Chöông 2 Xaây döïng / xaùc ñònh vaán ñeà vaøñeà taøi nghieân cöùu

1. Chöông 2Xaâydöïng/xaùcñònhvaánñeàvaøñeàtaøinghieâncöùu

2. Lộtrìnhthựchiệnmộtđềtàinghiêncứu Lựachọnđềtài Lậpkếhoạchthựchiện Đặtvấnđề, xâydựnggiảthuyết Thu thậpsốliệu, xửlíthông tin Viếtbáocáokếtquảnghiêncứu Ghichú: xuấtpháttừnhững ý tưởngmớithuthậptàiliệutriểnkhaithựchiện. diễnratheohướngngượclại, saukhiđãtíchluỹmộtlượngthông tin, tàiliệuđủlớnđểcócáinhìntổngquátvàsâusắclàmnảysinh ý tưởngvềđềtàinghiêncứu.

3. Vấnñeànghieâncöùuñeántöøñaâu? • Töøcuoäcsoánghaøngngaøy • Töøkinhnghieäm/traûinghieämveàcaùcvaánñeàthöïctieãn • Töøtölieäuthuthaäpñöôïc (caùcnghieâncöùutröôùc) • Töøcaùcvaánñeàñöôïcñaëthaøngsaün/chæñònh • Töøtöduycaùnhaân

4. Côngtácnghiêncứutàiliệu • đóngvaitròrấtquantrọng • lặpđilặplạinhiềulần • mứcđộvàmụcđíchkhácnhau. • Khimớibắtđầu: giúplựachọnđềtài, đánhgiáphạm vi cácnguồntàinguyênhỗtrợ, đặtvấnđềnghiêncứu. • Khiđangnghiêncứu: giúpcủngcốcácluậncứ, luậnchứng, bổ sung cácđánhgiáphêbìnhkhoahọc. • Khikếtthúcnghiêncứu: giúptạohìnhmẫu, tiêuchuẩnđểsoạnthảovàtrìnhbàykếtquảnghiêncứu.

5. Lựachọnđềtài • Làcôngviệcđầutiêncủaviệctriểnkhaimộtđềtàinghiêncứukhoahọc • Đốivớinhànghiêncứu, đượclựachọn qua kinhnghiệmvàkiếnthứctíchluỹđược, đặttrongbốicảnhyêucầuvềmặtchuyênmôn, quảnlíhoặcnhucầuthựctếcủaxãhội • Đốivớisinhviên, họcviêncaohọcvànghiêncứusinh, ngoàiviệclựachọnđềtàihọcònphảichọn (hoặcđượcchỉđịnh) ngườihướngdẫnkhoahọc.  • chọnngườihướngdẫntrước, chọnđềtàisau • chọnđềtàitrướcrồimớitìmngườihướngdẫnphùhợp.

6. Lựachọnngườihướngdẫnnhưthếnào? • Khôngcóngườithầylítưởngchomọisinhviên • Điềucầnlàtìmđượcngườithầyphùhợp, sẵnsànghướngdẫn SV làmđềtài NCKH • Tìmhiểukĩvềngườithày (đặcđiểmcátính, phươngpháplàmviệc, quanđiểmkhoahọc, kinhnghiệmchuyênmôn, lãnhvựcnghiêncứu) • Cầntrangbịnhững ý tưởngcơbảnvềmộtchủđềnghiêncứumàmìnhquantâm (qua nghiêncứutàiliệu, tìmhiểuthựctếhoặcchỉđơngiảnlàmộtđềtàiưathíchtrongdanhsáchưutiênnghiêncứucủanhàchuyênmôn/chuyêngia). 

7. Quanhệthầy - tròtrongnghiêncứukhoahọc • Nhữngphẩmchấtnêncólàgiàuóctưởngtượng, giàusángkiến, nhiệttìnhvàkiêntrì • Ngườithầyhướngdẫnhiểumìnhcầnlàmgìđểgiúpsinhviênthựchiệntốtđềtàinghiêncứu: hướngdẫnlựachọnđốitượng-đềtài, hướngdẫnphươngpháp, tưvấnnghiêncứutàiliệu, xửlísốliệu, góp ý bàiviếtv.v… • Sinhviênluônphảilàngườichủđộngtrongcôngviệccủamình, khôngnênthụđộng, ỷ lại,, vìngườithầychỉđịnhhướng, dẫndắtmàkhônglàmthaychosinhviên. • Cầnduytrìđềuđặnnhữngbuổilàmviệcđịnhkìđểtheodõitiếnđộnghiêncứu, xácđịnhnhữngkếtquảđạtvàchưađạt, đưarahướnggiảiquyếtnhữngvướngmắcxảyra, thảoluậnnhữngbướcđikếtiếp.

8. Xác địnhchủđềnghiêncứu • muốnhiểurõvấnđềcầnnghiêncứu, thấyrõ con đườngcầnđi qua vànơicầnđến tựchuẩnbịchomìnhthậttốtngaytừđầu • Cácbước: • xácđịnhnhucầu (cấpđộ; thờilượng) • lựachọnchủđề (ápđặt, gợi ý; ý tưởng; thảoluận) • giớihạnphạm vi củachủđề; • địnhrõcácmụctiêunghiêncứu.

9. Lựachọnchủđềnghiêncứu 1. Hiểubiết ban đầucủabảnthânvềchủđề? • Cầncónhữnghiểubiếtcơbảnvềchủđề. • Đặtchủđềtrongkhuônkhổgiớihạncủachuyênngành. • Nắmbắtcácthông tin tổngquátđểbiếtđượcvấnđềcầnđượcxửlí ở nhữngkhíacạnhnào. 2. Tínhphùhợpcủachủđềdựkiếnvớiđiềukiệnthựctế? • Đềtàicầncóđịnhhướngđúngnhằmgiảiquyếtcácvấnđềchuyênmôn. • Đềtàicầnđápứngcácyêucầucủangườihướngdẫn, củahộiđồngkhoahọcchuyênngành. • Đềtàinêntránhviệcchỉgiảiquyếtnhữngmặtphụcủavấnđề. • Đềtàicầncó ý nghĩathựctế, giúpmởrộnghiểubiếtvềchủđềđượclựachọnnghiêncứu. 3.Động cơ, hứngthúvàlợiíchcánhânkhinghiêncứuchủđềđó? • Độngcơvàhứngthúcánhâncóảnhhưởngrấtlớnđếntiếnđộnghiêncứu, • nếucânnhắchàihoàđượckhilựachọnđềtàisẽcó ý nghĩaquantrọngđốivớiquátrìnhnghiêncứu.

10. Lựachọnchủđềnghiêncứu 4. Điềukiệntruycậpcácnguồntàiliệuthamkhảo? • phảiđảmbảotruycậpđượcnhữngnguồntàiliệuthamkhảocầnthiếtchoviệcthựchiệnđềtài, nênđặtthànhmộtvấnđềnghiêmtúctrướckhibắtđầunghiêncứu. • Cácđềtàiquámới hay quáchuyênbiệtsẽcóíttàiliệuhoặcnguồntàiliệukhótruycậptránh. • Nêncóhoặctìmđượcnhữngtàiliệugiúpđịnhhướngtìmkiếmthông tin phùhợp. • Nhữngđềtài ở cấpđộcàngcàngcầnthiếtphảithuthậpdữliệusơcấp(primary document/document primaire)  khó • Cầntìmvàkhaitháctốiđanhữngnguồnhỗtrợtruycậpthông tin, tàiliệu: thầycôgiáo, cácchuyêngia, bạnbè, cácthưviện, cácđơnvịchuyênngành, cáctổchứcquốctế, cácdiễnđànchuyênmônvàcácnguồnđáng tin cậytrênmạng, v.v. 5. Thờigianchophépthựchiệnđềtài? • tuỳthuộcvàocấpđộcủađềtài. Cácgiaiđoạnlàmviệccầnđượcphânbổthờigianhợplí. • cânnhắccáckhoảngthờigian: lựachọnđềtài, tìmkiếmtàiliệu, giớihạnphạm vi đềtài, đọcvàthuthậpthông tin, viếtbàivàsửabài. • Tránhchọnnhữngđềtàiquáphứctạp, đòihỏiphảithamkhảoquánhiềutàiliệutrongmộtphạm vi quárộng. • Lựachọncácvấnđềnghiêncứuchohợplí, nênlựachọnnhữngkhíacạnhcóthểxửlí ở tầmsâu, thayvìđềcậpđếnquánhiềuvấnđềmộtcáchnôngcạn.

11. Nghieâncöùucoùkhaûthikhoâng? - Thôøigian - Tölieäu (nguoàn, tieápcaän, ñoächínhxaùc) - Haïncheáveàtaâmlyù, xaõhoäi - Hôïptaùc - Nguoànlöïc

12. Lựachọnchủđềnghiêncứu Cónhiềucáchđểtìmkiếmvàcủngcốlựachọnchủđềnghiêncứu. • Địnhhướng: cáctàiliệumangtínhthờisự • vềmặtchuyênmôn • cácbàiviếttrongcácbộbáchkhoatoànthưcóuytín;  • cácbàitómtắtnhữngchủđềđangđượcquantâmtrêncáctạpchíchuyênngành;  • cáctừđiểngiảithíchchuyênngành;  • cácdanhmụcđềtàicủacácđơnvịnghiêncứu;  • danhsáchcácđềtàinghiêncứucủangườihướngdẫnkhoahọc;

13. Cácnguồntàiliệusửdụngđểxácđịnhđềtài • Với ý tưởng ban đầuđãcó, cóthểthamkhảocáctừđiểngiảithíchchuyênngànhvàcácbáchkhoathưđểcócáinhìnchungcơbảnvềvấnđềcầnnghiêncứu.  • Sauđó, cóthểtìmcácsáchchuyênkhảo, thông qua cácthưmụcthưviện, vàcácbàibáochuyênngànhđượcgiớithiệutrongcáccơsởdữliệutómtắt, đểnắmbắtmọibiênđộcủavấnđềcầntìmhiểu.  • Trongmộtsốtrườnghợp, cóthểcầnthamkhảothêmmộtsốloạitàiliệuđặcthùnhư: cácvănbảnnhànước, cáctàiliệunghenhìn, cácbảnđồ, hìnhảnh, v.v., nhằmhoànchỉnhmộtsơđồtổngquátcủachủđềđangquantâm, từđósẽxácđịnhgiớihạnphạm vicầntậptrungnghiêncứumộtcáchdễdànghơn.

14. Cácnguồntàiliệusửdụngđểxácđịnhđềtài Bàitómtắttạpchíchuyênngành Ý tưởngtổngquátvềvấnđề TừđiểngiảithíchchuyênngànhCáckháiniệmchuyênmônsâu SáchchuyênkhảoNắmbắtmọibiênđộcủavấnđề DanhmụcđềtàinghiêncứuKiếnthứccóhệthốngvềcácvấnđềchuyênbiệt BáchkhoathưCácchủđềcụthểsẵncó

15. Cácnguồntàiliệusửdụngđểxácđịnhđềtài • Chuûñeàñaõñöôïcnghieâncöùuchöa? • Ñaõcoùnhöõngchuûñeànghieâncöùutöôngtöïchöa?(chieàuroäng -caùcvaánñeà) • Ñeánmöùcñoänaøo? (chieàusaâu, lyùthuyeát -öùngduïng, toàntaïi)

16. Toångquantölieäu • Saukhihìnhthaønhvaøxaùcñònhkhaùiquaùtchuûñeà / caùcvaánñeànghieâncöùutoångquantölieäu (xaâydöïngñöôïcvaánñeànghieâncöùucuïtheå, caùcgiaûthuyeátvaøphöôngphaùpnghieâncöùu) • Nguoàntölieäu: • Saùchñaõxuaátbaûn • Caùcbaøibaùo, taïpchíkhoahoïc, baøinghieâncöùu • Caùcbaùocaùokhoahoïc, baùocaùotoångkeát • Caùcsoálieäuthoángkeâ • Caùcdöõlieäuthoâng tin treânmaïng • Tínhxaùcthöïc /chínhxaùccuûanguoàntölieäu

17. Tổngquantưliệu Trongnghiêncứukhoahọc, côngtácnghiêncứutàiliệuđóngvaitròquantrọng Trìnhtự NCKH : Tìmvàđọctàiliệu - Viếtđềcương - Tiếnhànhnghiêncứu - Viếtbáocáo - Bảovệ Thu thập , nghiêncứutàiliệu: tiếnhànhtrongsuốtquátrìnhnghiêncứu – quantrọngnhấtlàvàolúcbắtđầunghiêncứu- Hiểubiết ban đầuvềlãnhvực/vấnđềmuốnnghiêncứu? (xácđịnhđềtài- phạm vi –mụcđíchnghiêncứu) Khôngđượcquantâmđúngmức: Thờigian Kinhphí Yêucầukhoahọc Tiếpcậnthông tin: giớihạn hay tháiquá

18. Tổngquantưliệulàgì? • Tưliệu: làcáccôngtrìnhnghiêncứudướinhiềuhìnhthứckhácnhauvềchủđề/lãnhvực/vấnđềmuốnnghiêncứu – sách, báocáokhoahọchộithảo, báocáotổngkếtchuyênngành, tạpchí, bàibáo, CD roms, internet. • Tổngquan: thuthập, tómtắt, tổnghợp, phântíchcáctưliệusẵncóvềmộtvấnđề/chủđềmuốnnghiêncứu cáinhìnphảnbiện/ hệthốnghóacácthông tin, quanđiểmđãcó / cáctranhcãixungquanhchủđề/ cácvấnđềcònbỏngỏ hay phátsinhđốivớilãnhvựcnghiêncứuđangquantâm giúpđịnhhìnhphạm vi vàđềtàinghiêncứucũngnhưgiúpxâydựngcơsởlýluậnkhoahọcchođềtàivàgiúpxâydựngphươngpháptưduyvànghiêncứukhoahọcphùhợp

19. SựkhácbiệtgiữatổngquantưliệuvàmộtbàinghiêncứuSựkhácbiệtgiữatổngquantưliệuvàmộtbàinghiêncứu • Bài NCKH: pháttriểnmộtlậpluậnmới (new argument) • TQTL: mộtphầncủabài NCKH  cơsở/hỗtrợchomột ý tưởng/lậpluận (insight) mớimàngười NC muốnđónggóp • TQTL: thuthậpvàtổnghợpphântíchcóhệthốngnhữnglậpluận/ý tưởngđãcóchứkhôngthêmbấtkỳmộtlậpluậnmớinào.

20. Cáccâuhỏiphảitrảlời • What do we already know in the immediate area concerned? • What are the characteristics of the key concepts or the main factors or variables? • What are the relationships between these key concepts, factors or variables? • What are the existing theories? • Where are the inconsistencies or other shortcomings in our knowledge and understanding? • What views need to be (further) tested? • What evidence is lacking, inconclusive, contradictory or too limited? • Why study (further) the research problem? • What contribution can the present study be expected to make? • What research designs or methods seem unsatisfactory? 

21. XemxéttàiliệuResearch and literature review • “Nhìnlại” nhữnggìđãđượcviết/ nghiêncứuvềmộtchủđềnhấtđịnh. “Look again" at what has already been written about the topic. • Mộttậphợpcủacácnghiệncứuvềmộtchủđềđãđượccôngbố. A compilation of the research that has been published on a topic by recognized scholars and researchers.

22. XemxéttàiliệuResearch and literature review • Đượcxácđịnhbởi ý tưởng/kháiniệmđịnhhướng (vấnđềmàbạnđangmuốngiảiquyết). Defined by a guiding concept (e.g the problem or issue you are discussing or trying to address). • Nó KHÔNG phảilàdanhmụccáctàiliệusẵncó, hay bảntổnghợpcủacáctómtắt. It is NOT just a descriptive list of the materials available, or a set of summaries

23. Xem xét tài liệuLiterature review[3] • Cungcấpthông tin nềntảngvềchủđềbạnmuốngiảiquyếthoặcđặtvấnđềđóvàotrongcáinhìnlịchsửvàchỉranhữngvấnđềtươngtựđãđượcgiảiquyếtnhưthếnàotrongquákhứ. Provides background for the problem you are attacking or put the problem into historical perspective and, at times, show how others handled similar problems in the past.

24. Xem xét tài liệuLiterature review[4] • Xác định các phương pháp tiếp cận, phương pháp can thiệp thành công hoặc thất bại – rút kinh nghiệm cho chương trình của bạn. To find out what approaches or methods have or have not worked – to learn from the experiences of others

25. Xem xét tài liệuResearch and literature review[5] • Cácnghiêncứu / Research studies • Cácdựán/ chươngtrìnhđượcđăngtải / Published projects • Cácđánhgiácóhệthống/ Systemic reviews • Thông tin từcáctrang web • Cáctàiliệuvềcácứngdụnghiệuquả / Best practice documents • Cáchướngdẫnđượcđăngtải / Published guidelines

26. Tại sao cần xem xét tài liệu?Why do we do Literature review[1] • Mở rộng cơ sở kiến thức về chủ đề quan tâm Expand knowledge base on the interested topics. • Tìm hiểu xem đã có những gì được nghiên cứu về một chủ đề. To see what has and has not been investigated. • Xác định các nguồn dữ liệu các nhà nghiên cứu khác đã sử dụng. To identify data sources that other researchers have used.

27. Tại sao cần xem xét tài liệu?Why do we do Literature review[2] • Làm sáng tỏ và tập trung vào chủ đề quan tâm. To clarify and focus on the interested topic • Phát triển các lý giải về những biến đổi của một hành vi/hiện tượng To develop general explanations for observed variations in a behavior or phenomenon. • Xác định những mối liên hệ giữa các khái niệm/ vấn đề và đưa ra những giả thuyết To identify potential relationships between concepts/issues and to identify researchable hypotheses.

28. Tại sao cần xem xét tài liệuWhy do we do Literature review[3] • Cải thiện phương pháp tiếp cận, thiết kế can thiệp, phương pháp luận nghiên cứu. To improve approaches, methodologies, and intervention design.

29. Tại sao xem xét tài liệu trực tuyếnWhy now and not in the past in HIV programs? [1] Thông qua internet, chúng ta có thể tiếp cận: Through internet, we see: • Một khối lượng thông tin và nghiên cứu ngày càng nhiều về HIV toàn cầu Growing volume of information and researches on various aspects in HIV preventions all over the worlds • Các bằng chứng về thành công và thách thức trong việc thực hiện các chương trình can thiệp HIV Increasing evidences of successes and challenges in HIV interventions. Nguyễn Ngọc Thủy - 1/2010

30. Chúngtaphảilàmgìtrướckhiviết TQTL • Làmrõlãnhvực/chủđề NC (hỏi ý kiếnchuyêngia/thàyhướngdẫn)  nguồntưliệu/lọaitưliệu/chủđềchính. • Môhình/mẫuthíchhợp: xemcácmẫutổngquantưliệu

31. Giớihạnchủđề • Từchủđềxuấtphát, bướctiếptheolàgiớihạnphạm vi vàxácđịnhcụthểchủđề/ đềtàicầnnghiêncứu • Trựcgiác địnhhìnhcác ý tưởng biếncác ý tưởngđótrởthànhhiệnthực, khảthi. • Cácbước: • Nắmbắtmọibiênđộvàtínhphứctạpcủavấnđề: thamkhảocácnguồntàiliệugiúphiểuvấnđềmộtcáchcơbản, tổngquát (báchkhoathư, sáchvàsổtaychuyênngành, cáctạpchíkhoahọc, v.v.) • Kiểmtratoànbộcácmặtcủavấnđề: đặtranhữngcâuhỏiliênquanđếncácyêucầuquảnlí, chuyênmôncũngnhưđộngcơ, hứngthúvàlợiíchcánhânvàtrảlờicáccâuhỏiđó. • AI? - Cónhữngai, thuộclĩnhvựcnàoliênquanđếnchủđề. • CÁI GÌ? - Sựvật, sựviệc, hiệntượngnàođượcnghiêncứu; cácthànhphầncủađốitượngđượcnghiêncứu. • KHI NÀO? - Vấnđềnghiêncứuxảyrakhinào, bốicảnhthờigiancủachủđềđó, cómứcgiớihạnthờigiannào hay không. • Ở ĐÂU? - Giớihạnđịalí (quốcgia, vùngmiền,...) củavấnđề. • THẾ NÀO? - Gócđộtiếpcận, quanđiểmxửlívấnđềmangtínhthựcnghiệm hay líthuyết. • TẠI SAO? - Ý nghĩavàtầmquantrọngcủachủđềđượcnghiêncứu, nhữngvấnđềliênquan hay nảysinhtừđó, vìsaocầnưutiênnghiêncứu.

32. YÙ töôûngcungcaáptöøcaùcnghieâncöùucoùsaün

33. Địnhrõmụctiêu • Khiđãcómộtchủđềxácđịnh, cầnđặtthêmnhữngcâuhỏivàtrảlờinhằmlàmrõcácmụctiêunghiêncứu, vàđịnhhướngtốthơntrongquátrìnhnghiêncứuvềsau, nhưlựachọnphươngpháp, tàiliệu, dữliệucầnthuthập. • Cáccâuhỏicóthểđặtravềmụctiêunghiêncứulà: • Đềnghịmộtgiảiphápchomộtvấnđềgặpphải? • Xác nhận hay bácbỏmộtgiảthuyết? • Gợi ý mộtứngdụngcôngnghệmới? • Phântíchcáckếtquảthínghiệmvàquansátthựcđịađể so sánhvớimộtlíthuyếtđãkiểmchứng? • Giảiquyếtmộtvấnđềkĩthuật

34. Xaùcñònhñeàtaøinghieâncöùu • Xaùcñònhchuûñeàtoångquaùt (qua thamkhaûonhieàunguoàn) • Thu heïpthaønh 1 ñeàtaøicuïtheå (tínhcaànthieát, khaûnaêngveàkieánthöùc, nguoànlöïc, thôøigian) • Hieåuroõnhöõnghaïncheá (noäitaïivaøbeânngoøai) • Hieåuroõñeàtaøiseõroõraøngvaøhoøanchænhhôntrongquaùtrìnhnghieâncöùu • Luoânlieânheäñeáncaùckieánthöùcñaõcoù hay seõcoùtrongthôøigiannghieâncöùulieânquanñeánñeàtaøiñöôïcchoïn • Xaùcñònhroõteânñeàtaøi (muïcñíchnghieâncöùu, vaánñeànghieâncöùu, ñoáitöôïngnghieâncöùu, caáutruùccuûalaäpluaän) • Coùtheåñaëtdöôùidaïngcaâuhoûi/caâuxaùcñònh.