Türk Sağlık Sisteminde Son Dönem Reformları

1. Türk Sağlık Sisteminde Son Dönem Reformları Sabahattin AYDIN 16. Haziran 2012

2. İçindekiler • Fiziksel Erişim • Acil ve ilk yardım • Koruyucu hizmetler • Hastane hizmetleri • Sağlık İnsan Kaynağı • Finansal Erişim • Sosyal Güvenlikte yapılanma • Sosyal Güvenlik politikaları • Hizmet Kalitesi • Kaliteli Erişim • Hizmet Kalite Standartları • Alt yapı • Hasta Hakları • Arz/talep merkezli hizmet • Hizmet motivasyonu • Mali Sürdürülebilirlik • Dökümantasyon • Temel Sağlık Göstergeleri

3. Fiziksel Erişim • Acil ve ilk Yardım Hizmetlerinde Kapasite 112 Acil hizmeti alabilen kırsal nüfusun %20’den %100’e çıkarılması

4. Fiziksel Erişim • Acil ve ilk Yardım Hizmetlerinde Kapasite • 112 Acil hizmetlerinin ücretsiz verilmesi • Acil çağrılara erişimde gelişmiş ülkelerin standartlarına ulaşılması • Şehirlerde ilk 10 dakika : % 94 • Kırsal alanda ilk 30 dakika : %96

5. Fiziksel Erişim • Acil ve ilk Yardım Hizmetlerinde Kapasite • Özel eğitim almış 5 bin kişilik Avrupa’nın en büyük Ulusal Medikal Kurtarma Ekibinin (UMKE) kurulması

6. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri • Aşılama programına en gelişmiş antijenlerin ilavesi ve ücretsiz yapılması • Aşılama oranlarının gelişmiş ülkelerin üzerine çıkarılması

7. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri • Kırsalda mobil sağlık hizmeti ve mobil eczane uygulaması • Günde 126 bin vatandaşımız mobil sağlık hizmetlerinden faydalanmaktadır. • Günde 20 bin vatandaşımız ilacını mobil eczanelerden almaktadır Hamileler için misafir anne projesi

8. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri Evde sağlık hizmeti uygulaması • Halen 156 bin vatandaşımıza evde sağlık hizmeti verilmektedir

9. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri Tüm illerde ücretsiz kanser taraması yapan merkezler (KETEM) kurulması • Meme kanseri taramalarında hedef nüfusun %29’una ulaşıldı.

10. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri • Yenidoğan tarama ve destek programlarının başlatılması ve yaygınlaştırılması • Fenilketonüri, hipotiroidi, biyotinidaz, işitme • Bebeklere ücretsiz demir ve D vitamini, hamilelere demir desteği • Hedef nüfusun %96’sına ulaşıldı

11. Fiziksel Erişim • Koruyucu Sağlık Hizmetleri Aile Hekimliği uygulaması • 20.506 Aile Hekimi görev yapmaktadır.

12. Fiziksel Erişim • Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Programları • Tütünle Mücadele Programı • Obezite ile Mücadele Programı • Diyabet Önleme ve Kontrol Programı • Tütünle Mücadele Programı • Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı • Solunum Yolu Hastalıklarına Karşı Küresel İttifak (GARD) • Ruh Sağlığı Kontrol Programı

13. Fiziksel Erişim • Avrupa 2010 tütün kontrol sıralamasına göre • 31 ülke arasında 4 üncü sıradayız

14. Fiziksel Erişim • Hastane Hizmetleri • Kamu hastanelerinin tek çatı altında birleştirilmesi • Özel hastanelerin sistem içine alınması • Sağlık Bakanlığı hastanelerinde her hekime muayene odası • 2002 yılında 6.643 olan muayene odası 2012 yılında 23.749’a çıkarıldı.

15. Fiziksel Erişim • Hastane Hizmetleri • Ülke kaynaklarının bütün olarak değerlendirilmesi • Kamu-özel sektör dengesi Orta Üzeri ve Yüksek Gelir

16. Fiziksel Erişim • Hastane Hizmetleri Tüm illerde en az bir Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

17. Fiziksel Erişim • Hastane Hizmetleri Merkezi Hastane Randevu Sistemi

18. Fiziksel Erişim • Sağlık İnsan Kaynakları (istihdam politikaları) • Mecburi hizmet uygulaması • Yetersiz hizmet alan bölgeler için sözleşme esaslı istihdam • Hem kamu hem de özel sektör için merkezi insan kaynakları planlaması

19. Fiziksel Erişim • Sağlık İnsan Kaynakları Kaynak: YÖK Kaynak: DSÖ Avrupa HİS Veri Tabanı 2012, *Türkiye rakamı Ocak 2012’dir.

20. Fiziksel Erişim • Sağlık İnsan Kaynakları • Hekimlerin tam zamanlı istihdamı

21. Finansal Erişim • Sağlık Güvencesi • Sosyal güvenlik kurumlarının SGK çatısı altında toplanması • Genel Sağlık Sigortası (GSS) • (98% kapsam)

22. Finansal Erişim • Sağlık Güvencesi • GSS ile yoksul kesimin sağlık haklarının, diğer sigortalılarla aynı düzeye yükseltilmesi • Herkese eşit olarak ilaca erişim hakkı • Özel Hastanelerden hizmet alınması • Tüm hastanelerde ücretsiz acil ve yoğun bakım hizmetleri • Yanık, konjenital anomali, kanser, yenidoğan, organ nakli, diyaliz ve KVC tümü SGK tarafından karşılanıyor

23. Kaliteli Erişim • Sağlık Hizmet Alt Yapısı Hastanelerde nitelikli yatak oranının artırılması • 2002 yılında % 6 olan nitelikli yatak 2012 de % 39

24. Kaliteli Erişim • Sağlık Hizmet Alt Yapısı • Tıbbi ekipman ve teknolojiye yatırım • Hizmet alımı • Outsourcing

25. Kaliteli Erişim • Sağlık Hizmet Alt Yapısı Kamu Yatırımları

26. Kaliteli Erişim • Sağlık Hizmet Alt Yapısı • Hasta hakları için yönetmelikler • Tüm kamu hastanelerinde Hasta Hakları Birimleri • 8 yılda 720 bin başvurunun %83’ü yerinde çözümlendi • Sağlık hizmetlerinin kalite standartlarının geliştirilmesi • Periyodik Hastane denetimi ve puanlandırma

27. Kaliteli Erişim • Sağlık Hizmet Alt Yapısı • Kamu sağlık personelini teşvik araçları • Performansa göre ödeme • Sözleşme esaslı istihdam • Personel dengesi için zorlayıcı araçlar • PDC • Katı atama politikası • Zorunlu hizmet

28. kronoloji

29. Mali Sürdürülebilirlik Kişi Başı Sağlık Harcaması ve GSYİH’yaOranı (%) Kaynak: TÜİK, OECD Sağlık Verileri2012 Not: TÜİKen son 2008 verilerini yayımlamıştır. *Türkiye 2011 rakamları, SB tahminleridir.

30. Mali Sürdürülebilirlik • Faiz Dışı Genel Kamu Harcamaları ve Kamu Sağlık Harcamalarının Artış Eğilimleri (milyon TL) 2003-2011 Nominal Artış Oranı: Genel Kamu Harcamaları: %265 Kamu Sağlık Harcamaları: %225 Kaynak: TUİK, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

31. İzleme ve değerlendirme • Vatandaş memnuniyeti Kaynak: TÜİK

32. İzleme ve değerlendirme • Saha Koordinatörleri • Saha Ziyaretleri: 81 ilde 345 ziyaret (2003-2012)

33. İzleme ve değerlendirme • SABİM: Telefon ve internetle destek: • 8 yılda 6 milyon çağrı • Sağlık personeli için “Sağlıkta Buluşma Noktası” : web • Medya • Siyasetçiler • Saha araştırmaları

34. Türkiye’de Sağlık Hizmetleri: Geri Kalmışlıktan Liderliğe

35. DSÖ Penceresinden Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi, Türkiye 2011 Başarılı Sağlık Sistemi Reformları: Türkiye Örneği 2012

36. Temel Sağlık Göstergeleri Türkiye için doğumda beklenen yaşam süresi • Beklenti: 2025/75 yıl (Dünya Sağlık Örgütü Raporu,1998) • Gerçekleşme: 2009/ 75 yıl (Dünya Sağlık Örgütü İstatistiği, 2011) Türkiye Bebek ölüm hızı (binde) • Beklentiler: 2020-2030:/19 (Birleşmiş Milletler Dünya Nüfusuna Bakış, 1994) 2020-2030:/19 (Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 1995) 2025/16 (Dünya Sağlık Örgütü Raporu, 1998) • Gerçekleşenler: 2008/17 (Hacettepe Üniversitesi, TNSA, 2008) 2010/12 (Dünya Sağlık Örgütü İstatistik Yıllığı, 2012) 2011:/9 (İstanbul Üniversitesi, 5 Yaş Altı Çocuk Ölüm Araştırması, 2012)