

33. Analiza transakcyjna – transakcja, model • Transakcja – jednostka interakcji (stosunków) społecznych • Jeśli dwoje ludzi spotyka się, prędzej czy później któryś z nich przemówi lub w inny sposób okaże, że zauważa inne osoby – przekaże bodziec transakcyjny. • W odpowiedzi osoba, do której zaadresowano bodziec odezwie się, albo uczyni coś, co będzie związane z bodźcem – odpowie reakcją transakcyjną. • Osoba inicjująca transakcje to agens, osoba odpowiadająca to respondent. • Najistotniejszy aspekt: zarówno agens, jaki respondent mogą angażować w transakcję określone stany ego.

34. Analiza transakcyjna – prosta transakcja, przykład • Pan Nowak robiąc zakupy spotyka panią Kowalską, sąsiadkę. • N: Dzień Dobry! • K: Dzień Dobry! • N: Sąsiadka robi zakupy? • K: A owszem? • N: Mamy dzisiaj sporo promocji? • K: Tak, ale szczerze mówiąc nie znalazłam nic, co by mi odpowiadało? • N: Prawdę mówiąc ja też niczego takiego nie znalazłem. • K: No cóż, mimo wszystko życzę udanych zakupów. • N: A…, wzajemnie, do zobaczenia! • K: Do zobaczenia! • Rozstają się. • Przykład ilustruję serię transakcji Dorosły (Nowaka) – Dorosły (Kowalskiej)

35. Analiza transakcyjna – prosta transakcja, przykład • Przykład z uwidocznieniem „myśli” Dorosłych. • N: (O, to Kowalska, wypada się przywitać) Dzień Dobry! • K: (O, to Nowak, jest zawsze bardzo miły, muszę mu grzecznie odpowiedzieć) Dzień Dobry! • N: (Trzeba zagaić, zapytam się więc o zakupy, to najbezpieczniejszy temat w tej sytuacji) Sąsiadka robi zakupy? • K: (W prawdzie wpadłam tylko po masło, ale potwierdzę) A owszem? • N: (Co jeszcze można powiedzieć o dzisiejszych zakupach?) Mamy dzisiaj sporo promocji? • K: (Nie wiem nic o promocjach, ale się nie przyznam, tylko powiem, że nic nie znalazłam, będzie prościej) Tak, ale szczerze mówiąc nie znalazłam nic, co by mi odpowiadało? • N: (Co za ulga, bo ja tez nic nie znalazłem) Prawdę mówiąc ja też niczego takiego nie znalazłem. • K: (No to trzeba już kończyć, jakoś uprzejmie oczywiście) No cóż, mimo wszystko życzę udanych zakupów. • N: (Odczuwa ulgę, ale nie daje tego po sobie poznać) A…, wzajemnie, do zobaczenia! • K: Do zobaczenia!

36. Analiza transakcyjna – prosta transakcja, przykład • Pan Nowak robiąc zakupy spotyka panią Kowalską, sąsiadkę. • N: Dzień Dobry! • K: Dzień Dobry! • N: Sąsiadka robi zakupy? • K: A owszem? • N: Mamy dzisiaj sporo ciekawych promocji ? • K: Proszę pana, te wszystkie promocje to naciąganie ludzi (w domyśle: a pan się dajesz na to nabierać) ! • Nastaje cisza. • Przykład ilustruję serię transakcji Dorosły (Nowaka) – Dorosły (Kowalskiej), później Rodzic (Kowalskiej) – Dziecko (Nowaka)

37. Analiza transakcyjna – transakcje komplementarne • Transakcja komplementarna – reakcja jest właściwa i oczekiwana i następuje zgodnie z naturalnym porządkiem zdrowych stosunków międzyludzkich. • Graficznie – wektory bodźca i reakcji (wektory interakcji) są równoległe • Pierwsza reguła komunikacji – komunikacja przebiega bez problemów, dopóki transakcje są komplementarne. R R Dzień dobry ! D D Dzień dobry ! Dz Dz Nowak Kowalska

38. Analiza transakcyjna – transakcje niekomplementarne • Transakcja niekomplementarna – reakcja jest sprzeczna z naturalnym porządkiem zdrowych stosunków międzyludzkich. • Graficznie – wektory bodźca i reakcji krzyżują się • Druga reguła komunikacji – komunikacja przerywa się, kiedy zajdzie transakcja niekomplementarna. R R Mamy dzisiaj ciekawe promocje D D Jest pan frajerem! Dz Dz Nowak Kowalska Transakcja niekomplementarna II typu

39. Analiza transakcyjna – transakcje niekomplementarne • Transakcja niekomplementarna I typu – bodziec D-D, reakcja Dz-R • Transakcja niekomplementarna II typu – bodziec D-D, reakcja R-Dz R R D D Mamy dzisiaj ciekawe promocje Dz Dz Ależ pan mądry! Nowak Kowalska Transakcja niekomplementarna I typu

40. Analiza transakcyjna – transakcje niekomplementarne • Pan Nowak: Gdzie są moje spinki do mankietów? • Pani Nowakowa: Zawsze wszystko gubisz! R R Gdzie są spinki ? D D Zawsze wszystko gubisz! Dz Dz Nowak Nowakowa

41. Analiza transakcyjna – transakcje niekomplementarne • Pani Nowakowa: Nie śpij tyle, ostatnio nic nie robisz tylko śpisz ! • Pan Nowak: Kochanie! Wydaje mi się, że po tylu przepracowanych nocach należy mi się solidna drzemka. • Transakcja nie jest komplementarna, ale odpowiedź wyprowadzona z pozycji Dorosłego – konstruktywna. • Transakcja mogła by trwać, gdyby Nowak odpowiedział z pozycji Dziecka: ależ kochanie ja tylko … Ależ ja tylko … R R D D Kochanie, wydaje mi się że … Dz Dz Nie śpij tyle! Nowak Nowakowa

42. Analiza transakcyjna – transakcje komplementarne kątowe • Pani Nowakowa na meczu sportowym do rozochoconego męża: Nie wygłupiaj się, wrzeszczysz i wrzeszczysz ! • Pan Nowak: Kochanie! Nasi po raz pierwszy w tym sezonie wygrywają. • Transakcja jest komplementarna, dopóki Rodzic Nowakowej będzie rozmawiał z Dzieckiem Nowaka, niezależnie od kierunku odpowiedzi. • Nawet jeśli Nowakowa skieruje się do Dziecka Nowaka z pozycji Dorosłego: Racja, wrzeszcz, masz do tego prawo, to się zdarza niezwykle rzadko! • Nowak: Wrzeszczy. Nie wygłupiaj się! R R D D Racja! Wrzeszcz ! Dz Dz Kochanie nasi wygrywają ! O-le,O-le,O-le,O-le ! – znana melodia Nowak Nowakowa

43. Analiza transakcyjna – transakcje ukryte, podwójne • Często mamy do czynienia z dwiema warstwami transakcji • Jedna przebiega na poziomie społecznym (unormowanym) • Druga na poziomie psychologicznym (ukrytym, wolnym od norm) • Nowak na koktajlu u przyjaciela, do (przyszłej) żony: Kochanie, piękny dom, zwiedzimy piętro? • Przyszła Nowakowa: O, tak uwielbiam taka architekturę. • Nowak na poziomie ukrytym, psychologicznym: Choć pójdziemy w ustronne miejsce, będziemy uprawiać seks • Przyszła Nowakowa na poziomie ukrytym, psychologicznym: Zgadzam się R R Zwiedźmy pięterko! D D O tak uwielbiam taką architekturę! Dz Dz Czy chcesz uprawiać seks? Tak, zgadzam się Nowak Przyszła Nowakowa

44. Analiza transakcyjna – transakcje ukryte, kątowe • Szczególnie ciekawy dla zastosowań w biznesie jest przypadek transakcji ukrytej kątowej • Wytrenowany sprzedawca do Nowakowej: ta kolia jest piękna, ale obawiam się, że nie na Pani kieszeń • Nowakowa: Ależ nie ma problemu, kupuję. • Sprzedawca: odwołał się do „niezaspokojonego nigdy” Dziecka Nowakowej, rozdrażnił je, sprowokował – jesteś za biedna na to! • Dziecko: w złości, wbrew logice i zawartości portfela: To ja ci pokażę, że nie jestem byle kim i kupie to cacko! R R Wydaje mi się, że to zbyt drogie! D D Ależ skąd, zapewniam pana! Dz Dz Nie stać cię! A właśnie, że stać! Sprzedawca Nowakowa

45. Analiza transakcyjna – głaski • Zasadniczym celem prowadzenia transakcji jest wzajemne udzielanie sobie tzw. głasków – bodźców • Nowonarodzone dziecko „wydobywszy się na świat” dokonuje przerażającego odkrycia – świat jest okrutny i przerażający • To przerażające brzemię potrafi udźwignąć zdobywając „głaski” • Pierwszym źródłem głasków jest matka • Z czasem dziecko inicjuje transakcje i samo zdobywa sobie głaski • Głask - każdy pozytywny lub negatywny bodziec odebrany z otoczenia • Brak głasków prowadzi do śmierci ! • Dzieci pozostawione same sobie umierają.

46. Analiza transakcyjna – głaski • Przykład obdarowywania się „głaskami” • Nowak do Kowalskiego: Witam sąsiada! (udziela mu 6 głasków) • Witam (odpowiada Kowalski) udzielając 6 głasków • Ładnie Panu rośnie trawa – 10 głasków • A panu choinki, niczego sobie – 10 głasków • Inny przykład • Przy stole, w domu żona rozmawia z mężem o pracy zapominając o dziecku. • Dziecko: wypluwa zawartość ust na śliniaczek • Dorośli przerywają rozmowę, zajmują się dzieckiem, udzielają mu 20 głasków. • Dziecko samo zadbało o swoje głaski.

47. Analiza transakcyjna – głaski • Dobra komunikacja – wymiana spodziewanej, ogólnie przyjętej „liczby” głasków • Nadmiar i niedostatek głasków zakłócają komunikację • Przykład (nadmiar głasków) • Nowak do Kowalskiego: (w powszedni dzień): Dzień Dobry sąsiedzie! • Kowalski: Witaj kochanieńki, co u Ciebie (podchodzi bliżej), jak tam Twoja żonka, już lepiej, kiedy się znowu spotkamy, już tak się za wami stęskniliśmy. • Nowak: (myśli: co mu strzeliło do głowy, dlaczego on taki uprzejmy, pewnie ma do mnie jakiś interes) - nastaje cisza. • Przykład (niedobór głasków) • Nowak do Kowalskiego: (widzą się po powrocie Kowalskiego z długich wakacji) Witam pana sąsiada, długo Pana nie widziałem! • Kowalski: Dzień dobry (idzie dalej). • Nowak (co go ugryzło, obraził się, czy co?).

48. Analiza transakcyjna – głaski • Komunikacja może przybierać formę „wojny” o głaski • Przykład • Nowak zapomniał wstąpić do kiosku i kupić żonie obiecaną gazetę z programem telewizyjnym • Żona: Zawsze o wszystkim zapominasz gamoniu (odbiera mężowi 20 głasków, czuje się lepiej) • Nowak: Wiem, zawsze zapominam o danych obietnicach (krytykując samego siebie odzyskuje swoje 20 głasków, żona czuje niepokój – mąż przyznał się do winy, nie akceptuje remisu) • Powiedziałeś tak tylko dla świętego spokoju (próba odzyskania głasków) • Nie, szczerze cię przepraszam! (unosi głos) • Jak zwykle potrafisz się jedynie dąsać i wydzierać! (kolejne 10 głasków da żony) • Mąż (nie wytrzymuje): Mam tego dosyć (trzaska drzwiami, kolejne 20 głasków dla żony) • Żona: (myśli: my kobiety mamy z tymi mężczyznami wieczne utrapienie, sumarycznie 30 głasków dla niej)

49. Analiza transakcyjna – strukturalizacja czasu • Transakcje służą nam do ustrukturalizowania czasu • Zespoły transakcji zwane strukturami czasowymi pozwalają na „przepędzić” czas, wpełnić czas • W czasie, który „musimy” przeżyć jesteśmy zmuszeni do ustawicznego pozyskiwania głasków • Najbardziej powszechna metoda strukturalizacji – aktywność • Aktywność polega na sporządzeniu planu działania w materii świata zewnętrznego, formą aktywności jest praca

50. Analiza transakcyjna – strukturalizacja czasu • Innym rodzajem struktury jest wyobcowanie – odsunięcie się, unikanie transakcji • Kolejnym, bardzo bezpiecznym sposobem strukturalizacji czasu są rytuały – zespoły komplementarnych transakcji o ściśle określonym przebiegu, są bezpieczne – nic nietypowego się nie zdarzy • Kolejna struktura czasowa to procedura – zestaw komplementarnych transakcji D-D, związanych często z profesjonalną, zespołową realizacją pracy. • Dla dobrego fachowca procedura jest bezpieczna.